Stadsnieuws.
De heer Veis Heyn, Wethouder der Bedrijven:
M. de V., in verband met het ingezonden stuk, waarop
de heer Nieuwendijk heeft gedoeld, zou ik erop willen
wijzen, dat zelfs het Rijkskolenbureau aan de electri-
citeitsver bruikers eenige voorrechten geeft, waar het
zelfs voornemens is voor de toekomst een rantsoenee
ring in te stellen
In een circulaire van het Bureau staat bijv. de
volgende zinsnede «Alhoewel in verband met het feit
dat de electrische centrales niet, zooals de gasfabrieken,
behoeven te beschikken over een speciale kolensoort,
de afgifte van electriciteit minder beperkt behoeft te
worden, maakt de zorgwekkende toestand van de
kolenyoorziening het toch noodzakelijk ook aan het
electriciteits-verbruik een grens te stellen.»
Het zal dus wel noodig wezen straks op aanstich
ting van het Rijkskolenbureau een rantsoeneering in
studie te nemen en nu geloof ik, dat wij althans voor
deze maand met 5 M3 een heel billijke regeling hebben.
Het Rijkskolenbureau stelt voor een gelijk aantal K.
W.U. te geven als M3 gas en daarmede zal de elec-
trisch-licht-verbruikcr altijd iets voor hebben. Want
nemen we voor beide lichtsoorten de meest moderne
lamp, voor het gaslicht de Graetzinlamp en voor het
electrisch licht een Argus, dan brandt bij een gelijke
lichtsterkte van 100 kaarsen de eerste van i M3 gas
ii uren en de laatste van i K.W.U. 16 uur.
Verder heeft de heer Nieuwendijk gevraagd, hoe de
controle zal geschieden. Wij stellen ons voor om tel
kens de meters te laten opnemen en de ervaring zal
ons daarin, naar wij hopen, te hulp komen. Wij weten
wel eenigszins bij welke verbruikers, aan welke adres
sen laat ik mij heel voorzichtig uitdrukken wij
kunnen verwachten, dat het gebruik wel wat gevaar
loopt. Dus men moet dat volstrekt nog niet zoo opne
men. dat de meters dadelijk opgenomen worden. Wij
weten wel, waar zuinig gebruik is en waar het op het
grensje af gaat.
Wat betreft de strengere bepalingen, kan ik zeggen,
dat wij zoo goed mogelijk en zoo streng mogelijk de
bepalingen zullen handhaven, maar hebt u strengere
bepalingen, dan geloof ik, dat B. W. die zullen
afwachten.
Wat de meteropneming aangaat is het vrijwel on
mogelijk, dat altijd op denzelfden dag en hetzelfde
uur te doen, maar bij eventueele verschillen, bij af
snijdingen of straffen, zal daarmede zeker rekening
worden gehouden. Wij zullen er ook naar streven de
opnemingen zooveel mogelijk op denzelfden lijd te
doen plaats hebben, maar juist in deze tijden is dat
niet altijd mogelijk, omdat de opnemets vaak worden
opgehouden, doordien de gasverbruikers gaarne op de
hoogte gesteld willen worden van het aflezen op den
meter enz. en wij ook ook in verband daarmede niet
tnet ongeschoold nieuw pzrsoneal kunnen werken.
Nu heeft de heer Stadig gesproken over de ge
vraagde machtiging aan B. W. Mijnheer Stadig, de
veranderingen gaan in deze tijdsomstandigheden vaak
sneller dan u zich voor kunt stellen. Wij krijgen soms
op een oogenbük een belangrijke stijging in de
prijzen der grondstoffen, die een ongenblikkelijke
ptijsverandeting ncodig kan maken. Inzonderheid
slaat het bier echter op het tweede gedeelte, op
het verkrijgen der grondstof voor het
gas. Wanneer ons weer overkomt wat in Juli
gebeurd is, n.l. dat in de helft der maand gezegd
wordt, dat, wanneer aan den eisch van bezuiniging
vóór het einde der maand niet voldaan is, wij geen
kolen meer krijgen, dan dit voelt u wel mag
de zaak geen dag en ook uiet maar een uur traineeren.
Ik heb en dat is niet om u te bestrijden als zoo
danig hier weer voor mij de regeling van het
Rijkskolenbureau en daarin lezen wij Opgemerkt zij,
dat deze rantsoencering is gebaseerd op een maande-
lijkschen aanvoer uit het buitenland van 80.000 ton
gaskolen.» Stel u nu eens voor, dat ook het Rijks
kolenbureau daarin teleurgesteld wordt en dan genood
zaakt is hals over kop bij de gemeentebesturen aan
te kloppen en tc zeggen, dat èn dat moet gebeuren.
