ii. Havermout (Inlandschc of Amcri-
kaansche).
ij. Margarine (t. w. Normaal-margarine).
13. Boter.
14. Kaas, t. w. de soorten, genoemd in de
Lijst van maximum-prijzen voor de maand
September 1916.
13. Eieren.
16. Melk.
17. Suiker.
18. Zeeviscb.
B. Brandstoffen.
19. Turf.
C. Huishoudelijke artikelen.
ïo. Zachte zeep (groene of gele).
Winkeliers in levensmiddelen, brandstof
fen en huishoudelijke artikelen, worden ver
zocht vóór Woensdag 30 September aan het
Levensmiddelen-bureau op te geven hoeveel
van een of meer van bovengemelde artike
len zij behoeven voor hun winkelverkoop
(kleinhandel) tot 1 Mei 1917.
De Burgemeester van Amersfoort,
Van RANDWIJCK,
HINDERWET.
1 A merg.
Burgemeester en Wethouders
foor!,
Gelei op art. t> en 7 der Hinderwet,
Brengen ter kennis van het publiek, dut een
door de Nasmloote Vennootschap .,1'OI.AKS
FRUTAL WORKS" ingediend verzoek, met
bijlagen, om vergunning tot het oprichten vun
eene inrichting, waarin zullen worden ver
vaardigd, bewerkt en verwerkt alcoholhoudende
producten, essences, etherische olivn, chemische
producten, drogerijen, specerijen en de grond-
•tollen daarvoor en waarin zullen worden ge
plaatst een stoomketel met een verwarmend
oppervlak van 40 M', alsmede 4 electro-motoren,
reep. vsd 5, 3, '2 en l'.K.
in het perceel alhier gelegen aan de E-m-
straal, bij het Kadaster bekend onder Sectie P,
No. 344S, op de Secretarie der Gemeente ter visie
ligt. en dat op Woensdag deu 27 September
det voortniddags te half elf uren, gelegen-
L«id tenRaadhuite wordt gegeven om, lei. over-
•Uan van het Gemeentebestuur of van éen of
meir zijner leden, bezwaren tegen het oprichieu
van de inrichting in te brengen.
Tot het beroep, bedoeld in art. 15, le lid
der Hinderwet, zijn volgens de bestaande juris
prudentie alleen zij gerechtigd, die overeen-
komitig artikel 7 der Hinderwet voor het
Gemeentebestuur of éen of n-eer zijner leden
zijn verschenen, ten einde huune bezwaren
mondeling toe te lichten.
Amersfoort, 13 September 1910,
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester.
VAS RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
SCHOUW.
De Burgemeester van Amersfoort
brengt ter kennis van belanghebbenden,
dat WakKgraal en Heemraden van het
Heemraadschap de rivier de Eem, Beken
en aankleve van dien, voornemens zijn, op
Woensdag, Donderdag en Zaterdag, resp,
den *7, 28 en 30 September 1916, een
schouw te houden over de beken en water
leidingen.
Schouwplicbtigen worden uitdrukkelijk
aangemaand er voor te zorgen, dat zij als
dan voldaan hebben aan hunne verplichtin
gen, in de desbetreffende verordening gesteld.
Amersfoort, 11 September 1916.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Stadsnieuws.
In de Doopsgezinde kerk hoopt
«taanden Zondagochtend voor te gaai,
S. Lulofs, uit 's-Gravenhage.
Ter tentoonstelling op Gemeentelijk finan
cieel gebied, welke thans wordt gehouden
in het Stedelijk museum te Amsterdam, zijn
onder meer twee grafieken te bestudeeren,
welke In beeld brongen den invloed van
den oorlogstoestand op de Gemeente-finan-
clên van Amersfoort, Amsterdam, Apeldoorn,
Haarlem en Rotterdam, voor alle berekend
op 1000 inwoners; de eene betreft 1914,
de andere 1913.
Amersfoort blijkt wel een zeer benijdens
waarde Gemeente. Immers in 1914 waren
de hoogere uitgaven in het geheel nog
geen f 25, en wel alleen ter voorkoming en
bestrijding van werkloosheid; terwijl voor
1915 dit cijfer voor de zelfde rubriek was
t 100 per 1000 inwoners, of éen dubbeltje
per inwoner,
Een derde grafiek betreft de netto-oorlogs
schade, geleden door eenige Gemeenten in
1914 en iyi5 per 1000 inwoners. Die «netto-
schade» is berekend door de hoogere uit
gaven te vermeerderen met de vermindering
van inkomsten ten gevolge van den oorlog
en er af te trekken een eventueele ver
meerdering van inkomsten op de posten,
die daarvoor in aanmerking komen.
