COURAIT.
Donderdag 28
Februari 1918.
No. 8998.
68e Jaargang
Uitgave van de Drukkerij „De Ainergtbortncbe Courant, voorheen Firma A. H van Cleeff".
H oOFD-REDACTEUR
J. Corn. RUGAART.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/1.—
franco per post /1.15. Advertentiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertentien per regel 15 cent. Reclames 1—5 regels ƒ1.25 Bewijsnummers worden in
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentiSn van buiten de stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus 9.
B UREAUX:
KORTE GRACHT 9
VALKESTRAAT 1
Telefoon ig
KKNNISUKVINOKX
De Burgemeester van Amersfoort,
gelezen circulaire No. 83 afdeeling Crisis
zaken Bureau Volksvoeding dd. 25 Feb. igiS.
maakt bekend, dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel:
heeft goedgevonden,
in te trekken den bij zijne beschikking
van 13 Februari igt8. No. 54 afdeeling
Crisiszakeu, Bureau Volksvoeding, voor nier
en slacht vet vastgcstelden maximumprijs
van f 1.40 per K.G.
Amersfoort, 27 Februari 1918.
De Burgemeester voornoemd.
Van RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort,
gelezen circulaire No. 64, afdeeling
Crisiszaken, Bureau Nijverheid dd. ig Februari
1918.
maakt bekend, dat de Minister van Land- I
bouw, Handel en Nijverheid,
heeft bepaald
dat onder manufacturen in deze beschik
king niet wordt geacht te vallen het artikel
lompen.
Amersfoort. 26 Februari 1918.
De Burgemeester voornoemd.
Van RANDWIJCK
De Burgemeester van Amersfoort
gelezen circulaire No. 77 afdeeling Crisis-
zaken Bureau Volksvoeding ad. 25 Feo 1918.
maakt bekend, dat de Minister van {.and-
bouw, Nijverheid en Handel,
heeft goedgevonden te bepalen
1. dat van bedoeld verbod, voor wat
lijnolie betreft, ontheffing zal kunnen wor
den verleend door den Directeur van het
vetdistributiebureau
2. dat aanvragen om ontheffing van
bovenbedoeld verbod, voor wat lijnolie be
treft, als tot nog toe zullen moeten worden
ingezonden bij de commissie van advies in
zake het gebruik van eetbare vetten voor
technische doeleinden, van Speykstraat 4,
te 's-Gravenbage.
Amersfoort, 27 Februari 1918.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
brengen ter openbare kennis, dat bij hun
besluit van 22 Februari 1918, aan P. J.
GOEDHAI.S en zijne rechtverkrijgenden
voorwaardelijk vergunning is verleend tot
het oprichten van eene smederij in het per
ceel alhier gelegen aan de St. Jorisstraat,
kadastraal bekend Gemeente Amersfoort,
Sectie E, No. 34.
Amersfoort. 23 Februari 1918.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
STADSNIEUWS.
GEMEENTERAAD.
De oogenschijnlijk onbelangrijke agenda
heeft aanleiding gegeven tot een langdurige,
verwarde en soms vrij heftige discussie,
voornamelijk hel beleid van B. en W. be
treffende inzake de distributiemaatregelen.
Deze discussie, voortspruitende uit de in
gekomen adressen inzake den gemeentelijken
fruitverkoop, waaromtrent B. en W. advi
seerden tot bet bekende >voor kennisneming»
kregen we, ten gevolge van een verzoek
van den heer Nieuwendijk, na afhandeling
der agenda.
De ingekomen stukken gingen overigens
conform het advies van B. en W. onder
den hamer des voorzitters door. Volgden
benoeming van mej. G. J. van Haselen, tot
onderwijzeres in de nuttige handwerken aan
school G, van stembureaux voor de ver
kiezing van leden voor de Tweede Kamer
en van den heer J. Visser, tot ambtenaar
van den Burgelijken Stand, vacature-Eijsink.
De vervulling van de vacature-Van Kalken
werd aangehouden.
