Bel dan op No. 42
Secretaris flerHircommissie
TE KOOP:
D. VAN NIEUWENHOVBN
Hebt li een
Taxi of Auto noodig?
Wijdingsavond Rem. Kerk.
Ds. Miedema heette de talrijke aanwezigen
hartelijk welkom op dezen eeraten wijding»-
avond in dit Seizoen, tevens den wensch
uitende, dat allen gekomen zijn om een uur
van stille wijding, niet om een voordacht,
niet om mooi voorgedragen muziek, doch
om een uur van rust te hebben te midden
van een leven vol onrust en strijd,- we zijn
dan nader gekomen tot die macht, waarvan
we den naam niet kunnen uitspreken. Deze
avond is gewijd aan Rabindranath Tagore,
die wondere gestalte uit het verre Oosten.
Spreker zal weinig van hem zeggen, doch
alleen enkele gedachten van hem weergeven.
En niet vragenIs die man een kristen
of een heiden? Want die fhan, die juist zoo
veel over de wijding heeft geschreven, is
van goddelijke gedachte. Hij is de brenger
van de liefde, liefde jegens het kind, jegens
echtgenoot, naastenliefde en liefde jegens
God.
Scboone gedachten van Tagore werden
gehoord. De liefde jegens het kind is een
aantrekkelijkheid van Ta gore's persoonlijk
heid, en geboren uit meei. en met het kind.
Bij intuitie begrijpt hij het kind, dat hem
ook weer begrijpt. De school, die hij voor
het kind gesticht heeft, klinkt als een
sprookje. Hier bij ons spreekt het koude
verstand, daar worden ze opgevoed tot
ware menschen en vertellen, wat er leeft
in hun zieluit het bundeltje de >wassenden
maan» werden schoone gedachten voorge
dragen. De Krlstus heeft dit ook gezegd,
doch de woorden van Tagore hebben hier
door meer diepte, meer klank. Waar die
liefde zooveel te wenschen overlaat, be
weert men, dat Tagore een Oostersch asceet
is, die de realiteit niet ziet. Dit is niet zoo.
Hij houdt rekeniDg met de werkelijkheid,
met de practijk.
Ook werd nog ten gehoore gebracht
Tagore's gedachten over liefde jegens God.
Dit is de hoogste boodschap, die hij ons
heeft gebracht, klanken van alle tijden.
Iemand, die leeft uit God, hooren we hier.
Aan onzen tijd heeft hij een onbeschrijfe-
lijken zegen gegeven. Orgel- en vioolspel
en zang droegen niet weinig bij om de
plechtige stemming van dezen avond te
verhoogen.
Volksuniversiteit.
J. TAL
Opperrabbijn te Utrecht,
over
VOORNAAMSTE BEGRIPPEN OMTRENT
JODENDOM EN JODENHETO.
Eerste leting.
Op het programma is als titel van den
cursus vermeld: «Jodendom en Joden
dit is fout. Het had moeten zijn «Jodendom
en JodenAtifl'.c In zooverre is d« vergissing
echter toch weer juist, dat de geheele ge
schiedenis van bet joodsche volk gekenmerkt
wordt door het voortdurend leed. Steeds
werden de joden beschouwd als wezens die
geen menschenrechten verdienen dit reeds
gedurende 2000 jaar. Bij de behandeling
van de geschiedenis zal juist dit feit telkens
op den voorgrond treden.
Deze geschiedenis zal overigens slechts
in heel groote lijnen besprokeu kunnen
worden.
Het knooppunt van de joodsche geschie
denis is het jaar 70 van de christelijke jaar
telling, toen Titus Jeruzalem en den tempel
innam. Wat daar vóór ligt, is een gehéél en
wat daarna komt eveneens. Door die over
winning van Titus werd de toestand van
bet joodsche volk geheel veranderd. Hst
waa als had er een stem geklonken, die
zeide «Nu kunt ge gaan. Ge zijt toegerust
met een geest en met een kracht van
karakter om meer te verdragen dan ooit
een ander volk zal doormaken. Laat dat nu
de wereld zien!» Eo het joodsche volk is de
wereld doorgetrokken en hééft het laten zien.
