COURAIT.
Zaterdag 20
Januari 1917.
Verhu ïrtl )ke teninhar brand-|
en inbraakvrije ,,LIPo"-kluis.
No. 8827
67e Jaargang
1 itgave van dn iNaamioo/r Vennootschap „ll« Aniersfoortsclie Courant, voorheen Firma II. van Cleeff".
HOOFD-REDACTEUR
F. J. 7 R E D B fl. I rl 3.
AMERSFOORT.
Verschijnt Ditisflivcr-, DonderdnK- en Zaterdagavond. Ahonnomont per 3 maanden/t,
franco per post/1.15, AdVOrteutiiSn 1—6 rebels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieel** en onteigenings-
advertenliën per regel 15 cent. Keolamea 1-5 regels ƒ1.15 Bewijsnummers nasr buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, -o cent.
Bij advertentiör van bulten de stad worden de incasseerkosten In rekening gebracht,
BUREAU:
KORTXGSn&CHI 9.
Postbus o, Telofoou i
Voor do huisvrouwen.
In »De Arend», waar ook de grond werd
gelegd voor de Industrie- en huishoudschool,
do vakschool voor meisjes, welke slaande
deze vergadering terecht werd genoemd de
beste in den lande, was Donderdagmiddag
een 30-tal vrouwen van zeer uiteenloopen
den stand saamgekomen om te luisteren
naar hetgeen namens lid voorloopig comité
der afdecling Amersfoort van de Ned. ver
eeniging Van huisvrouwen zou worden mee
gedeeld.
Mevrouw Franco Mendes, Voorzit
ster van de afdceling Amsterdam, had (ie
leiding der bijeenkomst en sprak bet wel
komstwoord, waarin zij er op wees, dat
iedere afdeeling, in verband met de plaat
selijke omstandigheden en behoeften, een
eigen werkwijze heeft, doch in groote trek
ken volgt de algemeene lijnen door de
hoofdvéreeniging aangegeven.
Mejuffrouw C. Groot, uit Rotterdam,
geen Bestuurslid doch de ook hier wel
bekende warme belangstellende in vrouwen
zaken, hierna het woord verkrijgend, zette
uiteen de noodzakelijkheid der organisatie
van de huisvrouwen in het algemeen.
Er buhoort, meende spr., stellig zekere
en moed toe om in dezen tijd te spreken over
belangstelling te vragen voor de oprichting
eener nieuwe vereenlging, welke alweer
eischen «telt van geld en vooral tijd, Toch
is het aller eigenbelang, toe luisteren.
De drang tot vereeniging komt in dezen
veelbewogen tijd van alle kanten tol uiting;
ieder zeekt steun door samenwerking met
gelijkgezinde getroffenen door de reeds
bestaande en de nog aanstormende moeilijk
heden. In samenwerking ligt kracht; soms
ook negatieve kracht, gelijk bleek uit het
vat, dat den Hongaarschen geestelijke werd
geschoukeu door zijn gemeenteleden, doch
dat stechts water bevatte in plaats van
vurigen Tokayer omdat allen, steunend op
alle overigen, een tlesch water in plaats
van een llesch wijn hadden geofferd.
Ook de Ned. vereeniging van huisvrouwen
is ontstaan uit den drang der omstandig
heden. Der huisvrouwen hart, gemoed en
gesst was vervuld met wenschen, die slechts
koeden verwezenlijkt door samenwerking.
Men zocht steun bij elkaar en vereenigde
zich om althans een deel dier wenschen te
bsreiken.
