Donderdag 7 September 1916. No. 8770 66e Jaargang BELEEFD VERZOEK terug-keer Uitgave van de Naainlooze Vennootschap „De Aniersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff". HOOFD-REDACTEURVerschijnt Dinsdag-, Dondeidag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/i.— franco per post ƒ1.15. Adverteutiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regel- ,J, F ïl SJ D BJ 2X I K S abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings- advertentiSn per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten BUREAU: SORTSGBAOBT 9. AMERSFOORT. worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Bij advertentiön van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. ami hen, die uitstedig naren en zich „De Aniersfoortsche Courant" lieten nazenden, doch geen datum opgaven, ons bericht te zenden van hun opdat de courant niet langer naar buiten worde gezonden. Na tien jaar. 1906-7 September 1916. Onze goede stad heeft in het laatste decennium naar het uiterlijke eeti zeer groote wijziging ondergaan, doch stellig óok naar het innerlijke, een die alle reden geeft tot groote blijdschap en tot dankbaarheid tevens. Men behoeft zijn geheugen waarlijk niet al te zeer te kwellen om zich te herinne ren hoe ontzaglijk hier vroeger misbruik werd gemaakt van sterkedrank, hoe elke gelegenheid vreugde dan wel leed werd aangegrepen om, in welken vorm ook, drank te gebruiken, ja, hoe zelfs deftige collegiön niet konden bijeenkomen zonder dat de spiritualiën er bij te pas werden ge bracht. Hetgeen toen regel was, is thans uit zondering. Thans zet nog slechts een enkele baloorige dan wel een zwakkeling er een borrel op. Toen kon er geen kermis voorbij gaan ol, op den beruchten Dollen Vriedag" vielen er hoogst betreurenswaarde feiten, zelfs ernstige misdrijven, voor als gevolg van drankmisbruik. Die «Dolle Vrijdag'' was voor menigeen, die alle overige dagen des jaars op zijn hoogst een zeer matig ge bruiker was, de dag op welken hij vóór zonsondergang dronken moest zijn. Heel het weekloon, waarvan zijn gezin toch nog een week moest leven, moest er dien dag aan. Als de drank is in den man, is de wijsheid immers in de kan. Vooral aan het A. D. Cdat heden zijn tienjarig bestaan zou kunnen herdenken, de eer, dat dit alles behoort tot het ver leden. Het A. D. C. men kent het immers, het Amersfoortsch Drankweer Comité, dat zóo veel goeds hier deed in betrekkelijk zóo korten tijd. Den 7 September 1906 kwamen, op uit- noodiging van den heer Th. J. H. Bianchi, des avonds om 8 uur te zijnen huize samen de heeren C. Ruitenberg en Ph. van de Pol, van de «Nationaal Christen Geheel Onthouders", Th. Bianchi en F. Kisner, van «Het Kruisverbondde dames C. Welters en A. M. Sanders, van de «Maria-vereeni- ging", en de heeren prof. F. Kenninck en o. Posthuma van den «Volksbond", met het doel, te bespreken de oprichting van een plaatselijk comité, dat, door goede samen werking van de verschillende drankbestrij- dings-vereenigingen hier ter stede, den ge- meenschappelijken vijand gezamenlijk zou bestrijden. Dien eigen avond werd opgericht het A. D. C., dat zijn zegenrijken arbeid over heel de stad heeft gebracht, juist door zijn goede grondstellingniet te letten op gods dienstige dan wel politieke gezindheid en geen inbreuk te maken op de zelfstandig heid of de werkwijze der vereenigingen en zóo, als het pas gaf, gezamenlijk te strijden tegen het drankmisbruik als plaatselijk kwaad, bij elke gelegenheid waarbij mis bruik van sterkedrank te duchten was. Tot leden van het Bestuur werden op den gedenkwaardigen avond gekozen de heeren Kenninck als Voorzitter, Bianchi als Secretaris, en Ruitenberg als Penning meester. Allengs meer heeft het A. D. C. zich mogen verheugen in de warme sympathie van alle weldenkenden, van wie velen het zoowel financieel als moreel steunden. Hier mag zeker wel gememoreerd, dat de Ge meenteraad in 1906 met 10 tegen 6 stem men een subsidie verleende, doch dat reeds sedert 1907, toen men zijn nuttige en zeer gevolgrijke werking had gezien, dat Ge meente-subsidie jaarlijks werd verleend, veelal zonder eenige discussie en steeds met algemecnc stemmen. En niet alleen heeft het A. D. C. deze uitnemende propaganda gemaakt tegen drankmisbruik te Amersfoort, doch het is tevens geweest de baanbreker in geheel ons land. Immers vele van zijn propaganda middelen en zijn wijze van propageeren zijn door tal vati gelijkgezinde vereenigingen in andere plaatsen de3 lands overgenomen en doorgevoerd, waardoor het A. D. C. onder de Nedcrlandsche drankweer-comité's een eerste plaats inneemt en nog bijna dagelijks zijn advies