welke zijde? is geëindigd met de aansluiting
bij de Entente, en door de ineenstorting
van het Russische rijk is Roemenie nu vol
komen weerloos, zonder steun, zelfs in strijd
met den Russischen bondgenoot. De Roc-
meensche legatie te Petersburg is uit Rus
land gezet, nadat de gezant Diamandi eerst
gevangen was genomen, doch later, naar
aanleiding van een protest der overige ge
zanten, in vrijheid was gesteld.
In de Entente-landen begrijpt men, dat
Roemenië niet anders doen kan, dan vre.le
sluiten, nu het geheel en al van bondge-
nooten verlaten, tegelijk in strijd is met
Rusland en de Centralen. De Matinc zegt,
dat de Entente zich over de houding van
Roemenie geen illusies meer moet maken.
En het grafschrift op de hoop, eens gesteld
op de deelneming van Roemenie aan den
oorlog, luidt nu in dit blad
»De dapperheid van het Roemeensche
leger zal -voor de Entente een der schoonste
herinneringen zijn.*
De Buigaarsche gezant te Berlijn heeft
naar de »Köln. Ztg.« mededeelt verklaard
Zoo Roemenie zich meester maakt van Bess-
arabiö en de Dobroedsja weer aan Bulga
rije afstaat, zou Bulgarije tevreden zijn.
Want Roemenie heeft recht op Bessarabic.
Het hernemen ervan zou het herstel zijn v. ti
den historischen toestand van vóór 187S, i
welk jaar Roemenie de provincie Bessara! ie
aan Rusland moest afstaan. De Centralen
zullen aan zulk een oplossing geen tegen
stand bieden. Door die regeling zou de rust
en het evenwicht in den Balkan worden
hersteld.
De gezant meent verder, fiat door den
vrede met Oekraina, Roemenië wel genood-
zaakt is, wegens zijn strategische» toestand,
hetzelfde te doen. En door Bulgarije'» ver-
zoeidijkheid gesteund zou de mogelijkheid
van een verzoenenden vrede weidra gevon
den zijn.
Het draadlooze station te Nauen.
De omstandigheid, dat de overzeesche
telegraafkabels voor het grootste deel in
handen zijn van Engeland, is oorzaak geweest,
dat de draadloeze telegrafie in dezen oorlog
voor het internationaal verkeer enorm in
beteekenis is gestegen. Ook Nederland zag
zich tengevolge van de Engelsche repros-
saille-maatregclen genoodzaakt een kracht-
station voor draadlooze telegrafie op te
richten, dat een rechtstrceksch verkeer met
Java zal kunnen onderhouden, zoodat op
deze wijze eerlang de telegrafische gemeen
schap tusscben moederland en koloniën weder
hersteld zal zijn. Met de oprichting van «lil
station zullen ongeveer drie maanden ge
moeid zijn, en gelijk wellicht bekend is.
werd de installatie ervan aan de Duitsche
Telefunketi-roaatschappij toevertrouwd. I11
verband hiermede is het dus wel interessant
eenige bijzonderheden te vernemen omtrent
een der grootste draadlooze stations der
wereld, dat te Nauen, hetwelk eveneens
door deze maatschappij werd opgericht.
Terwijl voor weinige jaren het station te
Nauen nog het karakter droeg van een
proefstation, heeft deze instelling zich tijdens
den oorlog op bijzonder snelle wijze ontwik
keld, met het gevolg, dat zij thans een
eerste plaats inneemt in de rij der draad
looze wereldstations. Toen het in 1906 werd
opgericht, bezat het een toren ter hoogte
van honderd meter, en beschikte het- over
een vermogen om de electrische geluidgol-
ven over een maximum-afstand van drie
duizend kilometer voort te planten, /.es jaren
later had het station een toren van twee
honderd meter, en terwijl aanvankelijk slechts
over een prestatie-vermogen van vijfendertig
P.K. werd beschikt, waren de electrische
installaties toen reeds op cene sterkte van
honderd P.K. gebracht. Doch reeds spoedig
bleek, dat ook dit niet voldoende was, om
aan de toenemende eischen, die aan het
station gesteld werden, te blijven voldoen.
Nauen beschikt heden ten dage dan ook
over zeven torens, wier hoogte tusschen
honderd twintig en honderdvijftig Meter
varieert, en bovendien nog twee torens van
tweehonderd drie en zestig Meter hoogte.
