AMERSFOORTSCHE COURANT.
Dinsdag 25
November 1919.
DL. A NT A
No. 9262.
69e laargang
St. Nicolaas-Cadeaux
Vei YERHAAFF.
JURGENS'
plantenboter
Uitgave van de Drukkerg „De Amersfoortsche Courant, voorheen Firma A. H. van Cleefl".
REDACTEUR
F. W. H. OU DE NS.
AMERSFOORT.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. Abonnement per 3 maanden 1.
franco per post /1.15. Advertentiën 1—6 regels 60 cent; elke regel meer 10 cent. Bijregel-
abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale, officieele- en onteigenlngs-
advertentiën per regel 15 cent. Reclames 15 regels /1.25 Bewijsnummers worden ln
rekening gebracht en kosten, evenals afzonderlijke nummers, 5 cent,
Bij advertentiën van buiten de stad worden de Incasseerkosten in rekening gebracht.
BUREAUX
KORTE GRACHT 18 (oud q)
VALKESTRAAT 1
Telefoon 19.
Wij noodlgen U beleefd uit tot een bezoek aan onze
ST. N1C0LAAS ÉTALAGE
Een ruime sorteering fijne PARFUMERIEËN, TOILET
ARTIKELEN als mede NECTAR-ESSENCE
voor BORSTPLAAT
Beleefd
ARNHEMSCl-IESTRAAT 5
aanbevelend, ?T U U, T Jj 1111 JU il 1 1 TELEFOON 203 A
OVERZICHT.
Buitenland.
Nederland en België.
Binnenland.
De zaak van Groenendaal Het nieuwe
grafische contract voor de patroons
onaannemelijk Ernstig vlieg
ongeluk, 2 vliegers gedood.
Voorstellen.
(SlotJ.
Onder deze omstandigheden worden op
de markt alle producten van het land vol
ledig tegen die der industrie uitgeruild, daar
de koopkracht van ieder afzonderlijk en
allen te zamen nauwkeurig gelijk is aan de
waarde van het product van hunnen weder-
zijdschen arbeid. Hoe snel ook de producti
viteit toeneme, steeds zal er volledige uit-
ruiling plaats vinden, daar ieders inkomen
in de geheele waarde van zijn arbeids
product bestaat.
In onze samenleving, die alle mogelijk
heden voor een groote algemeene welvaart
bevat, is niet anders ooodig om deze to
verwerkelijken dan het opheffen van de
monopolie-verhouding waaronder de massa
hare diensten verkoopen moet. En dit kan
alleen geschieden door het wegnemen van
den grondslag waarop dit monopolie rust:
de uitsluiting der massa van het gebruik
van den grond. Het klassemonopolie, »das
Kapitalverhaitnis* van Marx, heeft tot grond
slag het grondmonopolie, zooals ook Marx
zeer goed heeft ingezien.
Niemand die in eigen bedrijf voor zich
en zijn gezin concurreerend werken kan,
gaat in den dienst van een ander, tenzij
dat deze hem minstens zooveel »loon" geeft
als hij in eigen bedrijf verwerven kon. Doet
hij dat, dan verkoopt hij zijn diensten niet
meer onder een monopolieverhouding, dan
is hij economisch vrij. Dan wordt er niet
aan hem verdiend, doch dan vindt hij en
zijn heer huiden bij die samenwerking baat.
Doch dan zullen daarmede al onze nooden
van thans zijn opgelost. Er zal overvloed
voor allen zijn.
Waar overvloed is zullen ook woningen
voor een ieder zijn en welke woningenDe
prijzen van den grond zullen het bouwen
niet meer bemoeilijken, want daar hij zijn
monopolie-karakter verloren heeft en in
overvloed voorhanden is, zal zijn markt
waarde uiterst gering zijn. Middel van
tribuutheffing kan hij nu niet meer wezen.
Strijd om loonsverhoogingen, die toch
niet baten, daar zij niet met vermeerdering
van productie gepaard gingen, zullen tot
het verleden behooren, stakingen nog slechts
historische waarde bezitten. De arbeids
vreugde zal de arbeidsonlust vervangen
hebben en van strijd om een zes- of
achturigen arbeidsdag en verboden tot
arbeid zal 't moeilijk zijn den kinderen in
de scholen den zin duidelijk te maken.
Bescherming van vrouwen en kinderen
tegen overmatigen arbeid zal er niet meer
zijn. Slechts als een teeken van de bar-
baarschheid dezer tijden zal men dan van
hun arbeid weleer in fabrieken en in mijnen
spreken.
Nog een enkel woord over de verkrijging
van den noodigen grond en over de kosten.
Is er grond voor de uitvoering dezer
voorstellen aanwezig? Wij noemden reeds
de Staatsdomeinen. Wat daarop en daar
mede te doen zou zijn moet nader worden
onderzocht, zoo ook van den provincialen
en gemeentelijken grond.
