Zaterdag 12 pp| Augustus 1916.
66e Jaargang
SAFE-DEPOSIT.
Naamlooze Vennootschap „Ite Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff".
Verschijnt Di nulla?-, Donderdag- en ZaterdagATOnd. Abonnement per 3 maanden/i.— BUREAU:
franco per post ƒ1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel mter 10 cent. Bij regel-
s abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. «Legale, officieele- en onteigenings- KORTEGRACHT 9
advertentiCn per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus q Telefoon
Bij advertentifin van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht.
SIS-
s tijdelijk elders
Invruge en met
1 van adres, de
mdag tegen ver-
fczoudeu.
Eu kunnen op de
ft toezending van
Int" tijdens bun
3e. die bij onherroepelijk geworden uit
spraak het/ij voorgoed, hetzij voorloopig
van den dienst zijn uitgesloten.
I Het korps, waarbij ieder ingeschrevene
zal worden ingelijfd, en het tijdstip van
inlijving zullen nader worden bekendge
maakt.
Amersfoort, 12 Augustus *916.
I)e Burgemeester van Amersfoort,
II. W. VAN' ES VELD.
Weth. loco-burgem,
Komnginnelicit.
I kennis, dat bij
)i6 aan H. W.
echtvcrkrijgenden
I eene stoom-
Brwarmend opper-
:r van 20 M-
n stoommachine
Kt perceel alhier
lbppcl, kadastraal
pfoort, Sectie b.
1916.
II Wethouders
Dornoemd,
urgemecster
van esv.n.d.
o-burgem.
uders v.
i Amers-
1, dat bij hun
aan OMER
•ijgenden voor-
'i verleend tot
ekend Gemeente
'73-
1916.
en Wethouders
noemd,
gemeester,
VAN ESVELD.
)-burgem.
Bering.
Imersfoort,
Kmeentewet,
I ingezetenen, dat
lal vergaderen op
aanstaande, des
1916.
r voornoemd
8/an esveld,
fco-bnrgcm.
Klichtigcn
1*9*7-
fcbbenden wordt
Soor de lichting
en dat ter. in-
ingeschrevenen
ierd zij
bij de militie
t geworden uit-
n den dienst
Het werk van den tijd.
Wie hier en daar zijn oor te luisteren
legt, kan bemerken, dat er omtrent de ge-
beurtenissen van den ooi^'sg en den oorlog
I zelf wel geen onverschilligheid bestaat, maar
dat men thans daarmee niet meer zoo intensief
mee-lceft, mee-voelt als in den beginne.
Wc hebben eens menig oog zien vochtig
worden bij 't lezen van de gruwelen van
Visé Maar thans, we laten al, wat we ver
nemen omtrent het krankzinnige drama, dat
daar in het Oosten en Westen al meer dan
2 jaar wordt afgespeeld, met een zekere
passiviteit langs ons heenglijden.
Men weet wel, dat er aan de verschillen
de fronten veel ellende wordt geleden, maar
het leed van enkelen is, duizendvoudig her
haald, het leed van gansche volkeren en dat
heeft voor de menigte te lange leste wei
nig aangrijpends meer.
Dit is bij de deelhebbers aan den strijd
bekend. Wie aan het front staat, kan dagen
en weken gespaard blijven, maar eens
wordt het zijr beurt om getroffen te worden
terugkceren, naar zijn erf, zijn huis en haard,
dat hoopt men wel maar men weet,
dat het 'n tref uit duizenden is.
In den eersten tijd vermocht dit opofferen
van menschenlevens ons tot tranen toe be
wegen, werd men tot bewondering genoopt
voor het heldhaftig dragen van zóó
veel smart en de toewijding en ontbering,
waarmede geheele volkeren zich de zwaarste
opofferingen getroosten voor hun vader
land; doch dat is óok al gewoonte gewor
den. Zóo ver gaan de gedachten niet eens
meer.
We verdiepen ons niet meer in de vraag,
waar het lijden het grootst is, waar de
oorlog de diepste wonden slaat, aan de
fronten of onder de achtergeblevenen.
