Dinsdag 16 fjll September 1919.
No. 9232.
69e laargang
BIJVOEG SEL
Uitgave van de Drukkerij „De Anierefoorteche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleefl".
F. W. H. O U D E N S.
AMERSFOORT,
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnoment per 3 maanden j 1,—
franco per post /1.15. Advertontiën 16 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officleele- en otitelgenlngs-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels /1.25 Bewijsnummers worden ln
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke numme's, 5 cent,
Bij advertentiën van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht,
BUREAUX
KORTE GRACHT 9
VALKESTRAAT 19,
Postbus 9. Telefoon 19.
Bij dit nummer behoort een
OVERZICHT.
Buitenland.
Het proces Liebknecht Roza Luxemburg
Koffie-manna te Freudenberg.
Binnenland.
Troonrede De sluiting der Kamers der S, G. -
Tegen de duurte De E, L. T, A,-tentoonstelling
geëindigd.
(Vervoljj van liet bljvoefj" :l Stenoyr. Vcrslay.)
hoe onjuist liet was, ivat dc lieer Van Traa dienaangaande
opmerkte, wil ik alleen dit voorbeeld noemen, dat dooi'
liet in werking stellen van liet Grondbedrijf de |>rij/.en
van de gronden naar dc laagte zijn gebracht, Allen, die
toen grond hadden, hebben o|> dat oogenblik ecu knak
gekregen. De prijzen van dc grondel) aan de Koninginnc-
laan waren toen de Maatschappij Amersfoort ze in handen
had f5. en de Gemeente verkocht er den grond na
de instelling van het Grondbedrijf voor f 3.Alle men-
schen. die daar of daar in de buurt grond hadden, kregen
dus wel degelijk een strop.
De heer
drukken en verder is door mij geen enkele minachting I
of wat ook voor den Raad bedoeld, integendeel. Het 1
spijt mij zeer, dat woorden in dien geest mij ontvallen
zijn, waaruit die conclusiezou kunnen worden gemaakt, j
Over de zaak zelve meen ik niet meer het woord te
De Voorzitter: Mijnheer Van Traa, dit geeft
mij aanleiding te zeggen, dat niet alleen ik, maar naar
mijn stellige overtuiging ook de andere liecren deze
zaak uitsluitend zullen bezien uit een wettelijk oogpunt.
Het gaat hier niet 0111 den persoon, maar om dc toe
passing van de wet en waar ik de wet tocjias, daar
zie ik geen menschen. Ik zal dan in stemming brengen
de conclusie van de meerderheid,
Dc heer Stadig: M. de V,, is het niet juister de
conclusie van dc minderheid in stemming te brengen?
Dc Voorzitter: lk geloof, dat liet vrijwel op
hetzelfde neerkomt, maar de gewoonte is toch te stem
men over de conclusie van de meerderheid en daarbij
blijkt dan meteen, wie het met de minderheid eens is.
De conclusie
■rderheid der
ad
•veen: M. de V., ik zou mijn Stem
wel even willen mot i vee ren. In de eerste plaats wil ik
even opmerken, dat wij hier een zeer interressant debat
hebben gehad. Ik had niet gedacht, dat wij z.00'11 kolos
saal debat zouden krijgen en het lijkt mij dan ook in
tegenstelling met den heer Van Traa, dat liet peil van
den Raad gestegen is, want liet lijkt mij. dat wij zitten
in een gezelschap van advocaten en dergelijke tnenschen
waarbij liet voor een gewoon lid van den Raad zeer
moeilijk is mee te praten. Ik voel mij tenminste zeer
huiverig over deze zaak iets zeggen, nu ik zooveel daar
over géhoord heb en ik wil een woord van hulde brengen
aan den lieer Holland, die geen advocaat is en tocll
een zeer ernstig pleidooi heeft gehouden.
Ik moet echter mijn stem uitbrengen en ben niet
overtuigd. Ik heb van den hoer Holland gehoord, dat
toen dc wet tot stand is gekomen Thorbecke nog niet
beschikte over de gegevens, waarover wij beschikken op
liet moment. Leveringen zooals die nu door de Ge
meente Amersfoort zijn afgesloten niet de Geldcrscho
Crcdictvcrcciiiging bestonden toentertijd nog niet, ten
minste er wc ril op die manier nog niet over gedacht.
