AHEESFOORTSCHE COURANT.
Donderdag 28 Augustus 1919.
No. 9224. n 69e laargang
►UlectrisÉ liüilnilirij
Uitgave van de Drukkerij „De Amersfoort,sciie Courant, voorheen Firma A. H. van Cleefl".
REDACTEUR
F. W. H. O UI) ENS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden/i.— BUREAUX:
franco per post /1.15. Adv ertei-tien 16 regels 60 cent; elke regel meer to cent. Bijregel- KORTE GRACHT 9
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag 'kosteloos. Legale, officieele- en onteigenings-
advertcntiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels 1.25 Bewijsnummers worden in en t
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent. VALKESTRAAT 19.
Bij advertentiën van buiten dc stad worden de incasseerkosten in rekening gebracht. Postbus q. Tftlefbo
OVERZICHT.
Buitenland.
Een brutale poging tot afpersing De
Cholera in China Mechelen door een
orkaan getëisterd.
Binnenland.
Het conflict in de Typografie Konin
klijk bezoek aan de E. L. T. A.
KENNISGEVINGEN.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
brengen ter openbare kennis,
dat bij hun besluit van 22 Augustus 1919,
aan J. van den Bedem en zijne rechtver
krijgenden voorwaardelijk vergunning is
verleend tot het oprichten van een hoef
smederij, in een gebouw achter het perceel
alhier gelegen aan de Kruiskamp No. 122,
kadastraal bekend Gemeente Amersfoort,
Sectie A, nos. 1569 en 1571.
Amersfoort, 26 Augustus 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
De Burgemeester,
N. VELS-HE1JN, L.-B.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Do loonnclie in de Typografie.
Het standpunt van de patroons.
Het alg. hoofdbestuur der federatief samen
werkende patroonsbonden de Nederl. Bond
van Boekdrukkerijen, de R.-K. Vereeniging
van Nederl. Drukkerspatroons en de Bond
van Chr. Drukkerspatroons in Nederland,
acht thans den tijd gekomen de zaak ook
van deze zijde te belichten, opdat het pu
bliek zich een onpartijdig oordeel kan vor
men, wanneer het inderdaad tot een botsing
mocht komen.
Bekend is het dat do bovengenoemde
patroonsorganisaties sedert 1914 door een
Collectief Contract verbonden zijn met de
vier gezellenorganisaties, te weten den Alg.
Nederl. Typ, Bond, den R.-K. Grafischen
Bond, den Nederl. Chr. Graf. Boud en den
Nederl. Graf. Bond, welke laatste de neutrale
gezellen omvat. Van deze vier bonden is
de A. N. T. B. de sterkste. Hij telt meer
leden dan de drie andere organisaties te
samen.
De eerste tariefperiode cindigcud ultimo
December 1916 had een rustig verloop. In
het laatste kwartaal van 1916 werden de
onderhandelingen over eene nieuwe over
eenkomst geopend en na tal van bijeen
komsten werd besloten het contract te her
nieuwen met ingang van 1917 voor een
tijdperk van drie jaren, eindigende den 3en
Januari 1920.
Reeds de eerste overeenkomst gaf den
gezellen tal van voordeelen, welke in vele
andere vakken tot heden nog niet werden
verkregen.
Als voordeelen voor de patroons kwamen
hier slechts tegenover te staan de verplich
ting van de gezellen om geen arbeid te
verrichten aan werk, dat in strijd meteenig
besluit der patroons-organisaties door eer.
bepaalde firma zou worden uitgevoerd, en
de stabiliteit van de loonen voor den duur
van het contract. Hierdoor waren de patroons
organisaties in staat op de loonen hun prijs-
tarieven te grondvesten en leveringscon
tracten aan to gaan voor den duur der
overeenkomst. Nog verbonden de werk
nemers zich, tijdens de overeenkomst geen
werkstaking toe te passen, ten doel heb
bende, veranderingen te b'engen in 't in
de overeenkomst bepaalde, noch vereeni-
gingen of personen, die hiertoe mochten
overgaan, op eenige andere wijze dan door
poging tot bemiddeling te steunen. Evenzeer
verbonden zich da patroons te dien aanzien
geen uitsluitingen te proclameeren.
