Zaterdag 17 fK-fj Maart 1917.
No. 8851
67e Jaargang
kosteloos
I Bankvereoniging H. L. A DULLAERT Co
AMERSFOORT Scherpenzeel Soest
Koopt en v. rkoopt effecten.
Realiseert coupons.
Uitgave van de Naamlooze Vennootschap „l>e Amersfoortsche Courant, voorheen Firina A. H. van Cleeff"
.HOOFD-RKDACTEUR
F. J. 7HEDEEIE3.
AMERSFOORT.
Verschijn' Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/1.—
franco per postƒ1.15. Advertentiën i—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. I.egale, officieele- en onteigenings-
advertentlen per regel 15 cent. Reolamss 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers naar buiten
worden in rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, io cent.
Bij advertentiPn van buiten de stad worden de inc'asseerkosten in rekening gebracht.
BUREAU:
KORTEGRiCHT 3.
Tie zich met ingang van
1 April iloet. in -
schrijven ills a bonne,
ontvangt de tot dien
datnin verschijnen
de nummers
jTeniTis» byi n öir*7
DISTRIBUTIE LEVENSMIDDELEN.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort
maken bekend, dat in de week van 18
tot en met 24 Maart de volgende artikelen
op de bonboekjes verkrijgbaar zijn:
,.ARDAPPÉLEN (voor zoover voor-
v-dig).
RIJST (óok verkrijgbaar op bon no. M
voor Groene erwten),-
GORT, en
ZEEP.
Voor deze artikelen is in gemelde week
a> Óen bon no. 8 geldig.
Bon no. 8 voor bruine boonen is geldig
voor 0.5 H.L. brandstoffen, 60 briketten ot
of .75 turven.
Bon no. 8 voor gezouten spek is geldig
V°GEZOUTEN VARKENSVLEESCH
met dien verstande, dat wordt verstrekt op
bons met 1 roode streep 400 Gram
2 strepen 800
3 1200
4 1600
Houders van bonboekjes, die bon no.
op Zaterdag 17 Maart niet hebben gebruikt,
worden verzocht, dien bon te vernietigen.
Amersfoort, 16 Maart 1917.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort
doen te weten, dat door ded Raad dier
Gemeente in zijne vergadering van 27 Fe
bruari 1917 is vastgesteld de volgende ver-
ordeuing
Verordening ter beperking van
het tabaksverbruik door kinderen.
Artikel 1. Het is aan verkoopers van
tabaks rtikelen en hunne vervangers ver
boden, in de uitoefening van het beroep,
tabak, sigaren of sigaretten te verkoopen
of op andere wijze te verstrekken aan kin
deren beneden den leeftijd van veertien jaar.
Art. 2. Het is aan kinderen beneden
den leeftijd van veertien jaar verboden in
het openbaar tabak te rooken, of te pruimen,
of bij zich te dragen.
Art. 3 Overtreding van de bepalingen
dezer verordening wordt gestraft met hech-
"enis ven ten hoogste zes dagen of geld
boete vin ten hoogste vijf en twintig gulden.
Art. 4. Met ingang van 1 Januari 191S
wordt voor: «veertien jaar« in de artt, 1
en 2 gelezen: vijftien jaar; met ingang van
1 Januari 1919: z'esiien jaar.
Art. 5. De opsporing van overtredingen
van de bepalingen dezer verordening wordt
in het bijzonder opgedragen aan de dienaren
der Gemeente politie.
Zijnde deze verordening aan de Gedepu
teerde Staten van Utrecht volgens hun be
richt van den 5 Maart 1917 in afschrift
medegedeeld.
En if hiervan afkondiging geschied waar
het behoort, den 17 Maart 1917.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VA'N RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
De Burgemeester der Gemeente Amers-
foort
maakt bekend, dat door den Gemeente- j
lijken Keuringsdienst is geconstateerd, dat j
brood, door E. DE CAT, Lieve Vrouwe j
kerkhof No. 11. den 5 Maart verkocht en 1
te koop aangeboden, te licht van gewicht I
was.
Amersfoort, 16 Maart 1917.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Besparing van gas.
De Regeering verlangt van de gasfabrie
ken, dat zij slechts O5 pet. zullen afleveren
van de hoeveelheden gas, die over een zelfde
periode van het vorig jaar werden afge-
1 geven. Gaan zij daarboven dan bestaat groote
kans. dat de kolen, waaruit het gas moet
j worden gestookt, voortaan zullen worden
onthouden.
