Dinsdag 19 October 1920 No. 9397 70e Jaargang Uitgave van de Drukkerij „DE AMERSFOORTSCHE COURANT" voorheen Firma A. H. van Cleeff. Verschijnt DINSDAG-, DONDERDAG- en ZATERDAG. ABONNEMENT per 3 maanden f 1.franco per post f1,15. Afzonderlijke nummers 5 cent. ADVERTENTIÊN 1—6 regels 95 cent; elke regel meer 15 cent. Bij regel-abonnement reductie, waarvan tarief op aanvraag kosteloos. Legale-, officieele- en ontelgenings-advertentien per regel 20 cent. RECLAMES 1—5 regels f1.55!; elke regel meer 30 cent. Incasseerkosten worden In rekening gebracht. Inzending van advertenti6n op den dag van'verschijnen uiterlijk 10 uur, voor het Zaterdagnummer uiterlijk Vrijdagavond. REDACTEUR: K. LUBERTI, AMERSFOORT BUREAUX KORTEGRACHT 18 EN VALKESTRAAT 19. TELEFOON 19 Buitenlandsche Kroniek. Polen. Polen ligt tusschen twee landen, Dultsch- land en Rusland, die op het oogenblik zwak zijn, maar die eenmaal weer sterk zullen worden. En wat vooral deze omstandigheid zoo moeilijk en gevaarlijk maakt, is, dat Polen als zelfstandige staat is geconstitueerd ten koste van beide genoemde landen. Deze feiten zijn dan ook het uitgangspunt voor de door de Polen aangenomen hou ding tegenover het vredesvraagstuk, zooals dit duidelijk Is belichaamd in den knapsten Poolschen staatsman Roman Dmovskl. Reeds in 1908, toen hij lid was van de Russische Doema, gaf hij een beroemd boek uit over >Dultschland, Rusland en het Poolsche vraagstuk, waarin hij uiteraard den huldigen toestand niet kon voorzien en dus voor onderstelde een sterk Duitschland en Rusland. Waar nu de verzwakking dezer landen niet lang duren kan, blijft ten slotte zijn be schouwing alleszins van waarde. Wij zullen daarom zijn argumentatie met korte woorden weergeven. Polen, meent hij, beklemd als het zit tusschen twee grootmachten, moet zich oriCnteeren hetzij naar links, hetzij naar rechts. En waar nu de Poolsch-Dultsche tegenstelling niet kan worden opgeheven of zelfs maar verzacht, moet Polen zich dientengevolge naar het Oosten wenden, pogen zich met Rusland te verstaan. Daarbij dacht Dmovski natuurlijk niet aan een inter- nationaal, doch aan een nationaal voelend Rusland. Naar aanleiding van dergelijke over wegingen was het, dat Dmovski, die chef was van de Poolsche delegatie ter vredes conferentie in Parijs, trachtte zich vrij te houden van de andere randstaten en hun verhouding tot Rusland, en dat hij later een tegenstander was van Pilsudski's poli tiek, toen deze zich ging richten op het verkrijgen van de grenzen van 1772. Nu heeft bij den huldigen (voorloopigen) vrede Polen deze grenzen van '72 ook wel niet bereikt, maar de nieuwe grens is toch zoo ver die richting uit, dat zij een toekom stige toenadering der betrokken landen, een Poolsch-Russisch Verbond dus, onmogelijk moet maken, In ons vorig artikel zelden wij reeds iets over de ethnografische kwestie in het Noorden waar de Polen een zuiver Wit-Russische bevolking inlijven, van welke de godsdien stige, cultureele en economische verhou dingen eischen dat zij bij Rusland blijft. In het Zuiden is de situatie al niet anders, alleen betreft het hier geen Wit-Russen, doch Klein-Russen of Roethenen. Ongeveer de helft van het vroegere Russische gouver nement Wolhynie, met een bevolking van ongeveer ï1/? miljoen, komt aan Polen. De voor de Polen gunstigste statistiek wijst uit, dat daarvan 9 pCt. Polen zijn en 13 pCt. Joden. De rest bestaat uit Roethenen (Oekrai- □ers). Maar van de Roethenen geldt het zelfde als van