COURANT.
Donderdag 9
October 1919.
No. 9242.
69e Jaargang
BIJVOEG SEL
HEIictriicki Meubelmakerij
IliWave van de Drukkerij „De Aniersfoortache (Jonruni, tuorheeu Firma A. H van Cleefl".
REDACTEUR
F. W. H. OU DE NS.
AMERSFOORT
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Aboutiomont per 3 maanden
franco per post /1.15. Advortentiön 16 regels 60 cent; elke regel meer to cent. Hij regel
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officienle- en onteigenlngs-
advertentifin per regel 15 cent, Reclames 1—5 regels /1.25 Bewijsnummers worden in
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent.
Bij advertentlCn van bulten de stad worden de incasseerkosten in rekeidng gebracht.
BUREAUX t
KORTE GRACHT 18 (oud n
VALKESTRAAT 19.
Telefoon 19.
Bij dit
OVERZICHT.
Buitenland.
Wilson's toestand. Do geëindigde
spoorwegstaking in Engeland. Aanslag
op den Soc. Dem. Rijksdagafgevaardigde
Haase.
Binnenland.
Voorstel i 2000 verhooging vergoeding
Tweede-Kamerleden Staking in het
petroleum-bedrijf Uitvoering Invaliditeits-
KKN KANAAL DUUR 1)K
KLDERNCH E VALLEI
I
Wij ontvingen van de Kanaal-Vereeniglng
>De Geldersche Vallei» het Voorlooplg Ont
werp voor een groot scheepvaartkanmd ter
verbinding van Amsterdam met den onver-
deelden Rijn door »De Geldersche Vallei».
Wij achten dit onderwerp belangrijk ge
noeg, niet het minst voor onze gemeente,
onze lezers in de gelegenheid te stellen van
dit Voorloopig Ontwerp le kunnen kennis
nemen en hebben daarom gemeend, eenigc
kolommen van ons blad biervoor te moeten
beschikbaar stellen.
De Kanaalvereeniging »De Geldersche
Vallei» beoogt blijkens ,»rt. t harer statuten,
het bevorderen van het tot stand komen
van een scheepvaartkanakl door de Gelder
sche Vallei, gepaard met afdoende maat
regelen ter verbetering van den waterafvoer
der Vallei.
^1A. A -Zk. Jk. Jt. A
M A. H. v. MKUWKEIIK M
L. Beekslr. II,Tel 317a, Amersfoort
4 IN AMEUBLEMENTEN EN H
4 x KANTOORMEUBELEN M
M*VffTTVtrY»TVYS")4
Was bet in den aanvang nog onbeslist
of dit kanaal meer bepaald bestemd zou
zijn om alleen de belangen der Vallei te
dienen, dan wel dat aan de bestemming een i
wijdere strekking zou worden gegeven, al j
spoedig werd in laatstgenoemden zin besloten. I
De omstandigheid toch, dat de Vallei de
aangewezen weg is om onze groote Noord
zeehaven Amsterdam te helpen aan wat zij
nog steeds ontbeert: een goede verbinding
met den onverdeelden Rijn, en de door
Amstordamsche kringen in die richting be
toonde belangstelling in het werk der ver-
ceniging, leidde er toe, dat do»r haar
besloten werd het plan voor een groot
doorvoor-kanaal te doen uitwerken.
Door het tot stand komen van zulk een
kanaal zou niet alleen de Vallei met aan
grenzende streken, die een belangrijke opper
vlakte van ons Vaderland beslaan, welke tot
nog toe zoo goed als geheel van waterge
meenschap zijn verstoken, voor de scheep
vaart worden geopend en in de thans ge
brekkige afwatering daarvan op uitnemende
wijze worden voorzien, doch ook vele andere
belangen zouden aldus tegelijkertijd het best
kunnen worden gediend.
Vooreerst wel, algezien van de Rijnver
binding, de meer directe belangen van Am
sterdam zelf, omdat aldus de Vallei voor
haar tot een gemakkelijk te water bereik
baar achterland zou worden.
Verder die van de streek, die door het
Merwedekanaa! wordt bediend, omdat dit
druk bevaren kanaal door het Vallelkatiaal
van de doorgaande Rijnvaart geheel ontlast
zou worden, en aldus voor dc binnenvaart,
waarvoor het alleszins voldoende afmetingen
heeft, minder bezwaren zou opleveren.