Wat was er met Israel geschied tót dat
moment? Uit de duisternis der oudste ge
schiedenis maken zich de figuren los van
Abraham, Izak en Jacob de eerste komt uit
Babeler ontwikkelt zich een patriarchaal
clan-leven in Psleatina en ten slotte
trekt de hecle da» naar Egypte. Daar,
in Egypte, komt reeds een volkomen botsing
eo openbaart zich het werkelijke karakter
van het Jodendom. Daar in Egypte woont
bet volk van de moderne beschaving van
diea lijd, met zijn afgodendienst van dieren,
met zijn verfijnde cultuur en hoog-opgevoerd
genotsleven, en te midden hiervan komt
te leven de natuur-krachtige stam van Jacob
en daarmee komi tevens de tegenstrijdigheid.
De Egyptenaren verdiepten zich er in, wat
er gebeurde na den dood en de dienst van
het lijk was bij hen zeer belangrijkbij
den stam van Jacob daarentegen ia de over
tuiging van God, den eeuwig levende, hst
Bioscoop Langestraat.
De derde serie van Den Koperen Kogel.
De lezer zal zich herinneren dat wij ge
bleven waren bij de scène waar King op
zijn jacht Rosalind tracht te overmeesteren,
terwijl James in een motorboot het schip
nadert. James kan nog op het laatste mo
ment Rosalind redden, maar heeft zich dan
te verdedigen tegen de overmacht van
King's bemanning. Op dit oogenbllk echter
vliegt het schip in brand, is alle twist ver
geten en springen allen om zich te redden
over boord en weten behendig het land te
bereiken.
Rosalind, die meent werkelijk met King
gehuwd te zijn, wil niet bij James blijven,
doch keert naar huis terug. Daar valt zij
evenwel opnieuw in banden van King, die
baar voor de tweede maal in een boot
ontvoert, doch haar nu naar zijn woning
weet ts brengen. Rosalind is dus weer In
het uiterste gevaar, doch King's «vriendin»
steekt er een slokje voor, op het beslissende
moment. Dan komt Rosalind's oom King
opzoeken en vertelt dat James opnieuw
door de politie is gearresteerd en dat hij
onschadelijk moet worden gemaakt, omdat
hij weet dat het huwelijk niet wettig is en
dat wel eens aan de politie zou kunnen
verklappen. Door middel van een tijdbom
zal men hem van|de wereld helpen. De oom
en King zullen zelf dit werkje opknappen.
Zij gaan daarvoor naar het politie-bureau
en vragen James te spreken. Handig wordt
dan de bom onder zijn legerstede verborgen.
Hun opzet mislukt echter, want wel ont
ploft de bom, doch hij slaat slechts een gat
in den muur.
James, licht gekwetst, weet door dat gat
te ontsnappen.
Rosallna, die in King's huls onder be
waking van een medeplichtige is gebleven,
weet vriendschap te sluiten met King's
vriendin, die nota bene haar opzoekt met
de bedoeling haar te vermoorden! Die
vriendin brengt aan James een briefje,
waarin staat waar Rosalind zich bevindt,
en dat hij nog even voor de ontploffing
ontvangt. James snelt dan naar King's huis,
verschalkt den bewaker en ontvlucht met
zijn geliefde.
De oom en King vinden dat het nu ge
vaarlijk voor hen beglit te worden en be
sluiten een poos te verdwijnen. Zij kiezen
daarvoor het hol van «Pop» Bates, de
boeven-na? m van den z.g. dominé. die het
huwelijk van Rosalind inzegende. Het toe
val wil, dat deze laatste met James juist
dan den dominè komt opzoeken, om van
hem te weten te komen of het huwelijk
geloof in bet leven op deze wereld in ziju
volle kracht en schoonheid.
Daar in dat land maken ds Joden een
school door van ellende en worden zij ge
smeed tot een Volk.