de Wit-Russen: hun belang wijst naar het Oosten. Tijdelijke tegenstel lingen zullen ook daar de blijvende gemeen schappelijke interessen niet kunnen verdoe zelen. Juist deze Wolhyntsche aangelegenheid behandelt Dmovski uitvoerig in zijn boek >La question Polonaise». Hij zegt, dat het de Roethenen aan nationaliteitsbesef ont breekt, dat zif zich »Iaten russlficeeren». En in een noot (op 25 September 1919) aan Clemenceau verklaarde hij, dat »de roetheen- sche (Oekraïnsche) teak slechts zeer onvol doende ontwikkeld is en niet in staat is een beschaafd mensch te voldoen.» Met andere woorden: de Oekraina is een integreerend deel van een gezond Rusland, er is niat de minste basis voor de zelfstandigheidsidee, en er is In nog geringere graad werkelijke drang om bescherming te zoeken bij Polen. Behalve Wolhynie wordt ook geheel Galide Poolscb. Galiclé was, zooals men zich herinnert, een Oostenrijksch Kroonland. Het westelijke deel met de hoofdstad Krakau heeft een bijna zuiver Poolsche bevolking, maar het Oostelijk deel is Roetheensch. Zelfs de Poolsche statistiek heeft voor Oost- Galicië 75 pCt. Roethenen. Het zal er niet ver naast zijn, wanneer men rekent dat er 3 mlllioen Roethenen wonen en 1 miilioen Polen. En de lijdensgeschiedenis van Oost- Gallcifi sedert 1918 bewijst duidelijk genoeg, dat de Roetheensche bevolking heftig antl- Poolsch is. Een nadere beschouwing van Polens nieuwe Oost-grenzen geeft dus, naar het ons voorkomt, niet den indruk van stabili teit Onafwendbaar, wanneer Rusland zich weer herstelt, zullen zij voeren tot een Poolsch-Russiscbe tegenstelling. En waar Dmovski ongetwijfeld gelijk heeft, dat de Poolsch-Duitscbe tegenstelling zich niet laat wegredeneeren, zal de positie van Polen moeilijk en gevaarlijk blijven. Het nieuwe Polen is het, dat dom en dwaas genoeg een Russiscb-Duitsche coalitie het eerst en het meest in de hand werkt. Firma K. W. JAEGER AFLEVERING BINNEN 8 DAGEN WINKEL: FABRIEK: LANGE8TB. 74 - KAMPSTB. 96-%r TELEFOON 198. BEVOLKING. Mijdrecht n. Z.-Singel 38 Mej. J. Knip pers, Denekamp naar Z.-Singel 38 Mej. A. de Vent, Deventer n. Z.-Singel 38 A. Sanches, Haarlem n. A.-Paul.l. 14 C. Otten, Amsterdam n. Leusderw. 204 S. Ellens, den Haag naar Utr.weg 127 J. Grijscn, Eibergen n. Verhoev.str. 28 J. de Visser, Leeuwarderadeel naar H. v. Vlaodenstr. 18 J. Beyens, Bondowoso (N.I). naar Regentessel. 2 H. Otten, den Bosch naar Soesterweg 179 J. Meyboom, Nij megen n. Vondellaan Mej. B. Putten, Epe naar Soesterw. 242 H. Hansen, Vlissingen naar Tulnstr. 4 A. Middel hoven, Soest n. Leusderw. 180 A. Ver- hoeff. Zutphen n. Breestr. 10 Wed. H. Nijenhui», Helder n. Bernulfusstr. 41 F. Pels, Maastricht n. Kruiskamp 46 A. v. Bemmel, Kazerne naar Kamp 491 Mej. A. Bouwman. Achttienhoven n. Westerstr. 83 H. Helmink, Apeldoorn n. Kromme- straat 29 T. Wels, Kazerne n. Havik 5 Mej. M. Bremekamp, den Haag naar Sch penn.str. 9 Mej. E. Bakhuis, Amster dam naar Tesschelschadel. 2 G. Gouw, Nijmegen n. Gr. Haag 25 Mej. W. Mertz, Amsterdam naar Zogstr. 48 H. Verhey, Ede naar Wilh.str. 46 Mej. E. de Gans, Amsterdam naar Kroontjesmolen 3 E. van Selfhout, Ede naar Langestr. 42. Opgave van gevestigde personen van t tot 9 October 1920. B. Visser, Leiden (kaz.) naar L. Nic.str. 4a C. Brakel, Zaandam n. Langestr. 139 B. v. Oosterhoudt, Amsterdam naar J. v. Dieststr. 5 Mej. A. Bakker, Apeldoorn naar Utr.weg 15 Mej. J. de Vries, Hil versum naar B.