Tweede Duitsche Nota
aan Bolivia
Eigen Taak der Wijsbegeerte
4
AAIERSFOORTSCHE COURANT DINSDAG 29 JULI 1941
Weergaloos optreden tegen Diplomatiek
Vertegenwoordiger
Duitsche Koeriers
bagage in beslag
genomen
De Duitsche Rijksregeering heeft
gisteren, zoo meldt het D.N.B., in
aansluiting op de reeds gepubliceerde
protestnota van 22 Juli de volgende
r.ota aan de Boliviaansche regeering
gezonden:
„In opdracht van de Rijksregeering
heb ik de eer het volgende mede te
tieelen: Nadat de Boliviaansche re
geering in het eerst zonder opgeven
van ecnigerlei motieven den Duitschcn
gezant in La Paz, den heer Wendler.
de uitnoodiging had doen toekomen
'binnen enkele dagen het land te ver
laten. heeft zij den volgenden dag
tegenover vertegenwoordigers der
pers en wel wederom zonder mededee-
ling van concrete feiten het verwijt
uitgesproken, dat de stap tegen den
gezant genomen is, omdat hij zou
hebben deelgenomen aan kuiperijen
tegen de Boliviaansche regeering, De
ze bewering, die uiteraard als volko
men uit de lucht gegrepen most
worden gekenmerkt en die iederen
grondslag miste, is reeds in deze nota
van den gezant Wendler van 22 Juli
ten scherpste verworpen.
Daarop heeft de Boliviaansche re
geering aanleiding gezien een docu
ment te publieeeren, dat haar volgens
haar eigen mededeeling door een der
de mogendheid in handen is ge
speeld. Zij beweert, dat dit document
een door den Boliviaanschen militai
ren attaché te Berlijn, den heer Bel-
monte, aan den gezant Wendler ge
richt schrijven Is. dat het bewijs
vormt, voor de verwijten, die tegen
laatstgenoemde uitgesproken zijn.
Zoowel vorm en inhoud van dezen
brief alsook het geheel der begelei
dende omstandigheden bij de z.g. ont
dekking daarvan doen reeds op het
eerste oog zien, dat het hierbij niets
anders betreft dan een vervalsching
van de meest plompe soort.
De gezant cr. Wendler heeft de
Rijksregeering terstond na de publi
catie van het document telegrafisch
het dienstbericht doen toekomen, dat
hij een dergelijken brief nooit ont
vangen heeft en in geenerlei contact
heeft gestaan met den heer Belmonte.
In volledige overeenstemming daar
mede heeft de heer Belmonte zelf in
hetfdepartement van Buitenlandsche
Zaken te Berlijn co 26 Juli de verkla
ring afgelegd, dat hij den gezant
Wendler noch den gepubliceerden,
noch een anderen brief heeft geschre
ven en van zijn kant nooit een brief
van hem heeft- ontvangen. Het gepu
bliceerde document is een volkomen
vervalsching. De heer Belmonte heeft
daarbij eigener beweging den wcnsch
uitgesproken, deze zijn verklaring ook
In het noenbanr af te leggen.
De Rijksrogeeving moet thans
vaststellen, dat- de Boliviaansche re
geering op grond van stappen eener
derde mogendheid en zonder ook
maar een poging tot opheldering van
den feitelijken stand Aan zaken te
hebben gedaan bereid geweest is tot
een in het internationale verkeer
weergaloos optreden tegen den diplo-
matieken vertegenwoordiger van hot
rijk. De Rijksregeering spreekt, hierte
gen opnieuw haar scherpste protest
uit."
„HSvEifer;Ytl?.cf??,va*r D"oiïvia te
Berlijn, majoor Belmonte. heeft, naar
het D.N.B. meldt, voor vertegenwoor
digers van de Duitsche en de buiten
landsche pers de volgende verklaring
afgelegd:
„Mijn regeering heeft ongewone
maatregelen tegen den gezant van 't
Groot-Duitsche Rijk gemotiveerd met
het publieeeren van een brief, welken
lk uit Duitschland aar den Duitschcn
gezant Wencier te L i I-ar zou hebber,
gescnieven. De gepubliceerde, brief is,
naar de regeering heeft medegedeeld,
haar door een derde mogendheid ter
beschikking gesteld.