Er moet dus door de gasfabrieken ten
minste 35 pet. worden bespaard.
Dat is alléén mogelijk indien ook alle
verbruikers te zamen 35 pet. besparen en
wie daartoe niet zooveel als hij kan mede
werkt, draagt mede de verantwoordelijkheid
als, met hem, zijn medeburgers worden ver
stoken van gas voor verlichting of verwar
ming (koken).
Het is niet voldoende, zich te verge
noegen met een besparing van omstreeks
35 pet. Wie meer zou kunnen uitzuinigen
en dit nalaat, doet niet wat gemeenschaps
zin hem behoorde in te geven. Zijn groo-
tere besparing zou een tegenwicht vormen
voor het te veel gebruik, dat anderen (soms
noodgedrongen) moeten veroorzaken.
Welke maatregelen de gasfabriek ook
heeft genomen, bedenk, dat in geen geval
winstbejag bet doel is van prijsverhoogingen.
Als het werkelijk doel van prijsverhoogin
gen wordt bereikt, zult ge niet meer heb
ben uitgegeven dan ge vroeger deedt, maar
ge zult aan den harden en niettemin hoogst
noodzakelijken drang tot bezuiniging heb
ben gehoor gegeven. Ge zult zooveel langer
nog gas kunnen koepen om over licht eu
warmte te kunnen beschikken eer het ook
in ons land zoover komt als hier en daar
over onze grenzen, waar de gaslevering
geheel of gedeeltelijk is moeten worden
gestaakt.
Bezuiniging tot 65 pet. of minder is 111 oei-
lij k, maar toch mogelijk en bovenal
n o o d z a k e 1 ij k.
Mogelijk is bezuiniging voor iedereen,
zonder uitzondering, inaar niet ieder kan
evenveel bezuinigen. Men trnchtehet meeste
te bereiken, door toepassing van hetgeen
volgt.
a. Verlichting.
1Brand in niet meer dan de werke
lijk noodzakelijk licht vereischende ver
trekken een licht.
l'rek zooveel mogelijk alle leden van
het gezin en alle bezigheden in éen enkel
vertrek samen. Geen afzonderlijk lichtver-
bruik dus in studeer- of andere speciale
vertrekken.
2. Gebruik bij kronen met meer dan een
licht slechts éen pit.
3. Vervang zoo mogelijk de gewone
branders tijdelijk door branders van gerin
gere lichtsterkte en geringer gasverbruik, of
4. Open branderkranen slechts zoover,
dat juist voldoende licht verkregen wordt
en open de kraan alleenlijk geheel voor
meer licht vereischend werk of voor lectuur.
Bij kousjes voor staand gloeilicht kan
men het licht bij half geopende kraan veel
verbeteren door twee of drie van de vier
gaatjes voor luchttoevoer, onderaan den
brander, met een stukje hechtpleister dicht
te plakken.
Men kan ter bezuiniging van een gewo
nen staanden brander tijdelijk een soort
lilliputbrander maken. Daartoe neemt men
aan een haakpen het kousje voorzichtig
van den brander, knrt het magnesia-staafje
in tot twee derde van de vroegere lengte
en plaatst het kousje er weer voorzichtig
op. Het onderste gedeelte van het kousje
plukt men voorzichtig af, tot de onderkant
ongeveer gelijk komt met den bovenrand
van den brander. Men regelt kraan en
luchttoevoergaatjes vervolgens zoodanig, dat
het geheele kousje gloeit en geen vlam
daar boven uitbrandt.
Hangend licht kan men op halve kracht
laten branden door de regeldoes (met het
schroefje bovenaan den brander) nauwer
te stellen.
Ook hier wordt de vlam beter wanneer
men den luchttoevoer in den gassiroom min
der maakt door de lucbtgaatjes nagenoeg
geheel te sluiten (met den daarvoor aan
den brander aanwezigen sluitring).
5. Verricht alle bezigheden, die goed of
veel licht vergen, bij daglicht.
0. Gebruik geen gang- nf vestibulever
lichting.
7. Doof alle dag- of aansteekvlammen.
b. Verwarming.
1. Geef gasoomforen niet zöo veel gas-
toevoer, dat de vlam om ketel of pat: heen-
speelt. De bodem van het vaatwerk moet
hoogstens voor drie vierde gedeelte door
de gasvlam worden bestreken.