Wanneer dan eerst weer een Raadsvergadering ge
houden moet worden, zoo vrees ik, dat wij tijd te
kort zouden komen. Dat zijn de overwegingen, waarom
wij aan den Raad vragen, ons te machtigen, gehoord
de commissie, met den meesten spoed te mogen werken
onder deze tijdsomstandigheden. Anders zou een derge
lijk voorstel niet bij ons opkomen om niet eerst den
Raad te raadplegen en bij vroegere zaken heeft de
Ra..d ook altijd ruimschoots de gelegeuhe.d gehad over
de zaken van gedachten te verwisselen en daarin roede-
zeggingscbap ie hebben.
Dc heer mr. Stadig: M. de V., al is er voor het
voorstel van B. W. in dezen veel te zeggen, zoo
geloof ik toch, dat bet ie s te ver gaat. Wanneer de
Raad een dergelijke machtiging geeft, is het een buiten
gewone uitzondei .ngsmaatregcl. Daarover zal wel geen
verschil bestaan. Voor dc Raad er echter toe overgaat
een deel van zijn bevoegdheid uit handen te geven,
moet de noodzakc'ijkheid duidelijk gebleken zijn, duide
lijker althans dan mij uit de woorden van don Wet
houder duidelijk geworden is. Ik herbaal, ik kan mij
begrijpen, dat men in dezen tijd met een dergelijk
voorstel komt, maar ik heb niet den indruk gekregtu,
dat bet tijdverlies inderdaad zoo groot zou zijn, dat
dc maatregelen, door het earst bijeenroej zn van den
Raad, niet tijdig en met het noodige effect kunnen
worden getroffen,
Ik heb ook geen voorbeeld gehoord. De Wethouder
zal misscb'en zeggen, als wij zoo lang wachten, dan is
het te laat. maar ik geloof, dat we toch op een voor
beeld moeten wachten, waa-bij het ondoenlijk is ge
bleken. doordat eersteen Raadsvergadering moest wor
den gehouden, om dc maa' -egelen inderdaad tijdig te
nemen, 'k geloof, dat zelfs in deze moeilijke omstan
digheden de Raad niet goed doet met dit exceptioneele,
zeer exceptioneele voorstel mee te gaan.
De Wethouder Veis H e ij nM. de V„ ik kan den
Raad wel zeggen, dat het vols' ekt niet in de bedoeling
ligt van B. VV. om den Raad niet te hooren, wan
neer daarvoor wel de lijd aanwezig is. Zeer zeker zullen
B. W. het vooral in dezen tijd, er prijs op stellen,
als ook de Raad de verantwoordelijkheid draagt voor
de vaak moeilijke besluiten, die in dezen tijd genomen
moeten worden.
Waar de heer Stadig vraagt naar een voorbeeld kan
ik hem wijzen op Gedtuktc Verzameling 156, waarin
Het Rijkskolenbureau heeft medegedeeld, dat in
deze gemeente gedurende de maand Juli, een bespa
ring in het verbruik van gas moet worden gevonden
van 26.700 M3., op straffe dat anders geen kolen voor
.September zullen worden geleverd».
Dat is door B. W., gehoord de commissie, op
dezelfde wijze behandeld en er is alleen mededeeling
van gedaan aan den Raad. Dit mag ik wel noemen
als een voorbeeld, wat u zooeven nader van mij ver
langd had.
De Voorzitter: Vraagt een van de heeren
stemming over de punten afzonderlijk
De heer mr. Stadig: M. de V., ik zou aanteeke-
ning willen verzoeken, dat ik er tegen ben.
De Voorzitter: De heer Stadig verzoekt der
halve aanteekening dat bij niet meegaat met punt IV.
Verlangt niemand overigens stemming Dan is dit
punt goedgekeurd,
603. Voorstel van de Commissie van Wetgeving
tot intrekking van het verbod om op het gedeelte
van de Langestraat vanaf do Varkensniarkt tot
den ingang van de Krankeledenstraat met motor
rijtuigen met een grootere snelheid dan van 10 K M.
er uur te rijden. (Gedr Verz. No. 157).
Aangenomen z. d. of h. st.
604. Voorstel van de Commissie van Wetgeving
tot vaststelling van een verbod om in den handel
unsters en z.g. familieschalen te gebruiken. Gedr.