Deze zoogenaamde brief aldus
de attaché waarvan ik pas door de
publicatie op de hoogte kwam. is door
mij nooit geschreven. In het belang
van de waarheid en in het belang van
de betrekkingen tusschen het Duit
sche volk en het mijne, acht ik het
mijn plicht hier voor vertegenwoordi
gers der pers op mijn eerewoord als
officier te verklaren, dat ik noch de
zen brief, noch een ander schrijven
of mededeeling aan den Duitsehen
gezant Wendler ooit heb doen toe
komen.
EEN VERVALSCHING
Deze brief is een vervalsching. Het
is in Bolivia bekend, dat ik te allen
tijde mijn heiligsten plicht in het
feit gezien heb, de belangen van mijn
vaderland te dienen. Ik weet, dat ik
tengevolge van deze houding sedert
geruimen tijd door politieke kringen
en door geheime organisaties achter
volgd word. Ik ben ervan overtuigd,
dat dit de reden is om mij dezen
brief in de schoenen te schuiven, en
met deze vervalsching zoowel mijn
eerlijke nationale bedoelingen als te-
felijk dc Duitsche Rijksregeering te
treffen. Ik heb aan mijn regeering,
na kennis te hebben genomen van
de afschuwelijke verwijten, de vol
gende mededeeling gedaan: „Ten be
hoeve van het welzijn van mijn va
derland en opdat de regeering niet zal
handelen op grond van valsche in
lichtingen, verklaar ik, dat het vol
komen onwaar is. dat ik revolution-
Eaire betrekkingen onderhoud of heb
onderhouden met de Duitsche re
geering of hacr gezant in Bolivia,
ïk heb noch 'n brief, noch eenïgerlei
andere mededeeling aan den Duit
sehen gezant Wendler geschreven,
noch dusdanige van hem ontvangen.
Deze verklaring wil geen verdediging
OP ARGENTIJNSCH GEBIED
Uit ccn vliegtuig zijn 25 Juli op Ar-
gentijnsch gebied te Cordoba drie
koerierzakken verwijderd, die als di
plomatieke bagage kenbaar waren ge
maakt en van het Duitsche gezant
schap te Lima onderweg waren naar
de ambassade te Buenos Aires. Toen
deze ambassade terstond reclameer
de, deelde de vertegenwoordiging van
de betrokken luchtvaartmaatschap
pij mee, dat de zakken op bevel der
commissie van onderzoek 'der Argen-
ti.insche Kamer vlak vcor het vertrek
uit. Cordoba, toen de motoren al
draaiden, uit het vliegtuig zijn gela
den cn per auto naar het congresge
bouw te Buenos Aires zijn overge
bracht. zoo meldt het A.N.P.
De Duitsche ambassade in de Ar-
gentijnsehe hoofdstad heeft terstond
ten scherpste geprotesteerd tegen
deze krasse schending van het volke
renrecht en teruggave van de koe
riersbagage geëischt.
van mijn persoon zijn, doch wordt
afgelegd om mijn vaderland te die
nen. Ik zou het derhalve dankbaar
toejuichen, wanneer de Boliviaansche
regeering de eventueel tegen mij ge
nomen maatregelen niet zou wij
zigen."
Brief gepubliceerd
DOOR BOLIVIA
Het A.NP. vcm<?emt van welinge
lichte zijde:
Naar in politieke kringen van Ber
lijn met betrekking tot de verklaring
van den Boliviaanschen militairen
attaché t? Berlijn en de nieuwe pro-
te-stnota van de Rijksregeering aan
de Boliviaansche regeering verklaard
wordt, heeft de Boliviaansche regee
ring ondanks de herhaalde verzoe
ken zoowel van den Duitsehen gezant
als van den nuntius en verscheidene
met den Duitsehen gezant bevriende
d.plcmaten inzage geweigerd van de
gegevens, welke bij de niotiveering
;an haar. stap v.iin sabrn'M- 7.;; wit
n de plaats hiervan den naar door M
rierce mogendheid in handen gespeel-
der. brief gepubliceerd, welke intus-
s oh en door de verklaring van den Bo
liviaanschen militairen attaché te
Berlijn als een plompe vervalsching
ontzenuwd is.