De eerste helft der contractperiode 1917
1920 verliep evonzeer op rustige wijze.
Maar en meer leerden patroons en gezellen
HECLAME.
rvTvrvrwvrv-rrvvi
t. A J.- AL. A. AL A
H A.H.V.NIEÜWKKRK M
L. Beekstr. 14,Tel,317a, Amersfoort.
M IN AMEUBLEMENTEN, EN M
M K ANTdOKMEUBK LKN M
het vele goede, in de overeenkomst bepaald
waardeeren en werd een geest van onder
ling vertrouwen gekweekt.
In Augustus van 1917 openbaarden zich
do gevolgen van den oorlog in het duurder
worden der levensmiddelen en kwamen in
de verschillende districten verzoeken in om
een duurtetoeslag.
Het algemeen hoofdbestuur besloot tot
instelling eencr duurtetoeslag-commissie, die
zich reeds spoedig met een dringend advies
tot de leden richtte, om aan de gehuwde
gezellen telkens op de i5en van elke maand
een toeslag uit te keeren van f5.- plus
f 1.voor elk kind benedeu den 14-jarigen
leeftijd, voor het eerst op 15 October.
Tamelijk algemeen en in nog sterker tnate
in de daarop volgende maanden werd aan
dit dringend verzoek gevolg gegeven. Tot
15 Maart 1918 werd met dezen toeslag
voortgegaan, totdat sterker ingrijpen nood
zakelijk bleek, daar enkele groepen van
patroons zich halsstarrig tegen dezen vrij-
willigen toeslag bleven verzetten en de
bijeenroeping van een buitengewone alge-
meene vergadering op 17 April noodig was.
Deze leidde tot het resultaat, dat besloten
werd de loonen der volwassen gezellen
halfwassen en leerlingen resp. met 4, 3 en
1 cent te verhoogen, Thans was deze loons-
verhooging bindend voor alle leden. Onder
den drang dor omstandigheden werd reeds
spoedig dezo loonsverhooging onvoldoende
en na daartoe aangezocht te zijn door de
gezellenbeaturen weifelde hot algemeen
hoofdbestuur niet lang, doch riep op 2 Oc
tober 19iS nogmaals eene buitengewone
vergadering liijcer., waarin tot een tweede
loontoeslag van f 3.50 voor de ie klasse
gezellen, f 2.— voor de gezellen der 20
klasse en f 1.voor de leerlingen werd
besloten. Do rust in het bedrijf, welke reeds
door een enkele «wildot staking verstoord
was, werd hierdoor herkregen. Hetgeen van
de zijde der gczellenleiders gevraagd was,
was ten volle ingewilligd.
Het algemeen hoofdbestuur gaf nogmaals
aan den aandrang der werklieden toe, riep
op 26 Maart 1919 ten derde male eene
buitengewone algemeene vergadering bijeen,
om een nieuwen toeslag van resp. f 3.50,
f 2.— en f 1.te verdedigen,
Het algemeen hoofdbestuur zelf was slechts
met de uiterste moeite tot dit voorstel
kunnen komen.
Een zeer sterke oppositie van de zijde der
patroons kondigde zich vóór de vergadering
aan in den vorm van moties en bedreiging
met afscheiding en het was een uitermate
zware taak om nogmaals ter algemeene ver
gadering voor het voorstel eon voldoende
meerderheid (vereischt werd tweederden van
het aantal uitgebrachte stemmen) te ver
krijgen.
Deze derde loonsverhooging werd dan
ook slechts toegestaan onder uitdrukkelijk
beding, dat, als zich geen zeer buitengewone
omstandigheden zouden voordoen als
voorbeeld werd genoemd b.v. een nieuwen
oorlog de werklieden gedurende de nog
slechts negen maanden loopende contract
periode niet met nieuwe verlangens zouden
komen.
