AKERSF00RT5CIE COURANT. Donderdag 19 October 1916. No 8788. 67e Jaargang Uitgave \an de Naamlooze Vennootschap „l>e Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff". HOOFD-REDACTEUR F. J. FR SD BR IKS. AMERSFOORT. Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/i.— franco per postƒ1.15. Adverteutiëü 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregels abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. I.egale, officieele- en onteigenings- advertentiën per regel 15 cent, Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. j Bij advertentiën van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. ZORTIGBACHT 9. KENNISGEVINGEN. MEI.K. De Burgemeester der Gemeente Amers foort maakt bekend, dat de Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel heeft goedge vonden, dat de productie-prijs van melk op 9 ct., de consumptie-prijs op t1 cent en de prijs der gepasteuriseerde melk op 13 cent per Liter wordt bepaald voor deze Gemeente, zulks gedurende het tijdvak October 191b tot 1 April 1917. Amersfoort, 17 October 1916. De Burgemeester voornoemd, Van RANDWIJCK. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders vau Amers foort, (relet op art. en 7 der Hinder tvet, Brengen Ier kennis van het publiek, dat een door hel Gemeentebestuur van AMERSFOORT bij de Gedeputeerde Staten vam Utrecht inge diend verzoek, uiet bijlagen, M» vergunning tot het uitbreiden van de Gemeentelijke gas fabriek door oprichting van een electriache transporiinrichting voor kolen en cokes met kolenlosinrichting aan de Kun een traverse met handbeweging en een elec- trische kaapstand met leid- en omkeerroilen voor het rangeeren van waggons een handdraaikraaulje, twee ainraoiiiakwas- schers en een naplualinowasscher met riem- aandrijving oen gua-exbnuster met stoommachine, in het perceel alhier gelegen aan de tiasluan No. 3, bij het Kadaster bekend onder .Sectie D, No. 3008, op de Secretarie der Gemeente ter visie ligt, en dat op Donderdag den 2 November a.s., des voormiddags te half elf uren, gelegenheid ten Raadhuize wordt ge geven om, ten overstaan van het Gemeentebe stuur of van éen of meer zijner loden, bezwaren tegen het uitbreiden van de inrichting in te brengen. Tot het beroep, bedoeld in art, 15, le lid der Hinderwet, zijn volgens de bestaande juris prudentie alleen zij gerechtigd, die overeen komstig artikel 7 der Hinderwet voor het Gemeentebestuur of éen of meer zijner leden zijn verschenen, ten einde hunne bezwaren mondeling toe le lichten. Amersfoort, IS October 11110. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, Van RANDWIJCK. De Secretaris. A. R. VEKNSTRA. De Burgemeester van Amersfoort brengt ter kennis van belanghebbenden, dat in de Gemeente Linschoten een geval van miltvuur is voorgekomen. Amersfoort, 18 October 1916. De Burgemeester voornoemd, Van RANDWIJCK. Algemeen kiesrecht voor mannen èn vrouwen. Maandagavond werd, gelijk we in het vorige uummer reeds terloops meedeelden, ook hier een vergadering gehouden, belegd door den Vrijzinnig Democratischen Bond, om aan den vooravond van de behandeling der Grondwetsherziening door de Tweede Kamer nogmaals den wensch van den V. D. B. naar voren te brengen. Er was in de groote zaal van «Amicitia» slechts een 50-tal toehoorders, meest vrouwen. Te kwart na achten nam de heer F. A. L. Kater Voorzitter van de afdeeling, het woord en zeide ongeveer: wanneer ik met een kort woord deze vergadering al is ze dan ook heel slecht bezocht open, dan doe ik dat met heel veel genoegen, omdat op ruim 90 plaatsen in den lande op dezen gewichtigen avond mannen en vrouwen samenkomen om ook voorde vrouw