De eerste brcede discussie ontspsn zich
over het afwijzend advies van B. en W. op
het verzoek van de heeren Beyer en
Buitenbos om aangesteld te worden als
makelaar in onroerende goederen. De heer
Kroes was er voor althans ten opzichte van
den heer Beyer het verzoek in te willigen
Hij vond 't noodzakelijk met het oog op
de voortdurende uitbreiding van de stad.
welke uitbreiding van bet aantal makelaars
z.i. noodzakelijk maakt. Z.i. Is er alles voor
te zeggen en niets of weinig er tegen. De
heer Beyer is een respectabel man. die hier
lang woont. Den heer Buitenbos achtte de
heer Kroes minder geschikt omdat die tot
voor kort in dienst der H. S. M. geweest
is en dus geen verstand van onroerende-
goederen heeft. Of de heer Beyer zijn weten
schap ontleent aan zijn lang bier wonen,
werd niet erg duidelijk. Evenmin als 't hel
der werd. waarom de heer Kroes den een
wel en de ander niet wilde. De heeren Van
Nijnatten en Hofland waren tegen een aan
stelling. De eerste omdat hij geen voldoende
argumenten voor een benoeming gehoord
had en onaangenaamheden met het notariaat
vreesde. Voorts was hij er tegen omdat
volgens de bestaande juris-pritd-ntie het
Wetboek van Koophandel geen makelaars
in onroerende goederen kent. Da heer Hof
land zag met het oog op dit laatste de voor-
deelen van een officieele aanstelling niet in.
De voorzitter meende, dat nu de discus
sies een principieel karakter droegen,'t goed
zou zijn terug te komen op het besluit van
November 1917, waarbij beslist werd, dat
tot aanstelling van nieuwe makelaars kan
worden overgegaan, elke aanvraag ter be
oordeeling van den Raad. De voorzitter was
van oordeel.dat nu de Raad anders van samen
stelling was dan toen het November.besluit
viel, nu een nieuwe uitspraak kon worden
uitgelokt. Hij wees voorts t:og op bet wet
telijk bezwaar, dat bij B. en W. den door
slag geeft.
Niet geheel ten onrechte verzette zich de
beer Stadig tegen de opvatting van den
voorzitter, om. nu de Raad anders van
samenstelling was dan in November 1917.
terug te komen op een paar maanden oud
besluit. Bij een dergelijk systeem is alle
continuitei' zoek. Hij was er daarom voor
hel besluit te handhaven. De oogenblikke-
lijke meerderheid van den Raad oordeelde
er echter anders over, met 9 tegen 7 stem
men. werd besloten terug te komen op het
November-besluit en daardoor het besluit
van 1906 in eere hersteld. Tegen de aan
stelling van nieuwe makelaars stemden de
heeren Hofland, Jorissen, Leinweber Van
Nijnatten, Overeem, Rant, Tromp van Holst,
Vela Heijn en Verhoef. De Novessber-
beslissing om terug te komen op het besluit
van 1906 werd aangenomen met 10 tegen
7 stemmen die van de heeren Verhoef. De
Kempenaar, Jorissen, Leinweber, Hofland.
Eysink en V. d. Wal. De heeren Tromp
van Holst en Van Nijnatten waren toen
niet aanwezig. Nu ontbraken de heeren
Eysink en V. d. Wal.
Minder gelukkig waren B. W. met
hun afwijzend advies op het adres van de
Amersfoortsche politie-vereeniging inzake
regeling der periodieke verhoogingen hunner
salarissen. Na bestrijding door den heer
Hofland werd het prae-advies verworpen
met 10 tegen 6 stemmen. Tegen stemden
de heeren Koning. Leinweber, Nieuwendijk,
Van Nijnatten, Oosterveen Overeem, Rant,
Hofland, Houbaer en Van Kalken.
De overige voorstellen werden conform
zonder of na ampele discussie aangenomen.
Ingesteld werd een commissie van bijstand
van het lager onderwijs, waarvan tot lid
benoemd werden de heeren J. A. Rant. mr.
L. Stadig, A. C. R. O. Leinweber en J.
Hofland Mevrouw Eysink-Daamen kreeg
verlof als onderwijzeres van school A. de
heer A. J. de Wilde, inspecteur in alge-
meenen dienst, zag zijp salaris nader gere
geld, kreeg bovendien zijn wedde van 17
October 1917 tot 1 Januari 191! ais gratifi-
Een vroolijk oogenblik had de Raad,
toen het advies op de adressen van de
Amersfoortsche Bakkerspatroons en «Handel
en Nijverheid» en van belanghebbenden bij
inrichtingen met verlof of vergunning inzake
de verlichting der etalages en van bedoelde
inrichtingen na 9 uur aan de orde kwam.