WENDLER NAAR DUITSCHLAND?
Over de maatregelen, welke de Bo
liviaansche regeenng voornemens is
te nemen tegen haar militairen atta
ché. zijn te Berlijn persberichten fipj.
vangen, volgens welks* rtSclien mili-
monte uit cen„.P worden ontslagen,
overigens verluidt, dat gezant Wen
dler reeds op weg naar Duitschland
zou zijn.
BINNENLAND
De Opmarsen in, het Oosten
(Vervolg van Frontpagina)
De toestand in
Bessarabië
Hoe dc terugtrekkende
jets huis hielden
Sot-
EEN ENORME PUINHOOP
Een speciale correspondent van Ofi,
die op zijn reis langs het front steden
cn dorpen in Bessarabië bezocht,
deelt mede, dat Bessarabië en dc
Boekowina een tragisch gezicht bie
den. Systematisch hebben de sovjets
de steden en dorpen vernield, tenge
volge van hun plezier aan vernielen.
Tal van bewoners zijn enkele dagon
voor het uitbreken der vijandelijk
heden naar het binnenland wegge
voerd. Anderen werden Gedwongen
met de Sovjet-Russische troepen te
vluchten. Heel Bessarabië is tegen
woordig een groote woestenij, bljra
zonder bewoners. De hoofdstad van
Bessarabië ziet er vreeselijk uit. Langs
enkele kilometers ziet men nog
slechts uitgebrande huizen. Het cen
trum der stad is één" enorme puin
hoop. Drie dagen en drie nachten
lang is de stad op bevel der Sovjet
autoriteiten met benzine overgoten
en vervolQens in brand gestoken.
Jaren zijn noodie, alvorens op de
plaats waar het vernielde Kischinen
stond, een nieuwe stad te bouwen.
Van de 120.000 bewoners leven er
slechts nog een paar duizend in de
stad. Het is hartverscheurend hoe
zij door de straten dwalen, teneinde
uit de puinhoopen nog eenige voor
werpen te redden. Ook in de Boeko
wina is de situatie overeenkomstig,
maar hier hebben de steden en dor
pen minder onder de verwoestingen
der Sovjets te lijden gehad. In dit
gebied zijn de Duitsche 'en Roemeen-
sc'ne troepen vlug opgerukt, om
den Sovjettroepen te verhinderen
hun plannen ten uitvoer te leggen.
De Duitsche nationaal-
politieke Opleiding
JONGENS BEZOEKEN ONS LAND
Op het oogenblik wordt door 11
jonge mannen van de Nationaal Po
litieke Opleidingsinrichting Bensberg
onder leiding van twee opvoeders een
bezichtigingsreis gemaakt door Ne.
derland.
Hun blijdschap over de nieuwe in
drukken van land cn bewoners is de:
te grooter, daar de jongens zoo juist
als fabrieksarbeiders in Eupen-Mal-
medy gewerkt hebben.
Dit, werken op fabrieken en de be
zichtigingsreis door Nederland is ken
merkend voor het ideaal, dat de Na
tionaal politieke opvoedingsinrichtin
gen in Duitschland verwezenlijken:
Zonder rekening te houden met den
stand der ouders worden naar ras
waardevolle, lichamelijk tot prestaties
bekwame, gezonde en intelligente
jongens door opvoeding in internaten
er voor opgeleid te lecren erkennen
dat zij verpiicht zijn hun eigen leven
te zien als een deel van het volks
geheel en dienovereenkomstig te le
ven. Wie de jongens hier in Neder
land eens kan waarnemen zal de
merkwaardige vermenging van le
vensaanvaarding en tucht en de na
tuurlijke kracht opmerken, waar
mede zij alle dingen des levens op
vatten. Het, zal den waarnemer daar
bij duidelijk worden, waarom het
Duitsche luchtwapen en andere dee-
len van de Weermacht er groote prijs
op stellen, afgestudeerde leerlingen
van dergelijke nationaal politieke op-
voedingsinrichtingen te krijgen voor
de officiersopleiding.
