T
1
T
Stadsnieuws.
Adver
58
Oorlogstuinen.
Het spreekt wel vanzelf. dat o..k „Flora-
lia", het geïllustreerde weekblad voortuin-
bouw, bloementeelt, enz. goeden raad geeft
op het thans zoo algemeen de aandactu
hebbend vraagstuk van zaaien en planten,
het winnen van voedsel cok door niet-vak-
'ieden.
Het schrijft daarover onder meer
Indien de welwillendheid, waarmee thans
vele Gemeentebesturen gronden voor de
teelt van groenten door particulieren be
schikbaar stellen, blijvend mag zijn en niet
weer na den oorlog verdwijnt als een op
drogende bron, dan zie ik wat moois in al
die ..oorlogstuinen" van thans, óok al bren
gen ze niet de helft op van hetgeen hun
huurders zich van hebben voorgesteld. Dan
wekken ze den lust tot tuinieren, kweeken
en verzorgen van groenten, weldra ook
van blcamen en fruit, in hooge mate op en
verschaffen aan velen, die niet meer wisten
hoe een aardappel gepoot werd of zelfs niet
hoe augurkjes eigenlijk groeien, een ont
wikkelende en bovendien gezonde ontspan
ning tusschen en na het soms vrij eentonige
kantoor- of fabrieksleven.
Al eenige jaren zijn angstvallig en
schoorvoetend, en alleen door drang van
commissies en vereenigingen hier en
daar „volkstuintjes" in het leven geroepen,
plekjes van i Are of soms dubbel zoo groot,
waar groenten en bloenten en fruit in soms
aangename, sonts al te bonte afwisseling
dooreen staan. De „oorlogstuinen" zullen
grooter worden, i, 3 of 4 Aren. bedoeld
voor aardappelen, erwten en booncn en
verder voor al hetgeen de huurder aandurft.
Dat zal voor de meesten heel weinig zijn,
voor enkelen, die vroeger buiten woonden
en zich nog wat herinneren van hun buiten
leven zal hel ren uilkomst wezen, zich
weer te kunnen bezighouden met zaaien
en kweeken
Waar voor allen is noodlg, een plan te
maken, boe eenvoudig ook; ze moeten weten
wat ze zullen verbouwen in hun tuin, niet
alleen wat hun wensrh is, maar óok wal
er k a n geteeld worden op den grond, die
hun wordt toebedeeld. Want nergens zullen
meer voetangels en klemmen liggen dan in
deze oorlogstuinen. Daar zijn de bewerking
van den grond, de bemesting, de keuze der
groenten, ook voor de verschillende vroege
en late rassende hoeveelheden zaad of
poters of planten; de wijze van zaaien of
planten, de diepte, de afstanden tusschen
en op de rijende zorg gedurende den
groeide tijd van oogsten en de manier
van bewaring na den oogstde goede op-
Volging van de groenten en nog vele andere
moeilijkheden.
Natuurlijk geldt dit alles ook voor ieder
bsgthner met de teelt van groenten in eigen
tuinmaar vooral toch voor hen, die zelfs
nooit het zaaien, poten, planten, oogsten,
enz. hebben gezien, die spinazie alleen ken
nen in mandjes, worteltjes alleen in bossen,
boontjes alleen in den grutterszak of augurk
jes in den zuurflesch. Heusch, ze zijn er zoo.
Zorgvuldig moet de beginnende groente
teler in zijn „oorlogstuintje" letten op de
planten, die, door welke norzaak ook, ziek
worden. Want bij moet er niet op rekenen,
dat alles den eersten keer van een leien
dakje zal ga.'n. Dat dool het zelfs niet altijd
bij telers van beroep. Zijn aardappelen kun
nen ziek worden, vooral als in den loop van
een wartnon, vochtigen zomer het grond
water hoog komt te staan, of als ze te dicht
bij elkaar zijn gepootook als er zieke
poolers zijn gebruikt. De ziekte openbaart
zich meestal in Juni of Juli en is te herken
nen aan bruine vlekken op bet blad met
(aan de onderzijde, een witten donzlgcn ring
er omheen. In kleine tuinen is daar weinig
aan te doen. Veel gebruikers van zulke
tuinen samen kunnen zich aanschaffen een
sproeitoestel, waarmee in Juni tot tweemaal
toe de aardappelplanten worden besproeid.