Er heerschte, doordat 't over het licht ging
een Egyptische duisternis in het brein van
meerdere raadsleden. De puzzle was deze
Mag een barbier, die om acht uur een klant
onder bet mes heeft, dien bij kunstlicht,
voor half negen van zijn «smerig gezicht»
(de heer Kroes) afhelpen, of moet hij den
ongelukkige, in 't donker al inzeepende
«omzeep» (de heer Nieuwendijk) brengen.
Een definitieve oplossing kregen we niet,
al werd dan ook het voorstel van de Com
missie van wetgeving aangenomen. Wat
beteekent, dat na afkondiging der wijziging
gas of electriciteii gebruikt kan worden
voor etalage-verlichting, behoudens wanneer
zij uitsluitend voor reclame-doeleinden dient.
En de café-houders kunnen dan na 9 uur
's avonds hun inrichtingen met gas of elec-
triciteit verlichten. Naar het beruchte half
uurtje, waarin de winkelier zijn klanten
mag afhelpen, dit volgens 'ie verordening
op de winkelsluiting, maar geen gas of
electriciteit mag bezigen, volgens de licht-
verordening hij kan dus in 't donker
werken - zal de voorzitter een onderzoek
instellen. Een verzoek van den heer Houbaer
om hangende dat onderzoek geen processen-
verbaal te doen opmaken, kon de voorzitter
vooralsnog niet in willigen.
Een scherp debat ontspon zich naar aan
leiding van de adressen der fruithandelaren.
De heer Nieuwendijk opende den aanval
op Ef. en W. Hij vond de grieven van adres
santen zeer juist en zakelijk. Er zijn 10.000
K. G. appelen aangekocht, niettegenstaande
er, volgens spreker, voldoen le appelen tegen
niet te hoogen prijs in den vrijen handel
verkrijgbaar zijn. Bovendien heeft de Raad
zich destijds met de Distributie-bode uitge
sproken tegen een onnoodige inmenging
van gemeente-wege in het particuliere be
drijf. De heer Nieuwendijk gaf toe. dat de
bijzondere omstandigheden bijzondere maat
regelen noodig kunnen maken, doch daarbij
moet voorop staan, dat ieder zooveel moge
lijk ia zijn bedrijf wordt vrijgelaten en dus
onnoodig ingrijpen wordt vermeden. Z.i. is
bij den appelaankoop deze zienswijze niet
gevolgd. Spreker klaagde ook over de visch-
distributie. Er heeft zich een geval voorge
daan, dat voor 3 pon i betaald werd en later
bleek, dat er 1 ons tekort was. Er werd
gereclameerd en 5 cent terugbetaald. Dit
tekort aan gewicht is geen vergissing, doch
systeem. De beambten verklaren dat zij zoo
moeten handelen, omdat ze moeten uitkomen
met 't gewicht. Hebben ze daartoe werkelijk
opdracht, dan staat dit, volgens den heer
Nieuwendijk gelijk met de opdrachtje moet
het publiek bestelen. Spreker zeide gaarne
te willen weten, wie in deze de lakens uit
deelt. Wie onrechtvaardig, onwaar en in
strijd met ministerieele voorschriftea han
delt.
De heer Nieuwendijk besloot met de in
diening van de volgende motie: De Raad.
in openbare vergadering bijeen, gehoord de
discussie omtrent de levensmiddelen voor
ziening in deze gemeente, protesteert tegen
de wijze waarop telkens de tusschenbandel
wor uitgeschakeld en benadeeld en gaat
over tot de orde van den dag.
De heer Kroes, die met den heer Houbaer
deze motie ondersteunde, kwam eveneens
met onthullingen. Des sprekers echtgenoote
had na inkoop van vleesch aan een kiosk een
gulden te veel betaald, en kwam, toen zij
later het te veel betaalde terugvroeg, tot de
ontdekking, dat een ander ook al te veel
was afgehouden. Is dat een vergissing, vroeg
spreker. De appelen inkoop achtte hij met
den heer Nieuwendijk onnoodig.