2. Vul ketels met water niet voller dan
voor het doel, waartoe het kokende water
zal dienen, bepaald nóodig is en doof de
gasvlam direct nadat hel water kookt
(stoomende ketels veroorzaken warmte- en
gasverlies).
3. Pannen met spijzen en ketels met
water, waarvan de inhoud moet doorkoken,
of aan den kook blijven, vereischen slechts
een zeer kleine vlam. Hei geefi niets, de
volle vlam nadat eenmaal liet keken is
verkregen onverminderd te gebruiken.
De spijzen zijn er niet eerder om gaar. als
ge driemaal meer gas verbruikt dan nou-
dig is.
4. Pannen met spijzen, welke op gas aan
de kook zijn gebracht, kunnen in een hooi-
kist of in een krantenstoof aan de kook
worden gehouden. De spijzen worden daarin
dan gaar en blijven warm.
Hooikisten koopt men in winkels van
huishoudelijke artikelen; de krantenstoof
maakt men zelf als volgt
In een kist, mand of eartonnen doos van
voldoende grootte (minstens twee hand
breedten hooger en breeder dan de pan,
waarvoor de stoof zal moeten dienen) be
dekt men den bodem niet zes tot acht open
gevouwen kranten, luchtig over elkaar heen
gelegd. 1 let meerdere papier dan dc bodem
groot is. latenten tegen de wanden opstaan
en zette ook rondom een zes- tot achttal
opengeslagen kranten.
Men maakt verder van stroobordpapier,
vastgehouden door twee einden touw, een
ronde koker, waarin de pan juist past en
zorge ervoor, dat de hoogte van de koker
een handbreedte hooger is dan de pan met
deksel. De eartonnen koker wordt met los
en luchtig ineengefrommelde proppen van
uitgevouwen kranten tot éen handbreedte
hoog gevuld en de ruimte tusschen de ko
ker en de wanden van kist of mand wordt
op de zelfde wijze geheel gevuld.
Nadat 1111 de pan, die op het gascoinfoor
gedurende ongeveer een zesde gedeelte van
den gewonen kooktijd heeft voorgekookt,
vlug op de -proppen in de eartonnen koker
is gezet, dekt men de koker af met een
vlak stuk carton en vult kist of mand
verder geheel bij met losse proppen papier,
waarover men ten slotte zes lot acht open
gevouwen kranten legt. Na minstens ander
half uur verblijf in de stoof zijn de spijzen
over bet algemeen gaar.
Op deze wijze kan men telkens opnieuw
de zelfde makelij gebruiken, doch voor
enkele koeren kan men zich ook als volgt
helpen
Terwijl de pan, waarin de spijzen aan de
kook worden gebracht, op het gas staat,
schikt men op tafel kruisgewijs acht groote
L>angegraolit QO - T©1. Intero. 363.
kranten over elkaar en legt in 't midden
een losse' prop papier, zóo dat de hodem
der pan er juist op kan rusten.
Na voldoende te hebben voorgekookt
(meestal een zesde van den gewonen kook
tijd) wordt nu de pan vlug op de kranten
gezeten wikkelt men snel het eene na het
andere vel om de pan heen; de uitsprin
gende stukken van het papier worden daarna
of met een touwtje omwikkeld, óf vastge
houden door er het ee'ne of andere voorwerp
(een mandje, een tijl, een biscuit-trommel,
een kom, een pan of iets dergelijks) over
heen te zetten. Het op deze wijze gevormde
pakketje wordt rustig weggezet tot de
spijzen voldoende gelegenheid hebben gehad
om gaar te worden (ruim anderhalf uur).
5. Laat gaskachels niet langer dan be
paald noodig is om de kamer op tempe
ratuur te brengen op vollen toevoer bran
den. Ge behoudt de verkregen temperatuur
ook na tempering van de branders
o. Gebruik den badgeyser in beperkte
mate zon ge anders veelvuldig baadt en vul
ile kuip slechts voor de helft of een derde
gedeelte.
7 Kook water op de huiskamerkachel
en gebruik die ook voor het bereiden van
spijzen, die zich daartoe leenen.
V Sluit de hoofdkraan bij den gasmeter
niet voor de helft. Voor uw kookgas-
verbruik bereikt ge daar.nede niet de
minste besparing.
Centrale keukens.