De daarvoor noodige vloeistof Bordeaux -
schc pap genaamd, een mengsel var, kalk
melk en een anderhalf percent kopervitriool-
oplossing) moet worden klaargemaakt door
iemand,"die dat al meer gedaan heeft. In
het klein is het middel te duur.
bij booncn moet worden gelet op roest
en vlekziekte, bij bloemkool r.p knolvoet,
evenals bij koolrapen en de andere genoemde
koolsoorten, bij andijvie op kwijnende plan
ten (aan de wortels knagen dan meestal
schadelijke insecten), bij prei op het blad,
dat soms geel wordt en los gaat zitten (in
dat geval is de wortel aangetast door de
made van de uienvlieg en moeten we de
plant uittrekken en verbranden; niet maar
neergooien bij erwten maar laat ik de
beginners niet bang tnaken. Geen zorgen
vóór den tijdais wc maar oplettend zijn
en zoo goed mogelijk onze gewassen ver
zorgen, zal de strijd tegen ziekten en in
secten óok wel aangebonden kunnen worden
met hoop r.p niet al tc slechten uitsiag.
Gezondheidstoestand.
De algemecnc sterfte in Nederland in
December 1916 bedroeg 16.28 pet. van de
gemiddelde bevolking, tegen 12.S2 en 12.9J
pet. in December 1914 en 1915,
i De doodsoorzaken, die het meest tot de
hoogere sterfte bijdroegen, waren in de
eerste plaats influenza en vervolgens ziekten
der ademhalingswerktuigen, longtuberculose
en ouderdomsgebreken; daarnaast ook or
ganische bangebreken en nephritis. Wat de
leeftijdsklassen betreft, was de sterfte vooral
hoog onder de ouden van dagen en het
minst hoog onder de lage leeftijdsklassen
De Gemeenten met meer dan 100000 in
woners verkeerden, wat de sterfte aangaat,
in de gunstigste conditiedaarop Volgden
de heel kleine Gemeenten om dan, naar
mate de bevolking steeg, ongunstiger te
worden. Ook in de maand Januari steeg
hot sterftecijfer boven de sterfte van de
gelijknamige maanden van 191; en 1916.
liet aantal gevallen van roodvonk, dat
905 bedroeg in Januari 1917, daalde in
Februari tot 816, waarvan 274 te Amster
dam, terwijl in de eerste drie berlchisweken
van Maart het aantal 611 bedroeg, waarvan
177 te Amsterdam.
Het aantal gevallen van diphtherie, in
Januari 500 bedragende, daalde in Februari
tot 431 en was in de eerste drie weken
van Maart 377.
Het aantal typhusgev,allen daalde van 99
j in Januari tot 70 in Februari, terwijl in de
t eerste drie weken van Maart 59 gevallen
tor kennis kwanten.
Het aantal gevallen van epidemische
meningitis was, in vergelijking met vorige
maanden, aanzienlijk. Terwijl in Januari tb
gevallen ter kennis waren gekomen, bedroeg
J het aantal in Februari 70 en in de eerste
I drie weken van Maart 75.
