KENNISGEVINGEN
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers-
foort,
brengen ter openbaro kennis, dat bij hun
besluit van 19 April 1918. aan L. G.PONN'E
en zijn rechtverkrijgenden voorwaardelijk
vergunning Is verleend tot het uitbreiden
van «en electro-technisch bureau en machine
fabriek, door het bijplaatsen van 2 electro-
motoren met een gezamenlijk vermogen
van 3 P. K., In het perceel alhier, gelegen
achter den Vlasakkerweg no. 46, kadastraal
bekend Gemeente Amersfooort, Sectie C
no. 1589.
Amersfoort, 20 April 1918.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
D# Burgemeester der gemeente Amers
foort,
gelezen de circulaire uit de Staatscoura t
No. 90, afdtellng Crisiszaken Bureau Volks
voeding d.d. 17 April 1918,
maakt bekend dat de Minister van Land
bouw, Nijverheid en Haadel,
heeft goedgevonden dat
De Rijkscommissie van Toezicht op de
Eiervereeniging en Pluimveevereeniging,
welke, ingevolge de beschikking van den
Minister van Landbouw, Nijverheid en Han
del, van 8 April 1918 No. 2533O, afd. Crissis-
zsken, houdende verbod tot vervoer en af
levering van hennen en hanen, ontheffing
van dat verbod kan verleenen voor zoover
betreft hanen, maakt bekend, dat vervoer 1
en atlevcring kan plaats hebben zonder dat
een bewijs van vergunning daarvoor behoeft
te worden aangevraagd van
a. levende hanen;
b. geslachte banen, mits de kop, poolen
en sporen van de te vervoeren en af te
leveren dieren niet zijn verwijderd.
De Burgemeester voornoemd,
Van RANDWIJCK.
RAPPORT.
Maatschappij N ij verhei cl
Departement Amersfoort.
Onderstaand rapport, dat door het Departe
ment Amersfoort van de Maatschappij
Nij verbis i n gezonden aan de Com in. voor Ver-
ruiming Werkgelegenheid uit den Ned.
Werkloosheidsraad, als antwoord op de door
deze Commissie gestelde vragen, brengen
wij gaarne, op verzoek, onder de aandacht
van onze lezers:
Mijne Heeren.
Het Bestuur van het Departement Amers
foort der Maatschappij van Nijverheid heeft
gemeend de antwoorden op Uw vragenlijst
in een rapport te moeten neer leggen, omdat
het naar zijn oordeel, U daardoor een ge
makkelijk overzicht en duidelijk beeld kan
geven van den toestand in de diverse
industriön in zijn ressort.
Van de 10 Burgemeesters der Gemeenten,
ressorteerende onder het Departement
Amersfoort, hebben slechts vier hel belang
dezer enquête ingezien. Het Bestuur meent
dit hier te moeten releveeren, omdat daar
uit blijkt, dat de medewerking van die zijde
niet groot geweest is, anders had het onder
zoek zéér waarschijnlijk nog meer diepgaand
kunnen zijn.
Van de 40 uitgezonden vragenlijsten zijn
er 25 ingevuld teruggekomen. De indus
trieën kunnen als volgt ondergebracht
worden
6 weverijen, 3 drukkerijen, 2 chemische
fabrieken, 1 brouwerij, 1 broodfabriek (bis
cuits en gebak), 1 fabriek van verwarmings
apparaten (centrale verwarming), 1 hout-
distillatie, 1 houtbewerking, 1 macaroni- en
vermiccllifabriek, 1 olicfabrick, 1 orgolfabrick,
1 rijwielfabriek, 1 rijwiel- en automobiel
fabriek, 1 tabak- en sigarenfabriek, 1 tapijt-
fabriek, 1 wasscherij en de wagenwerkplaats
der H. IJ. S. M.
De 15 niet terug gezonden lijsten kunnen
worden verdeeld over de volgende inuus
trieen
4 sigarenfabrieken, 2 timmerfabrieken, 2
wassclierijen, 2 weverijen, 1 boterfabriek,
1 drukkerij, 1 oliefabriek, 1 rijwielreparatie-
Inrichting, 1 fabriek van suikerwerken.
Van de 6 Weverijen hebben 2 zich
niet uitgebreid, terwijl de 4 overige dit wél
gedaan hebben, door zich toe te leggen op
de fabrikatie van papierweefsels, papieren
garens of artikelen van betere kwaliteit.
