Dinsdag 25 $2J Juli 1916. No. 8751. 66e Jaargang Op reis_ Uitgave van de Naanilooze Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff HOOFD-REDAC.TEUR: F. J. 7RZD3RZSE AM ERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/1.-» franco per post/1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. I.egale, officieele- en ontelgenings- advertentiCn per regel 15 cent. Reclames 1 5 regels /1.25 Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus n Bij advertentiön van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht. 9' ZORTEGRACH1 9. Aan onze abouué's die tjjdeljjk elders vertoeven, wordt, op aanvrage en met duideiyke opgave van adres, de courant eiken verschijndag tegen ver goeding van porto toegezonden. Ook niet-geabonneerdeu kunnen op de zelfde wjjze de geregelde toezending van de „Amersfoortsche Courant" tjjdens hun uitstedigheid zich verzekeren. KENNISGEVING. ON TEIGENINGSWET. GROENTEN. De Burgemeester der Gemeente Amers foort maakt bekend, dat door hem de Ont eigeningswet is toegepast op K. HOUTVEEN. wegens venten van groenten zonder dat de Lijst van maxi mum-prijzen duidelijk op de kar was aan gebracht Mej, I'. VEENENDAAL, wegens het zelfde, terwijl bovendien aardappelen per maat in plaats van per gewicht werden verkocht A. LAMBRECHTS, wegens het verkoo- pen van aardappelen per maat in plaats van per gewicht; Mej. H. van den BERG, wegens verkoop van tuiiïboonen per 100 stuks en aardap pelen per maat in plaats van per gewicht; bovendien was op de kar geen Lijst van maximum-prijzen aangebracht; Wed. A. MOL, wegens verkoop van aardappelen per maat in plaats van per gewicht, en het niet-aanwezig zijn van de maximum-prijslijst op de kar Amersfoort, 21 Juli 1916. De Burgemeester voornoemd. Van RANDWIJCK 1). tierritsen t. Alweer een van de oude garde in onze stad opgeroepen rat zijn nuttig leveneen van die markante figuren, welke schier elke Gemeente bezit, die, als 't ware éen met haar geworden, mon zich niet anders kan denken dan in die omgeving, Wie onzer toch, die is opgegroeid met Gerritsen, met David Gerritsen, gelijk haast ieder hem placht te noemen, kan zich hem anders voorstellen dan gaande naar of terug komend van zijn kantoor aan de Kamp straat - door velen gegroet, doch den groet gewoonlijk beantwoordend met een eenvoudig «bonjour» ,of op het appèl, waar het gold voor te staan de belangen van zijn geboortestad, die hij zoo innig lief had en vooral ook van dat deel barer be volking, dat hij samenvatte in het woord «minderbedeelden*, Men kan het bijna niet gcloovcn, dat deze onvermoeide strijder voor hetgeen hij recht cn billijk achtte, niet meer in ons midden zal toever.; dat hij, die Vrijdagoch tend nog zoo welgemoed zijn dagtaak her vatte, Zaterdagavond omstreeks kwart voor tienen kalm en zonder lijden voor immer van ons is gegaan. Geboren den 18 Januari 1S44 te Amers foort, waar hij onafgebroken heeft gewoond, is het Gerritsen gegund geweest om ais geen ander een belangrijk aandeel te heb ben aan de verjonging van onze goede stad. De schrijver, die zich eens ten taak zal stellen om haar historie te boekstaven, zal daarbij telkens en telkens, vooral in de laatste kwarteeuw, Gerritsen's naam ont moeten. Een dertig jaar geleden was hij schier de eenige hier, die trachtte de toenmaals nog nieuwe ideeën op velerlei gebied zich te doen baanbreken inzichten, die thans, na jaren doorsijpelens als 't ware, niet slechts erkend zijn, maar zelfs recht van bestaan, recht van wet hebben verkregen. Doch