1 In Maart werd «en geval van dysenterie
I tangegeven, l'okkcn kwamen in Nederland
I In het buitenland blijven pokken voorko
men in Duilschland, Oostenrijk-Hongarije en
I'olen. In Duitschland vertoont de ziekte
I zich nog het meest in Noord-Duilschland
(Berlijn met voorsleden, Oost- en West-Prui
sen. Sleeswijk, Hannover, ürunswijk, Olden-
burg, I.ubeek, Hamburg en Bremen); ech-
ter worden ook vele gevallen aangegeven
- in Wes'.falen en in de Rijnprovincie, zoo-
I mede in sommige Staten en Provinciën van
Middel- en Zuid-Duitschland.
I Omtrent den actuecien toestand in Oos-
slenrijk-Hongarije zijn geen berichten be
schikbaar; alleen kan gezegd worden, dat
in Hongarije in Januari en begin Februari
nog gemiddeld ruim 400 gevallen per week
werden aagegeven en dat sinds October
1916 nog doorloopend pokken voorkwamen
zij het dan ook niet in talrijke mate
in Neder-Oostenrijk, Boheme, MoraviC,
I GalliciC en Bosnië met Herzegowina.
In het generaal gouvernemernt Warschau
werden tot medio Februari 3 tot 10 gevallen
van pokkc-n per week aangegeven.
Vlcktyphus bleef in dit gouvernement in
vrij belangrijke mate hecrschen. Van zn
j Januari tot 17 Februari kwamen 033 gevallen
1 ter kennis.
j In Pruisen werden de laatste weken ge-
I middeld 60 k 80 gevallen van dysenterie
»lk ben zou hoog gegroeid en zit zoo
vast aan den stam van den boom; ik kan
alleen maar even bewegen als de wind het
wil. Als ik een mensch was. zou ik vrij
zijn en niet eenzaam*.
»Dom, klein ding*, sprak het sneeuw-
laagje beleerend, >dacbl je nu heusch, dat
een mensch, al is hij vrij, niet eenzaam kan
zijn. Ook menschen voelen het zelfde als
jij en hebben het soms heel koud*.
Toen boog het takje even naar omlaag,
beschaamd over zijn onwetendheid.
Weer kwam een windvlaag, heftiger nu,
en schudde twijgen en takkenmaar het
sneeuwlaagje bleef waar het was.
Wat ben je trouw!* sprak hel takje
dankbaar. »Je lijkt zoo koud en je verwarmt
mij toch zoo heerlijkAl mijn vezeltjes
voelen het en verheugen zich*.
Ik kom ook pas vanuit den hemel*
antwoordde het sneeuwlaagje verontschul
digend. »Dan is het niet moeilijk, trouw te
zijn*.
Zoo bleven zij vele dagen on nachten
Toen kwam de zon. Ook zij wilde het
eenzame takje warmte geven Én er bleef
niet veel meer over vau het blank-witte
donzen lintje.
Toen het takje weer de gewone bruin
groene kleur had gekregen, scheen het wel
alsof het weende en overal vertoonden zich
nat glimmende druppels.
Ik zal je nooit vergeten, nooit*, snikte
bet.
•Misschien niet, misschien ook web
fluisterden de natte plekjes. »Wat ik je
geven kón, gaf ik je, want je was eenzaam.
Ik zal mij weer oplossen in den ether en
weet niet waarheen ik zal komen op aarde.
Heb lief de zon; zij is meer dan ik. Door
haar alleen kom je tot groei*.
Jo UK Vos.
aangegevt
Lit Turkije worden gevallen van cholera
gemeld, echter meerendeels uit Aziatisch
Turkije. I e Konstanlinopel kwamen slechts
enkele sporadische gevallen dezer ziekte
voor.
Omtrent het heerschen van besmettelijke
ziekten in de overige Rijken van Europa,
behalve uit Groot-Britannic, zijn geen op
gaven gepubliceerd. In laatstgenoemd Rijk
was de toestand gedurende de laatste maan
den gunstig. Dit geldt echter niet voor de
besmettelijke geslachtsziekten, waarvan de
uitbreiding ernstige zorg baart.
(T. v. S. H.)
Van een takje en wat sneeuw.