Na 1 Aug. 1914 zijn geen nieuwe indus
trieën in deze branche opgericht. Bij het
inzenden der vragenlijsten, lijden 5 fabrieken
aan gebrek aan grondstoffen, terwijl 1
fabriek op het punt staat gèbrek aan
grondstoffen te krijgen.
De grondstoffen, die aangevoerd moeten
worden, zijn:
Katoenen- en wollen weefgarens, katoenen
breigarens uit Engeland en Zuid-Amerika,
verfstoffen, chemicalieën, steenkolen, jute,
oils, soda, machinerieën en ruwe olie uit
Zuld-Amerlka.
Voor 5 fabrieken moeten de grondstoffen
uit het buitenland worden Ingevoerd, terwijl
voor 1 fabriek deze gedeeltelijk in Neder
land vervaardigd worden.
K<:n fabriek meent, dat door aanvoer van
ruwe katoen, de berioodigde garens in Twente
gesponnen kunnen worden.
Op geen der fc^iriekcn worden buiten-
landsche werkkrachten gebruikt.
Een fabriek van buillaken heeft haar
industrie moeten beperken, omdat de zee-
visscherij stilstaat.
Vijf fabrieken geven niet op, welke hoe
veelheid zij direct na den oorlog behoeven,
één fabriek heeft onmiddellijk 60.000 K.(i.
garens noodig en verder wekelijks 20.000 K.G.
In alle industrieën Is spoedige aanvoer
van grondstoffen noodzakelijk.
(Wordt vervolgd)
STADSNIEUWS.
Rantsoeneering van Vetten.
In den loop der volgende maand treedt
in werking eene rantsoeneering van vetten.
Voor ieder ingezetene boven den leeftijd
van één jaar zijn deze vetten verkrijgbaar.
Aangezien vier soorten worden verkrijg
baar gesteld en ieder, de soort welke hij
wenschl, kan verkrijgen, geve men onver
wijld, in elk geval vóór 27 April a.s. op
door invulling van het desbetreffend formu
lier, dat aan de inwoners is of wordt loege
zonden
1. De grootte van 't gezin.
2. Welke soort kaarten men wensclit
benevens den naam van den winkelier door
wiens tusschcnkomst men gewoon is be
doelde vetten te betrekken.
Er komen vier soorten vet, n.l.
1. Margarine, De prijs zal vermoedelijk
zijn 50 cent per 1/2 K.G.
2. Melange A, welke vermoedelijk zal
kosten 75 cent per 1/2 K.G.
3. Melange B, welke vermoedelijk zal
kosten f 1.10 per 1/2 K.G.
4. Boter, welke vermoedelijk zal kosten
f 1.00 per 113 K.G.
Vonrloopig vuile ieder het biljet ten
spoedigste ill en zende dit, voorzien van
l.egitimatienummer en duidelijke ondertec-
kening. in enveloppe, waarop geschreven
>Vetdistributiec vóór 27 April a,s. aan het
Levensmiddelen-bureau Valkestraat alhier.
Gesticht de Poth.
Volgens de Kerkb. is tot regent van hel
geslicht »De armen de Poth« benoemd de
heer W. Kleher, ter voorziening in de va
cature van Mr. P. J. F. van Voost Vader
(overlijden).
Lezing Vrijz. Dem.
Naar wij vernemen zal Jhr. Mr. Dr. van
Beresteijn, lid der 2e Kamer, op 2 Mei a.s.
alhier, optreden in een openbare vergadering
voor de Vrijz. Deni. Kiesvereeniging «Amers-
foorlscb (iemeontebelangt.
De candldaten der
Vrije Liberale Partij.
I11 de 20 dezer alhier gehouden vergade-
dering der vertrouwensmannen der Vrij
Liberale Partij en het hoofdbestuur is
hesloten. overeenkomstig het advies van
het hoofdbestuur een algemeeue lijst van
tien candidaten in het geheele land in te
dienen en bijzondere lijsten in die kieskrin
gen, welke dit mochten wenschen. Op de
algemeeue lijst werden geplaatst in volgorde
van veorkeur, ais candidaten de heere.i 1
nu. II. C. Drcsselhuys. 2 prof. mr. A. C.
Visser v. IJzcndoorn, 3. B, Nierstrasz, 4.