toen, een paar tientallen jaren terug stond Gerritsen hier alleen, want Van den Wall Bake en Paul A. Huët, zijn trouwe medestanders, vestigden zich al heet spoe dig elders en dus rustte aanvankelijk op hem alleen de taak om hier het «nieuwe licht» den zege te doen behalen. Maar verre van zich daardoor te laten ontmoe digen, gaf dat hem, de militante natuur, juist den prikkel om vol te houden tegenstand had op hem geen andere uit werking dan om nog eens zoo krachtig den schouder onder iets te zetten. Spontaan als hij was, ging voor hem het »erst wilgen, dann wagen», verloren, tastte hij daardoor wel eens mis, beantwoordde de uitkomst niet immer aan zijn verwachting, en schoot hij zijn doel wel eens voorbijnever mind, hij liet zich daardoor volstrekt niet uit het veld slaan. E11 deze karaktereigenschap kwam hem goed te stade, toen hij in het najaar van 1893 in de plaats van den heer J. J. de Koningh, die, als landmeter van het kadas ter naar Assen was overgeplaatst, lid werd van den Gemeenteraad. Op een bevolking van 16040 inwoners (8062 mannen) waren er toen 845. kiezers; van de 61S uitge brachte stemmen verkreeg de heer Gerritsen er 369 en in de Raadsvergadering van 30 Januari 1894 werd hij geïnstalleerd. Terwijl we zoo bladeren in onze oude courantenboeken om er uit op te diepen hetgeen kan dienen om Gerritsen's arbeid voor de publieke zaak nog eens te belich ter, kunnen we geen weerstand bieden aan d- verleiding om in chronologische volgorde tevens de hoofdmomenten aan te stippen uit Amersfoort's geschiedenis der laatste 23 jaren. Het heeft bij tijden zoo'n eigen aardige bekoring in hot verleden te woelen, nog eens als 't ware te zien afspelen al hetgeen alweer zoo verre achter ons ligt en dat dan eensklaps weer zoo helder voor den geest komt. Wat ziet men veel thans geheel anders dan destijds! Toen was hier de groote vraag van den dag de plaats waar het nieuwe spoorweg station zou verrijzen. De Directie der H. IJ. S. M. had het ontworpen aan den Soes- terstraatweg, waar thans ongeveer de wagenwerkplaats staat. De Kamer van Koophandel ageerde daartegen ijverig en het was de heer Gerritsen, die, al aan stonds in de eerste vergadering, welke hij bijwoonde, den Raad wist te be wegen, een adres op te stellen om het station aan deze zijde en zoo dicht moge lijk bij de stad te krijgende stad, die destijds eindigde bij het tegenwoordig kruis punt van .Socsterweg en Stationsstraat. Den 13 Maart 1894 verzette hij zich togen de verlenging der concessie voor de parti culiere gasfabriek bij de Kamperbuitenpoort. Den 17 Mei 1895 volgde het besluit tot het nemen der gasfabrlcatie in eigen beheer. Den 4 December werd een technisch advi seur. 15 December een commissie van bij stand benoemd, terwijl toen ook het terrein werd gekocht en 30 December werd de eerste Directeur benoemd, terwijl het be drijf in exploitatie kwam op 1 September 1900. Den 29 Maart 1894 kwam in behandeling een adres van de plaatselijke afdeelingvan Patrimonium*, houdend verzoek om in de bestekken voor Gemeente-werken in te voeren bepalingen omtrent minimum-loon en maximum-werktijd. Een kleine kwart eeuw geleden, was zoo'n voorslag iets on gehoords. Gerritsen wist den Raad zóo te overtuigen van hel billijke van het verzoek, dat ten slotte werd besloten, een proef te nemen. Deze nam hij zeil bij do aanbe steding van zijn pakhuis aan den Kleinen Koppel op 7 Mei 1894 enhet pleit was voorgoed gewonnen. Eveneens ii de zitting van 29 Maart be vorderde hij een Gemeente-subsidie