H
HET AGENTUUR
flinke dienstbode
L.A.V.RIIE&CO.
Gesprongen
f Purol
SOPHIE H. VAB GALES
GELDERSGHE CREDIETVEREENIGING
Verreikt alle Bankzaken
GEVESTIGD TE UTRECHT"
f 2.900.000.— nominaal
N. V. Middenstands-credietbank.
HANDELSCREDIETEN
Deposito Incassc
B. RUITENBERG ïïzn. X KLEEDING NAAR Mi
„evoelicr mpnihf snugger en ecnigszins kunst-
5Znl,r u0,"„ 2lch di'ect hebben moeter. af-
aeeren afc wet!k®1!Jkc »Hederen« nou kuut karakterl-
w.r." ?'s sPlch;lge grr-sprieljesl) en die gedicht
in d^n HiH „ee£ f°iUd;makolaer gr&nen* werd dat
werkel'jk beschouwd als eeue gebeurtenis
j ear' L P ?et gebled van d« Men meende
la, een k eden.".t0e tC hebbCn- Make,aar in 8"""
d 3 !f'u( jke_, Poslt,e'de waarde van den persoon
nS J Wis dus buiten k'jfi en dan het waren
IrWVT/*S'8od'v|,,'cht en vaderlandToen
S w bundel »yrafoprietj?s< niet ernstig
ïïr d»rren;daLZe °P""e,ijk gemaakte waren
t j ij Jl fj"8 6 mouol|en, om de leegte cn de
onbeduidendheid van de officieele kunst er te beter
door te kunnen aantoonenen toen voo-.ts bleek dat
de geachte oud-makelaar in Granen Cornells Paradijs
niemand anders was dan Frederik van Eeden, toen
was dat zeer pijnlijk voor gezegde officieele kunst,
en beter dan alle batoogen en alle redeneeiing stelde
zulk cene daad in het licht hoe.eer de letterkundige
kunst in verval was.
(Spr. vertelt dan nog nader omtrent de «Grassprietjes*
en leest er een en ander uit voor.)
Een andere daad, diezoowelde oubevoegdheid en onbe
trouwbaarheid der officieele crl' lek als de waardeloosheid
der dito kunst fel belichtte, was, wij spraken er reeds
in het voorbijgaan over. de i.g. Julia-grap. Bij deze
Julia-grap, evena'sbijde «Gravspietjes*, werd uitgegaan
van dezelfde gedachte door eene volkomen navolging
van gangbare dichtkunst deze te bespotten en onmogelijk
te maker .Julia was een »gedlcht«. Dw. dus zeggen:
zulk een, als er vóór '8o geschreven werden. Het
heette heel mooi>Julia. een verhaal van Sicilië, door
Guide,* Het was een z.g. dichterlijk verhaat vol ridder
lijke avontuurlijkheden, vol valsche beeldspraak en
conventloncele taal, vel exclamatie's over liefde en
smart kortom een gedicht, zooals er toentertijde door
de verzenfabrikanten vele werden afgeleverd. Het
eeulge verschil was, dat het ditmaal niet serieus was
bedoeldmaar dat het, naar het eigen getuigenis
der makers (KIoos, van Eeden, Vc. weij) onder «schater
lachen* was ln mekaar' gedraaid. Zij hadden, zoo
zelden zij, de belachelijkste beeldspraak en de holste
frasen afgewisseld door de tastbaarste wartaal* - cn
zie, dat gedicht werd door de critici van die dagen
geprezen! Spr. geeft enkele voorbeelden uit de bom
bastische poëzie van «Julia.* Door de onthulling
van de waarheid bleek, hoezeer kunst en critiek ge
blameerd, maar ook hoezeer zij l.i wezen verworden
waren hoezeer zij geenerlei w; arde meer hadden I
Hebben wij nu een vorige maai al eens vastgelegd
dat de tachtigers den cisch stelden dat de kunst indivi
ducel moet zijn (immers de kunstenaar geeft weer zijn
eigen zielsleven, of wel de omringende wereld zooals
hij die ziet) thans kunnen wij tevensopmerken.dat
zij elschten dat de kunst mar moet wezen, realistisch
(realiteit werkelijkheid. De waarde van geschiedenissen
ais met de «Grassprietjes* en met «Julia* is vooral
ook deze, dat zij zoo nadrukkelijk betoonen, dat de
tachtigers streden tegen het onware in de kunst. Ook
bespraken wij reeds dat zij ware, zuivere iudividueele
taal en beeldspraak elschten.