Verz. No. 158).
De heer Nieuwendijk: M. de V., ik heb of
geen toelichting gekregen of althans niet kunnen
vinden, Ik ben wel benieuwd, waarop het voorstel
steunt, om die unsters af te schaffen. Ik wil er ook
op wijzen, dat met elke weegschaal geknoeid kan
worden, maar er is nog een ander element. Die unsters
worden gebruikt, ik zou haast zeggen door de kleine
scharrelaars, die al blij zijn als ze voor een gulden of
f 1.50 weeg-materiaal kunnen bekomen. Nu wilde ik
u vragen, waarop steunt uw voorstel? Want wanneer
die menscheti moeten aanschaffen een bascule, die zij
moeten meenemen op een handkar, dan is die in een
paar dagen defect en ook daarmede kan fraude voor
komen.
De heer Leinweber: M. de V., ik heb juist
met genoegen dit voorstel van de Commissie voor de
Wetgeving ontvangen. Ik heb juist op mijn kantoor
tal van klachten gehoord van menschen, die bij het
wegen met unsters hun gewicht niet hadden gekregen
en waar de levensmiddelen toch al zoo duur zijn, dient
er m. i. voor gezorgd te worden, dat de menschen het
juiste gewicht ktijgen.
De Voorzitter: Mijnheer Nieuwendijk, gelijk de
heer Leinweber al gezegd heeft, steunt het voorstel
vooral daarop, dat er tal vau klachten zijn ingekomen,
speciaal bij de Consumentencommissie, dat de menschen
hun gewicht niet kregen.
In deze tijden dienen de maximumprijzen streng
gehandhaafd te worden en daarom kan niet toege
laten worden, dat die langs een achterdeurtje toch
worden overtreden, n.l, door minder gewicht te geven
voor denzelfden prijs. Ik geloof niet, dat de kosten
zoo hoog zijn en dat wij in de eerste plaats de eerlijk
heid moeten vooropstellen. Verlangt nog iemand anders
het woord Niemand Hoofdelijke stemming Neen,
dan is aldus besloten,
506. Rapport van den herschatter betreffende
den aanslag in het vergunningsrecht van C. J.
van Beek, W. Priem on G. Dijkman.
Aangenomen z. d. of h st.
506. Voorstellen van Burgemeester en Wethou
ders tot wijziging van de verordeningen tot hef
fing en invordering van de Rioolbelasting en tot
heffing van de Straatbelasting.
Aangenomen z. d. of h. st.
507. Voorstel van Burgemeester on Wethouders
tot goedkeuring van de Rekening 011 Verantwoor
ding over 1916 van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken.
Aangenomen z. d. of h. st.
608. Benoeming van de leden van oen commis
sie tot onderzoek van een geschil voor de uitvoe
ring van bestek no. 18 dienstjaar 1916, inzake
verbetering Arnhemschawog.
De Voorzitter: Het is den beeren bekend, dat
hierover in de vorige Raadsvergadering uitvoerig ge
sproken is. Mag ik de heeren Oosterveen en Hofland
uitnoodigen mij nog eens bij te staan
Uitgebracht zijn 14 stemmen op den beer Kroes,
10 op den heer Hofland, 7 op de heeren Stadig en
l.einweber, 4 op den heer Tromp van Holst en 3
op den heer Van Nijnatten.
Gekozen zijn dus de heeren Kroes en Hofland, ter
wijl overigens een nieuwe vrije stemming moet plaats
hebben.
De heer Leinweber: M. de V., mag ik de
heeren verzoeken geen stem op mij uit te brengen,
daar ik zit in de Commissie voor de Fabricage, waarin
dat geschil al is behandeld. De heer Kroes is nu
toch al gekozen en ik zou liever zien dat nog iemand
buiten onze commissie word verkozen.
Uitgebracht worden 15 stemmen, waarvan 2 op den
heer Nieuwendijk, 10 op den heer Stadig, 2 op den
heer Van Nijnatten en 1 op den heer Tromp van Holst.
De Voorzitter: Gekozen is dus de heer Stadig.
De commissie bestaat dus uit de heeren Kroes, Hof
land en Stadig.
509. Voorstel van Burgemeester on Wethouders
tot het verleenen van afschrijving van inkomsten
belasting wogens vertrek of overlijden, dienst 1917.
Aangenomen z. d. of h. st.
610. 3e Suppletoir kohier der hondenbelasting,
dienst 1917.
Aangenomen z. d. of h. st.