In de derde plaa's die van de zich ont
wikkelende mijnindustrie in Limburg; het
Valleikanaal toch vormt als het ware de
natuurlijke voortzetting van dc in uitvoering
zijnde Maaskanalisatie,met daarbij behoorende
verbinding van de Maas met de Waal bij
Nijmegen. Het geeft aan die streek een
goede verbinding met het Noorden en speciaal
met Amsterdam, wat te meer weegt nu tot
oprichting van een hoogovenbedrijf bij Velsen
is besloten.
Eindelijk last not least - zou ook het
Europeesche belang, dat Amsterdam heeft
als in- en uitvoerhaven van een groot deel
van het Continent door hel Vallcikanaal het
best worden gediend.
AFMETINGEN VAN HET KANAAL.
Tengevolge van de genomen beslissing
stond vooreerst vast, dat aan het kanaal
zeer ruime afmetingen dienden te worden
gegeven, zóó, dat niet meer, zooals bij vele
van onze binnenlandsche kanalen het geval
is, binnen een menschenleeftijd weer over
te beperkte afmetingen zou kunnen worden
geklaagd. Het Merwedekanaal b.v. bleek
een paar jaar na de voltooiing reeds tc
klein voor de Rijnvaart.
Het kanaal moet dus voor de grootste
schepen, die thans en in de naaste toekomst
dun Rijn bevaren, ruim voldoende zijn.
Omtrent de afmetingen dezer schepen
worden op blz. 126 van het rapport der
Nederlandsch- Belgische Commissie omtrent
de kanalisatie van dc gemeenschappelijke
Maas en op blz, 4 vutt hot verslag der
Commissie van advies inzake verbetering
van den scheepvaartweg van Amsterdam
naar de Lek, eenigc gegevens gepubliceerd,
waaruit blijkt, dat als grootste schip
bekend is do Karl Schroers No. 31, lang
123 M„ breed 14,08 M. met een diepgang
van 2.85 M. en een Inhoud van 1381 ton;
als een der volgenden in grootte wordt
meer in 't bijzonder vermeld do Graaf do
Smet de Nayer, later Matthias Becker ge-
heeton.tang 112,50 M„ broed 12.50 M. diep
gang 3.07 M. en inhoud 3050 ton.
Weliswaar wordt in laatstgenoemd ver
slag opgemerkt, dat dc Karl Schroers in
het gebruik weinig schijnt te voldoen en
dat het andere schip voor de Scheldevaart
minder geschikt bleek en in het gebruik
diverse boschadingen heeft opgeloopen,
waaruit dan geconcludeerd wordt, dat met
dergelijke schepen voor de vaart op Am-
Steadum geen rekening behoeft gehouden
te worden, doch daartegenover staat
vooreerst, dat deskundigen op het gebied
van de praktijk der Rijnvaart van oordeel
zijn, dat bet volstrekt niet uitgesloten moet
worden geacht dergelijke schepen voor do
vaart meer handelbaar te maken, terwijl
anderzijds op het gebied van verbetering
dur rivier, voor de vaart met dergelijke
schepen, zeker het laatste woord nog wel
niet gesproken zal zijn.
De overweging, dat men voor een scheep
vaartweg van zoo groote Europeesche bo-
teckenis als die van Amsterdam naar den
Rijn alle schrielheid van opvatting dient te
vermijden, en dat men in cpn geval als dit
beter doet, twee millioun te veel dan één
millioen te weinig te besteden, heeft ertoe
geleid den cisch te stellen, dat aan schepen
vnn 123 M. lengte, 3 M. diepgang en 14
M. breedte een gemakkelijke vaart op het
kanaal gewaarborgd moet zijn.
Dienavolgcns werd aan liet normale kanaal,
profil een bodembreedte van 45 M. gegeven,
een vaardiopte van 4.50 M. en taluds van
Vooral voldoende diepte onder do kiel,
meer nog dan een groote breedte, Is oen
eerste eisch voor gemakkelijke bevaarbaar
heid en waar uit proeven gchlckcn is, dat
een maat van t.20 M. hiervoor als minimum
is aan te nemen, heeft men gemeend dit
cijfer voor hot Valluikanaal nlot beneden
1.50 M. te kunnen vaststellen.
Wil men aun de sleeptrelnen gelegenheid
geven elkaar overal gemukkelijk te kunnen
passecrcn, dan dient ook nabij do oevers
i in het kanaal een flinke diepte onder de
kiel aanwezig te zijn. Daarom, en ook om
practische redenen bij de uitvooring, Is de
bodem van het profil horizontaal ontworpon.
AFMETINGEN DER SLUIZEN.