Maar nu wij dat dan alles hebben nagegaan, moeten
wij toch beseffen, dat wij nu weliswaar allerlei ver
schillende zaken over en omtrent de tachtiger bewe
ging hebben behandeld; en ook alle afzonderlijk be
handeld; doch dat wij nu nog niet getracht hebben
de zaak algemeencr tc bezien. Te bezien n.l. van uit
dat oogpunt, vanwaar uit het ons mogelijk kan worden
den algtmccncn zin, de algemeenc beteekenis der
tachtiger beweging te verstaau. Wij zullen dan thans
trachten daartoe over te gaan.
Wij hebben gezegd en ook de tachtigers eischten
dat, zooals we gezien hebben dat litteratuur was
taal, waarin de schoonheid leeft, en dat deze werd
gemaakt door mensehen, die óf het eigen leven der
ziel, óf de omringende wereld beschreven. Wij be
doelden daarmede dus tc zeggen, dat in litteratuur is
afgebeeld, is geheeld, de mcnsch en de hem omrin
gende wereld, en wij zouden dus ook kunnen zeggen
met een gebruikelijken term, dat de litteratuur is de
weerspiegeling van het geheue leven, dus ook van
het geestelijk leven van een volk. In de litteratuur
van een bepaalde periode uit de geschiedenis vinden
wij de algemeene tendenz van het geestelijk leven van
dien tijd weerspiegeld. Spr. gevoelt behoefte, hier aan
stonds aan toe te voegen, dat hij inziet, dat het goed
zal zijn, dat wij deze redeneering toetsen aan een
sprekend voorbeeld, en hij kiest daartoe een drietal
gedighten, waarin b.v. de morgenstond beschreven wordt.
Hij kiest daartoe opzettelijk dichters, die telkens
ongeveer too jaar na elkaar geboren zijn.
(Wordt vervolgd.)
Kunst en Wetenschap.
Maria Pos—Carloforti.
Deze zangeres is geboren voor de opera, (die op
sterven ligt??). Om tc beginnen: Rezitativ und Arle
der Silandra aus «Icasii Amori d'Orontea*, A'leluja aus
«Exultate jubilate*, Rezitativ und Geisterbeschwörungs-
arle aus der Oper «Alcina* voor liefhebbers van
opera-zang em van te smullenvoor ondergc-
teekende zoo ongeveer om van te rillen. Niet van de
stem van Maria Pos, maar van de opera.
Maar dat was goddank maar om-te-beg'.nnen. Het
overige (en groo'ste deel) van 't programma was
intiemer.
Het moet me allereerst van 't hart, dat deze zangeres
een prachtige, volle, klankrijke, kleurige stem heef:.
Technisch is 't volkomen in orde. De voor een sopraan
al zéér moeilijke- adembchcarsching was bewonderens
waardig en aan haar gevoel voor- en beheersching
van het rhythme ontbrak niet het minste. Overigens
verwijs ik naar m'n recensie van Ilona Durigowaar
éénheid in de schèpping ontbreekt, kan moeilijk één
heid in de hèrschepping worden verwacht. Dat Is
m.a.w. niet de schuld van welke zanger of zangeres
dau ook, het is überhaupt de schuld van zang-iïberhaupi.
Zooals gezegd: het programma was intiem. Dat
zeide ik maar, Gott lm Himmel!, telde ik niet op
'n tweetal programblaadjes 41 (twee en veertig!) keer
het woordje tliebt. O, jeminee: Heb, llebzr, liebr/i
Duitsch, Duitscher, Duitschtl Wat zegt u van de
volgende climax (uit een Meiliedje):
«O Erd', o r.onnel O GlQck, o
Lust! O Lieb, o Llebe'l*
O, o, o! Lieb, lieber, liebst: de alsmaar dwingende
kreet van het iwbeest. Hu-hu 1
Als byzonder mooi van voordracht en stem (we
kunnen niet alles noemen) moeten we vermeiden «Auf
öem See* en Von Ewiger Liebe* (muziek v. Brahms).
Het «Vergebliches Stfiudchen* vie! erg in den smaak
en vooral ook het laatste lied «Schelden und melden*
(G. Mabler). Na elk nummer kreeg Maria Pos een
krachtig applaus, dat in alle opzichten volkomen ver
diend was. Men wilde ook niet zóó maar van haar
«scheiden und meiden* en vroeg haar door langdurig
applaus om een extraatje. En zij gaf het lief-lachend.