Deze beide laatste geweldige seintorens, zijn
de grootste torens van Europa, met uitzon
dering natuurlijk van den Eifeltorcn. De
opstelling van elk dezer gevaarten heeft
meer dan een half millioen Mark gekost
Hunne constructie is zoodanig, dat zij -
naar menschelijke berekeninig alle stor
men kunnen trotseeren, en zij mogen dan
ook een waar wonder der techniek worden
genoemd.
Doch ook een kijkje in de seinzalen. waar
het getik der seinsleutels schier zonder op
houden voortgaat, is buitengewoon interi
sant. Het station is in staat zijne gcluiu-
golven tot op een afstand van tien duizend
kilometer uit te zenden. Hoezeer het ge
bruik van Nauen in de laatste jaren ge
stegen is blijkt afdoende uit het feit, dat,
terwijl dit station in 1915 één millioen drie
honderd duizend woorden uitzond, dit cijfer
voor 1916 twee millioen vijfhonderd en
tachtigduizend bedroeg terwijl tot Septem
ber 1917 alleen reeds drie millioen drie
honderd en tachtigduizend woorden de
wereld werden ingevonkt.
De groote redevoeringen van von Beth-
mann Heilweg waren door Nauen reeds ge
deeltelijk naar de Wreenigde Suten ge
vonkt, vóór de Rijkskanselier goed en wel
aan het einde van zijn toespraak gekomen
Tenslotte bewijst het draadlooze station
tijdens d ooriog belangrijke diensten bij
perspolemieken. Tegenspraken van onware
berichten door Duitsehland's tegenstanders
verbreid, worden met groote snelheid de
wereld doorgevonkt. Doch de grootste ver
dienste der draadlooze telegrafie in dezen
oorlog is wol, dat zij Duitschland onaf
hankelijk heeft gemaakt van Engels, he wille
keur met betrekking tot het in ternalionaal
telegrafisch verkeer.
BINNENLAND.
voel jaren binnen en buiten «Ie Kamer aan
,i.. voorbereiding f lubben meegewerkt,
thans het laatste Stadium van die voorbe
reiding in aantocht mag rekenen: °"J'_
bare behandeling. En als de N'aien uer.c-
,»l üc weg ei» Swaubiat! lellen
lien gebaand, dan zal d,
zijn vet richt, grootsch gei:
1 in deze:
I
ls het Haagscbe Correspondentiebureau
wel ingelicht, dan is eerlang ie verwachten
de instelling door den minister van binnen-
lam'schc zaken van een commissie tot on
derzoek in zake h-1 bekend.: ook in de
Tweede Kamer gewraakte contract tusschen
de R-g.-ering en de Snijgrooiikwc k--rij te
Gouda, met betrekking tot dn huurvoor
waarden van het vluchtelingenkamp aldaar.
- De heer Hugo de Goede, secretaris
«Ier Pctilvruchten-vureeniging. richtte dezer
dagen een open brief lot het Senioren-con
vent der Tweede Kamer, waarin li ij e.m
aantal beschuldigingen uit aan liet adres
van het Tweede Kamerlid De Jong.
Naar aanleiding v.m .lezen brief hebben
de voorzitters van du verschillende Kamer
fracties zich liet dossier nopens deze aange
legenheid doet) ovcrieggeihetwelk thans
bij her. circuleert.
Het IIbid. verneemt nog dat bet gister
morgen in de vergadering der Unie-liberale
Kamerfractie zeer heftig is toegegaan. Ver
schillende leden gaven er hun verontwaar
diging over te kennen, dat zij uit den open
brief van den heer Hugo de Goede aan het
Senioren-convent hadden moeten kennis
nemen van verschillende feiten, die hun
niet waren medegedeeld door de commissie
vat. enquête uit de Uiiic-lilierale Kartiercluli.
Volgens de 'l'el. heeft deze zaak in par
lementaire kringen .-en zeer sterken indruk
gevestigd. Mun is vrij idgemcii v.o, meeinng,
dat .ie positie van het Kamerlid De Jong
in Unic-liberalc kringen pijnlijk getroffen
voelt. De politieke moraliteit van de Unie
is door het feit, dat de commissie uit liaar
midden do publicatie van liet rapport heeft
achtergehouden, in een bedenkelijk licht
geplaatst.