Voor de sluizen Is hut type gekozen waarbij
do scbutkolk en sluishoofdcu dezelfde breedte
hebben, zooals ook voor de Maaskanalisatie
Is geschied. Deze vornt waarborgt een snelle
wijze vun schutten. De wijdte ia bepaald op
tb M. eu du diepto op iK-n slagdorpel op
3.85 M. De lengte is zondanig bepaald, dat
een sleep van drie van tie grootste schenen
met sleepboot gemakkelijk tegelijk geschut
zullen kunnen worden. Door tusschendouron
wordt het mogelijk gemaakt de scbutkolk
ook bij gedeelten te gebruiken.
Voor het geval tic sluis onklaar raakt is
daarnaast een tweede vutt kortere lengte
ontworpen, die uventu?el later, als tie be
hoefte daaraan blijkt, op dezelfde lengte als
de andere sluis gebracht zal kunnen worden,
in welk geval twee sluizen van gelijke
capaciteit voor tie op- en de neergaande
schepen beschikbaar zijn.
AANTAL SLUIZEN.
Is aldus, naar het voorkomt, voldaan aan
den cisch van een ruim profit en ruime
sluizen, ton tweede eisch brengt In dit
geval mede het aantal sluizen lot tiet hoogst
noodzakelijke te beperken en dus het ver
val tusscliun Amsterdam en de sluis hij
Neder Rijn slechts door - én daartusschen
te plaatsun sluis 10 overwinnen.
AANSLUITING AAN HET MERWEDEKANAAL
VERWORDEN.
Aanvankelijk werd bij het ontwerpen van
dit kauaalgttdoello gedacht aan een aan
sluiting aan bet Mcrwedekatiaal, op het
punt waar dit, van Amsterdam komend,
zich recht Zuidwaarts gaat wenden, liet
gedeelte vun hut Merwedekanaal tusschen
Amsterdam en bedoeld buigpunt zou dan
ook voor het Vallei-Kanaal dienst blijven
doen.
Dnarrmi waren evenwol twee hoofdbe
zwaren verbonden, vooreerst dat de sluis
van het Morweduksnnal te Amsterdam te
klein is 011 tweeden» dat hel Vullel-Kanoal
de Vecht zou moeten kruisen, waarbij het,
wilde men een schutsluis vermijden, nood
zakelijk werd de Vecht zoowel met het
kanaal als met hot bewuste, pand van hel
Merwedekanaal gemeen te doen liggen,
Een samensmelting der beide boezems van
Amstclland en Vecht zou dus daarvoor
noodig zijn, wat hij de betrekkelijk groote
verschillen in wutorstand, dlo zich op die
hoezcnis thans voordoen, tot technische
en administratieve bezwaren zou aanleiding
geven.
Bij hare beoortleellng van hot kanaal-
ontwerp KultF, was de destijds (1880) daar
toe inges elde commissie van hoofdinge
nieurs zelfs van oordeel, »«I;»t een voor
loopig kanaalontwerp niet mag berusten op
onderstelde veranderingen In den water
staatkundigen toestand, die zoo ingrijpend
zijn als het brengen van een boezem, door
een ander waterschap of als een vereeniglng
van boezems is.»
Al zul men zich zeker thans wel niet
meur op dergelijk standpunt stellen, toch
kan niet un.'ieud worden, dat nog altijd
Suil een dergelijke ingrijpende wijziging
eigenaardige bezwaren verbonden zijn, die
in elk geval zeer vertragend jop de uit
voering van een duurbij betrokken kanaal
plan kunnen inwerken en dus zoo mogelijk
dienen tc worden ontgaan.
Wordt vervolgd.)
STADSNIEUWS.
Examens.
Bij het 7 en 8 dezer le Utrecht gohouden
examen Vrije- cn Ordeoefeningen zijn o.m.
geslaagd onze stailgenootsii du dames M,
A. K. Nuhnr, W. Pijpers, A. A. Rijnja,
11. G, M. Uitzetter on E. M. Werkman.
BIJ hot op 21/ en 30 September gehouden
examen Boekhouden van do Ned. Ver. tot
bevordering der Handelswetenschappei
slaagde ook nog 0112c stadgenoot, dc heer
11, van der Laan,
Militaire Mutatie.
Lult-Kolonel A. Simons van hot leKeg.
Huzaren Is overgeplaatst tiaar hot 20 Reg.
Huzaren. (Tilburg).
Met Ingang van 12 dezer zijnde Vaandrigs
van hot iöe Reg, Inf. P. Parréo on P.