Maria Pos heeft ons zeer van haar groot talent doen
genieten. Haar galante begeleider (deze schijnbare
dubbeizinninghcid kan gerust In dubbelen zin worden
opgevat) Dr. Göhler (Marcel van Gooi was verhinderd)
heeft ongetwijfeld voor 'n belangrijk deel aan het succes
meegewerkt, maar men had hem niet zoo met den
weidschen titel van «componist* moeten aankondigen.
Wat dat betreft kan Dr. Göhler zich gerust in alle
eer en eenzaamheid in z'n studeervertrek terugtrekken,
zonder dat de kunstwereld er om behoeft te treuren.
Dit derde abonnements-concert van de serle-Dr, de
Koos, kan uitstekend geslaagd genoemd worden wat
de zangeres, maar niet wat de talrijkheid van het
publiek betreft. Een deel van de Amersfoortsche «elite*
schijnt toch nog bitter weinig voor goede kunst over
tc hebben. We hoorden, dat bij de Solree van de
padvinders, Yoor eenlgen tijd terug, de zaal stampvol
was, en nu er werkelijke kunst*) te genieten valt,
blijft men thui3, «omdat 't zoo koud !s!<
Het bezoeken van een concert wordt dus door som
migen bepaald naar de plaats, die het kwik van de
thermometer onder nul aanwijst. We hopen, dat niet
ook hun geest daarnaar (n.l. naar kwik-onder-nul) wordt
bepaald.
We hopen, maar vieezcn nochtans.
Men neme echler dit woord voor dozen avond niet al
Burgcrljjke Stand van Amersfoort,
van 10 tot 16 Dec, 1920.
GEBOREN:
Maria, d. v. Hendrik van Binnendijk en Catharina
Margaretha Veenendaal - Max Roelf, z. v. Roeif
Ketelaar en Anna Egbertha Reisiger Zwanida
Geertruida, d. v. Johannes Phllippus Fijnvandraat en
Margjen Dekker Elisabeth Gezina Jacoba, d. v.
Gustaaf Adolf Leliaert en Jacoba van Schouwen
Margaretha Hendrika, d. v. Jau van Laar en Wilhelraina
van den Bedem Jacoba Gijsbertha, d. v. Jan van
Laar en Wllhelminavan den Bedem Maria Wllhelmina,
d. v. Egbertus Adriauus Vos en Johanna Zeggeiaar
Wouterus Johannes, z. v. Jan Laseur en Gerritje
Groenevelt Cornelia Evertje, d.v.Jan Schuin en Evertje
van de Beek Johan Jacob Frederik, z. v. Johannes
Heppener en Elise Frederike Eichholtz Albertus
Johannes Antonlus, z. v. llernardus Antonius van Goor
en Johanna Heere Roelof, z. v. Hermanus Waanders
en Adriana de Bruijn Petroneila Hendrika, d. v,
Aalbertus Bakkenes en Gerritje Koelewijn Cornelia,
d. v. Hermanus van Barreveld en Alijda Pouwen
Hugo, z. v. Levle Klein en Serlina Johanna Nathan
Frank Eefje, d. v. Evert Jagte.-berg en Alijda
Maria Barbara Maijer Lidia Hendrika Petroneila,
d. v, Gerrit Rimmert Renslnk en Gijsbertha Wagen
voort Hendrik Marius, z. v. Hendrik Reems cn
Maria Cornelia Brandsen Maria Catrina Hendrika,
d. v. Hendrik Antoon de Goede en Mari? Catrina
Alberta de Winter.
ONDERTROUWD:
Jan Dijkhuizen en Catrina van Veen Helnrlch
Jansen en Everdina Kamphorst Yze van den Berg
en SophiaJuricnna Vastcnburg— GodefridusWaltheru9
Cornells van der Leen en Bertha van Oorschot
Cornelis Botisel en Stephana Palland Jan Marie
Wessels en Bessellje van Yken Jan Ruitenbeek
en Bereuiiina van de Pol Peter van Hceijen en
Drlka Fontein Hermanus Wiemk en Christina
Claslna de Wit Cornelis van Wegen en Elisabeth
Geertruida Wijntjes.
GEHUWD:
Gerard Willem ten Hoopen en Maria Anna Mar
garetha Radersma - Evert Jan Wijers en Alida
Maria Anderson Jan Polman en Jacoba Hazelaar
Zijtze Libbinga en Arendina Bosman Cornells
Westhoff en Martina Pot.