Het Senioren-convent der Tweede Kamer
beseft, dat men aan het prestige der volks
vertegenwoordiging verplicht is, 0111 111 dezen
ma krachtige hand in te grijpen. Naar het
blad verneemt, beeft het Convent reeds ovir
deze aangelegenheid vergaderd. Is 'i gnu:
ingelicht, dan mug verwacht worden, dat
het Convent niet zal rusten alvorens de
positie van 't Kamerlid Du J»ug in het
juiste daglicht is gesteld.
- De Hoefijzer-correspondent van het
Handelsblad kan zich «1 niet mee vci-vni-
gen, dat particulieren hun. 10 hu shrandscot'
zoo duur moeten betalen. Waarom in >ut dut
toch vi aagt hij.
Dat komt door he. Duitsche erudiet, zegt
de Minister.
Zeker, antwoordt .ie schrijver, maar dan
toch door de wijze, waarop dc- minister dut
diet over de verbruikers verdeelt.
Bijgevolg betalen wij, behalve den eigen
lijken kolenprijs aar. onzen leverancier, boven
dien nog een accijns aan de Kolen, Itst.iburi-
opdat .le industrie en de scheepvaart niet
ai te duur zullen stoken. Wij, particulieren,
moeten dus mee betalen om de industrie
en de scheepvaart aan haar dividenden te
helpen waarvan verreweg de meesten
De minister laat de particuliere verhru'kers
die niets dan Limburgscue kolen ont
vangen meebetalen in het risico voor hei
erudiet, dit drukt op de Duitsche kolen, la
de particulieren niet krijgen.
Is hel billijk, den particulier een accijns
te laten betalen 0111 de och zoo nomt-
lijdende! - rederijen en grootindustrieel,
De schrijver hoopt, .ut de. Kamer in
dezen zal ingrijpen.
- Op de agenda der Tweede Kamer is
geplaatst hut wetsontwerp tot gedeeltelijke
droogmaking der Zuiderzee.
N.i de thans onder handen zijnde Oorlogs-
begrooiing -• in de avondvergaderingen
wordt onder tusschen nog do Landbouwbu-
grooting behandeld volgt de Indische
begroeting en dan is het Zuiderzee-otitwerp
aan de beurt. Evenwel /al het distributie-
ontwerp, zoodra dat voor behandeling gereed
is, worden tusschengcschoven zoodat er wei
kans is. dat de Zuiderzee-kwesiie nog een
poosje achteruitgedrongen wordt. Maar dan
komt het ook zeker aan de orde.
Het moet voor} minister Lely, zegt
het in zijn overzicht, een groot vol
doening wezen, dat hij eindelijk, na zoo-
- Men schrijft ons uit Den I laag
Het bericht, (lal eerlang een nieuwe
dienstregeling op de spoorwegen te ver
wachten is, werd ons gister van welinge
lichte zijde in dier voege bevestigd, dat bij
de spoorwegmaatschappijen liet voornemen
bestaat, Je gewijzigde dienstregeling welke
in September j.l.. toen hel gebrek aan kolen
Zich zon Sterk openbaarde, w onvoorbereid
111 rauwulljk moest ingesteld worden, thans
i zooveel doenlijk te verbeteren en rationed»*
te maken, echter geheel binnen 't kader
v..ii de sedert genoemd tijdstip beslaande
g.-.q/igde dienstregeling.
Waar uit dien hoofde dus inderdaad nieuwe
beperkingen ni< t l.- wachten zijn. ligt e'liter
evenmin bij dez Herziening dienst
vooralsnog uitbreiding van den treinenloop
in het verschiet.
- In liet Uw. Dg bid. goed ingelicht,
dan is 'l thans zeker, <U lint administratie-
p raonc.-i der H. K M. v.ni Amsterdam
naar Utrecht zal worden overgebracht, en
geen overplaatsing zal geschieden van
S. S. personeel naar .ie hoofdstad. In ver
bold met deze plannen mout gedacht wor
den aan de mogelijkheid, om in oc nabij-
voor .ie administratie der S, S. in het
Moreelsepark, een derde gebouw u stichten.
In dezen geest moet door de directie te
Amsterdam thans een besluit zijn genomen.