Het blijft dus een open kwestie, of Minister Thorbecke
leveringen als hier plaats hebben bedoeld heeft als
leveringen in den zin van de wet, waarop wij thans
doelen. Het komt mij ook voor,, dat het persoonlijk
belang, dat toch in alle gevallen goed zou moeten vast
staan, hier zeer miniem is. Het persoonlijk belang kan
in den Raad ieder oogenblik voorkomen. Zoo juist is
al genoemd het Grondbedrijf. Zoo zal een winkelier iu
de Langestraat er persoonlijk belang bij hebben, als een
voorstel aan dc orde komt, 0111 dc Langestraat te ver
beteren, terwijl men het toeh kan doen in het belang
van de Gemeente. Dat persoonlijk belang dient men
zeer critiscli te bekijken. Ik voor mij geloof, dat als
Gedeputeerde Staten binnen eonige dagen beslissen, dat
dc heer Van Traa wel liet recht heeft lid van dit college
te zijn, en geen van de leden, die hier adnwczig zijn, den
heer Van Traa kwaad aan zal kijken, omdat hij tóch
in dit college blijft zitten. Dan zouden wij allemaal zeggen,
de zaak is beslist, llat
Dc persoon, 0111 wicn bet gaat is ons bekend, zoodat
wij hem allen graag in ons midden willen houden. Nu
ik alle zaken, die hier naar voren gebracht zijn heb
gehoord, acht ik mij niet gerechtigd mede tc werken
tot de schorsing van een medelid, omdat mij niet duide
lijk is gebleken, dat wij in den zin van dc wet daartoe
liet recht hebben,
De heer Van Traa: M. de V.* ik wil een enkel
woord op het oogenblik nog spreken over een bijzaak,
over een uitdruklmig, die mij uit den mond is gevallen
en anders bedoeld was, dan ze wordt opgevat. Ik wil
er niet verder op ingaan. Er zijn commentaren aan vast
geknoopt, alsof mijne bedoeling was geweest een min
achtende uitdrukking te gebruiken tegenover dit college,
wat de personen betreft, die daarin zitting hebben. Zoo
iets heeft verre van mij gelegen. Ik heb alleen dit willen
aanvoeren, dat de algcmcene klacht, die dc laatste jaren
overal is vernomen, dat het zoo moeilijk was om men
schen tc vinden, die zich bereid verklaarden, om lid
van den Raad te zijn, door het nemen van een beslis
sing, waarbij menschen zouden worden uitgesloten, die
een betrekking bcklecdcn zooals ik, oneindig grootcr
zou worde.1, en dat het daardoor steeds en steeds moei
lijker zou worden, een raadscollegc samen tc stellen,
zooals men gaarne zou wenschen.
Dat is het eenige, wat ik daarmede heb willen uit-
or stemmen de liecren Van Hardcnbroek, Kroes,
midijk. Noorman, Ooslorvcen, Stadig en Veis Hcyn.
1 «7e-T
Ruitenberg.
De lieer Van Traa blijft buiten stemming.
hoofdelijke stemming r
heid? Mag ik dan aam
keerde aantal stemmen
De heer Van Tr;
geschorst word
van dit college
(Dc heer Va
674. Bonoom
f r a aDus 1
an zal ik vore
1 deel r
van de liecren
sle van de minder-
e niet het otnge-
:onclusie is, «lat ik
aan dé discussies
ng 1
at nu «Ie vergadering).
1 YVofhowli'i'.
De Voorzitter: Mag ik tic liecren Overrtmt ei
Kroos uitnoodigen met mij hel stembureau lilt te makuil
Benoemd wordt tie lieer Ruitenberg met algcmeeni
(16) stemmen.
De Voorzitter: Mag ik den lieer Ruitenberg
vragen, of bij zijne benoeming tot Wethouder aanvaardt
De lieer Ruitenberg: M. de V., in verband
dc wijziging, die dc Raad inmiddels gehad heeft, ben
ik besloten de benoeming aan te nemen en ik bedank
in het bijzonder de hoeren, die voor dc tweede 11
hun vertrouwen tegenover mij hebben uitgesproken.
De Voorzitter: Dan noodig ik den heer Ruiten
berg uit, achter deze tafel plaats te nemen.
675. Voorstel tot wijziging der Gemeoiitc-Bogrooting
dienst 1918.
Goedgekeurd z. d. of h. st.
676. Voorstel van B. W. lot verkoop van eci
fabrieksterrein van dc Sluisstraat, liock Ecmstraat aai
de op te richten N. V. Spaanders Optische Slijperij,
heer
1 liet
Vraagt verder nog
or «leze vergadering?
677, De lieer Rekke: M, dc V,, ik wensch even dc
aandacht te vestigen op de slechte verlichting van den
Socsterweg. Ecnigen tijd geleden heeft dc .-.trautvcr-
lichting ccnigc verbetering ondergaan, maar ik geloof,
dat de Socsterweg daarbij is gepasseerd. Het gedeelte
van de l'iclor l'ijperstraat tot de Algemcene Begraaf
plaats telt acht lantaarns, waarvan er maar den brandt.
I Iet is mij gebleken, dat op dien weg 's avonds veel
geloopcn wordt en liet zou mij aangenaam zijn, wanneer
speciaal op dien weg de straatverlichting ecnigcriAatc
werd uitgebreid.