611. 3e Suppletoire kohieren schoolgelden scho
len B en D, dienst 1916-1917.
Aangenomen z. d. of h. st.
612. De heer Eysink, Wethouder van Openbare Wer
ken M. de V., in verband met de steeds grooter
wordende werkloosheid komt het B. W. wenschc-
lijk voor daarin zoo spoedig mogelijk te voorzien door
het verschaffen van werk. Dit is er voldoende, n.l.
In het verharden van het tweede gedeelte van den
ouden Artillerieweg. Het plan hiervoor is reeds in
de Commissie voor de Fabricage goedgekeurd.
In verband met de steeds grooter wordende werke
loosheid verzoeken B. W„ om hun nu al machtiging
te verleenen om reeds met het grondwerk te beginnen,
in afwachting van het definitieve plan, dat den Raad
zoo spoedig mogelijk zal bereiken en dat begroot is
op f41.000. De bedoeling is de breedte van den rij
weg te brengen op 8 M. de boombermen op 3 M. en
het voetpad eveneens op 3 M., zoodat de weg in
totaal jo M. breed wordt, en dus ongeveer een weg
zal worden als Laan 1914.
De Voorzitter: Vraagt een van de heeren nadere
inlichtingen Hoofdelijke stemming misschien Zoo niet,
dan is aldus besloten.
613. Mijne heeren, het heeft verder de opmerkzaamheid
van B. W. getrokken, dat in den laatsten tijd de ge
mengde bevolking van onze stad er op belust is, zich
hout toe te eigenen uit de bosschen. Zoolang dat bij
sprokkelen bleef is daar niets tegen, maar het schijnt
af en toe te ver te gaan. B. W. achten het daarom
wenschelijk ten laste van het Grondbedrijf voor de be
waking der terreinen, een crediet aan te vragen
van f tooo.
De heer Hofland: M. de V.. ik heb ook wel den
indruk gekregen, dat het niet bij sprokkelen gebleven
is, maar ik had de stille hoop, dat men, gelet op de
tijdsomstandigheden wat door de vingers zou zien,
wanner hel niet ontaarden zou in het bepaald vernielen
van mooie gedeelten bijv. van Birkhoven.
Nu stellen B. W. een speciaal toezicht voor, m.
a.w., ze willen dat op elke wijze, waarop het geschiedt,
tegen gaan, door te controleeren en misschien proces
verbaal op te maken en de menschen voor den rechter
te slepen. Nu weet ik wel, wij mogen dat niet goed
keuren, maar de tijdsomstandigheden zullen, vrees ik,
dezen winter sommige gezinnen, die geen of nauwe
lijks een inkomen hebben, dwingen om tot dergelijke
dingen hun toevlucht te nemen, omdat zij niet aan
brandstof kunnen komen. Daarom hoor ik werkelijk
et van op, dat B. W. maatregelen willen treffen, om
dit zoo streng mogelijk tegen te gaan. Mag ik nu van
u vernemen, of er op het oogenblik werkelijk sprake
is van het vernielen van onze bosschen en zoo ja, of
dan op het oogenblik de macht, die u heeft, als hoofd
der politie om dat tegen te gaan en desnoods proces
verbaal op te maken, niet voldoende is.
De Voorzitter: Mijnheer Hofland, ik kan u
zeggen, en dat is trouwens in den afgeloopen winter
al gebeurd, dat sommige plekken wel degelijk zijn
geschonden. Nu is het natuurlijk ongelukkig, dat de
menschen, die hout noodig hebben, niet altijd vragen,
waar kan het het beste worden gemist in betrekking
tot het natuurschoon, maar waar kan ik het het ge
makkelijkst krijgen, wat is het dichtst bij gelegen en
wat is het gemakkelijkst te kappen Ik wijs slechts
op de boschjes bij Vleutbergen. Het is zeer
jammer, hoe daar mooie denneboomen absoluut zijn
bedorven. Ons toezicht is op het oogenblik veel te
weinig talrijk om dat te kunnen nagaan.
Ons boschbezit is vrij uitgestrekt. Het is niet alleen
Birkhoven, maar 00!: de bosschen, die we gekocht
hebben onder Soest, de bosschen in de buurt van
Vleutbergen, aan den Kalkweg. aan den Oud-Leus-
derweg, het Langebosch en het Konijnenbosch. Dat
is een geweldige uitgestrektheid, die een of twee man
niet kunnen bewaken. Het is dus bepaald noodza
kelijk, dat daar meer personen voor zijn. Nu geloof
ik, dat het toezicht uatuurlijk rekening zal houden met
de omstandigheden. De tijden zijn inderdaad ernstig:
maar dat mag toch niet meebrengen, dat het zedelijk
peil der menschen daalt. Het is heel hard, maar wij
kunnen de vernieling van onze plantsoenen toch niet
toelaten.