De taak der huisvrouw is in de laatste
halve eeuw zeer gewijzigd. Vroeger was.
zij werkgeefster in haar gezin, dat als het
ware was een werkplaats in het klein
thans moet zij er de leidster zijn, die let
op alle invloeden, welke van builen op dat
gezin aanstormen zij moet worden het j
hoofd, mag niet blijven de slavin van haar
huishouden. j
Die wijziging is een gevolg van de ver-
anderde productie-wijze, het verbeterde
onderwijs, en de verbeterde verkcerswijze, I
De huievrouw is niet meer de vervaar,
digster va» alle onderdeden, welke dienen
om bet gezin in stand te houden. Zij is J
onttrokken aan de werksleur, weeft en spint
niet meer en laat bijvoorbeeld haar linnen- j
goed beter en goedkooper maken dan zij
het zelf thans maken katizij zorgt niet
meer zelf voor de slacht en den inmaak,
enz. een en ander ecu govoig van allerlei
uitvindingen op mechanisch gebied.
Door deze vrijmaking der vrouwehanden
is veel tijd vrij gekomen, welke de huis
vrouw thans goed kan besteden voor de
dingen van den dag.
Van het verbeterd onderwijs hebben alle
vrouwen reeds geprofiteerd en daardoor be
langstelling gekregen voor zaken, die
vroeger buiten hu» sfeer lagen. Zij leerden
vreemde talen en daardoor de toestanden
in andere, landen.
Thans zit de vrouw in tal van commissie"
vau economischen of socialen aardóok in
die van Gemeente of Staat, waar haar hulp,
haar kijk, haar voorlichting veelal zeer wordt
gewaard.
De v
niet meer tevreden met de
enge plaats in het g^in, met kopjes was-
schon en kousen Stoppondoch zij wli zich
nuttig maken, eerst voor haar gezin, doch
ook voor de gemeenschap, Maar om dit te
kunnen doen, moot zij op de hoogte blijven
van de strootiliiigcn van den dag
De verbeterde verkcerswijze doed de af
standen vervallen en haar lijd winnen, zoo-
dat zij voor weinig geld en in weinig tijds
belangrijke bijeenkomsten in do centra dos
lands kan bijwonen on met het daar ge
hoorde weer nut kan stichten in lm ir gezin,
De vrouw kreeg door deze drie factoren
een andere taak; geen mindere, doch juist
een meer belangrijke.
De huisvrouw moet thans zijn een be
wuste, zichzelve kennende persoonlijkheid,
die zonder ooit zich vermoeid te tooncn
voor haar gezin wil en kan bereiden een
aangenaam tehuis. Zij moet kunnen mee
spreken en mee-oordeelen mot alle gezins
leden en dus staan middenin de stroomingen
op economisch, sociaal en politiek gebied,
opdat zij leiding en hulp kunne geven aan
alles wat «treeft en zoekt.
Er wordt dus zeer veel van haar gevraagd,
«liet alleen op ethisch, doch ook op praclisth
gebied; telkens wordt zij gesteld voor
vraagstukken, die nog een gesloten bosk
waren bijvoorbeeld voor onze grootmoeders,
Denk slechts aan de hygiëne; immers rein
heid is de opperste wat voor een gezond
gezin.
Die zwaardere taak eisclit een juiste tijds
indeling en dtep besef van regelmaat. En
om meer tijd te winnen, neemt zij haar toe
vlucht tot proefhoudend gebleken uitviu
dingen op mechanisch gebied.
Zijn de machines te groot of te duur,
dan schaffe men z® samen aan en verhure
z.e onderling,
Maar nog veel meer moet de goede huis
vrouw van dezen tijd zich eigen maken.
Door de vorderingen der Scheikunde
zijn we als bedolven onder allerlei ver-
valsehingen. Daartoe moet de huisvrouw
cenige warenkennis hebben, bijvoorbeeld
katoen kunnen onderscheiden van linnen,
kunnen bepalen wat kunst- en wat natuur
producten zijn en dus eenig begrip hebben
van chemische analyse.
Ook moet zij hebben ecuige kennis van
wetten, vooral van die welke de arbeids-
en de levensvoorwaarden beheerschcn. Vele
grijpen direct in het huiskeuden in, als bij
voorbeeld het Arbeidscontract, de Arbeids
wet, de Tariefwet, de Onderwijswetten, -V
Kieswet, de Belastingwetten, met hun
versnhoolde biljetten, die, in een niet meer
gangbare taal gesteld, puzzles zijn,
Ecnigr begrip van geldzaken moet rij
eveneent hebben, opdat zij zelfstandig kunne
optreden. De meest gelukkig gehuwde
vrouw kan plotseling komen voor de nood
zaak, dat zij zelfde financiën beheert.
