AMERSFOORTSCIE COURAIT.
Donderdag
24 Juni 1920
No. 9348
EleclriscliB Meubelmakerij
RAPPORTEN
70e Jaargang
Uitgave van de Drukkerij „DE AMEllSFOOIt'fSCHE COURANT" voorheen Firma A. H. van Cleeff.
Verschijnt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG. ABONNEMENT per 3 maanden f 1.—franco per post f 1.15. Afzonderlijke nummers 5 cent.
ADVERTENIIÊN 1—6 regels 95 cent; ell.a regel meer 15 cent. Bij regel-abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale-, officieele- en
onteigenings-adverteutiën per regel 20 cent. -:- RECLAMES 1—5 regels f1.55; elke regel meer 30 cent. Incasseerkosten worden in rekening gebracht.
Inzending van advertentiön op den dag van verschijnen uiterlijk 10 uur, voor hot Zaterdagnummer uiterlijk Vrijdagavond.
REDACTEUR: K. LUBERTI, AMERSFOORT
BUREAUX: KORTEGRACHT 18 EN VALKESTRAAT 19, TELEFOON 19
Nagekomen bedankjes.
M.
Amersfoort 22 Juni 1920.
Ik heb de eer te bedanken voor U on
partijdig blad.
Hoogachtend
A. VAN EGDOM
Scherbierstraat 8, Amersfoort.
22 Juni 1920.
Mr.
Met deze deel ik u mede alsdat Ik vanaf
heden 22 Juni, als abonné van uw Courant
bedankt.
M.
POORT VAN KLEEF.
A'foort 22 Juni 1920.
Bij dezen bericht ik u vanaf heden geen
abonée meer te zijn van u courant.
WED. J. G. VAN UNEN,
Stationsstraat 23 Amersfoort.
KENNISGEVINGEN.
Vicarie Beurs.
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
brengen ter kennis
van belanghebbenden, dat blijkens mede-
deeling van de Curatoren der Rijksuniversi
teit te Utrecht met ingang van 1 Septem
ber 1920 eerie vicariebeurs van de St. Joris-
kerk alhier beschikbaar komt.
Zij, die daarvoor in aanmerking wenschen
te komen behooren een request (gericht aan
den Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen) in te zenden bij heeren
Curatoren "an de Rijksuniversiteit te Utrecht.
Jongelieden, die hunne opleiding te Amers
foort genoten hebben, worden uitgenoodigd
zich tevens schriftelijk te wenden tot Bur-
gediecester en Wethouders van Amersfoort.
Amersfoort, den 17 Juni 1920.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
De Secretaris.
A. R. VEENSTRA.
BEKENMAKING.
o
Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
brengen, overeenkomstig het bepaalde in
het laatste lid van art. 149 der gemeentewet,
ter openbare kennis,
dat de Raad dezer gemeente in zijne ver
gadering van 18 Juni j.l. heeft besloten de
op 30 Sept. 1919 vastgestelde verordening,
regelende het aantal en de verdeeling van
de werkzaamheden tusscnen de ambtenaren
van den Burgerlijken Stand benevens de
uren, waarop het bureau van den Burger
lijken Stand voor het publiek geopend is,
in dier voege te wijzigen, dkt in het eerste
lid van art. van genoemde verordening
wordt gelezen acht in plaats van zeven en
in het derde lid van dat art. vijf in plaats
van vier.
Amersfoort, 21 Juni 1920.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
A. H. v. NIEUWKERK
Alilogondestr. 105. 105', 107 Tel. 543
IN AMEUBLEMENTEN EN
KANTOORMEUBELEN
van de Commissie tot het instellen van een onderzoek
naar de wijze, waarop de bevolking der gemeente
Amersfoort van levensmiddelen wordt voorzien en
wei ke verbeteringen daarin kunnen worden gebraeht
Koloniale waren.
(Kruideniers* nren.)
De bestudeering van het duurtevraagstuk
op het gebied van koloniale- of kruideniers
waren is wel de moeilijkste taak der com
missie geweest. Om de oorzaken van de
duurte van al deze waren één voor één en
op zich zelf na te gaan, zou zeer tijdroovend
zijn geweest; slechts in enkele gevallen
heeft de commissie zich bezig gehouden
met de bestudeering van den hoogen prijs
van een bepaald artikel. Om niet in te veel
bijzonderheden af te dalen, zag de commissie
zich genoodzaakt Bk-chts in het algemeen
de oorzaken der duurte na te gaan en te
pogen middelen te beramen om die duurte
te bestrijden.
Vonrzoover die artikelen van over zee
worden aangevoerd (en dat is met zeer vele
het geval) zijn van invloed op den prijs;
ie. de prijs in het land van oorsprong;
2e. de vrachten tot de haven van import
3e. de opslagkosten
4e. de winst van den importeur
5e. vrachten haven van import naar grossier;
6e. winst grossier en (of) handelsagent;
7e. vervoerkosten grossier naar winkelier j
8e. winst winkelier.
Wanneer het artikel is een grondstof en
de importeur veelal de fabrikant van het
uit de grondstof te maken artikel is, komen
bovendien in rekening de onkosten, die
vallen op de bereiding van het artikel en
de winst van dezen fabrikant.