Men mag echter niet over het hoofd
zien. dat het een opvoedingsideaal
zonder meer, dus zonder beneficing tot
een bepaald beroep, betreft. Want al
naar den eigen aard van iederen jon
geman wordt zijn natuurlijke kracht
opgeleid voor een speciaal maximum
gebruik, zoodat van afgestudeerde
leerlingen dezer inrichtingen ook in
andere beroepen het allerbeste is te
verwachten. Een voorbeeld daarvoor
vindt men reeds bij de 13 jongelingen
die zich op het oogenblik in Neder
land bevinden. Een van deze stramme
opgewekte knapen is reeds thans een
voortreffelijk musicus, en speelt, waar
hij ook maar een piano vindt, de
marschen van het jonge Duitschland
even volmaakt als de Unvollendete
van Schubert of andere werken dei-
klassieke muziek. Het is te hopen, dat
de Bensbergsche jongelieden na hun
zwaren fabrieksarbeid thans in Ne
derland een blijden tijd vol indrukken
mogen beleven.
De aanvang van het. bezoek ward
gevormd door een vrooiijken middag
waarvoor de jongens op de thee wa
ren uitgenoodigd door Geim-alkom-
missar, S.S. Oberfiihrcr dr. Wimmer,
na een verfrisschend bad in zee.
MASSA-MOORDEN A AR
GEARRESTEERD
Steeds gebonden aan
Tijdgebenren en Socialen
Strijd
Berlijnsche Vrouwen
opgelucht
Alle Berltiöct.-
i ouwen voelen
nu het de politie ge-
;1:.o ?s, den 23-jarigen Ogorzow uit
Karlshorst, een Oostelijk voorstadje,
te arresteeren. meldt het Ned. Pers
kantoor te Berlijn.
Deze jonge man blijkt in één jaar
tijds tenminste 8 vrouwen te hebben
vermoord. Op 6 vrouwen pleegde hij
een moordaanslag. De man was trein-
moordenaar. Op het traject Ost-
kreuzErkner viel hij alleen reizen
de vrouwen aan en wierp ze tenslotte
uit den trein. Het proces tegen O. is
24 dezer begonnen, nadat op 17 dezer
de moordenaar was aangehouden. De
instructie duurdeeen weck. Een
voorbeeld ter navolgirvj.
Strijd Peru-Ecuador weer
opgeleefd
AFGESLAGEN AANVAL
Van officieele zijde wordt, volgens
de United Press, in de Peruaansche
hoofdstad bekend GGmaakt. dat dG
grensgevechten tusschen troepen van
Peru en van Ecuador in het gebied
van Zarumilla weer zijn opgeleefd.
Afd-eelingen van Ecuador zouden
bij deze gevechten op de vlucht ge
dreven zijn.
De troepen van Ecuador telden
5.000 man.
De verliezen aan Ecuadoriaansche
zijde bedroegen 7 officieren en 52
man, die der Peruaansche troepen 1
officier gedood en 3 gewond.
Een Philosofie der
Bloedgemeenschap,y
Prof. T. GOEDFAVAAGEN OVER ZIJN
HOOGLEERAARSCHAP
In een vraaggesprek met een
dacteur van de Ver. Persbpreaux heeft
prof. dr. T. Goedewaagen, se
cretaris-generaal van het Departe
ment van Volksvoorlichting cn Kun
sten. naar aanleiding van zijn benoe
ming tot bijzonder hoogleeraar in de
nieuwe wijsbegeerte aan de Rijks
universiteit te Leiden een uiteenzet
ting gegeven over wijsbegeerte cn po
litiek.
Vraag: Welk verband bestaat er
naar uw meening tusschen philosofie
cn politiek?
Antwoord: ,,In de eerste plaats",
:;oo verklaarde prof. Goedewaagen,
„wil ik op historische gronden vast
stellen. dat de grootste wijsgeeren
zich diepgaand met de politiek heb
ben bezig gehouden en dat zij philo-
sofisch gefundeerde, politieke stelsels
ontwierpen. Het waren de wijsgeeren
Plato en Aristotcles, die de politiek
van Alexander den Groote hebben
voorbereid, terwijl de school der stoa
de wijsgeerige rechtvaardiging gaf
voor een imperium-politiek der Ro
meinen. Thomas van Aquino stelde de
algemeene politieke leer voor de
Roomsche Kerk op, welke nog tot
voor kort de gangen van het politieke
katholicisme heeft kunnen leider..