Gaan wij den tijd van het trekken door
de woestijn en ook dien van de verovering
van Palestina voorbij. Na die veroveriog
komt het joodsche volk in een geheel
andere positie te slaan dan voorheen. Want
wat zien wij hier Dat dit volk, met zijn gansch
andere levensleer dan de omringende volken,
te zwak van geest en te klein van gemoeds
kracht is om die leer in het dagelijksch
leven over te brengen dat het zelf benéden
dis leer staat sn telkens weer verdrinkt in het
heidendom er omheen Maar wanneer het dan
zooveel heeft doorgemaakt en telkens weer
is gered en zijn eenheid weer heeft herkregen,
dan zien wij de figuren van Jozua en van
Saul, en later van David en Salomon naar
voren komen, onder wie ean bloeitijd voor
het joodsche volk aanbreekt, zooalshet dien
later nooit weer gekend heeft. Of Israel
toen een «groote mogendheid» was, doet
daarbij niet ter zake, althans niet of het
dat was in matei iëelen zin. Want in geeste
lijken, in Idefielen zin was het dat zéker.
Na Salomon's sterven begintonmiddellijk
het verval, splitst het rijk zich in tweeën,
vindt men er de gewone decadentieverechijn-
selen van hof-intriges, kroonpretendenten
enz. De twee staten, waarin het rijk uiteen
valt, zijn Juda en Israel. Hst laatste, Noorde
lijke, rijk gaat al gauw te grondeomstreeks
700 voor Christus wordt het door den Assy-
rischen wereldveroveraar veroverd en bij
zijn rijk gevoegd.
Israel ging onder aan eigen zwakheid.
Het was onder invloed gekomen van den
Baal- en Astarte-dienst, al was er een
man die daar tegen durfde optreden, de
profeet Elia, die geen vrees kende en die
gehoorzamen wilde aan het gebod van rein
heid, dat God de menschen gegeven beeft.
Zijn opvolger Elisa volgde hem daarin, en
met hem waren er nog meerdere profeten.
Maar het volk was niet ontvankelijk voor
hun woord en het Israëlitische rijkging onder.
Het Zuidelijk rijk, Juda, bleef langer in
stand. Ook daar waren profetenHozea en
Jesaja. De profeten waren mannen, die zoo
wel op godsdienstig als politiek terrein op
traden, omdat zij geen verschil zagen daar-
tusschen. Ook vindt men bier in het Zuiden
groote koningsfiguren, die niettemin den
ondergang van hun land niet hebben kunnen
voorkomen. Nabucadnezar verovert ten slotte
het land en ook Jeruzalem en verbrandt den
tempel, waarna bij het volk meevoert naar
wel wettig is. Zij worden gevangen ge
nomen en in een kamertje opgesloten, waar
de bodem een vuurhaard verbergt, die
thans door de schurken wordt opgestookt.
De vlammen staan hoog op in het kleine
vertrek en de dood schijnt nabij.
Tot zoover deze keer.
Van de verschillende bij-films vermelden
wij alleen die van de vacantie-kinderfeesten
te Soesterberg. Niet omdat de andere Üms
niet veel zouden beteekenen integendeel I
maar omdat deze zoo buitengewoon aardig
ia, omdat wij zoo hartelijk ons erbij kun
nen verheugen in het plezier van die arme
bleeke stad-klndertjes op onze hei, waar ze
ravotten en smullen voor twee, en ook
omdat onze brave huzaren-muziek, met
kapelmeester Scholten aan het hoofd, er op
vereeuwigd is. Dit moet ieder zienl
Fruit- en Gr o e n t e n v ei li n g
Noteering van 20 October
Roode kool 2—7 ct.; groene kool 3—5
ct.sav. kool 3!9 ct.witte kool 6—8
ct.bloemkool 5—16 ct.: komkommers 14
ct.: alles per stuk.
Spinazie 94to ct.druiven 0000 ct.
tomaten 17 ct.slaboontjes 46 ct.pronkers
3 ct.; appels 5—31 ct.; peren 12—20 ct.;
spruiten 00—19 ct'postelein 15—17 Ct.;
stoofperen 1213 ct.: alles per pond.
Aardappelen 84 ct.uien 94 ct. per K.G.