Opeen le Groningen gehouden Sociaal
democratische protest vergader! nu tegen de
b-vonsimddelenpolitiek, waar Mr. Snuit.-* hel
woord voerde, h. eft een der debaters, zelf
a,keen sociaal-dcniocra.it, scherp het Kamer
lid Schaper aangeval ion, die lid is v.m de
Rijkscommissie der Groenten-Centrale. Kun
d-.or hein geuite beschuldiging .an zwen-
delurij heeft deze debater later tegenover
eun verslaggever der IV!, minder gelukkig
Schaper als ii.l va:- de Rijkscommissie dor
Groenten-Centrale grove on.-cgclmutighedeii
toelaat.
Schaper moet ais eeriijk man er voor
zorgen, .lat in Dea Haag die grove »nreg< I
matigheden eens t<-r.i--L— w.-r.len uitgezocht.
W,. .r inr. Sanne» bij de verdediging van
Schaper heult toegegeven, dat de afgevaar
digde vatl Appingcdum inde tiro,.-;,u m en-
dc he!x Sc!'ur|.« nüuiz.a, Jan mu.mi..'-T'riat
hut op zijn zachtst genomen toch wel heul
dom is van Schaper, dat hij nu nog in die
cummissic zitting blijft nemen
Van verschiiicndn zijden is den itiinls-i-r
vr.i.igd of het noodzakelijk Is, dal voor de
ufgifie van maaltijden uit centrale knuk.-us
Icv.-iismiddelenboiis v. orden ingenomen. N:...r
aanleiding daarvan /egt d- minister in en
l.uvensmid-'cieiif in het bij/on.lor strek
kende ten behoeve van centrale keukens,
liinie. Voor dien strijd, zclde spr.. moeten
<1 -ilinyc veeten worden vergeten,
i" in een andere vergadering in deze zaai is
j dele week gesproken van de .schavuiten
j 'ji-Ay,-ri- i-n achtte hij zich verplicht
1 daartegen »P tc omen met alle kracht. Na
i PI.1 werkstaking m 1903
I rjaaela Kfewwntato: 't is verloren. M«r
wie m, f.iwl" takke"' m°"
I zal -r of-i. omelet worden gebakken, een
i éroote doch dóór de S. D. A. P-
Ook is door Lansink verleden week ge-
mfdeaite t 'en .ie leven«middelenp.miiek
omdat Imt verbonden was met deS.D.A.I
de vijandin van het proletariaat.
1 Ook daartegen moet hij met alle krach,
ingaan, en met een beroep op den h.-t
Finimon en de overige bestuurder» vun net
N. V. V. i hij alleen zeggen da'.badl.ut
aan de S. D. A I'. gelegen, er reed» eun
proteststaki'.g was geproclameerd.
Namens de partij, waarvoor htj bet recht
heeft te spr kon. verklaarde mr. I roelstra
dat hot revolutionair,- vuur In» du S. I>. A
p. nooit is gedoofd, en zij nimmer het do-:
voor hot piulctaria.it te strijden, uitliet oog
heeft verloren.
Wat nu de iti uitzicht gestelde samen
werking betreft tusschen de moderne vak
beweging en du syndicalisten, wanneer d/ z.c
tot stuud komt, met bonafide-vakverecni-
gingc.i, die zich inderdaad du vurbetermg
der te v ensmid1 iciei 1 voor zi vi n g .etl doul
stuken, heeft zij spr.'s voile sympathie.
El. wat de eventueel tot stand to koon n
s u .enwerking met .ie christelijke arbeider*
au .gaat, spr. wilde wel verklaren gaarm- n;
zullen meewerken om ook voor deze laat
st en betere levensvoorwaarden te bereiken.
Te Rotterdam zal van April—— *7
Mui 1918 cene Tentoonstelling van Am-
biiuhts- un Nijvcrhci.lskunst Volkskunst
gehouden worden. De laatste rubriek omvat
kuusisnijwcrk. beschilderde voorwerpen, me-
taaldrijfw-rk. aai."tewerk, weefwerk, kant
werk, b"-duurs"!.*, gebrand glas, inlegwerk,
enz. 11-II 1 fdiiutituur van den N'atioualeii
Boud voor Volkskunst zal hui zeer op prijs
stellen i di r deelname aan expositie in «le
rubriek Volkskunst* zoo algemeen moge
lijk zij. N .d.-re inlichting vu worden ver
strekt door den tuur J. J. lioogcwcrfF.
■an den Tentoonstellingscommissie,
U-I»
antsoei
derhalve juist toe
reikend is voor de gemeentelijke behoefte,
ztil hut aan hut busiuur dier gemeente niet
mogelijk zij a toe ie staan, .lat uit cle centrale
keuken maaltijden worden verstrekt, zonder
dat daartegenover bons worden geöis.hl.