Ook Kant levert, als overtuigd aan-
lianger van de Fransche revolutie,
ien bewijs voor mijn stelling, evenais
Schelling en Hegel, die sterk anti-
iberalistisch in den zin der restau
ratie hebben gedacht. Ten slotte mag
zeker ook Rousseau niet vergeten
worden in verband met de leer der
volkssouvereiniteit.
Men mag gerust zeggen, dat elke
wijsgeer, die op volledigheid aan-
ipraak wil maken, zijn politieke stel
sel heeft, zooals hij dit moet hebben
erband met zijn eigen, bepaalde
sociale en religieuze opvattingen. Dc
wijsbegeerte en de politiek on~
scheidbaar en haar eenheid is nood
zakelijk. willen beide niet onvrucht
baar zijn.
Ontwikkeling gebonden aan
de historie
Vraag: Wordt de vrijheid der
ohilosofie door dezen band met de
politiek niet te zeer beperkt en is zij
ónder deze omstandigheden nog we.
tóf 'eVc^-k-
'a aamheid der philosofie kan bestaan,
geheel en al los van den politieken
strijd. Integendeel: de ontwikkeling
•an de philosofie cn haar denkstel
sels voltrekt zich juist door en i n
^e, concrete historische situatie. De
vrijheid der wijsbegeerte toch. bètee-
cent geenszins, dat zij los van de
naatsehappij staat, doch
midden in den socia-..-.
dat zy,
strijd Ge
plaatst, deze op haar eigen
licht. Dit is geen ontdekking van
anzen tijd, doch een historisch vast
staand, onveranderlijk feit.
l'.en karakteristiek voorbeeld hier
van, dat voor ons Nederlanders voor
de hand ligt, levert Thorbecke, die in
Duitschland philosofie studeerde en
in Leiden de ideologie van 't liberalis
me schreef en beleed. Ik zou nier
gaarne ontkennen, dat Thorbecke
een wijsgeerig denker was, omdat
hii de geestelijke vader van de libe
rale politiek is, waarvan ik als Na-
tionaal-Socialist een bestrijder ben.
Thorbecke kwam op grond van zijn
philosofisch denken iot zijn politieke
stelsel en wat voor hem geldt, geldt
mutatis mutandis ook voor een wijs
geer, die een Nationaal-Socialistisch
politiek stelsel aanhangt.
De eigen werkzaamheid van de
wijsbegeerte is overal en altijd gele
gen in den blik op het geheel en het
logisch doordenken van alle beigrip-
pen. die op een bepaald en bijzonder
geval betrekking hebben. Zoo heeft
bijvoorbeeld Plato niet alleen een
gemeenschapsideaal in theorie en
met de daad nagestreefd, doch ook de
vraag naar het wezen en het begrip
van de menschelijke samenleving ge
steld.
Een „vergeten hoofdstuk"
Vraag: Welke beteekenis hecht u
aan het rasvraagstuk in de philosofie
en hoe stelt u zich voor dit te behan
delen?
KORTE BERICHTEN
ENGELSCME GEZINNEN
VERTROKKEN
Uit Spaansch-Marokko
Talrijke Engelsche gezinnen zijn
uit Spaansch-Marokko vertrokken en
per schip naar Gibraltar gegaan. De
meeste Engelschen waren in Tanger
gevestigd en zullen naar Engeland
worden overgebracht.
NAAR DE DUITSCHF.RS OVER-
GELOOPEN!
In het gebied van Smolensk zijn
op 26 Juli de restanten van een
Sovjetbataljon gezamenlijk naar de
Duitsche troepen overgeloopen. De
meeste soldaten van dit bataljon
waren eerst enkele weken tevoren
onder de wapens Geroepen, aldus het
D.N.B. Het bataljon, dat in een gar
nizoen bij Toela was opgesteld, -.vas
uiterst gebrekkig gewapend. Vele
soldaten bezaten zelfs geen geweer.
Buitenland
Reuter meldt, dat de Transjor-
daansche premier, Tewfik-Aby-Hocda,
zijn ontslag heeft aangeboden.