De heer Vels-Heyn, Wethouder der Bedrijven:
M. de V., ik kan den heer Reklui antwoorden, dat wij
successievelijk bezig zijn om dc verlichting in den ouden
toestand terug te brengen en ik geef u de verzekering,
dat wij daarbij onze Bijzondere aandacht aan den
Socsterweg zullen wijden en zullen zien, in hoeverre
dat direct is te verhelpen.
De Voorzitter; Verlangt verder nog een van de
heeren het woord Zoo niet dan sluit ik deze vergade
ring (tc 9.20 uur).
TliOON REUK
De heer Van Voorst tot Voorst, die don
voorzittersstool bekleedt, opent nadat do
leden zich in dc Ridderzaal op het Binnen
hof vcreenigd hebben, dos namiddags to
half één uur do vergadering en doet door
den gritlier van da Eerste Kamer voorlezen
ion Koninklijk Besluit vau 6 September
919 No, 16, houdende zijn henoemlng lot
voorziiter van de Eerste Kamer gedurende
da zitting die heden zal aanvangen.
De Voorzitter benoemt eene commissie,
die Hare Majesteit do Koningin in het ge
bouw zal ontvangen cn uitleiden.
Do Ministers, Hoofden van Mlnisterieele
Departementen, en de leden van don Raad
van State vereenigen zich te één uur des
namiddags mede in de Ridderzaal.
Hare Majesteit de Koningin, vergezeld
van /.ijne Koninklijke Hoogheid den Prins
der Nederlanden, Hertog van Mecklenburg
kort daarna in de Ridderzaal aangekomen,
wordt door de Commissie in de vergadering
bfnnoiigelcid, neemt plaats op den Troon en
houd:, terwijl Zijne Koninklijke Hoogheid
dc Prins naast Haar gezeten is, de volgende
rede
De omstandigheden, waaronder Ik mij
thans weder In uw midden bevindt, zijn in
menig opzicht gelukkiger dan in de laatste
jaren hot geval was. Mij vervult innige
dankbaarheid jegens God, dat Hij ons
vaderland voor de verschrikkingen van den
oorlog heeft willen sparen. Leger en vloot
hebban pal gestaan om onze onzijdigheid te
handhaven. De diep gevoelde erkentelijkheid
der natie blijven verzekerd aan de mannen
die bij dc vervulling van hun plicht jegens
het vaderland zich groote opofferingen heb-
De gedachte, dat na do wereldberoerlng
dc toekomst op voet van vriendschap met
da andere mogendheden wordt ingegaan,
stemt tol dankbaarheid en tot voldoening.
Alleen werd bij de regeling van dc uitkom
sten van deti oorlog ons land gewikkeld in
een geding, waarvan onze verhouding tot
België den invloed onderging en waarbij
Ik geroepen werd voor de rechten en do
belangen van deti Staat en voor zijne zelf
standigheid met nadruk op te komen in
innige gemeenschap met Mijn gansche volk.
Gaan mijn gedachten uit naar Limhurgcn
Zeeuwsch—Vlaanderen, in wier trouw #11
aanhankelijkheid de hechtheid cn do kracht
onzer nationale eenheid ondubbelzinnig lot
uitdrukking kwamen. Nadat de totstand
koming van den volkerenbond zal zijn ver
zekerd, zal de toetreding van Nederland aan
Uwe goedkeuring worden onderworpen.
Vertrouwd mag worden, dat du ovcr-
zeesche aanvoer van de meest noodzakelijke
producten voor afzienbaron tijd verzekerd
is. De levensmiddelen voorziening blijft in-
tusschen, in verband met dc belangrijke
prijsstijging, Mijn volle aandacht elschen.
Ofschoon In belangrijke mate do werk
loosheid is afgenomen, zal toch het noodige
verricht worden om door het uitvoeren van
werken en het bevorderen van ontginningen,
de arbeidsgelegenheid te vergrooten. De
uiturst kostbare maatregelen, welke dn ver
zorging van de geestelijke en stoffelijke
belangen van Mijn volk vordert en de bij
voortduring hooge stand van dc prijzen
stellen eischcn aan 's lands schatkist, die
Mij met groote zorg verrullen, Ondanksde
bevredigende opbrengst van Rijks mid
delen cn den invloed van de met Uwe
medewerking bereids tot stand gebrachte
maatregelen tot versterking van inkomsten,
wijst de raming voor den komenden dienst
een belangrijk tekort aan. Bovendien zijn
regelingen in voorbereiding die geen uitstel
kunnen lijden, en eene aanzienlijke ver
meerdering van uitgaven noodig maken,
Afgescheiden van deze onvermijdelijke
uitzetting van uitgaven, is het met het oog
op den tinaucieelen druk dien de belastingen
reeds op ons volk leggen en nog zullen
leggen, noodzakelijk, dat het doen van nieu
we uitgaven tot het uiterste beperkt worden.