op te eischen het kiesrecht. Morgen begint in de Tweede Kamer de behandeling der Grondwetsherziening. De Regeering komt thans inlossen haar belofte van 1913, althans voor het mannenkiesrecht. Zij, die zóo lang dezen moeilijken strijd hebben gestreden, krijgen de kroon op hun werk. Zijn ze tevreden Gedeeltelijk. Doch zijn ze voldaan? Neen. Want in 1913 is zeer duidelijk ook op den voorgrond getreden bet vrouwenkiesrecht, zelfs het algemeen vrouwenkiesrecht, en er is geen waarborg, dat het thans zal komen, tenzij bet alsnog worde vastgelegd in de Grondwet. De V. D. B. heeft sedert haar ontstaan, in 1901, in zijn program opgenomen den eisch van vrouwenkiesrecht, welke zaak mede oorzaak was van zijn ontstaan. Wij V. D. zijn dan ook niet voldaan over de huidige voorstellen en vertrouwen dan ook zeer zeker, dat deze Regeering alsnog zal komen met hetvoorstel tot invoering ook hier te lande van vrouwenkiesrecht; doch worden die voorstellen ook wet voor j de algemeene verkiezingen van 1917? Zoo niet, dan zal de onverkwikkelijke strijd van voren aan moeten gestreden j tot de tijd komt waarin algemeen kiesrecht I ook voor vrouwen de ware vertegenwoordi- ging van de geheel e natie zal ge ven ook t in de Tweede Kamer, j Daarom worden deze bijeenkomsten heden j gehouden ten einde den jarenlangen strijd te beëindigen en een nieuwen te voorkomen. Waar, in welke vereeniging ook, zaken aan de orde komen, die de belangen der vereeniging raken, daar heeft ieder lid mede zeggenschap bijvoorbeeld bij het kiezen van een Bestuur doch waar het geldt de grootst denkbare vereeniging, den Staat, dan wordt ineens een groot deel harer leden de vrouwen uitgesloten van dit I hoogst natuurlijke recht, j We hebben ons dan ook dikwijls afge vraagd waaromerthansnogmuetgepraatover I vrouwenkiesrecht. Als Hoofdbestuursleden van den Bond van jonge democraten zijn beide sprekers vanTdezen avond vervuld van democratisch vuur; in hun tegenwoordige qualiteit van landsverdedigers zullen zij bommen en gra naten werpenik hoop, dat die zullen in slaan. Aan het slot zal worden voorgesteld een motie. Ik hoop. dat ge u met deze zult kunnen vereenigen en dat, door haar aan te nemen met overweldigende meerderheid van stemmen, gij zult willen toonen met ons tot het laatst op de bres te hebben gestaan voor algemeen kiesrecht, óok voor vrouwen (Instemming). De heer H, W. van Ballegoyen de Jong, uit Velp, zeide vervolgens Het is voorzeker een verblijdend tceken, dat de V. D. B. en het Algemeen Ned. Werklieden Verbond hedenavond deze ver gadering in de voornaamste plaatsen des lands doen houdenzij sluiten zoo uitmun tend aan bij; den schitterenden optocht, 18 Juni met het zelfde doel te Amsterdam gehouden door de vrouwen en de grootsche betooging op 14 September door de s. d. a. p. voor het zelfde doel gehouden. Thans be toogt de V. D. B. voor algemeen kiesrecht voor mannen èn vrouwen en hij zal niet rusten dan nadat de eisch van 1901 en de belofte van 1913 zijn Ingewilligd, omdat bet niet langer aangaat, zooveel duizenden mannen en alle vrouwen uit te sluiten. Spr. komt uit Gelderland, het schilterend- schoone, althans naar de meening van den toerist en den pensiongast. Doch het leven van de arbeidende bevolking is er verre van schoon bij een weekloon van 5 en 6 gulden, een arbeidsdag van 10 tot n uur en geen ontspanning, 's Nachts om 2 uur gaan de kinderen reeds naar het veld tot schooltijd en de Arbeids-inspectie heeft uit gemaakt, dat de kinderloonen bedragen 50 tot 80 cent per week, terwijl een 9-jarige jongen éen dubbeltje per weck verdient met het rondbrengen van brood vóór schooltijd. Dat zijn geen