In het nieuwe kabinet van
Transjoróanië bekleedt Tewfik Pasja,
behalve de functie van minister-pre
sident, ook die van minister van De
fensie en Buitenlandsche Zaken.
Het Zweedsche Roode Kruis
zal de volgende dagen tien zieken
transport-auto's naar Finland zen
den, die ter beschikking worden ge
steld van het Finsche leger.
De gewezen Fransche afge
vaardigde Tixier-Vinancourt, is we
gens staatsvijandige uitlatingen ge
arresteerd.
Binnenland
Te Ede is de wielrijder L. H. uit
Arnhem aangereden door ccn vracht
auto. Hij kreeg levensgevaarlijke ver
wondingen.
DE VERMAKELIJKHEIDS
BELASTING
Vreugde cn Arbeid
De commissaris-generaal voor Be
stuur en Justitie heeft den secretaris
generaal van Birmenlandsche Zaken
medegedeeld, dat de Rijkscommissaris
.oor het bezette Nederlandsche gebiecl
het op prijs zou stellen, dat voor dc
bijeenkomsten van Vreugde en Arbeid
(Werkgemeenschap van het N.V.V./
vrijstelling van vermakelijkheidsbe
lasting verdt verleend. Er zou bij
deze instelling een belangrijk nadee-
saldo bestaan. Daarnaast wordt de
omstandigheid, dat deze de vreugde
tot den arbeid van de minder draag-
krachtigen tracht te verheogen, een
eden tot tegemoetkoming geacht, al
dus de secretaris-generaal in een cir
culaire aan de gemeentebesturen.
De secretaris-generaal teekent daar
bij aan, dat de vrijstelling beperkt kan
blijven tot de gevallen, waarin de
bijeenkomsten uitsluitend of vrijwel
uitsluitend door leden van het N.V.V.
worden bezocht, terwijl van de vrij
stelling tevens zijn uit te zonderen de
bijeenkomsten, waarbij gelegenheid
tot dansen bestaat.
GEN.-MAJ. H. C. NAUTA r
Te Oegstgeest is in den leeftijd van
63 jaar overleden de generaal-majoor
b.d. H. C. Nauta, oud-hoogleeraar aan
de Hoogere Krijgsschool.
De lieer Nauta was ridder in dc Mili
taire Willemsorde, in het bezit van
het Eercteeken voor belangrijke
krijgsbedrijven met de gesp (Zuid-
Celebes 1905—1908) en gerechtigd tot
liet dragen van het Eeretceken voor
langdurigen dienst als officier.
De begrafenis vindt morgen plaats
cp de begraafplaats bij het Greene
Kerkje te Oegstgeest.
KERKNIEUWS
Algemeene Synode
NED. HERVORMDE KERK
De zitting was gisteren den gehee-
len dag gewijd aan de bespreking van
de verslagen der schriftelijke en per
soonlijke kerkvisitatie, die getuigenis
gaven van veel leed maar ook van
veel licht, dat in de kerk gevonden
Antwoord I-lct rasvraagstuk is
niet alleen in wijsgeerig en politiek
opzicht, doch voor de geheelc weten
schap langen tijd een „vergeter,
hoofdstuk" geweest. De taak van de
philosofie ten aanzien van dit begrip
is mijns inziens tweeledig. Ten eerste
moet zij historisch laten zien hoe dit
vraagstuk, ondanks het feit dat men
het langen tijd heeft genegeerd, wel
aan de orde moet komen. Ten twee
de zal zij zich systematisch moeten
bezinnen op dit begrip. Ik wil hierbij
vooral den nadruk leggen cp het
feit van het rasvraagstuk niet al
leen biologisch gezien moet worden,
docli dat het ook en zelfs in de eerste
plaats van cuituur-wetenschappelij-
ken aard is. Het inzicht zal meer en
meer baan moeten breken, dat 't. ras
in belangrijke mate medc-bepalcnd
is vcor het, mcnschcüjk zielcleven en
de volksziel. Het is dan ook noodza
kelijk, dat de raspsychclogic in alle
richtingen wordt uitgebouwd. Wij j
mogen ons nu eenmaal niet ontvein-
•on, dat bijvoorbeeld de politieke ge
schiedenis, de kunstgeschiedenis en de
geschiedenis van het geestelijk leven
niet begrepen kunnen worden, als
men het rasbcginsel niet als uitgangs
punt neemt. Men denlce hierbij bij
voorbeeld aan Rembrandt, of aan de
gothiek. welke zoo typisch Ger-
maansch was tegenover de overige
wereld. Ook de Leidsehe universiteit
zal zich eens wijsgeerig moeten bezin
nen op begrippen als volk, stam en
ras. Zoowel voor de wetenschap, als
cck voor den politieken strijd is dit
onmisbaar. Ik stel mij dan ook voor,
bij mijn onderwijs een niet gering deel
te besteden aan de „philosofie
bloedgemecnschap".