Veel te veel vrouwen laten geldbelegging
in vol vertrouwen over. Moe dikwijls blijkt
dat vertrouwen misplaatst, veelal tot onge
luk van het gezin.
De taak van de Ned, vereeniging van
huisvrouwen is, de vrouwen in al deze
dingen wat letterwijs te maken en hun
ecitig besef bij te brengen van boekhouding,
zoodat niet langer man, zwager, oom, zoon
misschien, hun iets kan wijsmaken.
Voor elk ambt, elk vak bestaat een op
leidingscursus. Voor het zoo moeilijke en
belangrijk ambt van huisvrouw bestaat die
bijna niet, Ja, Amersfoort is in het gelukkig
bezit eener Industrie- en huishoudschool,
een der beste in den lande doch hoe weinig
dergelijke vakscholen zijn er nog slechts
in ons land.
liet meisje zelf hunkert naar betere op
leiding. Kn geen wonderwant rond zich
zien ze het getob met tie dienstboden, het
niut-uilkomen met geld, ondervoeding, en
wat niet al. Kn veel te algemeen is het
verschijnsel «mevrouw rust van 2 tot 4»;
een treurig bewijs, dat menige huisvrouw
oververmoeid is, hetgeen toch niet behoorde
en evenmin beh-efde te weten.
In alle landen der wereld zijn de huis
vrouwen dapper bezig, de handen ineen te
slaan en samen te zoeken naar den weg
tot verbetering.
In on» land hebben Anna Polak cm
Marle lleynen vasten vorm gegeven aan
de sluimerende gevoelens en te Utrecht
een vergadering belegd in welke tg October
1912 is opgericht de N'ed. vereeniging van
huisvrouwen, aanvankelijk met jo leden,
In December daaraanvolgende werd een
tweede vergadering gehouden, waarin
vrouwen i-eel het land samenkwamen
de regiem® werden vastgesteld en een
Bestuur wei t gekozen,
Doeringen wekken, doch voorbeelden
trekken Daarom werd het vrouwenvraag
stuk bestudeerd in andere landen Jen op
de eerste plaats word gekeken naar Oosten
rijk waar reeds na éen jaar de Regeering
de huisvrouwen-vereeniging verzocht, mee
te helpen strijden legen de trusts en de
cartels. Te Weenen dwongen de vrouwon,
door 14 dagen geen vleesch te gebruiken,
de slagers een overeengekomen billijken
l'rij* aan te nemen. Ook Zwitserland, Dene
marken cu Australië gaven bewijzen van
de macht eenér juiste vrouwen-actie.
Ook voor one land ligt een zeer groot
terrein braak, Denken we maar aan de
suiker, die hier ln Nederland - het rijkste
suikerland door zijn koloniën en zijn beet-
wortelcultnur - 27 cent kest, tegen 14
cent in Duitschland en ia cent in Enge
land alleen hierdoor, dat Nederland met
Turkije het eettige land ie waar nog suiker-
accijns wordt geheven.
Welke positieve resultaten de afdeeling
Amersfoort kan bereiken? Spr. kent de
plaatselijke omstandigheden te weiuig dsn
dal zij op die vraag oen positief sntwoord
i begeven. Zij moet dus verwijzen nasr
1 Rotterdam,
I Rotterdam bestudeerde het dienstboden-
j vraagstuk. Dat dit ook dssr van belang is,
I moge hieruit blijken, dat toen spr. zich
wendde tot een dienstbode, rlie haar was
j aanbevolen, zij de 66ste dsme was, die
I dong naar de diensten dezer keukenprinses.