wordt ingewonnen. Ook de hulp der individueele leden van het A. D. C. werd zeer dikwijls ingeroepen in menig gezin en meestal met succes be kroond. Bij zjjn io-jarig bestaan zou het A. D. C. gaarne in brochure-vorm een uitgebreid verslag hebben gegeven van zijn werkzaam heden; doch het moet helaas! als zoo veel vereenigingen in dezen tijd, die het slachtoffer werden van averechtsche zuinig heid bij hen, die ze vóór de mobilisatie steunden met ieder dubbeltje rekening houden, omdat het zoo'n groot terrein als Amersfoort heeft te bewerken en de papier- prijzen zóo hoog zijn. Door uitstedigheid van den Secretaris kan het heden ook zijn 50ste vergadering niet houden. Hoe gaarne zouden we alle propaganda middelen opsommen, die het in deze eerste tien jaren van zijn hoogst nuttig bestaan toepastedoch een extra-blad zou daarvoor noodig zijn. Enkele er van willen we in herinnering brengen: de aardige spoor kaartjes, de doosjes lucifers, de sigarenpijpjes, die alle hier ter stede werden bedacht en bij honderdduizenden in alle oorden des lands zijn overgenomende reclame-wagens bij allegorische optochten, waardoor het A. D. C. tweemaal een 2den prijs wonde steeds inslaande wenken bij loting voor de Nationale militie, bij Nieuwjaarsdag, bij kermis; de Kerstbode, de Vredebode, de Lentebode deze werkelijk mooie cou ranten; de drankbestrijdings-bioscoopvoor- stellingen voor militairen; de pakkende schilderstukken op schuttingen bij den bouw van het station der electrische tram naar Zeist en de villa van den beer P. A. J. Blom; de in duizenden exemplaren dezen zomer verspreide plaat «Was hij toch vrij» en bovenal de kernachtige biljetten op de A. D. C.-aanplakborden, die iedere maand een ernstige waarschuwing onder de aan dacht brengen van vele duizenden. Al zal niet onmiddellijk ieder, die deze propaganda-middelen ziet, zich bekeeren tot geheelonthouding, toch denkt hij of zij er over en hierdoor bereikt het A. D. C. stap voor stap zijn doel en brengt het de volks- meening, en daardoor de volksopvoeding, in een betere, meer menschwaardige rich- ting. Zeker, er zijn er nog, wien de arbeid der drankbestrijders niet sympathie": is, hetzij omdat onnadenkenheid hun bondge noot is, hetzij omdat zij persoonlijk belang stellen boven het algemeen belang; doch het A. D. C. houdt zich aan het Arabische spreekwoord «De honden blaffen wel, maar de karavaan trekt rustig verder*. Boven dien mocht het meermalen blijken ontvan- gen van ernstig medeleven met zijn streven. I Bood niet indertijd een arm vrouwtje aan drie kwartjes van haar nooddruft, uit dank- baarheid voor betgeen het A. D. C. deed I voor een familielid om maar éen van de zeer vele blijken van sympathie te Van de oprichters zijn thans nog hier ter stede prof. Kenninck, die heden tevens :o jaar Voorzitter, en de heer Bianchi (Ilooglandscheweg 5) de geestelijke vader der vereeniging, die nu 10 jaar Secretaris- Penningmeester is en een leeuwendeel heeft in haar werk en vooral haar aanplak biljetten. Men weet nu tevens het adres, waar een feestgave zeer gaarne in ontvangst zal worden genomen. Bij het A. D. C. zijn thans aangesloten de plaatselijke afdeelingen van den «Volks bond tegen drankmisbruik*, de «Ned. veree niging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken*, het «Kruisverbond St. Bernar- dus* de «Nationale Christen Geheel Ont houders Vereeniging*, de «Internationale Orde van Goede Tempelieren* en de «Neu trale Onafhankelijke Orde van Goede Tempelieren*, zoodat zijn werkkring thans zich veel verder uitstrekt dan bij de op richting, nu tien jaar geleden. Moge het nog vele tientallen van jaren zijn hoogst nuttig sociaal werk doen, tot welzijn van Amersfoort's bevol king, waaraan de namen der kloeke op richters onafscheidelijk zullen verbonden blijven. We spraken zooeven van de jongste propaganda-plaat van het A. D. C. Weet ge hoe het slot van den bijgevoeg- (len tekst luidt? Ja? Het volge dan hier voor hen, die het wellicht hebben vergeten, dan wel niet hebben overdacht. «Geachte lezer en lezeres! Gij weet toch, dat de drank er duizenden gebondeD heeft en tot zijn slaven gemaakt, en dat duizen den, van wie nu jong zijn en vrij, straks zijn slaven zullen zijn. Wilt gij ons niet helpen aan dat groote, moeilijke werk der bevrijding Is er een grootere vreugde, dan wanneer een gebonden mensch zijn boeien slaakt I en zijn zedelijke vrijheid herwint? En is het niet een klein offer van onze zijde waard, dat wij door een gemeenschappelijken strijd tegen de drinkgewoonten meehelpen tot de komst van een drankvrij geslacht Is het zoo'n klein offer voor u, wat ver hindert u dan ons