Sla f060—fi.75; andijvie fo.60—f 1.25
de 100 st.
Wortels 3—8 ct.bieten 3 5 ct. per bos.
Kaasmarkt.
Aangevoerd werden op 18 Oct. 1920, 58
wagens, bevattende 10200 K.G. kaas.
Prijzen f80.— tot f84.50 per 50 K.G.
Handel matig.
Brutale diefstal.
Hedennacht, omstreeks even voor twee,
heeft er hier ter stede een brutale inbraak
plaats gehad. Een groote spiegelruit wrrd
ingeslagen in den goud- en zilverwinkel
van den beer J. J. Smit. Krommestraat 25
alhier, en door het gat een bakje met on
geveer t6o gouden heeren- en damesringen
uit de vitrine ontvreemd, zijnde gladde
verlovingsringen, fantasie damesringen met
steentjes en pareltjes, heeren- en dames
zegelringen en eenige geribde zegelringen
met plat gouden bovenvlak (zonder steen
dus), en één gouden kettingringetje.
De zaak wordt onderzocht.
Uit het politie-rapport.
Bekeurd terzake het als bestuurder van
een paard en rijtuig een paard medevoeren
en daarmede in draf rijden binnen de be-
boudekom der gemeente, J. S., Hoogeweg.
Babylon. Van al de schoonheid is dan niet!
meer over. Maar dan gebeurt er iets merk
waardigs in de Babylonische gevangenschap
ontstaat iets sterks en groots. Het joodsche
volk laat zijn zedeloosheid en goddeloosheid
vallen en keert er nimmer meer toe terug 1
Jeremia had dat voorspeld.
Als eindelijk van Cyrus verlof ontvangen
wordt om naar Palestina terug te keeren,
wordt onmiddellijk begonnen aan den bouw
van een nieuw Jeruzalem en een nieuwen
tempel. De jonge kolonie begint een nieuwe
maatschappij te stichten, doch heeft veel
moeite om niet onder te gaan in het heidendom
van rondom. Eindelijk gelukt het aan Nehemia
het volk van alle heidensche elementen te zui
veren, waarna Ezra en zijn leerlingen door
hun onderwijs een stempel op het volk
drukken, die het in zijn geheel zou bij
blijven. Aan Ezra is het ook te danken,
dat de oud# schrifturen behouden zijn ge
bleven; hij en zijn leerlingen hebben alles
uitgezocht wat aan oude schrifturen voor
handen was, om daarin en daarmee het volk te
onderwijzen. En het was goed, dat het joodsche
volk met dezen joodschen geest was toege
rust, want het zou geweldige schokken te
doorstaan krijgen. Dat was reeds dadelijk,
toen een honderd jaar later Alexander de
Groote alle volken wist bijeen te brengen
onder zijn scepter.
Na zijn vroegtijdlgen dood ontstond er
twist tusschen zijn verschillende veldheeren
over de verdeeling van het Rijk, waardoor
de gebeele beschaafde wereld in vuur en
vlam kwam te staan. Ook het joodsche volk
werd daarin betrokken, omdat Palestina
juist op de grens lag van de rijken van
twee dynastieën, die elkander heftig besteden:
de Ptolemaeeu in Egypte en de Seleuciden
in Babylonie. Maar nog veel grooter strijd
was er in het land zelf. Alexander de Groote
had overal de Grieksche beschaving ver
breid, welke door allen met vreugde ont
vangen werd. Door alleD, behalve door het
joodsche volk I De joden voelden onmiddel
lijk de tegenstrijdigheid van Jodendom en
Helleenscben geest. Het was de strijd
tusschen God, den Al-Vader, en Zeus, die
nogal een liederlijk leven leiddehet was een
botsing tusschen twee wereldbeschouwingen,
tusschen meuzchen, die begrepen, dat zij
zich hadden te onderwerpen aan de elscben
van den geest, en tu*9chen menschen, die
meeoden zich alleen te moeten laten leiden
door den smaak van het lichaam. Juist hier
komt het karakter van ernstig willen bij de
Joden zoo sterk naar voren. Ook door dwang
zijn zij daarvan niet af geweken. AJs dan
ook koning Antiochus slechts één bescha-
Nachtverblijf verleend aan H. J. E. B.
en M. P., op weg naar Amsterdam.