Ook nam Rotterdam in studie het wo-
I ningvraagstuk, de. mogelijkheid van het
i bouwen van étage-woningen met vrij trap-
peuhuis, centrale verwarming, enz, en óok
j niet «en concierge en een dienstbode in
1 uurloon, die in dergelijke woningen slechts
enkele uren per dag behoeft te komen.
Verder de onderlinge keuken, die prschtlg
marcheert en, bij dagelijks toenemende
1 vraag, prachtige winsten afwerpt.
Ook hulpbetoon bij onstentenla der dienst
bode (wegloopen, ziekte, enz.ook als het
dagmeisje naar buis is en de euders uit
j moeten). Deze instelling beschikt over een
j ruime ka», want de zeer betrouwbsre hulp
wordt verleend near progressieve schaal.
Evenzoo de gnedknepe keuken Voer den
middenstand (niet voor arbeiders) die
j thans in moeilijkheden verkeert of dreigt
te geraken en voor slechts zo cent een
Liter warm eten (gewoonlijk stamppot) kan
krijgen. Zij is opgericht ln het Oosten der
stad en werkt zóu uitstekend, (1st men in
1 het Westen een uur heen en terug
er óok een zal oprichten zoodra er slechts
of een goed pand of bouwmsterlaal te ver-
1 krijgen is.
Verder gaf de afdeeling Rotterdam uit
i brochures over goede en goedkoops vrouwe-
kleeding, goede en goedkoop# voeding,
tegen het vliegengevsar, enz,kocht zij
sterilisators, gordijnrsmen, stofzuigers, enz.
die zij voor zo tot 40 ceut per dag ver-
huurt®n deed zij steppen ten opzichte vau
de verordening op liet kleedenkloppen -
dat alléén mag geschieden ocht ede vóór
7 uur op het etrsstechrobben, enz.
Spr. hoopte, dat Amersfoort, de jongste
j afdeeling, uit een en ander mocht hebben
begrepen hoe velerlei er kan gedaan door
samenwerking en boa eenheid macht Is,
Mevrouw Franco Men dee deed hierna
SS55:ïSÏÏS H. L. A. DULLAERT Co
AMERSFOORT Sckerpeiizeel Soest. I
LangegraoUt O O - Tol. Intorc. oeo. I
enkele mededrelingen omtrent de j-jarige
ervaring van dc afdeeling Amsterdam, die
300 leden telt.
Met groot genoegen heeft spr. vernomen,
dut de jongste .afdeeling reeds jo leden
heefteet. mooi begin, doek ook slechts
een begin; wil de afdeeling iels kunnen
doen voor de huisvrouwen te Amersfoort
dun moet dut ledental veel grooler wordeu
cn de eerste tauk van het voorloopig
comité is das leden te werven.
Vervolgen# zou epr. het Beetuur der
jonge afdeeling willen aanraden, zoo huise
lijk mogelijk met de leden te praten, geen
deftige vergaderingen te beleggen, doch
meer gemoedelijke bijeenkomsten te houden,
gelijk die te Amsterdam iedere maand
plaats hebben en door welke wordt bereikt
de zeer juiste samenwerking met dc leden.
Vooral neme het niet ie veel hooi te ge
lijk op den vork. Betei éen onderwerp in
den grond besproken en behandeld dan
tien terloops uungesneden,
Vooral thans geldt dit, want de tnenschen
zijn even abnormaal ale de toestonden en
zij komen nu met allerlei wenschen en
grieven.
En ook hierop dient gelet, dut particuliere
belangetjes moeten ter zijde ge/et. terwijl
slechts hei algemeen belang trouw moet
worden behartigd.
De minimum-contributie bedraagt f 1, doch
de huisvrouwen die om welke reden dan
ook geen gulden per jear kunnen mis
sen. moeten óok worden toegelaten, met
volle rechten. Voor 50 cent per jaar, nog
geen cent psr weejt, moeten zij kunnen
profiteeren van betgeen huu meerbemiddelde
zusters doen. Immers het duel der vereeni
ging Is >de belangen van de huisvrouwen
als zoodanig te behartigen», De ver
eeniging is er dus voor alle huisvrouwen
en nlst alleen voor de me est vermogenden
of voor die uit den bepaald gegoeden mid
denstand.