De heeren Overeem en Van Nijnatten
verzetten zich tegen deze motie, die een af
keuring inhoudt van alle gemeente-maat
regelen. De heer Van Nijnatten juichte den
appelen-aankoop toe. Er werden ook hier
reeds te hooge prijzen betaald, o.m. 20 cent
per pond, terwijl de gemeente 15 cent vroeg.
In 't algemeen belang achtte de heer Van
Nijnatten ingrijpen van de overheid nood
zakelijk. We leven nu eenmaal in een tijd,
dat vele handelaars, wanneer de gemeente
niet ingrijpt, de prijzen opjagen, of trachten
de affaire te bedriegen. Wat weer protest
uitlokte van den heer Kroes, die beweerde,
dat er ook nog eerlijke winkeliers zijn
wat de heer Van Nijnattjn loyaal toegaf
en den heer Nieuwendijk er toebracht te
herinneren aan Utrecht, Rotterdam sn
IJmuiden. waar door personeel bij de distri
butie knapjes geknoeid is.
De heer Hofland zou gaarne de gronden
weten, waarop tot aankoop is besloten,
daar B. W. tot voor kort er niet voor
waren. De voorzitter stelde in het licht, dal
het verschil in prijs te Utrecht, waar men
distribueert en hier, aanleiding had gegeven
tot aankoop. Verkoop door middel van de
fruithandelaren meenden B. W., wijs ge
worden door de ervaring met andere /.aken
opgedaan, niet te kunnen invoeren. Het
gevaar was dan niet uitgesloten, dat h"t
beste verdwijnt en het slechte blijft. Con
trole is bovendien moeilijk. Spreker gaf
overigens de verzekening, dat B. W. niet
voor hun plezier handelen, zooals ze doen.
Ook zij ondervinden de groote moeilijkheden.
Toch in 't bijzonder in dezen tijd moet
't algemeen belang gaan boven het bijzon
dere, al is dat, helaas, ten nadeele van en
kelen. Wat de motie aanging. B. W.
hadden geen bezwaar die over le nemen.
De heer Nieuwendijk keek vreemd, de
Raad keek vieemd. Er bleek echter een
misverstand te bestaan omtrent den tekst.
Deze werd, na een dispuut tusschen den
voorzitter en den voorsteller aldus gewijzigd,
dat er geprotesteerd werd tegen de wijze,
waarop «telkens in deze gemeente
de tusschenhandel onnoodig wordt uit
geschakeld». Alsnu nam de voorzitter, de
motie niet over, welke dan ten slotte ver
worpen werd met 11 tegen 5 stemmen, die
van de heeren Houbaer, Van Kalken,
Koning, Kroes en Nieuwendijk.
Een voorstel van den heer Hof and, B.
en W. uitnoodigend hun gronden voor den
aankoop mede te deelen, werd aangeno-
De voorzitter zeide een onderzoek toe in
zake de onthuIlingen-Nieuwendijk-Kroes.
Bij de rondvraag vertelde de heer Hof
land van een onvermogend man, die om
zijn moeder te kunnen onderhouden, zich
gewend had om onderstand tot het Burger
lijk Armbestuur. Dit bad de aanvraag af
gewezen, voorgevende, dat, volgens de
wet, de vrouw zich eerst had te wenden
tot een diaconie. Weigerde die, dan eerst
zou het Burg. Armbestuur kunnen helpen.
De heer Hofland vond dat niet in den
haak. Hij verklaarde gaarne van den voor
zitter te zullen vernemen, of de wet dit
voorschrijft. Is dat niet 't geval, wat hij
voorloopig aannam, dan beeft z.i. het Bur
gerlijk armbestuur niet het recht aldus te
handelen. Daarvoor wordt de gemeente-suo-
sidie niet gegeven.
De voorzitter zeide toe, dat B. en W.
inlichtingen zullen inwinnen.
In de Eembode levert Van L. een
pleidooi voor wegneming van de schutting
rondom de renbaan van Birkboven.
We ontleeuen er het volgende aan
Birkhoven is onze glorie, en onze vreugde,
wij zouden een loflied willen zingen op ons
heerlijk stadspark.