kinderen doch kuchende oudemenschjes met klagende oogen. Dit schreeuwend onrecht tusscben de arme en de bevoorrechte klasse is alléén te verhelpen door het geven van algemeen kiesrecht aan mannen èn vrouwen, zoodat ieder een stem hebbe in hetgeen zijn be langen en die van zijn of haar gezin raakt. In 1913 stond de zaak van het algemeen kiesrecht zoo bijzonder gunstig, toen men de beletselen om het kiesrecht te verkrijgen wilde wegnemen. Het Kabinet-Cort van der Linden maakte in zijn eerste Troonrede reeds melding van algemeen kiesrecht. Doch de afschuwelijke oorlog heeft een ontijdig einde gemaakt ook aan dit goede voorne men. Minister Cort van der Linden heeft nochtans gezegd, dat hij rekening zal hou den met den volkswil en hij zal dit woord stellig inlossen. Spr. brengt hulde aan deze Regeering, die, ondanks de zoo hoogst moeilijke om standigheden, zoowel wat de buitenlandsche politiek als de levensmiddelenvoorziening betreft, toont voet bij stuk te houden Nog 400 000 mannen en alle vrouwen zijn uitgesloten van het kiesrecht. Bij ons heerscht het algemeen besef, dat de bewe ging zal en moet slagen, omdat zij is de brengster van een betere toekomst, een beter leven. De invoering van algemeen kiesrecht is niet een sprong in het duister, doch een stap nader voor blijder sociaal leven. Het zal ons brengen beter Staats pensioen, een betere Invaliditeitswet het beginsel der Wet-Talma is goed, doch pas op 70-jarigen leeftijd krijgt men 100 centen per week betere Ziekteverzekering; betere arbeidsvoorwaarden vooral voor ben die in Staatsdienst zijn, maar, door het voorbeeld, dat de Staat dan in deze geeft, ook voor ande ren keuring van levensmiddelen en een betere markt voor eerste levensbehoeften; een einde aan de huuropdrijving werkloos heidsverzekering, .noederschapsverzekering en andere maatregelen. Toe in 1914 de Kieswet-Van Houten aan tal van middenstanders medezeggen schap gaf, werd bijna onmiddellijk de Pa tentwet ingetrokken; het Kabinet Pierson- Borgesius bracht ons de Ongevallenwet, de Woningwet, enz., almede door de toe neming van den aantal kiezers. Hieruit blijkt reeds hoezeer het is toe te juichen, dat thans algemeen mannenkiesrecht zal worden gelegd in de Grondwet. Doch hoe staat het met het vrouwen kiesrecht? De vrouw is niet langer gelijk te stellen met een kind, een idioot of een misdadiger. Mannen, die niets hebben gepresteerd, hebber reeds lang het kiesrechtdoch. geen vrouw, al werkt zij nóg zoo hard. Vrouwenkiesrecht zal ten gjede komen al de bestrijding van twee groote plagen drankmisbruik en zedeloosheid. Dat is zon neklaar gebleken in landen als Finland, Zweden, Noorwegen en Australië waar vrouwenkiesrecht reeus lang bestaat en zeer heilzaam werkt. Het gaat niet aan, vol te houden, dat éen sekse kan denken voor twee; dat een man de wetten moet maken, welke een vrouw moet gehoorzamen. Juist door mede werking van de vrouw zullen tal van maat regelen juister worden getroffen, tal van zaken beter tot hun recht komen. Spr. schetste een treffend geval van de onvolledigheid der Wet-Talma toen te Roosendaal de f 2 niet meer werden uitbe taald aan de vrouw, die dit zoo bitter noodig had zoodra de man was overleden; memo reerde zonderlinge bepalingen omtrent vrouwelijk dienstpersoneel in het Arbeids contract-De Meester, en herinnerde, dat mr. J. Fokker in 1896, in zijn brochure over het Burgerlijk Wetboek, dit noemde «een reeks rechten voor den man, een reeks plichten voor de vrouw, een beschaafden Staat onwaardig, waarbij het niet twijfel achtig is, dat deze wet is gemaakt alléén door mannen». Zou, vroeg spr. een vrouw-Burgemeester de militaire