Amersfoort heeft ook blijkens deze grafiek
bet minst te lijden gehad van den oorlog.
Bij de grafieken zijn gevoegd ecnigc por
tefeuilles, waarin de weetgierige bezoeker
de cijfers kan vinden, welke voor de samen
stelling der grafieken hebben gediend.
Bij de herstemming voor den Gemeen
teraad, welke morgen (Vrijdag) van aebt
tot vijf uur wordt gehouden, zal iedere kie
zer weder twee stembiljetten ontvangen.
En weer zal hem worden verzocht, eerst
rechts, vervolgens links te stemmen.
Natuurlijk heeft deze inbreuk op de vrij
heid van eiken kiezer slechts deze oorzaak,
dat de volkomen onpartijdige Voorzitters
van de stembureaux zij laten immers
eerst rechts en daarna links stemmen
willen voorkomen, dat de minder ervarene
de verschillende data van aftreding door-
eenhaspelt,
Maar nu moet ook ieder, in het hokje
gekomen, slechts éen naam zwart maken;
en d.mrna, in het andere hokje, ook slechts
éon naam.
Doet hij dit niet, dan komt er weer, als
bij de stemming op 7 dezer, een onmogelijk
groot aantal stemmen van onwaarde, het
geen waarlijk niet pleit voor de snuggerheid
van het kiezerskorps te Amersfoort. Toen
waren er immers 195 van de 2512 van
onwaarde.
En juist bij een herstemming kan het
aankomen op éen enkele stem,
De heer I), 1'. van Royen, nieuwbenoemd
Inspecteur van politie, hooptihier aanstaanden
Maandag in functie te treden.
Toen we verleden week vermeldden het
eervol ontslag, op verzoek, van den heer
K. ten Bruggencate als Inspecteur van het
Middelbaar onderwijs mede in Utrecht,
werd ons van verschillende zijden gevraagd
of een naamsverwisseling ons geen parten
had gespeeld.
Thans zet hij zelf de reden van zijn wel
zeer onverwacht aftreden uiteen in het
«Weekblad voor Gymnasiaal en Middel
baar onderwijs», waaraan hij schreef;
«Het komt mij voor, dut hot personeel
der Zuider-inspectie het recht heelt, te we
ten, welke de oorzaak is van mijn onver
wacht heengaan uit een werkkring, die mij
lief was. Vandaar mijn verzoek tot plaat
sing van deze inlichting, die tevens een
einde zal maken aan allerlei geruchten, die
omtrent het mij verleende ontslag in om
loop zijn of nog mochten komen.
De éenige reden is deze, dat ik niet van
harte kan medewerken aan de uitvoering
der onlangs uitgegeven normaal-program
ma's, en wat ik op mijn leeftijd niet van
harte kan doen, moge een jongere van mij
overnemen. I let spreekt vanzelf, dat ik
mij dus ook niet kan vereenigen met de
wijze, waarop zij tot stand zijn gekomen.
Hierop ga ik echter thans niet nader in,
cn bepaal mij dus tot de materie.
1. Het programma der 3-jarige scholen
geeft voor de Wiskunde, de Plant- en Dier
kunde en het Engelsch geen aansluiting
meer met de 5-jarige. Ik acht éen uur
Wiskunde meer in II en III noodzakelijk,
terwijl voor de beide andere vakken resp.
in II en III het zelfde geldt, om van andere
desiderata maar niet te spreken. Nu ligt de
3-jarige school, met name als voorbereiding
voor de 5-jarige, maar ook in andere op
zichten, tegen den grond en heeft haar be
staansrecht volstrekt verloren. Ze hangt in
de lucht, evenals de befaamde Middelbare
school der z g. Inocnschakelings-commissie,
die aan niemand voldoening geeft. Waar
moeten de leerlingen heen, die naar dit
program zijn onderwezen Ik vrees zelfs,
dat de genomen beschikking in strijd is
met den geest van art. 21 van het Regle
ment voorde Rijks-I loogerc Burgerscholen,
dus met een Koninklijk besluit.