Voorzoover ons voedingsmiddelen bereiken,
gereed tot dadelijk verbruik van overzee,
.bijv. de zoogen: Zuidvruchten, deels uit
Californiü en Canada, deels uit Zuid-Amerika
en Spanje, Italië en Griekenland, worden
deze aangevoerd naar de in ons land bekende
stapelplaatsen n.l. Amsterdam, Rotterdam
en Groningen.
De import geschiedt door handelaren, die
hun bestaan vinden in de distributie dezer
waren. Enkele zeer groote handelaren koopen
direct op de productieplaats, andere doen
dit over de schijf van een beursagent. Enkele
keeren, bij overproductie, worden deze
goederen ook wel in consignatie gezonden,
zonder dat van te voren tusschen afzender
en ontvanger een koopprijs is overeen
gekomen. Deze goederen worden, zooals
men dit noemt geveild op de beurs of
middels handelsagenten aan de klein-dislri-
buanten verkocht.
De aanwezige scheepsruimte (het vervoer
middel) is vooral in den tegenwoordigen
tijd van grooten invloed op een regelmatigen
aanvoer. Deze regelmatige aanvoer is weer
van grooten invloed op den vraagprijs der
importeurs.
Toen den vorigen xomer de eerste aanvoer
van rozijnen en krenten werd verwacht,
was de vraagprijs ver boven den kostprijs.
De vraag naar het artikel was groot, zicht
bare voorraden waren hier niet meer aanwezig.
Zoodra zich meerdere aanvoer vertoonde,
daalde de vraagprijs van f t.35 tot fo.75
per 'Ij K. G. Detaillisten, die zich beduidend
hadden voorzien, leden gevoelige verliezen.
Overvloedige aanvoer had nog ten gevolge
dat importeurs hun artikel tijdelijk uit de markt
namen, om verdere daling tegen te gaan.
Door speculatieve aankoop van havermout,
waarschijnlijk om deze weer naar Duitsch-
land te kunnen uitvoeren, hetgeen door de
dalende Markenkoers echter niet mogelijk
werd, moest havermout hier te lande bij
groote hoeveelheden beneden den kostenden
prijs in omloop worden gebracht. Het publiek
profiteerde hier van de verliezen der specu
latieve koopers.
"a de eerste toewijzing der rijstpellers
de rijst gedurende eenige maarden vat)
de markt. Geruchten over enorme prijsver-
hooging deden de ronde. Hier is de oorzaak
te zien der groote, ook door gelegenheids-
konpers gedane orders, op het artikel haver
mout. Dit laatste artikel wordt grootendeeis
van uit Amerika aangevoerd. De hoeveel
heid was niet bekend, noch was bekend
hoeveel eventueel kon worden aangevoerd
(gekocht), noch de gelegenheid tot ver
scheping noch de waarschijnlijkheid van
weder uitvoer der te groote aangevoerde
vooriadcn.
Wat de rijstvoorziening betreft, vordert
de pelling van dit artikel een groote fabriek
matige en een zeer kostbare installatie,
waardoor het bedrijf, waarmede millioenen
zijn gemoeid, nu een monopolistisch karakter
heeft aangenomen. Het feit, dat met dezen
vorm van voedselvoorziening millioenen zijn
gemoeid, is een publiek gevaar geworden,
omdat de prijszetting ten slotte door een
consortium geschiedt. De voedselvoorziening
is hier verdrongen door de voortbrenging
om winst. Dit was mogelijk door den grooten
afstand van de natuurlijke productiepïaatsen,
n.l. Nederlandsch- en Enge scn-Indië en
Japan. De gemeentelijke bemoeiingen zouden
ten deze al niet verder kunnen gaan, dan
bij de regeering aandringen op contröle van
bedoelde bedrijven, opdat het economisch
en sociaal overwicht dezer groote kapita
listische bedrijven op de bevolking een einde
zou' nomen. Hetzelfde geldt in groote mate
van de margarine Industrie en in mindere
mate van de koffie- en theeverpakkers.
Een ander gevaar dreigt bij dezen laatsten
handel. Het grootkapitaal in deze bedrijven
beeft een anderen weg gekozen, om harer
zijds willekeurige prijszetting voor te schrijven.
Door middel n.l. van cene reusachtige reclame
heeft zij een suggestieven invloed op het
publiek verkregen. Het zou de moeite waard
zijn eens te weten, hoeveel geld jaarlijks
door groote firma's als Anton Jurgens, v.
d. Berg Limited. Van Nelle en v. d. Vijver
wordt uitgegeven aan totaal nuttaloozen
arbeid, die natuurlijk den prijs omhoog
Ongerekend het feit, dat de groote mar-
garincfabrikanten den aanvoer van grond
stoffen, ja zelfs van een groot deel der
productie dier grondstoffen beheerschen
de aanplanting en winning van klapperboo-
men (en oliepalmen) en vruchten (copra)
hebben deze firma's naast hunne productie
inrichting der margarine ook eene verkoops
organisatie, die de prijszetting in consumptie
beheerscht. Den detaillist is het niet gegeven,
de prijzen der standaardmurken zelve vast
te stellen.