De Fed van R. K. Vereenigingen heelt
uit de ingezonden gedichten, door haar op
de uitgeschreven prijsvraag voor een
Koninginnelied, dut van den heer Clinge
Doorcnbos te Bussum bekroond.
De tekst luidt
Wijd open
Wijd open de vensters' er uit met de vlag!
De trots van de oude Historie,
'i Symbool van de Vrijheid, van Recht en
van Macht,
Der echte Oud-Hollandsche glorie!
Wijd open de vensters! er uit met de vlag!
l.a.u wapp'reu bet Rood. Wit en Blauwe,
't Is heden de groote en heerlijke dag
De dag van het Huis van Nassauwe
Wijd open de harten eruit met het lied
Het klinke langs velden en wegen.
Ter eere van Hollands geliefde Vorstin,
Die was er Haar Land steeds ten zegen,
Wijd open de harten er uit met het lied
Den blik op het Rood, Wit en Blauwe;
Wie heden niet zingt voelt de volksvreugde
niet
Op het feest van het Huis van Nassauwe.
Bankvareeniging H. L. A. DULLAERT Co
AMERSFOORT Scherpenzeel Soest.
Langegraolit 80 - Tel. Intero. 868
Verhuren loketten in hun „LII'S" brand-,
inbraak- en smeltproefrrije kluis.
speciaal tarief voor vac antietijden.
Trouwens, ook de smart van enkelen,
hoe veelvuldig ook herhaald, zoodat milli-
oenen dat zeilde ondervinden, heeft het
aangrijpende verloren, omdat daarnaast
geheel andere zorgen ontstonden.
Het dragen daarvan heeft zijn grootsch-
hcid ingeboet, wijl men het heeft leeren
dragen en zich aan de omstandigheden
heeft weten aan te passen.
Wij hoorden onlangs iemand zich nog
warm maken over de energie, waarmede
de oorlogvoerende volkeren zich inspannen
om tc voorzien in den nood, welke de oor
log hun brengthoe de vrouw de plaats
van den man heeft weten in te nemen en
de meening, dat zij lichamelijk noch gees
telijk voor mannenwerk geschikt zou zijn,
totaal te niet heeft gedaanhoe de gods
dienstzin bij de volken is ontwaakt en
vooraf het Fransche volk zich weder
«men der kerk beefr geworpenhoe elder., maken meer onderen
de tastbare ernst des levens de lichtzinnig-
heid heeft doen verdwijnenhoe groote
eensgezindheid er is gekomen, zelfs tusschen
volken en stammen van geheel verschillen
den oorsprong, die vroeger elkander bitter
bestreden en niet in vrede naast elkander
konden leven hoe overal kleinzieligheid en
beperkt inzicht hebben plaats gemaakt voor
algemeene gevoelens en ruime opvattingen.
Veel meer bewonderenswaardige ver
schijnselen zijn op te merken, en ook wij
hebben daarop wel eens gewezen en ons
verheugd over zóo groot aanpassingsver
mogen.
Doch thans dringt zich aan ieder op het
besef, dat al dat verheffende, hoe schoon
het ook moge wezen, tot niets anders kan
leiden dan tot ondergang van de volkeren
zelf. De groote inspanning doet alleen het
einde wat verschuiven maar dat einde
komt met zijn vernietiging als 't zóo nog
langer voortgaat.
Men durft er haast nietan denken, voor
welke toestanden men zal komen, als dit
alles eenmaal voorbij zal zijn ook daarin
zal men zich moeten leeren schikken maar
dit is toch wel zeker, dat daarvoor even
groote geestkracht en opoffering noodigis,
als thans voor Jen strijd. Er is een alge-
heele omwenteling in wording.
Het is dwaas om zich te wagen aan voor
spellingen in een tijd. welke alle berene-
ningen te schande heeft gemaakt.
We kunnen niet anders dan oordeelen
naar de kennis, dis wij hebben.
Wij zijn opgegroeid in een samenleving,
die zich langzamerhand en geleidelijk ont
wikkelde. Er was strijd van belangen en
daarbij konden ongestoord alle factoren te
werkgesteld worden, zoodat er toekomst
plannen konden worden gemaakt.