Op het eenzame, gebogen takje boven
in den olm een laagje sneeuw zich neder-
vlcide.
Het takje was heel broos en leer, maar
vóór alles eenzaam Nu lag de sneeuw op
den groen-bruinen bast en begon zich vol
ijverig en behaaglijk te nestelen Een wollig,
wit heuveltje vertoonde zich dicht aan den
stam en een dun, schitterend wit laagje
rustte op het uiteinde.
En het eenzame takje boog en sidderde
van ingehouden opwinding.
liet was nog zoo jong. En heel eenzaam.
Nu was liet sneeuwlaagje gereed met het
werk en rustte. Ook het takje bewoog niet
meer.
De koude winterwind kwam nader, deed
hen beiden trillen en, aan de twijgen en
takken beneden hen, plofte sneeuw neer.
Maar het wit donzen lintje bleef waar het
Poen vroeg het»Weet je waarom ik
juist bij jou ben gekomen
Neen*, antwoordde schuchter het takje.
Om je te verwarmen, ben ik gekomen*.
Heerlijk!* juichte het takje, >wist je,
dat ik daar zulk een behoefte aan had
Je bent zoo ver van de anderen ver
wijderd en dus eenzaam,
Wegens de petroleumschaarschte zij*» de
twee lantaarns, die vóór op eiken trein
staan, vervangen door een enkele lantaarn,
die geplaatst is tegen het midden van de
voorzijde der locomotief. Bovendien worden
alle overwegen, waarvan de verlichting
geschiedt met petroleum, thans slechts ver
licht door de handlantaarn van den wachter.
Overwogen wordt nog, lichten van die
seinpalen, welke, zonder aan de veiligheid
te kort te doen, kunnen worden gemist,
niet te ontsteken. De verlichting van wacht
kamers, perrons en andere onderdeelen der
stations wordt mede bepzrkt tot het uiterste.
Ter lichtbesparing zullen in de avond-
treinen de reizigers zooveel mogelijk bij
elkaar worden gezet.
Het verkeer op de spoorwegen is zoowel
Zaterdag als beide l'aaschdagen buitenge-
woon druk geweest.
I Het legerbestuur had de beschikking
j gegeven over alle personenwagens, die
I sedert de mobilisatie voor mogelijk vervoer
van troepen werden gereed gehouden
een goed teeken,
Zaterdagmiddag liepen hier vijl treinen
naar het Noorden; alle zeer vol.
I Wel heel jammer, dat de geweldige
1 sneeuwbui welke om 10 uur bij Den Haag
even vóór het middaguur zich hier ontlastte,
gister zooveel goede plannen om buiten te
genieten van den extra-rustdag deed op
geven.
De middagtreinen worden niet meer ver
warmd.
De plaatselijke Commissie uit de Arbei-
1 dersbeweging voor de Levensmiddelen voor
ziening vestigde de aandacht van het
Gemeentebestuur op de gelegenheid tot
distributie van nuchter kalfsvleesch. De
kalveren worden onder toezicht van Rijks-
keurmeesters geslacht in de verschillende
export-slagerijen in ons Hnd, en het vleesch
wordt voorzien van Rijks-keur, zoodat
goede kwaliteit is gegarandeerd. De ver
koopsprijs in de Gemeenten zou slechts 2»
.'1 25 cent per pond bedragen.
In hun antwoord aan du Commissie ilee-
len echter Burgemeester en Wethouders
dal dc slagers alhier tot onzen
spijt niet bereid zijn, medewerking te
verlecnen tot den door U bedoelden
verkoop van nuchter kalfsvleesch van
Gemeentewege. Wij achten het niet wel
mogelijk, speciaal dit artikel thans van
Gemeentewege te doen verkoopen*.
Dit niet geringe voordeeltje gaat dus
onzen Gemeentenaren den neus voo-bij.