2. Het programma der 5-jarige scholen
(alleen voor groote steden bruikbaar) laat
o.a, in de derde klasse alles te wcnschen
over voor de 40 a 50 procent leerlingen,
die na deze de school verlaten, (De rede
neering, dat de 5 jarige scholen niet be
stemd zijn voor ben, die haar na drie jaar
verlaten, is >grauc Theorie» en loopt zich
te pletter tegen de practijk van het leven).
Zij mogen de maatschappij met haar ver
schillende eischen niet ingaan zonder éenige
elementaire kennis van Scheikunde, Staats
inrichting, Boekhouden en Lijnteekenen, zul
len zij niet achterstaan bij de leerlingen
der M.U.L.O.-scholen. Daarbij is het vak
I ilandteekenen, met éen uur in de hoogste
klasse, te zeer besnoeid om er iets behoor
lijks van terecht te brengen.
Het spreekt vanzelf, dat ik hierover
geen dicussie treedik constateer slecL
mijn meening. Natuurlijk hebben de Inspec
teurs hun bezwaren ontwikkeld het mocht
niet baten. Ook de opmerking, dat geen
Gemeente deze programma's zal overnemen,
zoodat de illusie >éon programma voor een
zoo groot mogelijk aanlal scholen» wel nooit
j verwezenlijkt zal worden, maakte geen in
druk. Van de pogingen, door mij persoon
lijk aangewend om herziening of wel ge-
I leidelijke invoering te verkrijgen, zal ik
j maar niet spreken. Genoeg de programma's
werden ingevoerd zooals zij daar liggen.
Toen bleet mij, na kalm overleg, niets
anders over dan heengaan, omdat ik niet
mag meewerken aan hetgeen ik voor onze
scholen verkeerd acht. De keuze was niooi-
lijk ik geef veel prijs, dat ik ongaarne mis»,
Door het Hoofdbestuur van het Ncd.
Onderwijzers Genootschap wordt een onder
zoek ingesteld omtrent de kwestie van de
pensionneering der zoogenaamd >oude<
onderwijzers-weduwen.
Ten einde de kans te vergrooten, dat
het door den ex-Minister Treub dienaan
gaande ingediende voorstel door Minister
Van Gijn niet zal worden ingetrokken, ver
zocht het Hoofdbestuur bovengenoemd aan
dc afdeelingsbesturcn om na te gaan hoe
veel weduwen, ook van bijzondere onder
wijzers, binnen het ressort der afdeelingen
woonachtig zijn, wier echtgenoot vóór 1
Januari 1906 werd gepensionneerd of is
overleden, en van de in leven zijnde onder
wijzers, vóór 1 Januari 1906 gepensionneerd,
die njg een weduwe kunnen nalaten.
Opgave van dezen met vermelding van
adres wordt voor zoover het de afdceling
Amersfoort betreft, gaarne spoedig inge
wacht bij den Secretaris der afdecling, den
heer A. Veen, Eemstraatóok van hen,
die eventueel reeds bij het Hoofdbestuur
werden opegeven.
Tot de Rijks-tuinbouwwinterschool te
Boskoop werd o.a. toegelaten F. Ongerboer,
van hier.
Zaterdag 23 dezer wordt in «Buitenlust»
te Utrecht gehouden dc jaarlijksche verga
dering van het onderwijzend personeel der
Lagere scholen in de arrondissementen
Utrecht I, Utrecht II, I.oenott. Amersfoort,
Rhenen en IJscIstein. Aan de orde komen
dan een inleiding van deu heer J. G. Nijk,
Directeur der Rijks-kweekschool voor ouder-
ers le Middelburg, over De tuchteloos
heid der jeugd» cn een rede van den heer
A. Casimir, rector vun het Ned. Lyceum
te 'sGravenhage,over «De ptudagogick van
Jan I.igthart».
De Gemeentebesturen en dc besturen van
bijzondere scholen in de Provincie Utrecht
zijn uitgenoodigd, voor zooveel noodig, het
personeel aan hun scholen in de gelegen
heid te stellen, de vergadering bij te wonen
Het Hoofdbestuur van de Openlucht-
samenkomsten voor Vrijzinnig godsdiensti-
gen is er in geslaagd, op het landgoed
«Sandbergen», bij Huis ter Heide, waar den
24 September de jaarlijksche samenkomst
wordt gehouden, een plek in dc bossehen
te vinden, waaraan men meent dc voorkeur
tc moeten geven boven dc laan, waarin tot
dusver de meetings plaats hadden.
