In de eerste plaats staan op de nominatie
de meelfabriken, weldra zullen ook volgen
de steenfabrieken, waarna dan de wassche-
rijen aan de beurt komen. Daarmede zijn
achter de concentratie-maatregelen nog niet
beëindigd. Zoo noodig zullen telkens nieuwe
bedrijven in aanmerking komen voor con
centratie volgens reecs ontworpen schema's,
waarbij natuurlijk begonnen wordt met
dc bedrijven, waarin door concentratie de
grootste brandstofbesparing te bereiken valt.
Slechts in het uiterste geval zullen de be
trokken bedrijven tot concentratie gedwon
gen worden. Allereerst wordt getracht het
doel te bereiken door overleg.
Volgens het Handelsblad bestaat bij
de regeering het voornemen een regeling
te treffen in zake de suikerprijzen, waardoor
een bijslag op den prijs onnoodig wordt.
Voor de gewone consumptie-suiker (huis
houdelijk gebruik) zal de bestaande prijs
gehandhaafd blijven, maar op de prijzen
voor industrie-suiker (bakkers, likeurstoke
rijen, jatnfabricken. enz.) zal een zoodanige
verhooging worden gelegd, dat het tekort
op den prijs voor de huishoudelijke suiker
erdoor wordt gecompenseerd.
De Rijks-commissie van Toezicht op de
Suikervereeniging meldt ons:
In verband met de nieuwe bepalingen
voor de suikerdistributie zullen sommige
winkelzaken tijdelijk geen suiker aan het
publiek kunnen verkoopen.
Dc aandacht wordt cr op gevestigd, dat
dit geenszins verband houdt met de schaarsch-
te aan suiker, want er is ruim voldoende
suiker voor dc behoeften van de bevolking
aunwezig, maar alleen noodzakelijk is ten
gevolge van administratieve maatregelen.
In alle plaatsen is echter een voldoend
aantal winkels waar suiker te verkrijgen is.
Naar gemeld wordt, is de regecring
ter beteugeling van den vetnood, voornemens
de hoeveelheid regeeringsvet uit te breiden
door inbeslagneming van alle siachtvct, dus
ook van de alacbt door particulieren. Al
het vet zal dan verwerkt worden tot regee
ringsvet, het gaat eerst naar de vetsmeltc-
rijen, en van daar naar de margarine-fabri
kanten, die het zoodanig verwerken, dat er
een mengsel onutaat van 20 pCt. dierlijk
vet met So pCt. plantaardig vet.
Het gebrek aan margarine moet voor een
groot deel worden toegeschreven aan dc,
overigens verklaarbare - neiging bij
do zoogenaamde pothoeren om extra hooge
winsten te maken. Deze pothoeren, - de
venters, die met bun karretjes hun klanten
afrijden. kunnen bij de bakkers 80 cent
krijgen tegen 43 cent bij hun gewone af
nemers. Zij laten dus hun klanten in den
steek en brengen bun voorraad naar de
bakkers. Dientengevolge ontstaat er een
run op de winkels, die dan natuurlijk tel
kens in abnormaal korten tijd hun voorraad
uitgeput hebben.
Men meldt ons uit Den Haag, dat
het in de Openingsrede aangekondigde wets
ontwerp, houdende een nieuwe regeling van
de duurte-hijslapen voor de rijksamhenaren,
de volgende week naar den Raad van State
zal worden verzonden. Zijn wij wel inge
licht, dan zou terwijl in bet loopende jaar
7 millioen gulden voor deze duurtebijslagen
is toegestaan, thans ongeveer 13 millioen
gulden worden aangevraagd.
In een onderhoud, dat vertegenwoor
digers van het spoorwegpersoneel met de
heeren Kretschmar van Veen, Kalffen Voor
hoeven, directeuren van de S. S„ H .S. M„
N. C. S, en N.-B, D. S„ gehad hebben, werd
van de zijde der directies de toezegging
gedaan, dat buiten den tot beden toegeken-
den duurtebijslag de extra-inkomsten in
gaande 1 Januari a.s. maandelijks met f 10
zullen worden verhoogd.
Het gemeente-bestuur van Amster
dam heeft dc gebouwen der Nederlandsche
Bank en het daaraan grenzende voormalige
St. Bernardusgcsticht gekocht, met het doel,
deze terreinen voor nitbreiding van het
Binnengasthuis te gebruiken en aan die zijde
dus een uitbreiding tot stand te brengen.