-Wuyt.l. 54 J. Snoek, Utrecht naar Aldeg.str. 107 Mej. M. Ravesteyn, Amsterdam n. Utr.weg 239 A. Citroen, den Haag naar Pr.-Frederlkl. 6 Mej. M. de KruyfF, Soest n. Langestr. 59 Mej. W. v. d. Linden, Helder naar P.-Bothtaan 26 Mej. J. v. d. Heul, Vlaardingen naar Regentessel. 5 Mej. H. Lensink, Gendrlngen n. P.Pijpersstr. 7 C.Jansen, Velsen naar Langestr. 116 R. Gijse, Utrecht n. Leusderweg 69 H. de Jong, Maartensdijk n. Kamp E. G. Vrlelink, Steenwijk naar Hof 9 Mej. A. v. d. Berg, Barnsveld n. Tesschelschadel. 4 C. de Bruin, Amsterdam naar G. v. Stellingw.str. 2 Mej. B. Bosma, den Haag n. Utr.weg 102 M. v. Diepen, Assen naar St.-Andrlesstr. 20 K. Krone, Hildes- heim n. Soesterw. 361 Mej. A. Laub- meler, Piliting naar Gr. Haag 78b W. Stender, Hannover, n. Verhoev.str. 46 P. Möller, Lützendortmund n. Soesterweg 361 F. Springer, Berlijn n. K. Bergstr. 28 Mej. A. Waile, Wamel n. Regen tessel. 33 Mej. E. Sonneborn, Elberfeld naar v. Bemmelstr. 48 H. Pannemans, Venlo naar M. Withoosstr. 6 Mej. W. Santing, Dordrecht naar Arnh.weg 77 Kinderen Jas, Rotterdam n. Beekenstl. 37 Mej. M. de Jonge, Zeist n. Beekenst.l. 37 Mej. C. Hopster, den Haag naar Beekenst.l. 37 Mej. T. Dijkhuizen, Gro ningen n. Beekenst.l. 37 Mej, E. Tenisse- Rozenburg, Hilversum n. Muurh. 125b L. Verdaasdonk, Amsterdam naar Muurh. 125b A. Wentholt, Amsterdam n. Muurh. 125b J. v. d. Schrieck, Rotterdam naar Utr.weg 228 A. de Leeuw, Utrecht n. Utr.weg 228 J. de Leeuw, Utrecht naar Utr.weg 228 B. Aben, Laren n. Utr. weg 228 Mej. G. Mees, Amsterdam n. Z.-Singel 38 Mej. M. v. Straaten, Vianen naar Z.-Singel 38 Mej. T. van Dam, STADSNIEUWS. KENNISGEVING. Burgemeester en Wethouder van Amers foort brengen ter openbare kennis dat bij hen van Gedeputeerde Staten van Utrecht is ingekomen een verzoek van Mejuffrouw E. ACHTENBERG, wonende te Ameisfoort, Hellestraat 20, n vergunning voor den verkoop van ster ken drank in het klein voor gebruik ter plaatse van verkoop alleen aan logeergasten in de beneden voorkamer van het perceel Hellestraat 20. Dat binnen twee weken na de/e bekend making een leder tegen het verleenen van deze vergunning schriftelijke bezwaren kan inbrengen. Amersfoort, den 12 October 1920. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, v. RANDWIJCK. De Secretaris, A. R. VEENSTRA. KENNISGEVING. Burgemeester en Wethouders van Amers foort; Brengen ter openbare kennis; dat bij hen is Ingekomen een ver zoek van JOHAN OERLEMANS, wonende te Amersfoort. Leusderweg No 50 om verlof tot den verkoop van uitsluitend alcoholvrijen drank voor gebruik ter plaatse van verkoop in perceel Leusderweg No 50. Dat binnen twee weken na deze bekendmaking een ieder tegen het verleenen van deze vergunning schriftelijke bezwaren kan inbrengen. Amersfoort, 15 October 1920. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, v. RANDWIJCK. De Secretaris, K. KAAN. Jzn (1. s.) Opening Volksuniversiteit. In het aardig met groen versierde zaaltje van >Ons Huis» werd Zaterdagavond onze Volks-Universiteit officieel geopend. Onder de aanwezigen merkten wij opde Burge meester, een zestal raadsleden, wethouder Veis Heijn, de directeuren van verschillende openbare diensten en van de Ambachts school, de secretaresse van de Utrechtsche Volksuniversiteit, vertegenwoordigers van de moderne en christelijke vakcentrales en m het garnizoen. De voorzitter, de heer Mledema, opende de bijeenkomst met een woord van welkom tot de aanwezigen en in het bijzonder tot den eerevoorzitter der volksuniversiteit, bur gemeester Van Randwijck. Hij