voor de Amersfoortsche Tramweg Maatschappij, wier lijn aanvankelijk eindigde bij het toen malig statlon-Kesteren, de tegenwoordige laadplaats onderlangs den Stationsweg. Den 4 October 1894 diende hij in een voorstel tot heffing eener cenigszins pro gressieve plaatselijke Inkomstenbelasting, welke de Hoofdelijke omslag verving en 1 Januari 1895 werd ingevoerd. Vooral door zijn toedoen besloot de Raad den 31 October 1894, dat dc Nieuwe alge- mecne begraafplaats niet zou komen bij «Randenbroek», doch aan den Socstorstraat- weg, welk terrein 3 December 1894 werd gekocht voor f 2000, waarna 1 o Maart 1896 werd geleend f 20 000 voor het in orde brengen van dien doodenakkcr naar plan nen van don tuin-architect H. F, Hartogh Heys van Zoutevcen. Toon Gerritsen in 1897 periodiek aftrad en inmiddels de nieuwe Kieswet was inge voerd, werd hij herkozen voor het ie en gekozen voor het 3c district; hij nam aan voor het ie. In de Raadsvergadering van 13 Maart 1898 brak hij een lans voor het pension- neeren der Gemeente-ambtenaren. Tot dien tijd kon de Raad den daarvoor in de termen vallende een gratificatie toeleggen; die gunst werd omgezet in een recht, eerst veel later bevestigd door het Rijks-pensioen. We zijn genaderd tot de tweede periode van het Burgemeesterschap van jhr, mr. T. A. J. van Asch van Wijck, die dit ambt aanvaardde 3 Januari 1899 en het 31 Juli 190» verwisselde met de portefeuille van Koloniën. In dien tijd vallen als hoofd momenten de bouw van het politic-bureau, de uitleg der stail met het villa-park bij Monnikendam en vooral het bijna- overnemen der Hoogcre Burgerschool door het Rijk. Wel teekenend is het>ord van dr. Abraham Kuypor, die GerriUt.11, welke als goed zakenman wilde toetasten zonder lang marebandeerun bij die onderhandelin gen, achtte den «eenigon wijze in den Raad». En weemoedig stemt het zeker, dat het juiat de laatste vergadering moest zijn, welke Gerritsen mocht bijwonen, op 7 Juli 1916, waarin de Raad besloot de voorwaarden, tbans door het Rijk voor die overneming bedongen, geheel zonder discussie aan te nemen. Den 23 Februari 1902 wist Gerritsen te doen invoeren het 3-ploegenstelscl bij de Gemeentelijke gasfabriek den 19 Augustus hield hij een interpellatie, ton gevolge waarvan de eerste meisjos-leerlinge werd toegelaten tot het Gymnasium. Minder om dat het van zoo groot belang is als wel om even den datum vast te leggen, stippen we aan, dat hij op 23 December 1902 steunde het voorstel om van Vreemdelingenverkeer als geschenk te aanvaarden het eerste paar zwanen, welks nakomelingschap thans onze grachten zoo vorlevendigt, Den 27 Juli 1903 bevorderde (ierritsen de subsldie-verlocning aan de Industrie- en huishoudschool, terwijl hij 14 Juli een inter pellatie hield over het drinkwater in cn de afwatering van de Witte (thans Aldegonde) straat en omgevingeen zaak, welke feite lijk eerst in 1915 haar beslag kreeg. Den Augustus 1905 wees de heer Gerritsen op de noodzakelijkheid om het Bergtcrrein, jlat toen begon tc worden be- bebouwd, te rekenen tot de kom der Ge meente. Den 30 October 1906 bracht hij ter sprake de wenscbelijkhcid der invoering van nachtdienst op het plaatselijk telefoon net, welke 26 October 1909 werd ingevoerd. Den 26 Februari 1907 werd hij benoemd tot lid van de loon-commissie voor de Ge meente-werklieden en van het Fonds tot bevordering der verzekering tegen de gel delijke verzorging van onvrijwillige werk loosheid, van welke laatste Installing hij lid werd van den Raad van