F. J. W. Drion, 5. J. W. Nienieijer, 6. mr.
J. H. W. ti. ter Spill, 7. F. M. Knobel, 8.
mr, A. G. A. Ridder v. Rappard, 9. Wal-
rave Boissevain, 10. jhr. mr. F. v. Fbrcest,
Tot reserve-randiuaten, voor het geval
enkelen van deze candidaten, zich niet met
de plaatsing op de lijst vereenigen kunnen,
werden benoemd Douairière gravin F. v,
I Jeerdt tot F.vmberg, (Juarles v. UfTord en
dr, F. G. Waller.
De bijzondere kieskringlijsten zullen nader
worden vastgesteld en gepubliceerd.
Tot algemeen gemachtigde voor dc ver
bindingen der lijsten werd benoemd de alge-
mein secretaris, de heer F. J. W. Drion en
tot plaatsvervanger.de voorzitter mr. II. C.
Dresselhuys.
Zee- en Riviervischhandel.
Morgen, Woensdag, wordt door onzen
stadgenoot, den heer A. Smeitink, varkens
slager in de Langestraat, een nieuwe zaak
geopend in perceel Utrechtscliestraat 40 te
dezer stede. (Mer. zie de desbetreffende
annonce in dit nummer.)
De moeilijke omstandigheden van dezen
tijd doen zich ook bijzonder iu het slagers-
bedrijf gevoelen, en wie in den maalstroom
niet wil ten ondergaan, heeft dus te zorgen,
dat andere maatregelen hein zooveel moge
lijk waarborgen.
De heer Smeitink, een man met onder
nemingsgeest, zat dan ook niet stil, en heeft
gemeend, waar een vischhandel in onze
gemeente ongetwijfeld in een noodige be
hoefte zal voorzien, een dergelijke zaak
thans te moeten oprichten, teneinde met zijn
slagersaffaire, tot één resultaat te komen,
'n resultaat, dat, naar wij hopen, het
beoogde doel zeker niet zal missen.
Wij twijfelen dan ook piet, den ernstige»
wil des heeren Smeitink staat ons hiervoor
borg, of de Vischhandel in de Utiechische-
straat, zal in alle opzichten voldoen aan de
eischen, die men er mag van verwachten,
alhoewel ook hier de tijdsomstandigheden
hun invloed op de vischprij/.cn niet achter
wege zullen laten.
Wij wenschen daarom gaarne den heer
Smeitink in zijn nieuwe zsak veel succes.
V r ij z i n tl i g Hervormden.
Het gebouw van de Doopsgezinde kerk,
alhier, waarin ds. v.d. Scheer, van Tiel, Zon
dagmorgen j.l. «Is voorganger optrad voor
de Vrijzinnig Hervormden en dat door het
Doopsgezinde kerkbestuur voor deze gele
genheid welwillend was afgestaan, was dicht
bezet.
Dc predikant sprak naar aanleiding van
Lucas 10 42 «Eén ding is noodig» n.l. geloof.
Na afloop van den dienst had een collecte
plaats ter bestrijding van de onkosten.
Niet gelukt.
Door activiteit van den bewaker van den
onderlingon bewakingsdienst alhier, ontdekte
deze in den nacht van Zondag op Maandag
twee individuen in den tuin achter de wo
ning aan den Utrechtschen weg 114, die
hier blijkbaar geen goede bedoeling hadden,
althans bij den komst van den bewaker
gingen zij aan den haal, en wisten te ont
komen.
Men slaagde er ook niet in hen te achter
volgen.
De zwervende Maagd.
De aangekondigde voorstelling van «de
/.wervende Maagddie in Amieitiu opge
voerd zou worden door het kluchtspel-
Ensemble. heeft gisterenavond niet plaats
kunnen vinden, wegens ontbinding van bet
gezelschap, welke reeds de vorige week heeft
plaats gehad. De desbetreffende biljetten,
die men hier en daar verspreid bad. waren
da» ook weder, althans voor 'n groot ge
deelte. ingenomen, zoodat voor velen het
niet-doorgaan geen plotselinge teleurstelling
zal hebben opgeleverd.
Economische Bond.
Onder verwijzing naar de advertentie in
dit nummer, zal a.s. Donderdagavond in
Ainicitia, van wege den Economische» Bond,
een openbare vergadering plaats hebben,
met vrijen toegang, waarin als spreker zal
optreden mr. lletirie Reyners.