OVERLEDEN
Peter Johannes Ahrens, oud 54 jaar echtg, van
Teunisje Meewes Huibcrt Willem van Rbijn, oud
75 jaar echtg. van Anna Catharina HubertinaTobben i
Gerritje Mater, oud 69 jaar ongeh. Willem
Termaat, oud 17 jaar echtg. van Maria Willeminu j
Jaarsveld Hendrika van Niekerk, oud 4t jr. ongeh. c
Rijmert van Deventer, oud 69 jaar echtg. van a
Naatje Broekhuizen Maria Petroneila Snijders, oud
8 weken Pieter Bouw, oud 4 mnd. Albertus 1
Cornelis van de Meerendonk, oud 31 jaar ongeb. n
ADVERTENTTEN.'
van een der oudste klompenfabriekcn des
lands is vacant voor de prov. Utrecht en
het Gooi. Reizigers, die dit als bijverdienste
wenschen waar te nemen, wenden zich
onder letter L. C. aan het bur. v. d, blad.
MEVROUW VAN RH1JN, VRAAGT
tegen eind Januari in de directeurswoning
.bij de Gasfabriek te Amersfoort, een
te komen loon.
in Rbijn, Gas-
tegen een nader
Brieven aan Mevrouw
fabriek, Hoorn.
i onrusf,
E slapeloosheid, examen-
I vrees, prikkelbaarheid
I wordt spoedig ovei'wonnen
I door 'I gebruik van
I MUHHARDT'-
I zenuw-tabletten
Bergbewoners doet Ui inltoopen
Utr.weg 76
Beleef d aanbevelend,
P. VAN HERWAARDEN
Billijke
prijgen
HANUFACTURENHANDEL
„DE FAAM"
MeadAngo-bonbons B
IVLWIhl
HET BESTE ADRES VOOR ALLE
Huishoudelijke Artikelen
is Z. v. d. BIJL,
Koperslagerij met Reparatie-inrichting.
KAMPSTRAAT 17.
Electro-,
Technisch- en
Sanitair bureau
LANGESTRAAT 7»
TEL. 201
AMERSFOORT DORDRECHT
yjr''honden, barsten. Kloven
!§r winiertordero.winiervoeten
k::-xix:izixzzi::xxxxxxxx:3,.xzxxz:::i:^
'3 Weder als voorheen dagelijks versch
voorhanden de van oud» bekende
m prima kwaliteit
St. NICOLAAS 28 CENT PER ONS
BIJ
[j A.J. VAN ZALINGEN, Langestr. I
H ELECTRLSCIIK BANKETBAKKERIJ
tr'.:xxx/.xxxx»xxxxxxxxxxxxxxxxxr:
VI00LLEERARE8
U. van Yinndeustrnat t>.
Einddiploma Conservatorium Toonkunst Amsterdam
Privaatonderwijs KlasBikaaloudei'rvys
Aangifte van nieuwe leerlingen kan dagelijks
geschieden.
ARNHEM - OPGERICHT 1866.
KANTOOR AMERSFOORT: UTRECHTSCHESTRAAT
TELEFOON 49 EN 135
Kapitaal en Reserves f 18.622,000
62 KANTOREN
Maatschappelijk Kapitaal
Waarvan gepluatst en volgestort
Reserve
f25.000.000
f (i. 100.000
f 2.100.000
Ondergeteekende bericht, dat op
Maandag, 20 Doceinbor 1920
van des voormiddag» 0 tol des namiddags 4 nor,
bij de
Rotterdamsche Baakvereeniging te Rotterdam, Amsterdam en 's<
en bij alle kantoren van dc r.
Nationale Bankverecniging en Zaid-Nederlandsche Handelsbank*
de inschrijving uitsluitend voor Aandeelhouders zal zijn opengesteld op:
Aandeelen liarer instelling,
ln stuls.ls.en van IÏOOO -
tot den koers van 100 pCt, benevens 2 '/2 pt't. registratiekosten.
Prospectussen en inschrijvingsbiljetten zijn bij de inscbrijvlngskantoren verkrijgbaar.
NATIONALE BANKVEREENIG1NG.
UTRECHT, 10 December 1920.
voor AMEKSFOORT en omstreken.
LANGF.GRACHT 4 b. d. Langestraat TELEFOON 304
REKENING-COURANT 'l
VOORSCHOT OP PENSIOENEN f
PELTERIJEN
PELSJASSEN BONTMANTELS
■V COUPEUR AAN HUIS TE ONTBIEDEN tfW TELEFOON >11