De Nederlandsche Bank zal een gebouw
stichten op den N.Z. Voorburgwal, tegen
over de achterzijde van het Paleis; het bouw
blok begrenzende N.Z. Voorburgwal. Paleis
straat en Raadhuisstraat,
Van officiöele zijde wordt de volgende
modedeeiing verstrekt Naar aanleiding van
de dezer dagen ih de dagbladen verschenen
mededeeling, omtrent oen door het staats-
departement te Washington gedane open
baarmaking van te New Vork in bealag
Knomen documenten, waaruit zou blijken,
t van wegc het Duitsche gezantschap zou
zijn aangedrongen op besprekingen mot een
Nederlandsche commissie over verkoop van
300.000 kisten patronen en 200 ton buskruit,
waaruit de ministers 1-arising, Daniels eu
I>aknr tot de gevolgtrekking zouden zijn
gekomen, dat Nederland «louter een pleis
terplaats was voor contraluiido-hulingen
naar Duitschland», zij het volgende mede
gedeeld
Van offlcicole Duitsche zijde werd Iti
Maart 1916 aanNederlandmedegedeeld.dat
een Amcrikaansche fabriek in staat zou zijn
brisantgranaten en rookzwak buskruit tegen
matige prijzen te leveren.
Deze mededeeling werd gedaan in verband
met moeilijkheden, gerezen bij de onder
handelingen van onze zijde met een Duitsch
Staal werk voor dc levering aan ons van
granaatstaai. Van Duitsche zijde werd er
op gewezen, dat in plaats van de hoeveel
heid staal, cmtrent de levering waarvan geen
overeenstemming kon worden verkregen,
de bedoelde brisantgranaten aan ons zouden
kunnen worden geleverd door een fabriek
in Amerika, die deze munitie voor rekening
van Duitschland had germakt, doch haar
productie niet daarheen kon vervoeren.
Bij een dezerzijds ingesteld onderzoek,
dat ook betrekking had op de vraag of
tegen aankoop bij de onderwerpelijke fabriek
uit politieke overwegingen bezwaar zou be
staan, bleek dat hier sprake was van een
geheel nieuwe en eerst kort in werking
zijnde fabriek, ingericht voor het vervaar
digen van ledige projectielen, waarvan de
directie verklaarde geen leveranties voor de
oorlogvoerende mogendheden aan te nemen,
doch gaarne aan neutrale landen te willen
leveren.
In verband met de gevraagde zeer hooge
prijzen en lange leveringstijden voor een
aangeboden groote partij granaat!mssen,
werd niet op het aanbod ingegaan.
Wat het rookzwakke buskruit betreft, ver
klaarde de van Duitsche zijde opgegeven
agent een grooten voorraad daarvan te heb
ben gehad, doch deze reeds aan een andere
neutrale regeering te hebben verkocht.
Uit het vorenstaande blijkt, dat voor de
gevolgtrekking, dat Nederland louter een
pleisterplaats zou zijn voor contrabande
ladingen naar Duitschland, niet de minste
grond bestaat en dat deze gevolgtrekking
dan ook geheel onjuist is.
Onze neutraliteit.
Van de hand van prof. te l.outcr is in
«Internationaal Christendom» een artikel
verschenen over Nederiand's neutraliteit.
Het volgende is er aan ontleend:
«Geven verleden en heden grond tot
tevredenheid en dankbaarheid, een blik op
de toekomst wekt bekommering en maant
tot behoedzaamheid. Zal de Nederlandsche
regeering er duurzaam in slagen hare onder
danen te overtuigen van de noodzakelijk
heid van de aanhoudende inspanning, welke
de mobilisatie aan hare ingezetenen oplegt,
van den zwaren druk en de sociale gevaren,
welke de reglementeering van het econo
misch leven door de overheid medesleep!
