Oonderda
December 1916.
Ne. 8812
67e Jaargang
kosteloos-
Uitgave van de Naaiitloozo Vennootschap „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
P. J. FR2DB:RIK9.
AMERSFOORT.
Verschijnt Uinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden1.—
franco per post ƒ1.15. Advorteutiëu 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bij regcl-
abonncincnt reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigening-s-
advcrtentiön per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels /1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 10 cent. Postbus
Bij advertenti&n van buiten de stad worden de incassecrkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KOR.TEGRACH'I 8.
Wie zich met ingang van
1 Januari doet in
schrijven als aboiiné,
ontvangt de tot dien
dat 11111 verschijnen
de nummers
K KN N;ISG E VI NO.
LANDSTORM.
De Burgemeester der Gemeente Amers
foort
brengt bij deze ter kennis van chkis-
tiaan HÜ LTERS, dat hij ingevolge de
Landstormwet in deze Gemeente voor den
dienst bij den Landstorm is ingeschreven
op 1 December 1916 in het register 110. 1
voor de jaarklasse 1917 en onder volgnum
mer 5.
De persoon, in het bovenstaande ver
meld, kan ter Secretarie dezer Gemeente
bekomen eene persoonlijke kennisgeving,
waarin zijn verplichtingen ten aanzien van
den Landstorm zijn vermeld.
Amersfoort, 11 December 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
lo winkelsluiting.
De vergadering van >Handel en Nijver-
heid«, gisteravond onder voorzitting van
den heer W. van Schaik gehouden,
werd bezocht door 79 belangstellenden, óok
niet-leden van die Middenstaods-vereeniging;
behalve degenen, die de presentielijst niet
teekenden. Stellig waren een 100 personen
in de tuinzaal van »De vergulde zwaan
bijeen.
De notulen van 21 November werden
gelezen en ongewijzigd vastgesteld.
De Voorzitter meende, dat de ont-
werp-verordening op de 8 uurs-winkelslui-
ting, bereids opgenomen in de plaatselijke
bladen, nu wel bij alle belanghebbenden
bekend zou zijn. Ter opfrissching van het
geheugen werd zij nogmaals in haar geheel
gelezen. Zij is ook aan H. N. toegezon
den met het verzoek, zoo mogelijk vóór
13 December daarop advies te geven.
Spr. meende, dat het ontwerp niet -chijnt
bedoeld als maatregel van tijdelijkeri aard,
in verband met de kolenbeniniging. Immers
in art. 1 e is sprak- van „telken jarc<.
Spr. herinnerde, dat zoowel door Hanze»
als deor >H. N.« reeds vóór de mobi
lisatie stappen zijn gedaan bij het Gemeente
bestuur om te komen tot wettelijke 9 uurs
sluiting, dat thans in verband met de
kolenbesparing - voorstelt sluiting te S uur,
misschien wel aannemend, dat de sluiting
thans in éen loopje kan tot stand komen
als onmiddellijk gevolg van de licht-veror-
deSprf' bracht hulde aan den Secretaris, den
heer L. A. Houbter, die, ook in de
Hanze-vergadering, weer zoo flink opkwam
voor de 9 uurs-sluiting.
Spr. wees er op. dat in het ontwerp niet
is omschreven het begrip »winkel«. In zijn
vak spreekt men immers ook van een tim
mermans winkel.
Spr. wilde ook vragen of 's zomers, voor
al aan den havenkant, het openen van een
water- en vuurwinkel des ochtends om 5
uur niet te laat is.
Art. 1 c bepaald de uitzonderingen voor
winkelzaken van Israëlieten. Mogen op de
daar genoemde dagen
ook de 'winkels v
alle overigen geopend zijn Het staat er
niet.
Anderen hadden geen algemeene opmer- j
kingen en daarom wenl overgegaan tot j
behandeling artikelsgewijze.
Artikei 1.
De heer Klokke was zeer sterk tegen
sluiting, niet alleen om 8, doch ook om I
9 uur.