Door verschillende oorzaken kan liet
echter voorkomen, dut het gewone gemeen
telijke rantsoen van c.-ta'g goed blijkt eun
overschot le laten, b.v. .loot dat niet alle in
woners van de gelegenheid hebben gebruik
gemaakt tegen afgifte van eun bon het hun
Bij mij bestaat geen 1
op te
tar. dal zoo-
ilrale keukei
-.vordun afgestaan en de daaruit lt- bereiden
maaltijden worden uitgereikt zonder .lat
daarvoor de afgifu- een bot. of onder
bon, gelijk hier en daar gebruikelijk, wordt
voorgesteld.
- Te Amsterdam zijn dezer dagen op
meerdere plaatsen openbare- protestver, a.le
ntigo" gehouden tegen d. levensmiddelen-
distributie, welke vergaderingen ueoruani-
seerd waren uoor (ie S. D. A. 1'.
)p een der bijeenkomsten voerde mr. 1',
J. Troelstra het woord.
Du soc.-iiem. Kamerfractie, verzekerde liij,
zal krachtig opkomen tegen hut sahoteeren
der levensmiddelen voorziening un rekent
daarbij oj) dtn sieun der georganiseerde
arbeiders.
Doch hij verzocht den a.s. strijd in de
Kamer voor eun goede icvcnsiniddeienvoor-
ziening te beschouwen als een strijd niet
tegen een bepaald persoon, docli als een
kamp van het socialisme tegen hei kaplta-
M.l
>8. Rot
tu ur ti. J. Blees Kz„ Secretaris van
Nat. ili, 1 -or Volkskunst, Zaandam.
De R.
den
h Katholieken en de
verkiezingen.
Du R conische bladen bevat tut, dc vol
gende kennisgeving van den Aartsbisschop
van Utrecht et. van de bisschoppen van
Haarlem. Dun Bosch. Roermond en Breda:
Du A alsbisschop en tie Bisschoppen van
Nederland brengen bij dezen ter kennis van
alle Katholieke Sociale organisaties, dat liet
overeenkomstig het meermalen uitge
drukt verlangen der l'auseti hun ernstige
en uitdrukkelijke wunsch is. dat de sociale
organisaties in het algemeen du zuiver poli-
tl-ke actie steeds zuilen houden builen hunne
sociale werkzaamheid. Inhei bijzonder/.uilen
zij zorg dragen, dat in en door de sociale
.•la.acivities nitnmcr over tc stellen cnni.ll-
ituen voor du vertegenwoordigende lichamen
worde beraailslaugd. noch in welk ver
wijderd verband ook op c.indidaatstcl
lingcit -.1 >.p het verkiezen van bepaalde
ca.ididalen eenige invloed worde uiige-
o- f.'cd; .lat ui de Katholieke Kiesverceni-
gingen de leden der sociale organisatie zich
niet gedragen als leden dier organisaties,
maar als Katholieke Staatsburgers, met uilen
medewerkend tot bereiking van het doel,
dat tie kicsvereeniglugeu zich hebben ge
steld; cat dc leden der sociale organisaties
aldaar niet er naar streven op welke
wijze un met welke middelen dan ook
zelf z.g. standscandidatun te stellen, noch
zulle, eischen, dat door anderen bij het
stellen van cadidaten niet het ledentul der
sociale organisaties worde rekening ge
houden. maar, onder leiding der politieke
besturen, zullen medewerken, die personen
t< nr.-ttgen in du vertegenwoordigende
•i'. hamen, welke ongeacht tut welken
stan.l zij bchooreu - den ineustcn waar
borg bicden, de door de Katholieken aldaar
te vervullen taak te zullen volbrengen.
Kiilik EN tsEHOOL.
raking 1
sch c
Kort na liet bericht van dr. Brom'a op-
cden hier ter stede in den Lutherscben
Kring, vernam Ȇe l ijd* tot zijn groote
verbazing, dat ie 's-Gruvenhagc iels dergo.
l'jks giiig plaats hebben.
Het blad verneemt daaromtrent het vol
gende
«Ken Ifaagschc bekeerlinge uit do hoo-
gerc kringen, verklaarde na bare opneming
dc Katholieke Kurk. dat het haar toch
zooveel moeite gekost had. met den katho-