vergoeding voor den kost winner durven bepalen op 35 cent per dag, als te De Bilt geschiedde, of op 80 cent voor een vrouw met 5 kinderen, gelijk te Giethoorn plaats had Onlangs werd in een der bladen aange boden opleiding van achterlijken voor de Gemeente-administratie. Daarbij zijn uitge sloten vrouwen met helder gezond ver- stand. I Indien in alle landen van Europa het vrouwenkiesrecht reeds jaren had gewerkt, zou dan deze afschuwelijke oorlog zijn ont- j brand Geen vrouw zou deze verschrikke- 1 lijke verantwoordelijkheid hebben willen dra gen zij weten maar al te goed, dat eiken dag de laatste roep der duizenden gewon- den op de onmetelijke slagvelden is: moe- j derEn zij hebben niet het cynisme van 1 de aanstichters van dezen gruwelijksten aller oorlogen om met al dat leed geen rekening te houden en nog maar altijd te spreken van een „knock out" (plat slaan). Wij willen voor de vrouwen hun volle dige rechten als mensch. Er zijn er, die vóór vrouwenkiesrecht zijn, doch nog niet voor algemeen vrou wenkiesrecht. Als men hun vraagt: „wie wilt ge dan uitsluiten", krijgt men nooit een afdoend antwoord. Zij zijn dan zoowat bereid het kiesrecht te geven aan vrouwen, die voorzien in eigen onderhoud, behalve aan dienstboden aan vrouwen, die kies recht tvenschen; aan examen-kiesters, aan vrouwelijke gezinshoofden, aan ongehuwde vrouwen, enz. Men staat er over verbaasd, dat er nóg wordt geparadeerd met zulke oude koeien, te mager om aan te zien. Even slap is het argument der tegen standers van algemeen kiesrechtmen moet de historische lijn volgen. Zij bedoelen daarmee, dat het kiesrecht moet worden verleend in tempo's, naar gelang van de behoefte, evenals dit is gebeurd met het mannenkiesrecht in 1848, 1887 en thans. Maar de vrouwen hebben meegemaakt het trapsgewijze verleenen van kiesrecht aan meer mannen en zijn stellig niet minder ontwikkeld dan de mannen. De Regeering wil thans aan de vrouwen toekennen het passieve kiesrecht dus gekozen te worden en later wegnemen de beletselen om te krijgen het actieve kiesrecht duszelf te kiezen. Maar als dan een meer behoudend Kabinet het huidige vervangt? Dat is het groote gevaar en daarom zegt de V. D. B.geeft allen vrouwen het volledig kiesrecht. Dan zijn we ineens er af. De tegenstanders van vrouwenkiesrecht zeggen, dat kiesrecht voor de vrouw on vrouwelijk en ontadeling van de vrouw is. Neen, het is het adeldom voor de vrouw. Welke vrouwen moeten bij beperkt vrouwenkiesrecht worden uitgesloten De meergegoede, dan wel die uit de arbeiders klasse Juist voor de laatsten is het biljet van het hoogste belang omdat op hen het zwaarst rusten de drukkende zorgen des tijds, gelijk Minister Cort van der L.nden 17 Juni trouwens heeft erkend. Hen uitsluiten Het zal wel kunnen, doch het zal niet gaan Art. 78 Grondwet luidt»De Staten- Generaal vertegenwoordigen het geheele volk». Doch het geheele volk bestaat uit mannen èn vrouwen en niet éen enkele vrouw heeft thans medezeggenschap, óok niet de vrouw, die dit het meest noodig heeft, de arbeidende vrouw van alle cate gorieën. Hon aantal neemt, door de geheel ver anderde positie der vrouw in de samenleving, steeds toe. In 1889 verdienden 353000 vrouwen hun kost buitenshuis; in 1909 was dit aantal reeds geklommen tot 540 000. Vooral in dezen oorlogstijd vonden veel vrouwen een eigen werkkring nu zij de mannen aan het front en met zeer veel succes vervingen. Zullen zij na den oorlog allen terugkeeren tot het gezin Zij hebben geleerd, dat zij nuttiger arbeid kunnen ver richten en zullen willen blijven arbeiden.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1916 | | pagina 1