Ik weet wel, dat pas in de Commissie voor de
Plantsoenen heeft gecirculeerd een groote lijst betref
fende het hout, dat in den aanstaanden winter kon
worden geveld. Daarbij is dit jaar zeer ruim gekeken,
en ik hoop, dat het hout, dat van gemeentewege wordt
geveld, ook op een of andere wijze B. VV. heb
ben daarover nog niet vergaderd zal kunnen wor
den verdeeld onder de bevolking, die het het hoogst
noodig heeft. Ik geloof, dat wij op die manier met
geven en nemen zoover gaan als wenschelijk is.
De heer Hofland: Dank je, M. de V.
De Wethouder Veis II e ij nM. de V., als ik
even het woord vraag, dan is dit niet in mijnt|ualiteit
van Wethouder der Bedrijven, maar als Voorzitter van
dc Brandstoffen Commissie. Het zij mij vergund nog
even in het algemeen belang hier terug te komen op
hetgeen de heer De Kempenaer in de vorige Raads
zitting heeft gezegd, als zouden andere gemeente vol
doende brandstoffen hebben en wij bier te kort komen.
Als voorzitter der Commissie heb ik mij in verbin
ding gesteld met de Brandstoffcnconitnissies van de
steden, die de heer Dr Kempenaer genoemd heeft. Ik
heb een antwoord ontvangen vatt Nijmegen dat luidt
als volgt:
«Naar aanleiding van Uw schrijven van 30 dezer
hebben wij de eer U het volgende te berichten
De brandstoffenkaarten van groep A (particulieren)
zijn onlangs uitgezonden, Belanghebbenden kunnen
thans bestellen hetzij 1 H.L. anthraciet, hetzij t H.L,
anthraciet en too K.G.bruinkoolbriketten;hetzij 1 H.L.
anthraciet en 800 (of 400) losse turven, hetzij 1 H.L.
anthraciet en 400 (of 200) harde tut ven, derhalve 1, 2,
of 1 '/2 brandstoffen-eenheid.
Voor dien zijn slechts aan hen, die geen gas in
huis hebben, ten hoogste twee brandstoften-eenheden
verstrekt, welke v or klasse I en Jl niet, voor de
ovetige klassen w el op hun rantsoen worden gekort (deze
laatste natuurlijk slcch's dan, wanneer de Rijkskolen-
distributie machtiging geeft aan de hoogere klassen
meer dan 12 eenheden te verstrekken).
Dat is hetzelfde, wat wij bier gedaan hebben. Nu
komt er iets
«De aanvoer vail betrekkelijk groote hoeveelheden
gietcokes voor huisbrand heeft ons in staat ge Held par
ticulieren, welke perceelen met centrale verwarming
bewonen ruimschoots te voorzien van gietcokes, hoe
wel slechts aan enkele vatt deze particulieren het quan
tum is verstrekt, hetwelk de Com mirt Ie hen voor den
winter heeft toegewezen».
Men heeft daar dus ook ..et meer dan het gewone
rantsoen verstrekt, maar alleen aan groep C gietcokes
gegeven, die in Nijmegen wel met Rijnaken gebracht
zullen zijn, wat daar gemakkelijk gaat.
De Brandstoffen-commissie te Baarn schrijft, «dat
zij per Augustus voor ieder houder eener brandstof-
fenkaart beschikbaar heeft gesteld1 H.I..
anthac-et, 1 maal 33 K G. cokes en too
zware turven». Dus dat is ook precies het
zelfde rantsoen, wat wij verstrekt hebben.
«Uwe vraag inzake de mogelijkheid voor
particulieren om nu reeds voldoenden voor
raad op [te slaan, is o, i. hiermede tevens
beantwoord».
De Brandstoffen-commissie te Deventer
antwoordde
«In verband met Uw schrijven d.d.
30 Augustus heeft de Brandstoffen-commis
sie te Deventer de eer u mede te deelen,
d door haar lot nu toe per gezin is gedis
tribueerd 2 H.L. kolen, zoodat een klacht
aan de gemeente Deventer, als zouden de
ingezetenen reeds een grooter quantum heb
ben ontvangen, geheel ongegrond is».