I iel Koninklijk Nationaal Stcun-comité
1414 heeft aan de Burgemeesters eu de
Plaatselijke Steuu-comité's in den lande eeu
circulaire gericht in zake «Centrale keukensc
en zegt daarin
I)e buitengewone tijdsomstandigheden, die
steeds meer hun invloed op het dagclijksch
leven doen gevoelen, hebben veroorzaakt,
dat een ongekende wijziging in de voedsel
voorziening moet worden gebracht.
Rekening dient gehouden te worden met
hot feit. dat het publiek en voornamelijk
dc arbeidende stand moet worden gewend
aan de nuttiging van ander voedsel, dan
waaraan men gewend was.
Het K. N S. heeft met instemming de
pogingen gadegeslagen, die in enkele plaat
sen van ons land thans worden ondernomen
om tegen lageren prijs dagelijks warme
spijzen, bereid in Centrale keukens, ter be
schikking van het publiek te stellen.
Wanneer voedselbereiding op deze wijze
plaats vindt, zal nog het groote voordeel
worden verkregen,.dat in de huisgezinnen
niet langer brandstof voor spijsbereiding
noodig zal zijn, waardoor belangrijk zal
worden bezuinigd op het brandstoffen ver
bruik, hetgeen een gebiedende eisch is, wil
nen althans in het volgend winterseizoen
niet voor nóg grootere moeilijkheden komen
te staan dan in de jongste weken reeds ziju
doorworsteld.
Dezerzijds zijn wij in de gelegenheid
geweest, persoonlijk van r.abij kennis te
maken met de wijze van een spijsdistributie,
welke te Rotterdam sedert den aanvang
der vorige week toepassing vindt. Ons
Comité aarzelt niet, sen dergelijke werk
wijze ook voor andere bevolkingscentra met
groote ingenomenheid aan te bevelen. De
voedselbereiding vindt hier plaats in een
voor dat doel ingerichte Centrale keuken.
Van daaruit wordt de gereedgemaakte spijs
naar 17 verschillende plaatsen der stad niet
den meest mogelijken spoed vervoerd, al.
waar de distributie plaats vindt. Het voed
sel wordt aan deze verkoopplaatsen in hooi
kisten bewaard en kan aldus zeer langen
tijd zijn gewone temperatuur behouden.
De organisatie is zoodanig ingericht, dat
éen portie warme spijs van 1 Liter niet
meer kost dan 10 cent.
Voor lageren prijs, dan mogelijk is bij
bereiding in eigen kring, kan een gezin
zich derhalve op die wijze voorzien van
een zeer krachtig voedsel. De verkoopprijs
is zoodanig gesteld, dal niet gedekt worden
rente en afschrijving der kosten van de
kookinstallatie. salarissen, enz. l)e/e kosten
worden in genoemde stad bestreden uit
een tot dit doel bijeengebracht fonds.
Het Kon. Nationaal Steun-comité ver
klaart zich bereid om, wanneer ook andere
plaatsen dergelijke organisaties wenschen
op te richten en hierbij linancieele hulp
onmisbaar is, die ter plaatse niet zal kun
nen worden gevonden, hel drievierde deel
in de kosten bij te dragen.
Den comité's, die in deze richting wen
schen werkzaam te zijn. wordt verzocht,
zich te dien opzichte nader met ons in ver
binding te stellen.
Uit den aard der zaak dient deze voed-
selverstrekking te geschieden in samen
werking en in overleg met de Gemeente
lijke distributie- en levensmiddellenbedrijven,
opdat de betrokkenen niet een dubbel rant
soen ontvangen. Zulks geschiedt ook te
Rotterdam op practische wijze.
De voedsel verstrekking moet zoodanig
worden ingericht, dat dagelijks minstens
gedurende een week een ander menu kan
worden vastgesteld.
Noodzakelijk is het toch, dat eentonig
heid in de samenstelling van het voedsel
worde vermeden, en dit op zondanige wijze
worde bereid, dat het ook den'kieskeurige
zal bevredigen.
Als bijkomend voordeel van dc Centrale
keukens valt er nog op te wijzen, dat /ij
als van zelve de aandacht zullen vestigen
op de mogelijkheid, de spijsbereiding nij
de arbeidende klasse, die thans nog vaak
zoo veel te wenschen overlaat, te verbe-
Het komt voor, dat arbeiders, die zwaar
werk moeten verrichten, soms in dagen
geen warm voedsel nuttigen, omdat net
belang van goed toebereide warme spijs
niet voldoende wordt ingezien. Dp lit ge-