De totale duurtetoeslag werd dus thans
voor volslagen gezellen gebracht op f9.28
per week, en het loon steeg voor de 9e
(laagste) loonklasse van f 13.68 op f 22.96.
voor de te klasse (Amsterdam) van f 18.24
op f 27.32. In dezelfde vergadering, waar
van hierboven sprake was, werd tot eene
nadere verkorting van den arbeidsdag met
uur op 1 Augustus besloten, zoodat het
loon, dat aanvankelijk in 57 uur werd ver
diend, later in 54 uren en thans in 31 uur
genoten werd.
Tegenover, voorstellingen als die van den
heer Ponstein in een interview in «De Tele
graaf» raoet dus uitdrukkelijk worden opge
merkt, dat tusschen het begiu van het
loopende collectief contract en het ontstaan
van het conflict bet uurloon niet minder dan
vijfmaal werd verhoogd, n.l. drie malen door
directe loonsverhooging en twee malen door
vorkorling van den arbeidstijd, waardoor
dus het verhoogde weekloon, in minder uren
dan vroeger werd verdiend. Telkens weer
werden aanbiedingen van sommige patroons,
om in vérband "met de moeilijke levensom
standigheden het weekloon te verhoogen,
door enkele uren meer per week te arbeiden,
door d; betrokken gezellen afgewezen.
Ondanks al deze concessies wilde de rust
in het bedrijf niet wederkeeren. Verschil
lende woordvoerders der gezellen deden
daarvan onophoudelijk blijken in het orgaan
van den Algem, Ned. Typ.-Bond en de
redactie bleef in gebreke deze ontevredenen
te wijzen op de zoo tegemoetkomende hou
ding, herhaaldelijk door dc patroons aange
nomen en op de andere voordeelen. door
het collectief contract geboden.
Toen dan ook in het begin dezer maand
de loonen dsr machinezetters aan een onzer
dagbladen op verzoek der zetters eene ver
hooging ondergingen van 5 cent pur uur,
werd al spoedig aan een der andere bladen
door de gezellen evenzoo deze eisch gesteld,
en was dit aanleiding voor hel hoofdbestuur
van den Alg. Ned. Typ.-Bond, om zich ten
vierden male om eene algemeene loonsver
hooging tot het algemeen hoofdbestuur te
wenden.
Dit college achtte thans voor ondersteu
ning van een dergelijk verzoek, in aanmer
king riemende eenerzijds de in het voorjaar
door de werkliedenleiders afgelegde stellige
beloften en anderzijds de zeer bepaalde
houding der laatste patroonsvergadering.
geen gronden aanwezig en meende dan ook
- na conferentie te dezer zake hut ver
zoek te moeten afwijzen.
STADSNIEUWS.
BEKENDMAKINGEN.
Burgemeester en Wethouders der gemeen
te Amersfoort,
brengen ingevolge artikel 8, 2« lid der
na te noemen verordening ter openbare
kennis,
dat zij hebben besloten vanaf 29 Augus
tus tot en met 6 September 1919 ontheffing
te verleenen van het bepaalde bij artikel 1
2C lid der Verordening op de Winkelsluiting.
Amersfoort 27 Augustus 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
N. VELS-HEIJN, L.B.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Burgemeester eti Wethouders der gemeen
te Amersfoort,
brengen ter algemeene kennis,
dat zij hebben besloten vanaf 28 Augus
tus tot 3 September 1919 lipt verkoopen
van vuurwerk of andere ontplofbare stoffen
in deze gemeente te verbieden.
Amersfoort 27 Augustus 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
N. VELS-HEIJN, L.B.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
Burgemeester en Wethouders der gemeen
te Amersfoort,
brengen ingevolge art. 8, 2e lid der na
te noemen verordening ter openbare kennis,
dat zij hebben besloten op 1 September 1919
ontheffiing te verleenen van c' verbodsbe
palingen der verordening toi afschaffing van
den nachtarbeid in de broodbakkerijen.
Amersfoort 27 Augustus 1919.
Militaire Mutatie.
De Kapitein H. Bierman, afgetreden als
directeur van de militaire gymnastiekschool
te Utrecht is geplaatst bij het 16e Reg,
Inf. te dezer stede.
«a'/a jaar pastoor.