Doch hoeveel zou er in 't geheel noodig
zijn, zal men vragenNemen wij aan dat
er 200.000 boerenarbeiders geleidelijk aan
eigen hoeven moesten worden geholpen of
op andere hiervoren aangegeven wijze tot
economische zelfstandigheid worden gebracht
en dat als gemiddelde voor tuinbouw, land
bouw- en veeteelt-bedrijven 5 H.A. per
gezin noodig zou zijn, dan ware daartoe
vereischt t.000.000 H.A. land. Ons kleine
land biedt ruimschoots gelegenheid alle dezen
te helpen.
Ook de door ons voorgestelde grondbe
lasting met recht van naasting door Rijk,
provincie en gemeente, zal in de goede
richting werken. Ten eerste zsl de eigenaar
van gronden die over de door eigen aan
gifte bepaalde waarde belasting betalen moet,
daarin een aansporing vinden ze in cultuur
te brengen als ze braak lagen of, als ze
reeds in cultuur waren, trachten ze meer
te doen opbrengen. Dit Is reeds dadelijk
een gunstig gevolg. Daartoe zal hij echter
arbeiders behoeven. De vraag naar deze
neemt dus toe, d.w.z. bun loon stijgt. En
ten andere zal hij ten eind" de belasting
zoo laag mogelijk te houden, zijn land zoo
laag mogelijk waardeeren. tengevolge waar
van het tegen billijken prijs indien het
noodig is, kan worden overgenomen. Hoopt
hij daarentegen op een boogen afkoopsom
en slaat hij daartoe zijn gronden hoog aan,
dan rijst de verschuldigde belasting even
redig en zal men zijn grond niet dan in
het uiterste geval naasten, de schatkist daar
entegen van zijn begeerigheid voordeel
hebben.
De koopprijs van den grond zal dus meer
en meer dalen, de schulden, die het Rijk
ter verkrijging zal moeten aangaan, daar
mede geleidelijk in verhouding afnemen en
als gevolg daarvan zullen de hoeven op
steeds gunstiger voorwaarden kunnen wor
den verkregen. Ongetwijfeld zullen verder
de credieten die voor de verschaffing van
bedrijfskapitaal noodig zullen zijn, aanzienlijk
boerderij of tuinderij of een woning met
tuin verlangt of ons wil steunen tot de ver
schaffing daarvan, zijn adhaesiebetuiging
zenden aan het secretariaat der Grondpartij,
Valeriusstraat 96, Amsterdam.
STADSNIEUWS.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
brengen ter openbare kennis
dat, ingevolge art. 1 sub I C en D
der Verordening op de Winkelsluiting, het
sluitingsuur der winkels op werkdagen van
22 November tot en met 6 December, van
17 tot en-lflct 24 December en op 31 Dec.
e.k. zal z&i toj uur 's avonds en dat tevens
op dien duts' ontheffing wordt verleend van
de verbodsbepalingen der verordening, hou
dende het verbod van het gebruik van gas
uit de Gemeentelijke Gasfabriek en van
electriclteit door middel van het Gemeentelijk
kabelnet op bepaalde plaatsen en bepaalde
tijdstippen.
Amersfoort. 22 November 1919.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
dat in de Openbare protestvergadering op
morgenavond in de «Keizerskroon» alhier
door de heeren J. de Krijger en F. Hcssels
zal worden behandeld.
Allen, die belangstellen in het beant
woorden van deze vraag, wekken wij dus
op deze vergadering te gaan bijwonen.
Brutale diefstal.
In den avond van 21 dezer heeft onder
de gemeente Leusden een brutale diefstal
plaats gehad.
Twee personen zijn aldaar bij een boer
in diens varkenshok binnengedrongen. Een
hunner heeft een varken met een bijl be
wusteloos geslagen en daarna met een mes
gestoken. Vervolgens hebben zij het varken
in een zak gedaan en op den bagagedrager
van hun fiets medegenomen.
Naar aanleiding hiervan kwam Zaterdag
morgen de rijksveldwachter van Leusden te
Amersfoort, om met de recherche alhier 'n
onderzoek in te stellen. Het mocht hen
gelukken bij 'n bewoner in de St. zVnna-
straat het verder afgeslachte varken iii twee
helften terug te vinden. Het varken werd
in beslag genomen en ter zake dezer dief
stal aangehouden zekere J. van V. en E. M.
van B.. resp. wonende St. Annastraai en
Verhoevenstraat. Zij hebben bekend den
diefstal te hebben gepleegd en zijn gevan
kelijk naar Utrecht overgebracht en door de
Justitie aangehouden. Het varken is aan
den eigenaar terug gegeven.
Tuchtschool Harderwijk.
Door den Rijksbouwmeester voor Justitie-
gebouwen is de electrische aanleg van de
Tuchtschool te Harderwijk opgedragen aan
het elcctrotecbnisch bureau en machine
fabriek L. G. Ponne, alhier.