te helpen En is het een groot offer voor u, zou het dan voor u zelf niet gewenscht kunnen zijn, u bij ons aan te sluiten, niet om u te binden, maar om te zorgen, dat niet een ander u bindt en u daarheen voert, waar gij niet wilt belanden De Raadsverkiezing. Dinsdagavond werd in «Amicitia* ge houden een openbare vergadering, belegd door de Vrijzinnige kiesvereeniging «Amersfoort's Gemeentebelang* en bijge woond door zeer velen van even uiteen- loopende politieke denkwijze. Om 8.20 opende de heer A. L. Ver st uys de bijeenkomst, herinnerend, dat thans voor den eersten keer voor de Vrij zinnigen een der candidaten zou optreden en de hoop uitsprekend, dat dit met succes zal worden bekroond. De heer A. van N ij natten zeide hierna ongeveer Reeds meer dan twee jaar staat thans Europa in vuur en vlam en feller en meer laait de wereldbrand opbijna heel ons werelddeel is éen vuurpoelin West en Oost en Zuid woedt die brand. Doch nog ingetast ligt, als een klein eiland, ons land. Meer en meer nadert bet gevaar, dat de vlammen overslaan en ook ons land en volk bedreigen met vernietiging doch tel kens meer ook gevoelen we, in het barnen der gevaren, dat we kinderen zijn van éen land, zonen van éen volk. Hoe we, bij tijden, in de politiek tegenover elkaar staan, we zullen als de wereldbrand overslaat schou der aan schouder staan als het er toe komt, het dierbaar plekje grond, waar we wer den geboren en we opgroeiden, te moeten verdedigen tegen den gemeenschappelijken vijand. Waar aan onze grenzen de oorlog woedt en de krachten van heel onze natie noo dig zijn om den brand buiten onze landspalen te houden, moeten we er voor waken, dat de zoo hoog noodige eendracht niet ver loren gaat door het opwekken van politieke hartstochten. Vóór alles moeten we ons herinneren, dat we zijn broeders van éen stam, kinderen van éen huis. Spr. zal dan ook zooveel mogelijk vermijden betgeen de hoofden warm, doch de harten koud maakt. Direct komt op den voorgrond de vraag was deze verkiezingsstrijd wel noodig ware het niet beter geweest, de vacante zetels te laten aan de partij waartoe de afgetre- denen behoorden Nu de strijd echter is aangebonden, aan vaarden we hem. Laat ons zorgen, dat hij wordt gestreden met waardigheid, zóo, dat de kampvechters van heden, morgen met waardeering en opgeheven hoofde elkaar kunnen ontmoeten. Spr. acht het met het Bestuur der Vrijz. kiesvereeniging niet van ondergeschikt be lang, de Vrijz. beginselen in het algemeen uiteen te zetten en zal dan tevens de zijne de Vrijz. Democratische nader defi- nieeren. Spr. is de meening toegedaan, dat de publieke zaak moet worden behandeld in het openbaarde kiezers hebben het recht te weten in welke richting hun man datarissen hun belangen zullen behartigen. Want niet de kiezers zijn er om de Raads leden, doch de Raadsleden zijn er om de kiezers en zij hebben niet te vertegen woordigen deze of gene groep of klasse, doch de geheele gemeenschap. Persoonlijk is spr. deze strijd óok niet onwelkomniet omdat hij candidaat is spr. heeft dit niet gezocht doch omdat hij thans kan uiteenzetten zijn beginselen, die hij gaarne wil maken tot gemeengoed. De Vrijzükiesvereeniging ducht den strijd niet, óok al wordt er van de rechter- en de uiterste linkerzijde smalend gesproken van «aftandsche vrijzinnigheid*. Immers de Vrijz. gedachte kan en zal niet teniet gaan zij heeft niet alleen bezield alle groote geesten, doch geheel ons volk in beweging gebracht, getuige den strijd om vrijheid van gedachte en consciëntie, de zuilen waarop onze nationale vrijheid is gebouwd en die met kracht moeten verdedigd tegen eiken poging om ze te ondermijnen. Ondanks verschillen van inzicht hebben de Vrijz. van velerlei schakcering elkaar weten te vinden om vereend ruimbaan te maken voor de Vrijz. beginselen. Het doel der tegenpartijen is, de Vrijz. te verdrijven uit de publieke lichamen. Is dat geschied dan zal men de kerkelijke partijen onderling zien gaan vechten, of schoon zij thans met vereende krachten be proeven den invloed der Vrijz. gedachte uit Staat en maatschappij te weren. Aan de Vrijz. de taak, met kracht tegen weer te bieden tegen eiken aanval. De Vrijz. zijn wars van gewetensdwang en willen, dat de Staat en zijn organen ieder vrij zal laten om «auf seine Fa<;on selig zu werden*, zonder ook zelfs zijdelingschen invloed van den Staat of zijn organen. Maar óok zijn we Vrijz. omdat de Staat moet zorgen voor de geestelijke-ontwikke ling van het geheele volk, waartoe vooral behooren een krachtige sociale wetgeving eu goede ontwikkelingsvoorwaarden.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1