Zal de naderende winter dezen druk niet
verveelvoudigen en tot rustverstoring aan
leiding geven, waarvan de gevolgen niet
zijn te berekenen Gesteld echter, dat deze
vragen schouderophalend worden op zijde
geschoven en het vertrouwen in de gezonde
geestes- en gemoeds-gesteldheid der natie
op onwrikbaren grondslag blijkt gevestigd
te zijn, zal dan toch niet de loop der wereld
gebeurtenissen, de stijgende verbittering iler
oorlog-voerenden, ten slotte ook Nederland
tegen wil en dank in den maalstroom mede-
sleuren, of misschien bij den naderend sn
vrede tot slachtoffer kiezen om een opl >s-
sing te vinden voor wederzijds onver,renig-
bare eischen? Zoolang de partijen legen
elkander opwegen cn geen van beider, op
cene besliisetide overwinning kan bogen, is
Nederland betrekkelijk veilig, Zoodra daaren
tegen de weegschaal duurzaam overslu.it,
vertoont zich een aantal problemen, wautbij
het lot van het vaderland ten nauwste is
betrokken. Het allernaast raakt ons het
toek' mstïg lot van België. Iseene inlijving
bij Duitschland, hoe onwaarschijnlijk ook,
voor ons een dreigend gevaar, niet minder
is dit eer. volledig herstel order dc uit
sluitende leiding de; Westersche mogend
heden. Dan zal namelijk de vraag rijzen, of
herstel binnen de oude grenzen wel vol
doende is om nieuwe aanslagen te voorkomen
en de geleden schade te vergoeden. Dan
zal onder den invloed van Belgische en
Britsche imperialisten want die zijn er
evengoed als in Duitschland een begeerig
oog worden geslagen op Nederlandsche
landstreken en waterwegen en het grootste
beleid en de krachtigste wil noodig zijn om
Nederlands rechten te handhaven en tegen
miskenning, ondauk en afgunst, te verdedigen.
Daarom vooral is de toekomstige vrede voor
zeker een vurig oegeerde gebeurtenis, maar
ook eene zware beproeving, die ieder recht
geaard Nederlander, die niet leeft bij den
dag, met bijzondere spanning tegemoet ziet.
«Daarom, mijn vaderland, waak en werk
zoolang het nog dag is. Waan niet, dat de
hemel helder is, omdat de zon des vredes
dit dierbaar plekje drie jaren lang met wis
selenden glans bescheen, Hoe geweldiger
de ontbonden krachten om zich grijpen, des
te grooter gevaren ons omringen. Bezwijkt
straks een der oorlogspartijen of maakt aller
uitputting aan dc weergaloozc worsteling
ccn einde dan eerst slaat voor de be
slissende ure. Dan moge aan een heider
hoofd en edelen zin de krachtige hand niet
ontbreken, die alleen in staat is daaraan in
vloed te verschaffen cn vrijheid en onaf
hankelijkheid te waarborgen.
Stadsnieuws.
Aan den Gemeenteraad is het volgend
adres gezonden
j geven met verschuldigtien eerbied te ken
nen, ondergeteekenden mr. dr. H. T. A.
Verhoef, voorzitter en W. C. Oosterman,
secretaris «Ier «Commissie voor Openbare
l Speelplaatsen tc Amersfoort»
dat in een 24 Sopt. gehouden vergade-
ring besloten is tot samenstelling der Com-
missie voor een openbaar speel- en sport
terrein en voor de demonstratie voor licha
melijke opvoeding;
1 dat het plan is zoo spoedig mogelijk een
of meer openbare speelplaatsen in exploita
tie tc brengen
dat met het oog op de toenemende tuch
teloosheid der jeugd het wenschclijk wordt
geacht in de omgeving van de Coninck-
straat reeds binnen afzienbaren tijd een dus-
danig terrein in te richten
redenen waarom adressanten U verzoeken
het terrein hoek Kruiskamp -Watersteeg
voor dat doel zoo spoedig mogelijk ter
beschikking van de Commissie te willen
stellen en in principe te willen besluiten,
dat de Commissie op belangrijken financice-
len steun van de gemeente kan rekenen, in
rlier voege, dat in elk geval de aanstelling
van een hoofdleider en cventueele leiders
voor rekening van dc Gemeente zal komen.
Naar we in het Amersfoortsch .Dag
blad lezen, is aan mej. M. van Versendaal,
op verzoek, met ingang van 1 November
a,s. eervol ontslag verleend als lid van de
I hoofdredactie van genoemd blad.
Onder den titel «Sprekende cijfers»,
schrijft de redactie van dc Amersf. Kerk
bode het volgende (de cijfers geven den
stand weer zooals die was op 1 Januari 1913)
I De Remonstransche kerk telde 182 leden;
zij had 1 kerkgebouw en t predikant. De
l.uthersche kerk telde 389 leden; zij had 1
kerkgebouw en 1 predikant. De Gerefor
meerde kerk telde 1371 leden; zij had 2
kerkgebouwen en z predikanten. Da Roomsch
Katholieke kerk telde 8569 ledenzij had
3 kerkgebouwen en g geestelijken, De Her-
vormde kerk telde 11434 leden; zij had 1
kerkgebouw en 3 predikanten.