Die plek is iets dichter bij het station
gelegen, n.l. tegenover dc villa «Dennen-
bof» van den heer Posthumus Meijes, te
bereiken langs den zelfden weg, dien men
anders liep naar dc laan. Men heeft in dat
bosch het groote voordeel van beschutting
tegen wind en zou, doordat hoogc beuken-
boomen als een koepel het terrein omsluiten,
terwijl voorts dc zitplaatsen doeltreffender
in een wijden kring kunnen worden aan
gebracht rond het spreekgestoelte.
Men weet, dat op uitnoodiging van het
Bestuur ditmaal óok een geneesheer bereid
is gevonden om op «Zandbergen" te spre
ken en wel dr. Delhez, arts te Dordrecht.
De klacht, die ten vorigen jare door deze
en gene is uitgesproken, dat er te weinig
zitplaatsen waren, zal thans niet meer geuit
behoeven te worden. Er zullen heel wat
banken en stoelen worden geplaatst. Er zal
begonnen worden te kwart na 2 precies,
waarbij rekening is gehouden met hel ver
trek van de treinen, terwijl de samenkomst
even tia vieren geëindigd zal zijn. Evenals
vorige jaren zal aan de Directie van de Cen-
traal Spoor worden verzocht, eenige extra-
treinen te doen loopen, De zangvereeniging
«Cantate" zal vierstemmig zingen onder
leiding van haar directeur, den heer J. II,
Caro.
Het Hoofdbestuur vertrouwt, dat 24 Sep
tember de vrijzinnigen in grootcn getale le
Huis ter Heide zullen samenkomen,
In weerwil van dc eerste najaarsguurte
hebben we gistermiddag een hoogst aan
genaam uurtje doorgebracht in den proef
tuin -an de tuinbouw-vereeniging «Amers
foort»
Al meermalen hebben wij onze verwon
dering er over uitgesproken zij kan niet
genoeg herhaald dat in nog niet ten
volle vier jaar de heer P. van Straalen,
die half October 1912 de eerste spade stak,
er in is kunnen slagen van deze zure, lang
verwaarloosde weilanden te maken een zóo
wins'gevenden moes- en fruittuin. liet is
waarlijk een lust, te midden van de weiden
aan den Hoogeweg dezen 2 II, A. thans
uitmuntenden teelgrond te zieneen lust
om te hooren de ambitie waarmee deze
kundige jongeman spreekt van zijn harte-
wensch om, als hij zal hebben voldaan aan
zijn militairen dienstplicht, ook de achter
liggende 2 H. A. in cultuur te brengen
een lust om zijn ondergeschikt personeel
te hooren zeggen «waren de tijden maar
beter dan zouden de heeren van het Be-
stuur wel op het gcheele terrein den teelt
onder eenruiters toepassen».
De proeftuin werd, als bekend, vooral
aangelegd om den telers te doen zien hoe
zij, gebruikmakend van niouwc vindingen,
mot zeer weinig kosten veel betere resul
taten kunnen verkrijgen. Nu de heer Van
Straalen, die terecht het volle vertrouwen
heeft van het Bestuur der vcrccniging, den
bouw zoo intensief maakte, blijkt de tuin
tevens een goede geldbelegging. Cijfers
kunnen we uit den aard der zaak niet noe
men die uit de vorige jaarverslagen
achten we te bekend dan dat we ze hier
zullen herhalen doch het laat zich aan
zien, dat ook het verslag over 1916 gunstig
zal zijn, in weerwil dat bij den watervloed
van half Januari driekwart vati den tuin
tot zelf 60 c.M. blank stond.
Naar elke groenten- en fruitveiling, welke
hier wordt gehouden, kan de tuin de mooiste
groenten en het fijnste fruit zenden, als
hors d' oeuvre zelfs bloemen immers ook
tulpen worden er geteeld, zij 't ook op een
verloren hoekje cn meer als aardigheid,
tnecr om te bewijzen, dat bollenteelt overal
mogelijk is en niet alleen bij Haarlem of
in het Westland.