Door middel van reclame eischt het publiek
hun merken en is dus de geheele verkoop
van bedoelde grootbedrijven afhankelijk.
Indien het geld uitgegeven voor reclame,
zou kunnen worden uitgespaard, zou dit
den prijs al dadelijk tot baat zijn.
Opmerkelijk is het. dat het winst-percen
tage op de verschillende waren bij den
bestaanden toestand zeer ver uiteenloopt.
Bij margarine is dit officieus vastgesteld
door de fabrikanten op 15 15 1 °/o
voor contant. Hiervan ontvangt de grossier
5 tot 12 en de winkelier 15 1%.
Koopen de winkeliers in combinatie direct
van den fabrikant, dan ontvangen deze de
volle korting. I11 deze gemeente heeft de
organisatie der winkeliers uit eigen bewe
ging deze winstmarge tot ia"/o terugge
bracht. Uit den aard kan bij verkoop van
een courant artikel met lager winstmarge
worden volstaan, dan bij andere artikelen,
waar renteverlies en bederf of verjaring ais
factoren van prijsbepaling gelden.
Bij sommige artikelen als bij suiker (nu
5 pCt.) en boter (4 pCt.) daalt het winstcijfer
echter zoodanig, dat dit van invloed moet
zijn op de winstmarge van artikelen, welke
het publiek niet dadelijk naar zijne kwaliteit
weet te waardeeren. De eerste maatregel
die het gemeentebestuur zou hebben te
nemen is, door middel van eene commissie
(gelet op de marktprijzen) billijke winst-
ma ges en verkoopprijzen vast te doen stellen.
DU zal van plaatselijken aard moeten zijn,
omdat aan de bron (bijv. bij suiker) waar
schijnlijk dan de winkeliers (afgehaald aan
het depói) niet onderworpen zijn aan de
hooge bevrachting zooals in plaatsen ver
van de bron af gulegen. Voorheen was de
vracht voor suiker f 0.30 per 100 K.G. eu
voor rijst vanaf de Zaan f 0.20, van at
Rotterdam f 0.30, terwijl dit nu respectie
velijk is f 0.94 '/2 eu t 1.
Er zijn b.v. Zeepfabrieken die wel franco
Amsterdam, Haarlem en Den Hang leveren,
doch naar Amersfoort franco boord plaats
van afzending rekenen. De bevrachting
van ledige fustage en emballage van Amers
foort, dat steeds franco station restante of
franco-wal u costi moet worden verzonden,
bedraagt nu 4 maal zooveel als voor den
oorlog.
Goede organisatie, n.l. wanneer niet slke
winkelier op eigen gelegenheid zou ont
vangen en verzenden, zou kunnen voeren
tot bezuinigingzooals het nu geschiedt
moet dit van invloed zijn op den kostprijs
van vele artikelen.
Voor Amersfoort (en voor onze woonplaats
niet alleen) is er nog een andere factor van
beteekenis, die van invloed is op den kost
prijs. n.l. de aparte dienst, die vele kruide
niers hebben ingericht van het shoorenc en
•bezorgen» aan buis der waren.
Hiervoor zijn noodig goed vertrouwbare
bedienden, die evenredig aan hun arbeids
prestatie goed moeten worden beloond.
Zeer zeker mag men de kosten dezer
«dienst» gerust op 5 pCt. van den prijs der
waren stellen,
Indien de waren nuar hun aard zullen
worden opgeslagen (wat niet altijd het geval
is) en verzorgd en bovendien alles zoo
hygiënisch mogelijk zal worden behandeld
(wat ook helaas niet altijd geschiedt) dan
is eene winstmarge voor den kruidenier van
12 pCt. 5 pCt (voor ilen bezorgdienst)
zeer zeker noodig.
In zeer kleine, beperkte ruimten zonder
eenige opslagplaats voor het bewaren der
goederen worden soms allerlei consumptie
artikelen verkocht. Brandstoffen en vuur
makers, aardappelen en groenten, wasch-
artikelen, chloor, petroleum, gedroogde visch.
chocolade, kruideniers- en grutterswaren,
koffie en thee. worden soms op zeer onoor
deelkundige wijze samen bewaard, verhandeld
en mishandeld.
Dat door mishandelingen, bederf der waren,
dit laatste ook al veroorzaakt door gebrek
aan warenkennis, inkoop van reeds ge
deeltelijk ondeugdelijk, twedehandsch goed
en te lange bewaring door kleinen omzet,
de risico wordt verhoogd en de kostprijs
omhoog moet gaan, is zeer begrijpelijk;
omdat tezelfder tijd in dergelijke zaken,
dikwijls gedreven door vrouw of kinderen,
terwijl de man andere bezigheden buitens
huis heeft, nog al eens «op de pof» wordt
gekocht, waarvan de risico wederom zwaar
op de verkoopprijzen moet drukken, kan
men in dergelijke winkeltjes nauwelijks van
«zaken doen» spreken, van koopmanschap