Derhalve had de Reinonstrantsche kerk 1
predikant voor 1S2 leden, de l.uthersche kerk
1 voor 3S9, de Gereformeerde kerk 1 voor
7S3, de Roomsch Kath. kerk i voor 952,
de Hervormde kerk 1 voor 3811 leden.
Sedert dien zijn de toestanden nog verder
ten nadeele der Hervormde kerk gewijzigd,
De Roomsch Kath. kerk bouwde een 4e
kerkgebouw: het zielental der Hervormde
j kerk nam met ongeveer 1600 leden toe,
1 zonder dat het getal arbeiders vermeerderde,
1 In de Zondagmiddag gehouden vergade
ring van den «Lutherzchcn kring» is het
1 5-jarig bestaan dezer organisatie herdacht
op min of meer feestelijke wijze. Menig
vriendelijk woord werd gesprogen.
I Zooals reeds gemeld is, zal op Wocns-
dag 31 October a.s. in de l.uthersche kerk
aan de l.angestraat op waardige wijze her
dacht worden het feit, dat de Kerkhervor-
ming 400 jaren geleden plaats greep.
Behalve een feestrede van den heer D.
Schade van Westrum (Den Haag) en me
dewerking van een zangerskoor onder lei
ding van den heer N, Hagendonck, zal
naar wij vernemen een blijvende herin
nering aan dezen dag in 't kerkgebouw zelf
worden aangebracht, n.l. een steen in Jen
voorgevel aan de l.angestraat, waarop
Evan g. Lutherse he Kerk, met een
i 7. w a a 11 er onder, als symbool van het
Lutheranisme, en de jaartallen 1517 cn
1917. Dr. ToxopeQs is voornemens daar over
j aan 't einde van de samenkomst een woord
te zeggen. Een dames-comité neemt het werk
der voor bei ciding ter hand.
j Bij Kon. Besluit van 29 September
is aan den luitenant-kolonel van den pro-
vinciulen staf, provinciaal-adjudant in Utrecht,
M. Q. Buys Ballot met ingang van 1 dezer
ter zake van langdurigen dienst, een eervol
ontslag uit den militairen dienst verleend.
Bij Kon. besluit van 29 September zijn,
met afwijking voor zooveel noodig van de
bestaande organisatie» met ingang van 1
dezer benoemd a. bij den provincialen staf,
tot luitenant-kolonel, provinciale adjudant,
in Utrecht majoor E. G. J. Bucninck, van
het tode regiment infanterie;
b bij den plaatselijken staf, tot kapitein,
eerste luitenant C. A. J. J. van der Linden*,
van dien staf, plaatselijke-adjudant te
Amersfoort.
Bij Kon. besluit zijn benoemd, bij de
vesting-artillerie,tot kapitein,eerste-luitenants
L. J. de Decker en R. P. J. van den Berg
van Saparoea, van het iste regiment veld
artillerie.
De ie luitenant A. Govers, van het
162 regiment infanterie, is benoemd tot regi-
ments-adjudant bij den staf van genoemd
regiment.
De ie luitenant V. A. Nierstrasz van
het 16e regiment infanterie, is benoemd tot
adjudant bij den staf van bet 3e batalonj
van genoemd regiment.
A-an den sergeant-majoor-administra-
teur P. Koning, van het ie reg. infanterie,
wordt morgen. Woensdag, de zilveren me
daille voor 24-jarigen dienst uitgereikt.
De heer J. H. d. van Heulen, alhier,
is geslaagd voor het toelatingsexamen voor
de eerste klasse der Rijkslandbouwwinter-
school te Utrecht.
Dc heer A. J. M. Hoimer, alhier, is aan
de Universiteit te Utrecht geslaagd voor
't natuurkundig examen, ie gedeelte.
—We ontvingen het programma van het
onderwijs aan de Handelsavondschool met
3-jarigen cursus, opgericht door de Veree-
niglnp «Handelsschool vour Amersfoort en
Omstreken» te Amersfoort.
Het volgende is er aan ontleend
De Handelsavondschool is bestemd, om
aan jongelieden, meisjes zoowel als jongens,
die zich wenschen te bekwamen voor de
werkzaamheden op kantoren, in magazijnen,
winkels of administratieve bureaux, of^aldaar
reeds werkzaam zijn, door voortgezet on
derwijs de ontwikkeling en de kundigheden
te verschaften, welke zij in hun werkkring
noodig hebben.