beheer. Ook is het aan hem te danken, dat sedert 30 April 1908 de Raadsvoorstellen in druk verschijnen en vóór dc Raadsvergaderingen publiek eigendom zijn. Toen 1 November 1909, op voorstol van den heer A. A. Hamers, de Raad had be sloten tot hot exploiteeren ecner Gemeente- lijke waterleiding ijverde ook do hoer Gerritsen sterk voor dezen nieuwen Be drijfstak, welke 1 April 1913 in exploitatie kwam, evenals hij 28 Maart 1910 mode- hielp om een onderzoek te doen instellen naar de mogelijkheid om hier een electrlsch bedrijf tot stand te brengen, dat 1 Mei 915 in exploitatie werd genomen. Den 1 September 1910 liet hij zich niet onbetuigd bij de dlscussiCn over don aan koop van «Nimmerdor» voor 2 ton welk Raadsbesluit door Gedeputeerde Sta ten niet werd goedgekeurd, terwijl 14 Mei 1912 de Kroon het beroep van den Raad verwierp. Onder het nieuwe College van Burge meester en Wethouders werd een geheel nieuwe koers gezeild, een, die de volle goedkeuring had van den heer Gerritsen, in zijn hart democraat. Herinneren wij even, weer in vogelvlucht ivo mogen niet te uitvoerig worden in die periode aan de herziening van de schoolgeld-tarieven op progresslovon grond slag, aan de reorganisatie van Brandweer en Armbestuur, aan de instelling van hot Gemeentelijke Grondbedrijf, aan die van de Centrale boekhouding met vorlficutle, bij alle welke zaken Gerritsen zich niet on betuigd liet. Als lid van de Commissie van toezicht op het Lager onderwijs, waartoe hij 20 De cember 1900 werd benoemd, heeft hij warm en met succes gepleit om vooral aan scholen voor min- en onverirn «enden min der groote klassen te duen vorm- 1 van zijn lantste vooratellen te dier /aK- l» 1 de school aan den I .cusdorweg Hij was lid van dc ommisM "an wet geving on van do Commissie van bijstand voor de Bedrijven, voor do Plantsoenen en bezittingen der Gemeente 011 van die voor de Financiën. Maar buiten dat alles om vond hij den tijd, bezat hij de energie cn den lust om nog op andere wijzen de gemeenschap ten nutte tc zijn. Hij gaf den stoot en wellicht moer nog tot oprichting van do latere Nuts- Frobelschool, in hot pand aan do Lange- gracht; aan den bouw in 18S2 cn dc in richting van de Romonatrantsche kerkaan dc oprichting van dc Toynboo-vcroonlglng «Ons Huis», waaraan hij, nadat zij aanvan kelijk was ondergebracht in eenige lokalen van hot voormalig schoolgebouw aan de Koestraat, ten gebruikc afstond hot door hem gekochte oude loge-gebouw aan do Kortogracht; aan do oprichting op 13 Janu ari 1893 dus lang vóór er sprake was van Ongevallenwet of Ziektewet van de neutrale werkliodun-verceniging «Onder linge Hulp», waarvan hij steeds dc in alles voorziende on met scherpen blik vooruit ziende Voorzitter was; aan do Vcrocnlging tot het bouwen en verbeteren van woningen eer de Woningwet bestond. E11 met de hccrcn mr. Bastcrt en Hor- schel vormde hij het trio, dat de eerste stappen deed tot oprichting in 1891 van do vereenlgtng «Volkshuisvesting». Hij nam ook een werkzaam aandeel in dc oprichting van «Het Groene Kruis», waarvan hij lange jaren Onder-voorzitter Is geweest, Juist In den moollljksteu tijd dier zooveel nut stichtende vorccniglng; terwijl «Kindervoeding» in hem een grooten steun en de muziekverecnlglng «Harmonie» in hem een gul Beschormheer vond. En we vernamen van een ons zeer goed bekend voormalig wijkbezoekster van «Lief dadigheid» hoe hij dadelijk hij <le oprichting dlor verecnlglng, In 1892, het mooie en

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1