Examens.
Bij het te Utrecht gehouden examc-n voor
onderwijzeres O. L. O., slaagde» o.m, do
dames J. M. van Doorn, E. A. deGróoten
M. Th. v. Houten, allen alhier.
Protest-V ergadering.
Namens de S.D.A.I'. afd. Amersfoort en
Amersf. B. B. had gisterenavond in de
«Keizerskroon» een Openbare vergadering
plaats als protest tegen de reactionaire
strooming van de Middenstandsbonden
inzake de gasprijsregeling.
De eerste spreker, de heer J. Hofland,
lid van den Raad, richt zich in zijn betoog
in hoofdzaak tegen het adres van den Mid
denstandsbond «Handel en Nijverheid» al
hier, ingezonden door dit lichaam aan den
Raad, waarin aangedrongen wordt de thans
geldende gasregeling te her/ien, omdat do
Middenstanders thans onbillijk getr-tfe»
worden en vele winkeliers door verheuging
van de gasprijzen, op ondragelijke wijzede
exploitatiekosten van hun bedrijf zien ver
hoogd. Spr. weiischt ernstig tegen dat on
billijke en ondragelijke te protesteeren, wart.
dat drukken van dien Middenstand, zooals
bedoeld adres aangeeft, staat voor spr.
geenszins vast nist alleen, maar de cijfers
uit dc Statistieken van de gemeente na
gaande. geven bovendien duidelijk aan. dat
dc Middenstanders niet achteruitgingen, insar,
volgens het Verslag der gemeente 1916,
zelfs vooruitgegaan zijn.
In 1913 bracht "t kook-en kraebtgasverbruik.
industriegas dus, f8459 winst op, terwijl
dat bedrag der muntgasverbruikers, dal zijn
dus de arbeiders, beliep f 18404. -, j» |VM
waren deze bedragen reap.: 13700.-011
f 14640.- 111 1015. resp. f 4391.- en
f 20745.—. I'i 1916, kook- en krachtgas-
verlies f 2220. -; in 1916 muntgas winst
f 7°27-— I" die 4 jaren is aan muntgas,
door de arbeiders verbruikt 2 896.090 M'.!
door de bedrijfsmenschen, de middenstanders'
aan kook- en krachtgas 3.107.859 M deze
laatste categorie heeft dus bijna300.000 M-';
meer gas verbruikt in dat tijdperk, maar in
de winst, die het bedrijf opbracht f46000.—
minder bijgedragenechler tpr. sprak ook
over den vooruitgang der middenstanders,
wat spr. aantoont met feiten, die bewijzen!
dat in 1911 het aantal middenstanders be
droeg J02 met een inkomen van fzioo -
f5000.-. terwijl in 1916 dit aantal was
gestegen tot 403, een toename dus van
33 pCt.met een inkomen van f 5100.-
tot f 10,000. (ook middenstanders, zegt
spr,), was in 1911 hun aantal 74 en in 19(6
94, een toename dus van pl.m. 30 pCt.
Waar blijft nu de achteruitgang van dien
middenstand, vraagt spr.!- Nijverheid geelt
geen anderen maatregel aan, dan drang
uitoefenen op d.111 Raad dat reeds alleen
doet denken aan de onmacht dezer yereeni-
ging. zege spr. Is toch niet onbillijk, dat
de gemeen 10 tol verhooging van den gasprijs
overging, waar zelfs de regeering haar ar
tikelen eveneens met joo a 300 pCt. ver
hoogde Spr. is steeds opgekomen tegen
een winst uit een gemeentebedrijf aan de
kas der gemeente, want 't is een verkapte
verbruiksbelasting; maar dat nu wenschen ds
heeren thans eens naar voreu te brengen,
doch zij vergeten dat vóór den oorlog, het
de arbeiders waren, die reed» naar verhou
ding het meeste hadden bij te dragen. Nu de
gem, financiën eenmaal vastzitten aan de
bedrijven en de arbeiders beueden den
kostprijs betalen, is dat nu onbillijk tegen
over den middenstand De gasfabriek is er
om in de maatschappelijke behoefte van de
burgsrs te voorzien, terwijl het uitgangs
punt van de piogressievc gasregeling hierop
berust, dat bet voor de arbeiders bereikbaar
zal zijn. Handel en Nijv. is bekrompen ge
noeg te mcencn, nu zij een paar centen uit
haar portemonnale moet bijdragen, dat haar
stand daardoor wordt gedrukt,
Als 'n fabrikant, f4000 niesr aan gas
moet betalen, moet hij en zou hij dan niet
de calculatie zijner prijzen herzien?