De Verandering was zóo geleidelijk, dat
daarvan weinig werd gevoeld en zij alleen
was op te merken door zich terug te den
ken in den tijd. welken men lang geleden
doorleefde. Dan zag men wel het groote
verschil van thans en vroeger en op dien-
zelfden' grond mocht men aannemen, dal
ook over zeker tijdsverloop de maatschappij
weer verder voortgeschreden zou zijn.
Alles ging naar vaste wetten volgens de
zelfde regelen, op stoffelijk en op geestelijk
gebied: er was een vaste maat, zelfs voor
goed en kwaad.
Dat heeft nu opgehoudenhet vroegere
kenmerk, dat der geleidelijke ontwikkeling,
is verdwenen.
Wat ons daarmede verbindt, zijn wij
zelf, maar voor liet overige is alles om ons
vernietigd, letterlijk en figuurlijk.
Er zal een nieuwe samenleving moeten
worden opgebouwd op grondslagen, die
niemand nog kent, maar die zeker geheel
anders zullen zijn dan die waarop tot
dusverre werd gesteund.
Voor wie jong is, kan het een aanlokke
lijk vooruitzicht zijn om de nieuwe wordingen
wel
voor die toekomst, die ondoordringbaar
zwart is, terugdeinzen, want zij zullen wel
het ontwaken zien uit dien vreeselijken
droom, maar niet meer het verfrischte op
leven.
We hebben geleerd te berusten.... we
toornen niet meer. zooals in den beginne
De oorlog zal wel eenmaal eindigen
niemand echter kan het einde verbaasten.
Wel gaarne zou ieder medewerken, als er
een middel was tot het herstel van den
vredemaar hiervan is ieder doordrongen,
dat hetgeen allerwege hartgrondig wordt
gewenscht, van buiten af niet kan worden
bewerkt.
Menschen hebben den oorlog doen ont
ketenen menschen zullen hem ook moeten
doen ophouden, maar bij hetgeen er ge
schiedde en waaruit de oorlog moest voort
komen, waren ze niet de kwaadstichters.
Omstandigheden hebben hen gedreven. Zij
die het woord uitspraken dat de volkeren
op elkaar deed invliegen, zijn werktuigen
geweest in de hand van een hoogere
Macht,
Indien men moest aannemen dat de oor
log willens en wetens is gemaakt, hetzij
door een stand, hetzij door een klasse, dan
zou men niets anders mogen prediken dan
verzet tegen elk hoog gezag, dan omwer
ping van alle heerschappij, in welken vorm
dan ook.
Doch deze oorlog heeft moeten komen
hij is een noodwendig gevolg geweest van
tegenelkander botsende groote belangen.
Zoo zal ook de tijd komen, waarop de
vrede moet worden getoekend.
Niet omdat enkelen het willen, maar
omdat ze het moeten.
En eerst, na jaren en jaren wellicht,
zal dc menschheid hem achteraf beschou
wen als een middel tot loutering, als
moment in de algemeene ontwikkeling.
De mogelijkheid is niet uitgesloten,
naast al hetgeen dat door den oorlog
nietigd is geworden, de oorlog zichzelven
óok heeft vernietigd.
Maar zélfs als dit er mee bereikt wordt,
dan kunnen we wel het doel, maar nim
mer het middel heilig noemen.
Oorlogsellende.
Begrijpelijk.
«Bouw toch wat voor me. moedertje Ja
Een brug.»
«Laat me met rust, jongen,» antwoordde
de moeder. «Ik heb geen tijd voor je. Bouw
jij maar alleen.»
«Maar ik kan toch niet alleen bouwen.
Alles valt weer om. Kijk nou.»
De jongen zat op den grond, met den
rug tegen de keukenkast en speelde met
bouwsteenen. Hij had alleen maar een hemd
en een hansop aan. De moeder had nog
geen tijd gehad, om hem aan te kleeden.
Het was de dag van aflevering, ze had zich
verslapen en trapte nu op de naaimachine.