De Voorzitter verzocht om eenige
argumenten.
De heer De Vries Jr. (Langeslraat)
wilue gaarne eenige argumenten tegen
sluiting geven. Welke zullen de gevolgen
zijn Schade in den verkoop. Een groot
deel van het koopkrachtig publiek ar
beiders, dienstboden, enz. koopt thans
alléén 's Zaterdags. Men zal dus een ver
schuiving krijgen. Anderen zullen eens of
tweemaal per maand gaan winkelen en daar
voor vrij vragen. Weer anderen zullen naar
Utrecht gaan koopen.
Erger is het met de genot-artikelen, als
sigaren, lekkernijen, enz. Men kan plotse
ling bezoek krijgen cn dit dan niets kunnen
aanbieden.
Do praï-adviezen-Fabius, Levy, enz, heb
ben overtuigend bewezen, dat men de
koopers ten deze niet kan opvoeden, en dat
winkelsluiting verkeerd werkt, bewijst de
mislukking overal waar zij werd geprobeerd
langs den minnelijken weg.
Men doet het voorkomen alsof men den
winkelhoudenden middenstand wil bescher
men '..gen overmatig langen arbeidsduur.
Is de middenstand dan opeens zóo zwak
In andere opzichten wordt hij als zelfs heel
sterk aangezien, bijvoorbeeld als het geldt
gas- dan wel leidingwater betalen dan
wordt een onevenredig kooge prijs juist
van de middenstanders gevraagd.
De Voorzitter verzacht spr. zich te
bepalen bij de zaak zelve.
De heer De Vries Jr.Tegenover het
nadeel staat natuurlijk voordeelde winkel
stand zal werkelijk meer vrijen tijd krijgen,
meer zich kunnen wijden aan zijn gezin,
ineer gelegenheid hebben om vakkennis bij
zullen het te houdendoch de nadoelen
zwaarst wegen.
Spr. concludeert, te adviseeren den maat
regel wel te nemen voor dezen abnormalcn
tijd, doch niet voor den gewonen tijd
(applaus).
De heer Van Hemmen had een prin
cipieel bezwaar tegen het ontwerp. Uit
den aard zijner affaire zal de sluiting een
groot stuk brood kosten aan zijn gezin. Hij
heeft zijn winkel niet om dien te sluiten,
doch om er een bestaan" in te vinden
(applaus).
De heer D. J. va n (1 elder, sprekend
namens de Hakkers-patroons, herinnerde,
dat dezen 7 Maart de vervroegde winkel
sluiting behandelden en dat van de 32 leden
éen vóór en alle overigen sterk tegen
sluiting waren.
Spr. verzocht in hei advies te vragen,
aan de koek- en banketbakkers vrijheid te
geven tot 10 uur, hetgeen beslist noodzake
lijk is met het oog op de minderwaardig
heid van allerlei baksel den volgenden dag.
Van de 60 bakkers hebben er slechts
een lunchroom, waarop art. 5 a doelt.
Men bedenke, dat Amersfoort is een
groote garnizoensplaats. De militairen gaan
tegen to uur naar huis, vinden de cantine
gesloten en koopen dan het een en het
ander in, hetgeen zij niet doen bij hel ver
laten van de kazerne.
In April heeft de bakkers-patroonsver-
eeniging aan den Raad een adres met
Memorie van toelichting gezonden, houdend
verzoek, de 9 uurs-sluiting niet in te voeren
en spr. verzocht, te verwijzen naar dit adres.
Dc heer Vierdag zeide, dat ook voor
de sigarenwinkeliers de 8 uurs-sluiting te
vroeg is. Alle 22 branche-genooten op 6 na
zijn sterk vóór 9 uurs-sluiting en deze b
verkoopen sigaren, sigaretten en tabak als
bijzaak.
Gaat het om bezuiniging van kolen, dan
controlecrc tnen sterk de sigarenwinkels
op het licht, dat zij na 8 uur bezigen
doch men late hen bij ander licht verkno
pen tot 9 uur (applaus).