M. de V., ik heb gemeend hier openbaar-
beid te moéten geven aan de inlichtingen,
die ik in die ge- meenten heb ingewonnen,
om de bevolking, die groot belang heeft
bij een billijke rantsoeneering van brand
stoffen, te doen zien, dat wijdezerzijds alles
doen, wat in ons vermogen is, om hetzelfde
quantum te leveren, dat ook in andere
gemeenten geleverd kan worden. Dank U,
M. de V.
De Voorzitter. Vraagt een van de
heeren nog het; woord in het belang der
Gemeente? Zoo niet, dan sluit ik de verga
dering (te 8.10 uur).
We ontvingen het verslag van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Amersfoort, over 1916. Het volgende is
er aan ontleend
De inlichtingen, voor zoover door de
Kamer ontvangen, waren, den algemeenen
toestand in aanmerking genomen, nogal
niet ontmoedigend over het afgeloopen jaar.
Voor de toekomst ziet 't echter minder
rooskleurig uit door het dreigend gebrek
aan steenkolen en diverse grondstoffen.
In de bouwbedrijven was over 't algemeen
nogal voldoende werk.
De handel had nog meer dan in 1915 met
de oorlogsbezwaren te kampen.
Aan den staat van de in 1916 in gebruik
zijnde stoommachines in deze gemeente met
de daarbij vermelde bijzonderheden, omtrent
den gang van het bedrijf, is het volgende
ontleend
De N.V. Phoenix Brouwerij deelt
mede, dat de bier-aflevering zich gestadig
uitbreidde. Over het grootste gedeelte van
het jaar waren echter de verkoopprijzen
uiet in verhouding tot de enorm dure grond
stoffen. Eerst in bet laatst van het jaar
konden die prijzen meer in overeenstemming
daarmede verhoogd worden. De te lage
verkoopprijzen hebben op de financieele re
sultaten van het jaar een nadeeligen invloed
gehad.
De uitvoer naar overzeesche landen voor
namelijk van bier in flerschen was belang
rijk meer dan het voorgaande jaar, doch
hierop drukken de buitengewoon hooge
hooge prijzen van de grondstoffen en van
de flesschen en de kisten.
De tapijtfabriek der N.V. v/h Hamers
en Van Beek produceerde door onvol
doenden aanvoer van grondstoffen heduidend
minder dan in normale omstandigheid.
De directie van de Aniline Verf-
stoffenfabriek was over het resultaat
van het bedrijf in 1916 wel tevreden, al
hoewel de laatste drie maanden van dat
jaar eenige slapte intrad, waardoor zij ge
noodzaakt was een groot gedeelte vatt de
werklieden te ontslaan.
De directie van Eysink's Rijwle-
1 e n-, Automobielen- en Machine
fabriek bericht, dat er voldoende werk
was. De moeilijkheden, bij het verkrijgen
van half fabrikaten, werden steeds meer en
meer, doch dit bezwaar werd minder door
gedurende een groot gedcilte van het jaar
deze artikelen zeff te maken. De afdeeling
machinefabriek werd uitgebreid en de con
structie en bouw van diverse kleinere en
grootere werktuigmachines ter hand ge-
In het laatst van het jaar werd het ge-
heele bedrijf aangesloten aan het Gemeen
telijk Elecirirch net en wordt de geheele
fabriek electrisch gedreven.
De pi ijzen der grondstoffen stegen voort
durend. De uitvoer van motorrijwielen en
automobielen naar de Nederlandsche Kolo
niën en naar de neutrale landen ondervond
in verband met het uitvoerverbod op deze
artikelen zeer groote belemmering en ver
traging en kon ook hierdoor niet altijd aan
de nieuwe vraag voor levering worden
voldaan. De vraag naar rijwielen, motor
rijwielen en auto's uit Nederland gaf alle
reden tot tevredenheid, a'hoewel voor Ne
derland de bezwareu der hoogere pt ijzen
van grondstoffen, zoomede van den moeie-
lijken aanvoer der awikelen zich deden
gevoelen.
1 De waterleiding der gemeente
Amersfoort pompte in 1916 bijna 30 pet.
meer water op dan in 1915, zoodat hetbe-
drijf zich snel blijft ontwikkelen.
I De R ij w i e 1- en Automobielen-
fabriek van de firma L. A. A, van Ha-
m e r s f e 1 d meldt, dat de algemeene be-
1 drijfstoestand goed is.
I De Cacao-, Chocolade en S u ij-
kerwerkfabriek «Walden» had, hoe
wel het jaar 1916 zich bij het begin slecht