Stouten burg.
Wel is het kasteel >Stoutenburg« met
ongeveer 37 H.A. prachtige bosschen door
Ritmeester van Stockum te deze stede uit
de hand aangekocht, doch daarmede is het
gevaar voor het heerlijke geboomte helaas
nog niet bezworen. Immers de hierop staande
boomen, die in de publieke veiling ongeveer
f50000 hebben opgebracht, zijn reeds aan
de koopers gegund, die biervan nu alleen
tegen abnormaal hooge winst afstand wen-
schen te doen.
Bij een bezoek aan dit eenmaal zoo ver
rukkelijk mooie park bleek des houthakkers
schennende hand hier reeds haar sporen te
hebben achtergelaten, zoodat dat natuur
monument wellicht binnenkort voor goed
bedorven zal zijn.
Heel wat fortuinlijker is op dit gebied
de kooper der boerderijen mr. Verburgt
uit den Haag geweest, die zoo goed als
alle op die gronden staande boomen voor
een bedrag van ruim f 100000 nog heeft
kunnen naasten.
Belangrijk nieuws voor den
Handel.
Met toestemming en in overleg met het
Hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie,
zal door de Uitgeverszaak H. H, Fongers
te Uithuizen worden uitgegeven een Num-
merlijst voor den Telefoondienst van alle
steden in Nederland, zooals reeds in de Gids
van de Gemeente-telefoon te Amstordam
voorkomt. De door genoemde firma uit te
geven gids bevat dus in volgorde van de
nummert, alle bij den Telefoondienst aan
geslotenen, en zal in afzondei lijke stedelijke
uitgaven verschijnen.
Gemeente Amersfoort.
Kaasmarkt 24 November 1919.
Aangevoerd 13 wagens, bevattende 2850
K.G. kaas.
Prijzen f69.—totf74.— per 50 K.G.
Gestempelde f f 50
Handel flauw.
De liquidatie der legervoorraden.
We lezen in het «Handelsblad»:
Wat is de reden, dat de liquidatie van
den voorraad legerdekens op andere wijze
plaats vindt dan die van de militaire
schoenen
Te 's-Gravenhage bestaat een Rijkskan
toor voor Huiden en Leder, met een liqui-
dateur aau het hoofd, tot wien de burge-
ÜUIIIIilllllllllllllllllll!
1II1IIIIII|I|I1IIIIII|I|1IIIIIIIIII1III[|I1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI1
VOEDZAAM HEERLUK VOORDEELIG
IIHHIHIHIl
illlllllllllllllllllllillllllllllllHlllf^
wezen, indien de voorstellen op eenigszins
groote schaal tot uitvoering zouden komen.
Doch in de zekerheid dat de aangegeven
weg tot een algemeenen nooit gekenden
welvaart leiden zal, ligt de waarborg dat
deze uitgaven niet verloren zullen zijn. In
tegendeel, wij houden er ons van overtuigd
dat zij spoedig zullen zijn gedelgd.
Bovengenoemde voorstellen zullen de
eerste schreden zijn naar een nieuwe, ge
lukkige Maatschappij, waarin overvloed,
vrijheid en geluk voor ellen en ieder zal
bestaan. Om slechts een voorbeeld uit dui
zenden te noemen van de dwaze verhoudin
gen, voortkomende uit het huidig grond-
monopolie:
Wanneer alle 1000.000 gezinnen, welke
Nederland telt, een huis met een tuin werd
gegeven van 10 Are, zou daarvoor slechts
zijn 3%, zegge drie procent van Neer-
land's territorium. De millioenen, nu ge
bruikt om enkele gezinnen in de groote
steden een woning in iets goedkooper huur
te geven, zijn voldoende om veel meer ge
zinnen een geheel levensbeataan te ver
schaffen op het landl Laat iedere burger
en burgeres, die voor zich zelf een gezins-
Burgemeester en Wethouders hebben tot
commies ter secretarie alhier bevorderd de
heer A. Over, thans Adj. commies.
Proficiat
Stephan Partos.
Volgens een in dit nummer voorkomende
advertentie zal a.s. Donderdag in «Amicitia»
de phenomenale 16-jarige violist Stephan
Partos, thans voor de tweede maal, een
concert-avond geven.
Ongetwijfeld zullen velen, die dezen
virtuoos reeds hebben bijgewoond, en zij,
die hiervoor nog niet in de gelegenheid
waren,hierin aanleiding vinden, naar Amicitia
optetrekken, en den begaafden violist te
hooren.
Het Kamerlid Wijk.
Naar het >A!g. Mil. Weekblad» mede
deelt, gaat de heer Wijk, voorzitter der
onderofficieren-vereeniging »Ons Belang»
voor herstel van zijn geschokte gezondheid
eenigen tijd naar Oosterbeek.
Protest-vergadering.
Maken de schoenmakers en schoenwinke
liers een woekerwinst? Dat is het onderwerp,