De Eerwaarde Heer J. L. M. Hoorneman
viert, naar wij vernemen, Maandag 8 Sep
tember a.s. ziitt u'/j jarige herdenking als
pastoor der parochie St.-Franciscus Xaverius.
Óp de Voordracht.
Boor B. en W. van Haarlem is op de
voordracht geplaatst voor tijdelijk leeraar
in de Oude Talen aan het Gymnasium al
daar, de heer l). Damsté, litt.-docts. te
dezer stede.
Schoolvcrpleegster.
Naar wij vernemen is door B. en W. tot
schoolverpleegstcr benoemd, Mcj. C. G. van
Essen, alhier.
De scholen vrij.
In verband met het feit, dat de verjaardag
der Koningin ditmaal op Zondag valt, zal
aan de kinderen van de Openbare Lagere
Scholen te dezer stede, wier lessen dezer
week weder begonnen waren, Maandag en
Dinsdag a.s, 1 en 2 September vacantia
worden gegeven.
Re monstra ti tsche Gemeente.
Onze stadgenoot, de heer Dr. R. Micdema,
predikant bij de Remonstrantsche Gemeente
alhier, komt voor op het viertal voor predi
kant te Lochem.
Lutherse he Gemeente.
Onze vroegere stadgenoot. Dr. H, J. Toxo-
pëus, thans predikant bij de Lutherschc ge
meente te Zaandam, hoopt a.s. Zondag 31
dezer in de Luthersche kerk alhier op te
treden en den dienst te leiden.
Rondvlucht.
Het E.L T.A.-Bestuur heeft Amersfoort
opgenomen in de rondvlucht, die Zaterdag
a.s. zal plaats vinden. Het Centraal Station
wordt gevestigd op den toren.
Het Gemeentebestuur heeft een groote
medaille uitgeloofd. Nadere bijzonfierheden
zullen zoo mogelijk vroegtijdig worden be
kend gemaakt.
Dc Eskadrons Wielrijders.
Toen in de eerste dagen der mobilisatie
bleek, dat 11a vorming der Ca valeric-Brigade
nog veel personeel der Cavalerie overcom
pleet eti ter beschikking was, zijn daaruit
met spoed afdeelittgen wielrijders gevormd,
de z.g. Escadrons Wielrijders.
Gedurende dc tnohilisalicjaren hebben
deze Escadrons Wielrijders aan dc hun ge
stelde verwachtingen ten volle voldaan en
behalve als een groote versterking der Ca
valerie-Brigade veel diensten gepraesteerd
bij dc beteugeling van den smokkelhandel,
graancotitrole, dc mijnwerkersstaking en bij
de overname en verzorging der Belgische
en Fransche vluchtelingen.
*T#r vereeuwiging van deze huzaren-wiel
rijders, is door den heer Hoynck van Papen-
drecht een schilderij vervaardigd, voorstel
lende cone geveehts-episode. Dit schildarij
is door de officieren aangeboden aan den
Generaal-Majoor Inspecteur der Cavalerie,
die dit heeft aanvaard en het een plaats ge
geven heeft in een Cavaleristisch milieu, 't
Museum der Rijschool te Amersfoort, alwaar
het op Vrijdag 29 Augustus a.s. ten 2 uur
n.m. zal onthuld worden.
Openlucht-meeting.
Naar wij vernemen zal de van wege de
afd. Amersfoort der S. D. A. P. op morgen
avond uitgeschreven openlucht-meeting, in
het Plantsoen en waarvan wij reeds In een
vorig nummer gewaagden, afgewisseld wor
den door de medewerking van de Zang-
vereeniging «De Stem des Volks», directeur
de heer H. van Rheenen, terwijl zooals men
weet het 2e Kamerlid de heer A. B. Klee-
rekooper van Amsterdam als spreker zal
optreden, een en ander ter herdenking van
het 25-jarig bestaan der S. D. A. P.
Waar wij voorts in ons vorig nummer
een enkel woord wijdden aan de étalages
van Jen heer de Vries, Utrecbtsche straat,
zal men begrepen hebben dat bedoeld werd
Utrecbtsche straat 21 en niet no. 42,zooala
abusief vermeld is.