noemde deze opening der V. IJ. een gewichtig en zonnig moment, bovenal om het verblijdend* feit dat deze stichting tot stand gekomen is door samenwerking van alle partijen en richtingen. Deze samenwerking ia van zesr groote waarde voor de V. U., daardoor toch wint zij aan innerlijke waardeen kracht en verkrijgt een groote mate van stabiliteit. Onze V. U. is dan ook bestemd om alle volkslagen en alle richtingen te dienen en te vereenigen tot het bereiken van één doel. Deze eenheid en dit gezamenlijk werken zal leiden tot eerbied voor elkanders over tuiging, tot begrijpen en waardeeren van datgene, waar men eertijds vreemd, ja vijandig tegenover stond. Op het gebied van opvoeding en onderwijs is eenheid bovenal noodig. Dezelfde eenheid, die in een gezin bestaan kan en moet, willen wij ook In de maatschappij. In ons groeit dit verlangen, wat zeker in de toekomst werkelijkheid zal worden. Wij keeren ons tegen despecialisatie, die op elk terrein is waar te nemen, en willen de synthese der menschheid. Spr. verwacht en hoopt, dat de stichting der V. U. moge zijn het morgengloren van dezen nieuwen dag! De openbare leeszaal en bibliotheek werkt ook in deze richting, vandaar dat het bestuur dezer instelling de voorbereidende stappen deed om te komen tot stichting der V. U. Er is krachtig en met grooten spoed gewerkt. Spr. dankt alle medewerkers, in het bijzonder den secretaris der V. U„ den heer Mebius, voor het vele werk dat zij verricht hebben. Daarnaast dankt hij het gemeentebestuur en andere autoriteiten voor de ondervonden steun en medewerking. Het doel der V.-U. is het vormen der menschen tot menschen. Wat zij niet wil dat Is: voedsel geven aan het Intellectualisme. Er zal niet getracht worden meerdere ver standelijke ontwikkeling te bereiken, daar aan is niet in de eerste plaats behoefte; doch medewerken aan de geestelijke en karaktervorming van den mensch, dat is wat wij beoogen. De inrichting der cursussen is daarom zoo, dat het grootst mogelijke contact tusschen leider en cursisten bereikt kan worden; de verhouding moet immers zoo intiem mogelijk zijn, niet van school meester tot leerling, maar van menschen die elkander leeren kunnen. Gedachten- wisseling moet zooveel mogelijk plaats hebben, daardoor zal vergrooting van ons geestelijk kapitaal verkregen worden. De cursisten hebben dus voor een groot deel het welslagen onzer stichtingln hunne handen. Wij twijfelen niet aan het gelukken van ons doel, wanneer dit begrepen wordt. Het is vooral ons doel die lagen der bevolking te bereiken, die in materieel opzicht gedrukt zijn; zij vooral moeten gelegenheid hebben zich geestelijk te voeden en te ontwikkelen. Zij moeten zich niet af laten schrikken, maar tot ons komen. Hoewel dus onze V.-U. niet In de eerste plaats gesticht is voor hen die reeds alge- meene kennis bezitten, zijn zij toch ook van harte welkom. Het programma biedt van alles, men heeft maar toe te tasten. Elke richting kan er zijn gading vinden. De V.-U. zal medewerken tot beter be grijpen van elkanders inzichten, gedachten en beginselenhet zooeven geschetste begin onzer samenwerking, voorspelt voor de toekomst alle goeds. Reeds 365 personen lieten zich voor de cursussen inschrijven, 65 pCt. van dit getal behoort tot de arbeiders klasse. Enkele cursussen zijn reeds geheel bezet. Het aantal leden bedraagt 30 en dat der donateurs 3. Het Nut gaf reeds f 150

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsche Courant | 1920 | | pagina 1