De plaatselijke Commissie uit de Arbei
dersbeweging voor de Levensmiddelenvoor
ziening vestigt er de aandacht op, dat de
turf briketten, die hier in de Gemeente ver
kocht worden, soms schandelijk klein zijn.
Bovendien had reeds verkoop plaats boven
den maximum-prijs (deze is f t.to per hon-
derd stuks).
De Commissie wijst er hierom op, dat de
Gemeente heeft aangekocht een partij van
zoo 000 korte turven, van prima kwaliteit
en geen lilliputers-afmeting. De Gemeente
heeft voor den verkoop gehuurd de schuur
van Putman, op hel stations-emplacement
bij den Soesterweg, waar de turven dage-
lijks te verkrijgen zijn tegen fi.to per
100 stuks.
De nieuwe prijsregeling van hel witbrood
alweermen leze toch de kennisgevin-
gen aan het hoofd van dit nummer j
duidt niet aan, dat er binnenkort geen
brood meer verkrijgbaar zou zijn, doch is
een gevolg hiervan, dat >!e prijs niet meer
in verhouding was tot dien der grondstenen.
Wel maant zij tot zoo zuinig mogelijk
verbruik. 1
Wordt er geen tarwe meer aangevoerd
- waarop thans uit den aard der zaak j
groote kans bestaat dan zal het tarwe- j
meel voor 15 a ;o pet. worden vervangen t
door maïsmeel I
Het Regeerings-bruinbrood kost nog al-
tijd 5! cent per 400 Gram, terwijl naast
het witte tarwe-melkbrood, dat nu 10 cent
kost, ook wit tarwe-waterbrood door de 1
bakkers verkrijgbaar moet worden gesteld j
tegen 14 cent per 400 Gram.
De opperbevelhebber van land- eu zee- j
macht heeft bepaald, dat op de verlofpassen
van militairen, die met voeding zijn inge-
kwartierd en aan wie derhalve een brood
kaart werd verstrekt, moet worden aange-
teekend. dat zij in het bezit zijn van een
broodkaart, om de mogelijkheid uit te slui-
ten, dat door dergelijke verlofgangers, op
vertoon van hun verlofpas, opnieuw een
broodkaart wordt aangevraagd.
Sedert Eersten Paaschdag zijn dc Inspcc-
teurs van politie hier gekleed in uniform. I
De Commissie voor een Ncderlandsche
inzending op de Algemcene Nederlandsch-
Indische tentoonstelling, in 1919 te Soera- j
bayu te houden, nondigi belanghebbenden
uit tot het bijwonen eener bespreking op
Woensdag 18 April, des middags -• uur,
in een der lokalen valide Industrieel?club
te Amsterdam.
Nadere inlichtingen geeft de Secretaris
der Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Muurhuizen 13
Toch is er hier
ratieve slagerij
Paaschvee-tentoql
dqgden prijs v
Het dier v
94S pond schooB
met nog ten k^J
uur reeds geheel
In ile week 1
doodgebetet
schiedenis van het
werd Vrijdag op d
zoo vertelde ons ee
Aan het hoofdt
inlichtingen te &9B
monnaie, waarin Ai
en aangaande 4Htr
een stetoscoop, bei"
weg gevonden.
De politie geleid
een karavaan van 1
de t iemeente en j1
verboden terreinr^
Evenals bij het
komt het in het lev
deering en op de
waarop alles rust
alles uitloopt.
Ko Doncker, de gi
doch meer nog be
•istieke samensteller
is Zaterdagavond, 1
Haarlem teruglcSafti
plotseling overleden
Bijüoï
Het resultaat der enquête door huisbezoek
van de commissie uit „Handel en Nijver
heid 1 is, dat 260 winkelhoudenden zich
verklaarden vóór verplichte winkelsluiting
om» uur (zomertijd) en 130, meest bande
laren in consumptie artikelen, liever zouden
sluiten te 9 uur.