Zij zullen h. uscn. als goed koopman
hunne verhoogde exploitatie v.el op hun
afnemers verbalen, maakt u daarover maar
niet ongerust, aldus spr.
Een andere regeling te treffen, zegt spr.,
was in den bestaande» toestand niet moge
lijk. In 1917 was de fin. toestand van de
gemeente van dien aard, dat de bewuste
f75000 uil het gasbedrijf aan de gemeente
kas moest ten goede komen, want dc
begrooting voor 1918 vroeg reeds f 113.000
meer dan in 1917; had men nu die ƒ75.000
ook nog aan de gemeentekas onttrokken,
dan had dit bedrag f 188.000 gewoiden.cn
dan waren door 'n hoogere belasting-heffing
de arbeiders de dupe geworden.
Spr. eindigt zijn re-Ie, met de hoop uit
te spreken, dat het adres van H. «11 N.
geen succes in den Raad zal ondervinden,
want zegt spr.. de progressie is tioodig om
de volkskracht intact te houden en het is
'u sociale maatregel van groot belang, dat
men het gas beneden den kostprijs voor
de aibeiders beschikbaar blijft stellen.
De beer Mebius. thans aan bet woord
komende, begint er op te wijzen, dat de
S.D.A.P. de monopolies aan de gemeente
wenscht, omdat het particulier monopolie
de afnemers beschouwt als winstobjecteu,
en gaat dan na, wat het program van de
S.D.A.P, daaromtrent aangeeft. Hij wijst
er dan vervolgens op, hoe de Imperial-gas-
fabriek, een particuliere onderneming destijds
te Amsterdam, 9 cent berekende per M3
zonder zich iets aan te trekken van munt
gas voor ds arbeidersmi t die 9 cent kou
den de aandeelhouders voldoende winst
behalen en daarom was het hen alleen te
doengeueel anders werd de toestand
echter, toen dit bedrijf in gemeentehauden
overging. Spr. komt dan vervolgens tut de
progiessie van thans, welke wij in dezen
tijd gaarne aanvaarden, zegt spr.; van alles
dient een billijke rantsoeneering te zijn,
waarom dus niet van gas, wij eischen zelfs,
zegt spr.. dat alle artikelen van de vrije
markt zullen worden gerantsoeneerd, mits
dan ook de beter gesitueerden niet meer
kunnen bekomen dan de arbeiders, in ieder
geval gelijkstelling naar de grootte van
bet gezin óf dat men woont in '11 steeg
óf wel in 'n villa op den Berg.
Wal ile progressie, betreft zou spr. de
sprong van hen, met 'n inkomen van f 2000
fiioou, die 173 cent betalen, dus bijna den
kostprijs, in tweeën willen splitsen en wel
van f 2000 f 4000. en van f 4000 f 6000
deze laatsten meer laten betalen dan tbans
en de nog hoogere inkomens eveneens meer
om desnoods hen, met de laagste inkomens
nog iets te ontlasten.
Ook deze spr. concludeert, de eischen,
111 liet adres van de middenstanders van
Handel eu Nijverheid gesteld, niet te doen
inwilligen, omdat zij nog wel andere wegen
te hunner beschikking hebben, dan juist
deze, waarvan de arbeiders alleen de dupe
zouden worden.
Wij moeten ons met het oog op de plaats
ruimte zeer bekorten en bepalen ons dus
er toe alleen nog aan te halen,'dat de heer
v. d. Donker in debat kwam, en o.m. be
toogde, dat de progressieve belasting niet
geldt voor de industrie, en ook de hoogere
kosten niet op de consumenten kunnen
worden verhaald met het oog op de con
currentie.
Debater werd uitvoerig en onder instem
ming der vergadering, door den heer I lof-
land beantwoord, die het standpunt, dat
deze debater inneemt, een verouderd stand
punt noemt.
Nadat ook de heer Coppejan zich voor
debat had aangemeld, in hoofdzaak in ver-
n bet gesprokene des heeren Mebius
en beantwoording door beide spr. was
geschied, had sluiting der vergadering plaats.