De heer W i 11 e n b o r g achtte het als
Roomsch-Katholiek kleineerend, dat wel
uitzonderingen zijn gemaakt voor Israêlio-
tische, doch niet voor R. K. feestdagen.
Den heer Van l)uyn speet het, dat er
zóo weinig voorstanders van vervroegde
winkelsluiting bleken te zijn, al wilde spr.
voor consumptie-artikelen een niet te vroeg
sluitingsuur. Moeten dan de winkeliers, in
tegenstelling met nagenoeg alle andere
categorieën der samenleving, maar steeds
van den vroegen ochtend tot den laten
avond in touw blijven Ook na 9 uur is
er nog genoeg te doen in en voor de zaak
(applaus) zonder dat men verkoopt. Het
gros der winkeliers is vóór 9 uurs-sluiting,
mits deloyale concurrentie wordt voorko
men door een Gemeentelijke verordening.
Welnu, deze wordt titans aangeboden.
Grijpt haar toch met beide handen aan,
óok gij kleine minderheid, die spreekt van
vrij te willen zijn in uw eigen zaak, doch
metterdaad daarvan de slaaf zijt (applaus).
Thans aanvaarde men de 8 uurs-sluiting
j 0111 der wille van dc kolenbesparing doch
zoo spoedig mogelijk kome men lot de
|9 uurs-sluiting, zonder achterdeur- of
j binnenkamer-verkoop (applaus).
De heer Smeitiuk herinnerde, dat het
overgroote meercndeel der slagers reeds
I metterdaad heeft getoond groote voorstau-
ders te zijn van de 9 uurs-sluiting.
De bezwaren van de winkeliers in con-
sumptie-artikelen mogen echter niet te licht
geteld.
Is er geen kans op, dat Burgemeester
en Wethouders uitzonderingen toestaan
voor een branche als vier vijfden van do
vakverccniging dit verzoeken
De heer Groenhuizen Sr. merkte
op, dat te Utrecht eveneens de 9 uurs-
sluiting is ingevoerd. Aanvankelijk mop
perde men, doch na den geheel cn zomer er
van te hebben geprofiteerd, is men er vol
komen mee verzoend.
Een stem: Te Amsterdam is het net
zoo gegaan.
De heer Van Gelder zeide, dat de
banketbakkers te Utrecht lang niet con
tent zijn.
De Voorziter: Nog iemand het woord
over art. 1 Niet?
Ik meen clan te mogen cor.cludeercn, dat
men over het algemeen niet is tegen de
9 uurs-sluiting, behoudens dan voor de con
sumptie-bedrijven. B. W. kunnen
hierin echter voorzien volgens art. 7, mits
er maar d e g e 1 ij k e motieven worden
aangevoerd.
I11 het algemeen mogen we aannamen,
dat de thans voorgestelde 8 uurs-sluiting
slechts is oen maatregel van tijdelijke» aard
e:i geldend voor dezen abnormalen tijd.
Bijna zeker zal voor den gewonen tijd de
verordening worden herzien voor de 9 tuirs-
sl uiting.
De heer F r e d e r i k s vroeg, wat wordt
verstaan onder 8 dan wel 9 uur. Is dat
klokketijd dan wel zomertijd
De Voorzitter antwoordde, dat dit
zal worden gevraagd in het advies aan B.
W.
Artikel 2.
De Voorzitter begreep niet recht
waarom apotheken zijn uitgezonderd en
achtte dit onbillijk tegenover drogisten,
winkeliers in verplegings-artikclen en der-
gelijken.
De wet zegt wel, dat een apotheek steeds
moet geopend zijn, óok 's nachts en zelfs
óok 's Zondags, doch dit ziet alleen op het
gereedmaken van de door een arts voor
geschreven recepten niet op handverkoop.
Spr. meende, dat de apothekers winkels
moeten gelijk gesteld met alle overige
winkels.