In verband met den gistdieistal bij de
firma K., Arnb.str., is aangehouden zekere
L. V.. wonende Groote Haag; hij is naar
Utrecht overgebracht en bij den officier van
Justitie voorgeleid, door wien hij is aange
houden.
Terzake beling in deze zaak is nog
proces-verbaal opgemaakt tegen v. d S.,
wonende Kleine Haag.
Bekeurd wegens openbare dronken
schap J. V., Rotterdam.
ADVERTENTIES.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort roepen sollici
tanten op naar de betrekking van
op een salaris van f900 per jaar.
In functie trediog zoo spoedig mogelijk.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
v. RANDWIJCK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Eenige wagons puikbesto
a f 3.75 per 70 K.Gtaco op 4e wagon
NOORD WOEDE (Fr.)
EEN MOOI GEMEUBILEERDE
VILLA OF HEERENHÜISJE
op netten stand te Amersfoort te liuur
gevraagd.
Brieven No. H 14630 bureau HAAGSCHE
COURANT, den Haag.
ving in zijn rijk wil dulden en met geweld
doordwingen, dan komt er opstand bij de
joden de beroemde opstand der Maccabaeën.
Een kleine troep joden, bezield door hun
ideaal, verslaat telkens weer de groote legers
van den vijand en maakt Israel weer onaf
hankelijk.
Maar dan komen weer allerlei intriges.
Hr komt een geheele MaccabaeCn-dynastie,
welke er alleen Daar streeft de koningsmacht
te vergrooten. Eindelijk wordt het overschot
van hun huis uitgemoord door Herodes.
den RomeiDen-dienaar. En bier begint de
groote tragiek van het Joodsche volk. Want
waar de Romeinen kwamen, was alleen uit
persing, «groeide er geen gras meer», en
nu is juist Pompejus, de Romeinsche veld
heer, door de Maccabaëen zelf in het land
gehaald om hun onderlinge twisten te be
slechten, waardoor het hem ten slotte ge
makkelijk' viel het land te veroveren. Als
scheidsrechter geroepen, hitste hij de beide
partijen tegen elkander op. Het odes, de
koning, zorgt alleen voor zijn eigen belang
en kijkt daarbij de Romeinen naar de oogen,
omdat hij weet, dat die hem zonder veel
moeite kunnen afzetten. Wel liet hij den
tempel verfraaien, kocht hij koren voor bet
volk In tijden van hongersnood, maar dat
was omdat hij de aanhankelijkheid van het
volk zoo dringend noodig bad, terwijl al
die daden toch nimmer al zijn moorden
en wanbedrijven konden goed maken. Zoo
heeft Herodes, die alleen dacht aan eigen
genoegen, het joodsche volk ontzettend veel
kwaad gedaan.
Na zijn dood beginnen de partijschappen
opnieuw. De landvoogden persten het land
alt en eindelijk barstte opnieuw een opstand
los. Dan komt Vespasianus met zijn legioensn
en verovert stap voor stap het joodsche land.
Na hem komt Titus, die de verovering
voltooit door Jerusalem In te nemen. Daarbij
wordt de tempel verbrand en heeft de
joodsche staat opgehouden te bestaan. Maar
op dat zelfde moment zitten ook de groote
joodsche mannen tezamen en zinnen er op,
hoe zij hei joodsche volk, hetzij dan al niet in
eigen staatsbestaan dan toch gééstelijk kunnen
doen voortbestaan, drijvende op hun ide6el
bezithet Jodendom. De leerschool voor het
onderwijs in het jodendom, met goedvinden
der romeinen te Jamnis gesticht, heeft Israel
gered. Van daaruit zijn de mannen voort
gekomen, die Israel leiding hebben kunnen
geven voor de komende geslachten.
De romeinen hebben de joden niet uit
Palestina verdreven, maar zij hebben het
land zoo uitgezogen, dat het te zwaar werd
om te dragen en er in 133 een uitbarsting.