Wijsbegeerte geeft inzicht in het
geheel der wetenschap
Vraag: I-Ioe 2iet u de zuiver theo
retische functie van de wijsbegeerte
in het geheel van het universitaire
onderwijs?
Antwoord: De universiteit is in
de laatste eeuwen geworden tot 'n on-
doordachtcn chaos van speciale vak
ken, waar een ieder in zijn eigen hok
je werkt, terwijl de blik op het geheel,
althans voor een zeer groot deel, ver
loren ging.
De philosofie heeft van oudsher tot
taak het encyclopaediseh stelsel van
wetenschap te ontwikkelen en het was
I-Iegel, die dit uiteraard mei dr mi.-i
delen van zijn tijd - ,iet nu>cst volle
dig heeft, gedaan. Zcoals thans m ae
politiek de idee van het geheel op den
voorgrond treedt tegenover die van dc
bijzondere deelen, zoo gaat het ook
met de verschillende wetenschappen
(gestaltspsychologie, moderne socio
logie) en zco zal het ook gaan met de
wijsbegeerte. Deze begrijpt steeds
meer als haar taak: met de weten
schappelijke middelen van dezen tijd
en encyclopaedic van alle wetenschap
pen dialectisch te ontwikkelen. In de
stad, waar Bolland doceerde, is dit
geen. onbekend geluid! Zelf heb ik in
physicis" een bijdrage in"dit"sirevcn
willen geven en het verneugt mij. dat
ik nu in de gelegenheid wordt gesteld,
nieuwe philosofie in dezen geest
met alleen historisch beschrijvend'
maar ock systematisch te ontwikke
len, daarbij aanknoopend aan het
groote voorbeeld der Duitsche wijs
geeren van Leibniz tot. Hegel. Zooals
nog onlangs prof. Noack uit Hambu-g
hier te lande heeft betoogd, liggen
hier de grondslagen van een philoso-
tiëk. "„denkwijze, die in haar dialee- I
hoogte van ddNtbodisch en „op de I
Kinderen bij
Kinderen
KANTTEEKENING
Gr. Neen, lieve mevrouw, u be
hoeft zich in het geheel niet bezorgd
te maken. Geef ze gerust maar met
oom en tante mee. Zóó lastig en on-
gezcggelijk als ze thuis zijn, zoo zoet
en braaf zullen ze bij vreemden zijn.
U denkt, dat zij zich niet zullen
weten te gedragen, en ik zeg u. dat
ze, als de beste heer op een diner,
met hun vork en mes weten om te
gaan. En ze zullen het heerlijk vin
den. Want kinderen en soms al
heel groote kin
deren vinden
het overal beter
dan thuis. Het
huis is bij oom
mooier, het eten is lekkerder en de
logeerkamer is veel leuker. Oom
heeft vaste waschtafels thuis, waar
je zoo maar jc hoofd onder de kraan
kan steken.
Kinderen zijn de aardigste logé's....
tot op zekere hoogte. Aardig, omdat
ze zoo onder een hoedje te vangen
zijn, als ze onder vreemden zijn; aar
dig ook maar dat is alleen voor
den echten kindervriend en die vind
je onder ooms en tantes nu niet
zoo heel veel aardig ook, omdat ze
zoo natuurlijk doen. Kinderen te lo-
geeren hebben, eischt ongetwijfeld
meer zorg en aandacht. Maar je
maakt kinderen er lieusch niet altijd
zoo gelukkig mee door ze van uur tot
uur mee uit te nemen.