Een heele berg geknipt goed lag op de
tafel.
«Altijd moet ik alleen spelen. Bouw me
nou toch een brug», vroeg de jongen
weer.
De moeder luisterde in 't geheel niet
naar hem. Ze trapte op de machine, zoo
hard ze maar kon en staarde stijf en strak
op het goed vóór haar.
«Vader heeft altijd wat voor me gebouwd.
Kun je ook een schildwachthuisje bouwen
«Neen. niets kan ik bouwen.»
«Waarom kan je niet bouwen
«Omdat ik geen tijd heb. Dat zie je
toch
«Moet je altijd naaien
«Ja.»
«Altijd hemden -
>Ja.«
Dragen alle soldaten hemden
«Ja.»
Heb je nog koffie, moedertje Geef me
koffie.»
Onwillig schudde de moeder het hoofd.
«Nou wil je alweer knffie hebben. Je
bent een kwelge est. Je laat me geen rust.»
«En een boterham wil ik ook hebhen.
Een met boter.»
«Ik heb geen brood boven.»
«Misschien is er toch nog een stukje. Ik
zal eens kijken. Ja
«Er is geen kruimel. Je hoeft niet te
kijken. Ga weer zitten en speel. Haal je
prentenboek te voorschijn. Het nieuwe,
weet je wel.»
Onder de keukentafel stond een platte
kartonnen doos, volgepropt met speelgoed,
prentenboeken, leege sigarettendoozen en
kapotte kinderschoenen. De jongen stak het
hoofd onder de tafel en trok het nieuwe
prentenboek te voorschijn. Veel nieuws was
er echter niet meer aan het boek te zien.
Het was versleten, bijgenaaid en vuil.
«Hier is het prentenboek.» zei de jon
gen en hield het zijn moeder voor. «Mag
ik op je schoot komen
«Je bent niet verstandig, jongen. Hoe
zou ik nu tijd hebben, om je op schoot te
nemen. Ga zitten en bekijk de plaatjes.»
«Waarom wil je me niet aankleeden
Kleed me toch aan. Ik wil naar beneden
gaan. Met de kinderen spelen.» Hij legde
zijn hoofd op een stoel en huilde.
«Ik heb nog geen tijd om je aan te
kleeden.»
«Kan ik zoo naar beneden gaan
«In je hansop Neen, zoo kan je niet naar
beneden gaan. Ook geen minuut laat
me dc bengel met rust. Dat is gewoon ver
schrikkelijk.» Ze sprong op en sloeg op de
tafel. De jongen ging snel op den stoel zitten.
«Niet meer slaan, lief moedertje. «Kreunde
en bad bij.
«Ik zal je de ondeugendheden wel al
leeren, Jou bengel. Er uit Ik wil je niet
langer zien.» Ze trok hem van den stoel
af. Hij hield haar handen vast, jammerde
en sprong van den eenen voet op den
andere. Hij was vreeselijk bang voor zijn
bloote billetjes. Als die maar voor slagen
gespaard bleven.
De moeder ging achteruit en trok hem
I mee Hij huppelde, alsof hij een rei met haar
dansen wilde. Op den drempel kletste ze
I de hapden tegen zijn heupen, trok hem oni-
I hoog, legde hem over haar linker arm en
tuchtigde hem. Ilij schreeuwde luidkeels.
Ze droeg hem in de kamer en wierp hem
in haar bed, dat nog niet opgemaakt was.
«Ik zal weer zoet zijn, lief moedertje,»
stamelde hij. Zijn gezicht was heelemaal
rood en nat. De moeder liep weg en sloot
de deur.
Hijgend en met bevende leden zette zij
zich weer voor de machine. Een oogen
blikje drukte zij de vochtige handen aan
de heete, kloppende slapen. Bedwong een
huilbui en begon te naaien.
Na twee uren jachten bad ze den verdroom
den en verzuimden tijd ingehaald. Ze was
j beetje vroolijker geworden. Ze glimlachte
zelfs. Nu kon de jongen haar weer kwellen
en ergeren, zooveel hij wilde.