Een poosje geleden deelden we mee, dat
de zang vereenigingen »Soli Deo Gloria*,
van hier, en «Halleluja*, uit Nijkerk, hel
goede voornemen hadden, hier een uitvoe
ring to geven ten bate van de vereeniging
Kinderzorg*, die door de tijdsomstandig
heden in zoo groote geldelijke moeilijk
heden is geraakt.
Dat concert zal aanstaanden Donderdag-
avond plaats hebben in Amicilia» en de
heeren Jan. Caro en G. van den Burg zul
len er zich op doen hooren,
Moge de zaal zijn uitverkocht.
Het oorlogs-bulletin nummer 58 van de
Alliance franQaise», van 13 Maart, is voor
belangstellenden kosteloos verkrijgbaar aan
het Secretariaat. Kortegracht 9.
De jeugdige afdeeling der Ned. vereeni
ging voor huisvrouwen is toch wel zeer
actief.
Thans heeft ze mejuffrouw Martine Wit
top Koning uitgenooiligd om Vrijdagavond
tc spreken over hetgeen de huisvrouw moet
weten van de distributie-regeling.
Dc vereeniging «Ons I.eger» zal ook
hier op den jaardag van Prinses Juliana
een nationalen vlagjesdag houden, waarvan
dc opbrengst ten goede komt aan onze
jongens aan grens en zeekust.
'I ot Bestuursleden van de stichting 13e
drijfsinstelling V. 1' N. te Amersfoort*
zijn door dc Provinciale afdeeling Utrecht
benoemd de heeren I. J. Krook en A.
J. J. van der I.inden.
De korf balwedslrijd om de Vierdag
medaille tusschen Amersfoort en Victoria,
uit Wageningen, kon op Eersten Paaschdag
niet doorgaan.
De voetbalwedstrijd tusschen Quick 3 en
Hercules 4 werd Eersten Paaschdag door
Quick gewonnen met 3-0 Amersfoort
kwam niet op voor den wedstrijd teven
A. W. 4.
Tweeden Paaschdag speelde de H. V.(
combinatie 1 -1 gelijk tegen S, N V.
H. V C. 2 speelde in de Velox-seriewed
strijden na loting en verlenging o -o gelijk
tegen, doch verloor, weder na verlenging,
met 0--1 tegen D. O. S, zoodat haar een
verguld zilveren medaille ten deel viel.
Rapiditas verzocht, zeer sportief, den wed
strijd om de Vierdag-medaille niet te doen
doorgaan, omdat de P V. C.-combinatie
slechts 7 man in het veld kon brengen.
In het vorige nummer wezen we er op,
dat er, als vóór den oorlog, bij de slagers
geen paaschossen waren, zonderling versierd
met een sinaasappel in den kop.
Dagelijks Openbare
Beulftn
R. K.ope
jheek, I
Oudbeidkj
Zaterdag Theoson*
Zaterd. tot Vrijd. Bic
Vrijd. tot Maand. Bii
10 April. Aandeelhi
rein >Birh
Sigarenwi
1 April. ConceTï'fc
Vrijz. di a
mr. Werk
13 April, Ned. vert
wen, De
19 April. Volksuitv
20 April. Uitvoerig;
30 April VlagjesSf
Verloofd:
C. MARQ&n
P. W. MC
Amersfoort, Wyen
Amsterdam, Sar pk
10 April 191^,
Ontvangdag 22
te Amersfoort.
Algemcene
AMERS
WISSEL- en El
IHr. 8. VIS WKI,1
Kortegracht 11.
Telegramadres"!
Assurantiën. In
Credieten.
Coupons. V
Deposito's. VV
Effecten. zj
Verhuurt loket
speciaal gebouwd!
volgens tarief, op
baar te zijnen kaï
Sluit
Uwe Bramr-
zekeringen t
M aatschap
dam van 179
Schitterends]
Laagste preu
G. J. P.
Korlegrncht