Waarom zal, na zeker uur van den dag,
bilterwater, zuiveringszout, enz. wel ver
krijgbaar zijn bij een apotheker en niet bij
een drogisteen chroup-ketel, een ijszak
of verbandmiddelen wel bij een apotheker
en niet bijvoorbeeld bij den heer Groeri-
Mcn noeme het kind bij den naam en
zeggede apotheek moet geopend blijveu
uitsluitend voor receptuur.
Overigens ontmoet art. 2 geen beden
kingen.
Artikel 3.
De heer Vierdag zou gaarne zien, dat
de sluiting werd voorgeschreveu thans te
7.45, later om 8.45; dan is men om 9 uur
klaar en dit is de bedoeling van de over
groote meerderheid der vergadering (applaus).
Een Bestuurslid van den barbiers-
cn kappersbond achtte een speling van een
kwartiertje voor deze branche te kort. Men
moet dc klanten mogen afhelpen: wel te
verstaan de klanten, die om 8 latei om
9 uur in den winkel zijn. Ale bediende
en patroon bezig zijs geweest, kunnen zii
de klanten toch maar niet wegzenden.
De Voorzitter erkende ten volle, dat
het niet aangaat iemand heen te zendeu,
(lie slechts aan éen kant is geschoren doch
merkte op, dat B. Sc W, in art. 7 huu
elastiekje hebben.
Overigens geen bedenkingen.
Artikel 4.
De heer Van Hemmen meesde, dat
de Hanze volkomen gelijk had toen zij be
sloot te verzoeken, dit geheele artikel uit
te lichten. Spr. heeft nog niet de eer een
i bediende te hebben en zou dus zelf, in eigeu
winkel, geen arbeid mogen verrichten (op
ruimen, bijvullen, schoonmaken, enz.) na I
uur 's avonds en vóór 7 uur den velgen-
i den ochtend.
Slechts als het artikel bedoelt, personeel
j niet te doen arbeiden na gezetten tijd, moet
i het behouden blijven.
V e 1 e 11 begrijijen de beteekeuis van dit
artikel niet.
De Voorzitter zegt toe, den zin et
van te zullen vragen aan B. A W.
De heer Köhlmann meende, met de
Hanze-vergadering, dat dit een herhaling is
van art. 3 en kón niet gelooven, dat aan
de winkeliers de vrijheid wordt benomen,
werkzaamheden te verrichten, en te laten
verrichten, die beslist noodlg zijn voor de
zaak.
De heer Frcdcriks wees er op, dst,
als het sluitingsuur voor café's en andere
Drankwet-inrichtingen is geslagen, onmid
dellijk daarna alle deuren weer worden ge
opend cn patroon met gezin en bedienden
alles in orde maakt voor den volgenden
dag. Nog nooit is daarvan proces-verbaal
opgemaakt wegens overtredisg der ver
ordening.
Artikel 5.
De Voorzitter meende, dat de laatste
alinea kan vervallen voor de apothekcri-
wiukcls.
Doch hoe staat het met bestellingen per
telefoon Mogen die achterlangs worden
uitgevoerd, l"j voorbeeld uit een banket
bakkerij
De heer W e s s e 1 s merkte op, geen
achteruit te hebben als cr dus een bestel
ling is, die bijvoorbeeld 0111 10 uur moet
bezorgd, dan moet zij door den winkel gaan
en is spr. in overtreding.
De heer Van Gelder: Dat kan de
bedoeling niet zijn. Stellig bedoelt de ont
werper, dat de loopjongen dus niet:
een winkelbediende de bestelling mag
wegbrengen.
In geen enkele plaats in den lande is
dit verboden.
Spr. denkt aan ijs voor een bal, warme
schotels voor een souper, eu dergelijke.
De Voorzitter: Het Is ten moei
lijk geval. Na 8 uur mag niemand in Jden
winkel worden toegelaten om mondelisg
een bestelling te doen. Mag hij om tien
uur wel bestellen per telefoon, dus mos-
deling langs den draad
Hier komt weer de vraagwat verstaat
de verordening onder twiakeU.
Mag de bestelling wel gedaan als de