Er wordt les gegeven in Nederlandsche
taal en handelscorrespondentie, boekhouden,
handclsrekenen, algemeene handelskennis en
recht, Eransche-, Duitsche-, Engelsche taal
cn handelscorrespondentie, stenographie en
machineschrijven. Dit onderwijs wordt ge
geven gedurende 4 avonden per week.
Tot de eerste klasse worden slechts zij
toegelaten, die een bewijs kunnen overleg
gen van het Hoofd der school, dat zij het
lager onderwijs met vrucht hebben gevolgd,
den leeftijd van dertien jaar hebben bereikt
en het toelatingsexamen met gunstig gevolg
hebben afgelegd.
Dit examen omvatNederlandsche taal,
rekenen, schrijven. Voor de toelating tot
een hoogere klasse, betreft het examen, het
geen in de voorgaande klasse is onderwe
zen; slechts in bijzondere gevallen zal dit
Iaat3te examen worden afgenomen.
Voor de vakken Ned. taal en correspon
dentie, boekhouden, handelsrckenen, algem.
handelskennis en recht, stenografie en ma
chineschrijven samen bedraagt het school
geld van f2 tot f8 's jaars; voor elk der
vakken' Fransche-, Duitsche-, Engelsche taal
en correspondentie van f 1 tot f 5 's jaars.
Onvermogeuden kunnen kosteloos worden
toegelaten.
liet schoolgeld is verschuldigd voor den
geheelen cursus en is invorderbaar in
twee gelijke termijnen.
- Aan het toelatingsexamen voor de
eerste klasse der Handelsavondschool is
deelgenomen door 57 candidaten.
Geslaagd zijn -Th Beij, H. Bosboom, W.
van den Brink, G. Bunnik, Bronsdijk, W.
Daams, Jac. van Doorn, Jan van Doorn,
A. van Doornik, M. van Doornik, G. van
Eldert, H. Engelsman. J. Engelsman, J. A.
Goedknegt, G. H. Graansma, E. Huisman,
C. van Huijzen, H. Jordense, A. Kamper
man, W. Kelder, Th. van Kuyck, M. v d.
Laan, H. Labrie,-J. W. Logtenberg, J. Loh-
inann, P. I.orijn, A. Luttik, J. van Mourik,
L. Mosterdman, W. Mosterdman, S. Ooster-
bos, A. van Putten, W. Riksen, A. Schim
mel, D, Schuurman, M. Smeeing, H. Sijbel,
B. Terpstra, D. Terpstra, J. Tommei, M.
Veeman, J. Verkerk, P. v. d. Voort, P. de
Vries, J. de Wilde, A. Wisse, A. van Zwol.
De lessen vangen a.s. Maandag aan, met
47 leerlingen, verdeeld over 2 klassen.
Tot leeraren zijn door het Bestuur der
«Vereeniging Handelsschool voor Amers
foort en omstreken» benoemd de heeren
H. Wanningen (handelsrekenen, handels
kennis en recht), A Bartels (Ned. taal en
correspondentie), Dubosq(Fransche taal en
correspondentie), Th. Hommes (Duitsche taai
en correspondentie), J. M. Baarslag (Eiigel-
schc taal en correspondentie), M. J. van
Dugteren (Stenografie en Machineschrijven),
en J. Peper (Boekhouden), die tevens met
het Directoraat is belast.
De afdeeling Amersfoort van de Maat
schappij tot bevordering der Toonkunst, zal
in het komende seisoen Mendelssohn's «Elias»
ten gehoore brengen.
De solo-partijen zullen gezongen worden
door dc dames Dhont en Helm en de
heeren Van Tulder en Caro.
Het Utrechtsche Stedelijk orkest zal zijn
medewerking verleenen.
De afdeeling Amersfoort van den
A. N. G. O, B. hield Zondagmiddag op
«Nimmerdor» een buitengewoon drukbe
zochte openluchtmeeting voor geheel-ont
houding.
Als sprekers traden op de heeren prof.
dr. J. van Rees, van Hilversum en H. de
Haas, van Utrecht, die beiden, in een wel
sprekend betoog, wezen op de noodzakelijk
heid van geheel-onthouding.
Aan de meeting ging een optocht van af
het station naar het terrein vooraf.