Even asnatippend het dienstbodenvraag-
•tuk weee apr. er op, dat -- althans te
Amsterdam veel dienstmeisjes msonen,
dat hun werk te nederig is en trachten
naar kantoor of althans fabriek te gaan. l)e
kringen waaruit de dienstboden voortkomen
zien neer op dit werkelijk goede en In den
regel zeer goed betaalde vak. (1st lang niet
iedereen nasr behooren kso vervullen. Ook
zijn er huievrouwen, die hun dienstbode
meer beschouwen ula arbeidster dsn ais
huisgenoot», hetgeen dikwijle aanleiding
geeft tot onaangenaamheden over en weer.
Immers de fabrieksarbeidster is slecht» eenig»
uren bij haar patroon; de dienstbode is
daareutegen dsg en nacht bij hasr mevrouw
en hierdoor komt bet licht tot misverstand,
verkeerde woorden, koppen en zoo meer!
Nog enkelen vsn de ter v ergadering aan
wezigen traden toe als lid.
Da vergadtrlng, te z.45 aangevangen,
werd hierna te 4.43 gesleten.
itaclsniauws.
Door ongesteldheid is dt. S. I.ulofs. te
'i-Gravenhage, vrrhin lerd, hier morgen
voor te gaan bij de godsdienstoefening in
de Rcmontstrantiche kerk.
De commissie uit de Ned. Hervormde
kerk tot voorbereiding der kerkelijke sa
mensmelting van het bij Amersfoort ge-
voegde deel der Gemeente I.cusden is
thans snamgestdd als volgt da. K. den
IDiender,predikant; dc heer N'. Veis Heijr,
ouderling; de heer II. Noorman, diaken;
en de heer H. C. van Dam, kerkvoogd.
Ter gelegenheid vnn het j-jarlg bestaan
der plaatselijke afdeeling van hot Religieus-
socialistisch verhoud zal dr. II. W. l'h E.
van den Bergh v.,n Eyslnga, uit Zulfen,
morgenavond in de Luthcrschs kerk een
herdenkingsrede uitspreken, waarna het
viool-ensemble van den heer Louis Sterk,
uit Amsterdam.
gehoon brengen.
il leder
11 dc H
ar de
Utrecht zijn door den Minister
van Landbouw ben-u m-l -Ie heeren mr. J.
P, Fockema Andrew, Burgemeester van
i'trucht, Voorzitter; mr. J. K, IL de Beau*
fort, Burgemeester van Leusden en St-m-
tenburg; It J Kronenburg, Bargum »t*r
van IJselstein; jhr. G. J. A S- liimmdpen-
ninck, Burgemeester van Khenenen mr.
H, J. Douds van Troostwijk, te Nieuw er-
sluis.
Wat de brood-distributie heteekent,
hieruit blijken, dat door het l.evensmli'
leii-lw/eau te Amersfoort zijn besteld
ij-i-j - broodkaarten (witielir-"I-, 'u
brood-, roggebrood-, aaitvullln
en dagbroodkaarten);
4; opplakbladen
j S3" ver/amelstaten en
j 550 bestelkaaeten.
Deze hoeveelheid formulieren str
slechts vo.t vier weken.
Vrage hoeveel ook deze maatregel w
kust aan dc Gemeente, al betaalt zij tiet
ion tiende.
De heer Cr- A. I. Mirror. verleden w
Zttrrdag 13 Januari in dc plaats van d
(iro benoemd t"t Directeur van
^.^•tSSSÏKT-ïï
het
lamb-.l:
litet u-11. gezondheidsredenen
.1 hierin zitten, dat, in goed
hij zóo'ii rommel heelt gei
'geen lus! had, dien te here
puister van Landbouw maak
Staatscourant» bekend, dal
an gister de Directie van het
1 administratiekantoor v-- r