Dc 400 eenruiters hebben reeds heel wat
meloenen opgeleverd en het kleine waren
huis gaf prachtige perziken, terwijl in het
groote warenhuis de iu het voorjaar van
1914 aangevangen teelt van druiven even
zeer een ongedacht beschot geeft zoowel
van vroege Frankonthalers als late Black
Alicantes, welke laatste pas in October
plukrijp zullen zijn, doch reeds wondermooie
'.rossen vertoonen.
Opmerkelijk is ook hoe goed dc teelt
van Brussclsch witlof op dezen grond is ge
lukt en hoe best de tomaten er voor staan
en de aubergine's, als 't ware een zwart
gelakte komkommer, doch in werkelijkheid
een wel in ons Oost-lndië doch hier tc
lande nog weinig hekendo groentensoort
(solatium melougoua) dus een aan den aard
appel verwante plant. En in den voor
tuin de appelen en do peren in zeer ver
schillende soorten en groote hoeveelheden,
waar overal elders wordt geklaagd over do
schrale opbrengst, en de aardbeien die
zoowaar voor den tweeden keer in dit jaar
bloem cn vrucht dragen cn zooveel meer.
liet is een lust om er tc vertoeven en
tc hooren mot hoeveel liefde de heer Van
Straalen spreekt van zijn werk.
Men ga er toch eens een bezoek brengen.
Blijkens advertentie hierneven wordt be
gin volgende maand een korte Fruitteelt
cursus voor volwassenen gegeven.
Talm nu niet met u aan tc melden.
De Nederl. mycologische vereeniging zal
dit jaar een tentoonstelling van padden
stoelen cn zwammen houden te Amersfoort
cn wel op 23, 24 en 25 September in
«Amicitia» aldaar.
De tentoonstellingen reeds tc Zeist, Arn
hem cn Den Haag gehouden, hadden cun
buitengewoon succes. Die te 's-Gravcnhagc
werd bezocht door H. M, dc Koningin-
Moeder, die er ruim con uur vertoefde en
later hare belangstelling toonde door als
Beschermvrouw der vereeniging op te treden.
De paddenstoelen worden tentoongesteld
op lange tafels, die over de lengteas met
palmen cn varens zijn versierdter weers
zijden bevinden zich de paddenstoelen in
verschillende stadia van ontwikkeling op
dorre bladeren, mos, gras of boomtakken,
al naar dat zij in de natuur worden aan
getroffen. Gekleurde cn witte kaartjes ge
ven den wetenschappelijken naam aan. Ronde
kaarten bevinden zich bij de giftige, groene
bij de eetbare soorten cn ivittc hij die
soorten, welke hetzij door reuk of smaak
ongenietbaar zijn.
Ilct eere-comité bestaat uit de heeren
mr. J. C. graaf Van Randwijck, Eero-voor-
zitter; A. M. Tromp van Holst, li. J. dc
Kempenaor, dr. 1'. K. Drussaart Lulofs,
R, G. Rijkens, luitenant-kolonel A, B. van
Tionhoven en A. R. Vcenstra.
Dc Rcgelings-comrnissie uit de heeren
Job. Buijs, VoorzitterJ, J. Duijvcné de
Wit, Secretaris-penningmeestermevr. E.
Kalshoven, A. van I.uijk, 1'. J. A. J. Meule-
moeater, J, L. de Moijere, mej. dr. A.
A. L, Pilgrim en kapitein D. A. M. G. Plan
ken.
Dc Bcoordeelings-comissie uitC, Brak
man, mcj. Cath. Cool, II. A. A. van der
I.ek, J. I.igtenberg en dr. J. S. Meulenhoff.
Het uitmuntende strijkje, dat sedert ge-
ruimen tijd optreedt in café «Riche", zal
voortaan Woensdags- cn Zondagsmiddags
zich ook doen hooren in «Amicitia"'.
Blijkens advertentie in Jit nummer hoopt
het Bestuur dier sociëteit, dat de leden en
hun dames dit goede deukbeeld zullen
toonon op prijs te stellen.
Bij dc «Staatscourant" van gister waren
gevoegd de Statuten van de N. V. «Amcrs-
foortschc Stalhouderij, voorheen C. Schim
mel" en van de N. V, Sanitaire wasch-indu-
stric «Niveus".
Dc motorwedsrijdon, welke aanstaanden
Zondag weder op de banen van «Birkhovon"
zouden worden gehouden, zijn uitgesteld tot
8 October.