Ziet u, kinderen denken er heel
anders over. Die vinden het leuk,
nieuwe vriendjes te maken. Piet, de
zoon van den slager aan den overkant
b.v. Daar heeft hij al mee afgespro
ken, dat hij morgen mee zou gaan
rijden op den wagen. En nu komt u
net weer aan met een ander plan.
Als hij thuis was, zou hij zich wel
doen gelden. Nu kan hij hoogstens
een beetje bedeesd, dat veel fijnere
plan met Piet van den slager naar
voren brengen, in do hnnp dat u ge
nadig met hem zult willen zijn.
Kinderen als logé's eischen niet
zoo veel. De vreemde omgeving Is
hun al voldoende. Als ze in den tuin
mogen ravotten in de stad wonen
ze op een bovenhuis en uw tuin ls
zoo fijn groot nou, dan zijn ze al
heelemaal ,,uit". En als ze aan de
koffietafel een veel grooteren lepel
jam krijgen dan thuis, dan is logee-
ren bij oom eenvoudig een niet na te
vertellen zaligheid.
Maar n moet niet zoo akelig precies
op hun klcercn letten. Moeder heeft
genoeg meegegeven en het ls alle
maal goed waschbaar, hoor!
Zet ze niet te pronk met stijf ge
streken kraagjes en let eens op, als
u zégt: Wat heb je daar voor een
gat in je broek, dan slaan ze hun
hand voor dat gat. en vragen: Waar
zoo. tante? Lach dan. Want zoo zijn
ze: écht; en als ze mooi moeten doen,
vervelen ze 'zich.
Kinderen als logé's eischen toch
ook zorg. Want ge hebt de verant
woordelijkheid voor hen en gij zijt
angst ee'iï slrt&'Ken- -Als er toch
noodlot? De vraag is maar: zijn ze
te vertrouwen en met wie zijn ze te
vertrouwen? Laat het verder een
beetje aan het goede geluk over. Dat
regelt altijd een heeleboel, waar u
niets van af weet.
Kinderen als logé's zijn onuitstaan
baar als ze brutaal zijn, ongehoor
zaam en zanikerig. In zoo'n geval
stuurde ik ze weer naar huis terug.
Maar voor ge dat doet, moet ge u ook
afvragen, óf u niet een beetje te
veeleischend en een lastige tante
zijt, bij wie de kinderen plichtmatig
zqmers moeten logeeren, maar waar
ze heelemaal geen aardigheid in
hebben.
Nog een ander punt: kinderen bij
kinderen. Dat gaat misschien heel
goed als u van die twee partijen en
gelen heeft weten te maken. Maar
wanneer u heel nuchter blijft den
ken, dat kinderen tegenover kinderen
geen beleefdheid kennen en elkaar
niet ontzien, ook al is Paul dan uw
zoontje en al denkt hij daarom meer
rechten te hebben dan de logeerende
Willem. Bemoei er u niet mee. Kin
deren zijn kinderen; ze zijn eikaars
afleiding, eikaars speelgoed, eikaars
pret. Deel geen standjes uit en als
het toch noodig is, behandel uw
eigen kinderen dan niet strenger dan
de logétjes, want dat geeft aan de
logétjes een gevoel van onrechtvaar
digheid. die ze tegenover uw kinderen
goed moeten maken.
En als ge na de vacantie de prent
briefkaart krijgtnou dan moet
dat voor u de bevestiging zijn van
uw zekerheid, dat ze het weer heerlijk
bij u gehad hebben.
werd. Naast teleurstellende verschijn
selen viel verblijdend op de groeien
de belangstelling onder de jeugd der
gemeente. Deze kwam tot uiting in
een klimmend aantal catechisanten,
stijgend kerkbezoek onder de jeugd
en een toenemend kerkelijk vereeni-
gingsleven.
Het rapport over de schriftelijke
kerkvisitatie werd namens de com
missie gelezen door ds. Hoekstra. Dat
over de persoonlijke kerkvisitatie zal
met inachtneming van de ter verga
dering gemaakte opmerkingen opge
steld worden door dr. Tetlaar.
Wegens het houden van een Syno-
dus contracta werd de vergadering
verdaaed