(juist benoemd tot Reserve 2e Luit,
Gouti E11 c t r I c h licht.
De duisternis, waarin ome gemeente
Maandagavond en ook gisterenavond gehuld
werd, en waarvan onze winkeliers, die op
electrlsch licht zijn aangewezen .zeker wel
het meest «le dupe zljr, vindt zijn oorzaak
111 een defect aan do Electrische Centrale
te Naarden.
Naar wij althans van een onzer abonnes
vernemen, heeft de Directeur der Gas- en
Electrlsch* bedrijven de volgende mede-
deelingsn In onze stad doen aanplakken
I. «Wegens een defect san «Ie Electrlsch*
•Centrale tc Nuorden zal gedurende eenigo
•avonden door de Centrale goon stroom
geleverd kunnen worden».
II. «Volgens medcdeellng der Centrale valt
•de belasting der kabels heden erg mee.
Men wordt verzocht zoo weinig mn
gelyk licht te branden, alleen dan be-
staat ei kans, dat nok «Ie volgende
•avonden stroom geleverd kan worden»,
Hedenmorgen echter, ontving ook oez*
Radactie v.m den Directeur der Bedrijven
een communiqué cn wel van den volgenden
Inhoud
Klectrlcltslt.
Zoolang het Electrlsch Bedrijl hestaai
wordt de stroom voor «leze Gemeente go-
leverd door de Central* te Nsarden-Hussum.
Voor eeti groot «leol tengevolge van do
oorlogsomstandigheden konden verschillende
uitbreidingsplannen van het kabelnet dezer
Centrale eu van de machine-iiistsllall* nlot
lol uitvoering komen, tengevolge waarvan
het verschillende «nulen ia voorgekomen, dat
er storing In het Electrlsch Bedrijf te
Amersfoort optrad.
Nu dit pas W«or Is voorgevallen en het
defect aan de Centrale van dien aard Is
dat zelfs de kans bestaat, dat bij te hooge
belasting 's avonds meerdere malen uitge
schakeld zal moeten worden, is het een
geluk, «lat op liet oogenltlik het Provinciaal
Electrlsch Bedrijf reotls bezig Is met hut
leggen van «Ion hoogspanningskabel vanaf
Utrecht naar Soesterberg, zoodat verwacht
mag wordsn dat vóór December Amersfoort
stroom zal ontvangen uil Utrtcht.
Daar deze verbinding zooveel korter Is
dan do thans bestaande en «le kabels vsel
zwaarder zijn, terwijl bovendien «Ie tegen
woordige voedlngkabel als reservo zal blijven
bestaan, kan mot zekerheid verwacht worden
dat storingen in het Electrlsch Bedrijf dan
tot de hooge uitzonderingen zullen gaan
behonren.
Iiulien men weet hoe moell|)k het ook
thans nog Is do beschikking to krijgen over
het materiaal om dorgelijke verbindings
lijnen tot stand te brengen, mag Amersfoort
dankbaar zijn, dat zoo spoedig na het ein
digen van den oorlogstoestand dit werk
onderhanden Is genomen, waardoor een
voorsprong ïl ontstaan op zoo menig an
dere Gemeente wat do bedrijfszekerheid van
do eloctrlciteltsvoor/iening betreft.
Onze O n t s m e 11 i n g s d i 11 s t.
Behalve het voltallige gemeentebestuur
merkten wij hij deze openingsplechtigheid
nog op verschillende onzer ruadslodon en
ex-ritadsleden (dc hceren Eyslnk en do
Kcmponner), de directeuren van den Kcini.
glngs- cn Ontsmcttlngadlenat, van Openbars
Werken en Bedrijven, do Burgemeesters tn
Secretarissen van Hoogland en l.eusdcn,
vertegenwoordigers van de Kanier van
Koophandel en Gezondheidscommissie,enkele
doktoren, waaronder dn Officieroti vqn Ge
zondheid Kggittk en Nlcoluï, verier Ds.
Psmicbakker, Dr. Visser, lid van de gezond
heidscommissie te Baarn en anders belang
stellenden, w.'i, ook de schoolverpleogitcr
en nog enkele dames.
Do burgemeester wees er in zijn ope.
nlngswoord op, dat waar ook In onze ge
meente sinds lang do behoefte gevoeld werd
aan 0011 goed ingerichton ontsmettliigadienat,
ons gemeentebestuur nlot geaarzeld beeft
maatregelen te nomen Amersfoort niet langer