Tot verkrijging van de dringend noodige
versterking der middelen, zullen in do eerste
plaats de te dien einde bij U Ingediende
wetsontwerpen Uwe aandacht blijven vragen.
Vordere vooratellen worden In gereedheid
gebracht en zullon U binnenkort worden
aangeboden.
Hierbij staan op den voorgrond eene be-
laetlng op uitgaven van weelde, een tïscale
herziening van het tarief van Invoerrechten,
eene belasting op tabak, sigaren en sigaretten
en eene uitbreiding van dn zegelbelasting.
Een wetsontwerp tot wijziging van eenige
bepalingen van het burgerlijk wetboek be
treffende het wettelijk erfdeel zal U worden
aangeboden. Wettelijke bepalingen tegen
het waken van woekerwinsten zullen U
worden voorgeateld.
Een wetsontwerp tot regeling van den
rechtstoestand der ambtenaren zal worden
Ingediend.
Het overleg omtrent de administratieve
rechtspraak zal wordon horvat.
Met de uitvoering van het gewijzigde
artikel 192 der Grondwet, in het vorige
zittingsjaar aangevangen, zal ter verkrijging
van bevrediging op onderwijsgebied worden
voortgegaan.
Nevens de reeds aanhangig gemaakte ont
werpen tot wijziging van de bestaande
onderwijswetten, zal een wetsontwerp be
reiken tot regeling van hot bewaarschool-
I onderwijs.
Op het Dofensievrangstuk blijft Mijn vollo
aandacht gevestigd. Da oplossing kan eerst
I ter hand genomen worden, wanneer omtrent
do internationale regeling, «loor den volkeren-
1 bond beoogd, meer zekerheid zul zijn ver
kregen.
Met kracht zal worden vnortgoarbcid aan
de in uitvoering en voorbereiding zijnde
groote waterstaatswerken, waardoor de be
langen vat) hel verkeer In hooge mate zullen
wordon gebaat.
Nopens de electrlciteltsvoorzionlng van
rijkswege zullen, naur vertrouwd mag wor
den, spoedig voorstellen gedaan worden.
Op dc bevordering van het luchtvaart-
verkeer is Mijn aandacht gevestigd.
Het ia noodig aan enkele tijdelijke rege
lingen, die onder den druk der tijdsomstan
digheden ontstaan zijn, een blijvend karak
ter te gevendaarmede zal eene algeheele
herziening dier regelingen gepaard gaan.
Zoo zal de nood-üosubwet moeten ver
vangen worden door 0011 regeling ter voort
durende boschcrming van onze bosachen en
zal ter vervanging der Blnnenschcpenwet,
eatie wettelijke regeling van het binnen-
scheepvaartbedrijf worden voorgesteld.
Een nieuwe Jachtwet zal worden ingediond.
Een regeling der winkelsluiting bij dc
wet ie in voorbereiding,
Do mogelijkheid tot hot verkrijgen van
kleingrondbezit dient tot anderen dan tot
de lundbouwarboiders te worden uitgebreid,
Vooratellen tot bevordering van de steen-
kolenproductle zullen U onverwijld bereiken.
Ingediend zullen wordon voorstellen tot
wijziging van de Woningwet, tot bevorde
ring van do vroedznme bijlvgging van ar
beidsgeschillen, tot regeling van de ar
beidsbemiddeling cn tot rngcling van de
werkloosheidsverzekering.
Een landbouw-nrbeldewet, een landbouw-
ongevallenwut, alsmede vooretcllon betref
fende do ziekenverzorging van on- 011 min
vermogenden zijn in voorbereiding.
De toestand der Indische geldmiddelen
maakt hot opleggen van verschillend» be
langrijke nieuwe iaatcil noodzakelijk, waar
too bij de eerlang in te dienen bcgrooting,
voorstellen zullen worden gedaan.
Mede zijn in dit zittingsjaar te verwachten
voorstellen om op Java autonome Regent
schappen onder het bestuur van Raden tc
vormen, terwijl een wijziging van artikel
123 van hot regeoringareglcmant betreffende
het overheidstoezicht op de Christelijke zen
ding aan Uw oordeel zal worden onder
worpen. Met de bede dat Gods zegen op
Uw arbeid moge rusten, verklaar Ik de
gewone zitting dor Staten Generaal geopend.»
Hare Majesteit de Koningin, vergezeld
van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins
der Nederlanden, Hertog van Mocklenburg
I en voorafgegaan door de Commissie, verlaat
de vergaderzaal.
De Voorzitter sluit, nadat de Commissie
lil de zaal is teruggekeerd, de Vereenigde
vergadering.