Politienieuws
Electrici teits-
rantsoeneering
De Pontische
ruimte
Vreemde gedragingen van
Amsterdamsch Politie-lnspecteur
AMERSFOORTSCHE COURANT -
MAANDAG 15 SEPTEMBER 1941
3
De kleinere krant
Onze lezers hebben het vorige week
gemerkt: de krant is kleiner. Van hier
en daar kwamen opmerkingen bij ons
binnen, een zeide schertsenderwijs, „ik
heb een circulaire van jelui ontvangen,
maar geen courant."
Wij begrijpen, dat het niet aange
naam is. Maar deze tijd biedt nu een
maal niet veel aangenaams. Wij zijn
echter vol goeden moed door dezen toe
stand heen te komen naar betere tijden,
als de wapens weer in ru$te zijn.
Het aantal pagina's moest worden in
gekrompen, niet tot ons genoegen, dat
zal ieder begrijpen. Ons blad deelt dit.
lot met alle couranten: de papierdistri
butie noopte tot ingrijpende maatrege
len.
Wij van onze zijde doen ons best on
zen lezers datgene te blijven geven
waaraan zij gewend zijn. De vorm der
artikelen zal hier en daar wat beknop-
Iter moeten zijn, wij zullen meer van
'een kleiner lettersoort moeten gebruik
fmakerf, verslagen van vergaderingen,
(sport, enzoovoort zullen dusdanig be
merkt moeten worden, dat alleen het be
langrijkste naar voren komt.
In de practijk zal blijken, dat nie-
fliand te kort komt, al is de omvang van
jons blad verminderd, de inhoud zal. al
lis het dan meer samen gedrongen de
zelfde blijven.
Men zal moeten toegeven, de Neder
lander was op krantengebied verwend,
(ieder vond in zijn blad het zijne, en
(werd daarbij uitvoerig op de hoogte ge-
fhouden van plaatselijk, landelijk en we
reldnieuws en van wetenswaardigheden
bovendien.
I Dat is nu veranderd, de gezichtskring
is wat beperkt geworden.
Hieraan is voor het oogenblik niets te
■veranderen, wij hebben ons daarnaar te
[voegen.
J Klachten helpen hier niet, klachten
over een te kleine krant late men daar
om voorloopig achterwege.
I Zoodra het ons, administratie en re-
'dactie gegeven is over wat meer papier
!te beschikken, zal ook de omvang van
'de Amersfoortsche Courant weer toe
nemen en kunnen we weer tot een uit-
jgebreiden Inhoud, als van ouds, over
gaan.
LITTERAIRE AFDEELING A.K.G.
Zaterdagmiddag kwam onder leiding
van den heer C. A. Scliilp, kunstrecen
sent van het Utrechtsch Dagblad, een
aantal leden van het A.K.G. bijeen, die
besloten tot de oprichting van een lit
teraire afdeeling van het Gilde. Voor
gesteld werd zooveel mogelijk iederen
Zaterdag bijeen te komen, om verschil
lende litteraire onderwerpen te bestu-
ideeren. In den loop van het seizoen
(zullen verscheidene openbare lozingen
■plaats hebben, waarvan de eerste; zoo
als reeds gemeld, wordt verzorgd dooi
den regisseur A. Defresne.
RAADSVERKIEZING VÓÓR 25 JAAR.
Op 15 September 1916 had een ver
kiezing plaats van leden voor den ge
meenteraad. Zij gold een herslemming
tusschen de heeren mr. L. Stadig en
mr. L. van Traa. Bij deze verkiezing,
vandaag 25 jaar geleden, verkreeg de
iheer Stadig 344, de heer Van Traa
1295 stemmen, zoodat mr. L. Stadig ge-
j kozen werd. Op 7 September 1916 was
hieraan een verkiezing voorafgegaan,
waarbij de volgende candidaten waren
gesteld: C. ölchuizen, J. W. Polder,
I mr. L. Stadig, mr. L. van Traa. Zij ver-
leenigden achtereenvolgeVis de volgende
stemmencijfers op zich 19, 112, 243 en
166.
De heer Stadig zou dus. indien de
raad nog had bestaan, vandaag zijn zil-
i veren jubileum als raadslid hebben her-
1 dacht.
DE GEWONDE EN ZIEKE SOLDAAT
Het Comité van den gewonden en
rieken soldaat meldt:
Woensdag bezochten de in het Mili
tair Hospitaal aanwezige patiënten de
bioscoop.
De firma De Jager zond een zak met
versnaperingen, terwijl tijdschriften
werden ontvangen van Mevr. van der
F.van Sw. (Baarn).
Op gironummer 25047 van H. A. Fi
scher, Mauntslaan 4, werd 5.ge
stort door de Amersfoortsche Dam-
vereeniging.
HULDE AAN NOORD-SCHARWOUDE
Een groep oud-geëvacuecrden, die in
de dagen van 1020 Mei 1940 gastvrij
heid heeft, genoten in de gemeente
Noord-Scharwoude, heeft besloten het
gemeentebestuur van die gemeente een
schilderstuk, voorstellende „Het Sluis
je" aan te bieden.
Van 1622 September is dit schil
derstuk in de etalage van den heer
J. Boekenoogcn, Kamperbinnenpoort 5.
te bezichtigen.
VEERTIG JAAR BIJ HET SPOOR
Morgen herdenkt de heer Van Wa
teren, ladingmeest^r op het station
alhier, den dag, dat hij vóór 40 jaar
bij de Ned. Spoorwegen in dienst trad.
Naast den hoofdredacteur zijn mede ver
antwoordelijk:
G. A. Wllllnge, Chef-redacteur; D. J. Rekke,
stads- en sportredacteur, belden te Amers
foort; w. G. van Maanen, Huis ter Helde.
VALSCH KWARTJE GEDEPONEERD
Een postambtenaar heeft op het po
litiebureau een valsch kwartje gede
poneerd, dat hij op het postkantoor
aan het loket in ontvangst had geno
men.
BALDADIGHEID
Zondagmiddag om 6 uur meldde zich
aan het politic-posthuis aan den Soes-
terweg een 16-jarig meisje, dat ver
telde, dat. zij doer een 11-jarigen jon
gen uit baldadigheid van de fiets was
getrokken. Haar kousen waren bescha
digd terwijl zij tevens ontvellingen aan
haar beehèn had opgeloopen.
De vader van het baldadige knaapje
werd aan het posthuis ontboden. IJij
was dadelijk bereid de schade te ver
goeden. terwijl zijn zoontje in 't bij
zijn der agenten een behoorlijke ""cor
rectie kreeg.
HOE DE INDUSTRIE KAN
BEZUINIGEN
Tn het laatste artikel dezer serie wil
len wij eenig'e bezuinigingsmogelykne-
den aangeven voor Industriëele
B e d r ij v e n.
In de industrie wordt electriciteit ge
bruikt voor de opwekking van licht,
kracht en warmte. Eenige bezuiniging
kan op elk dezer gebieden bereikt wor
den, mits een ieder in het bedrijf mede
werkt.
Licht.
Op het lichtverbruik in fabrieken en
werkplaatsen kan in het algemeen niet
bezuinigd worden door lampen van ge
ringere lichtsterkte toe te passen. Hier
onder zou niet alleen de kwaliteit van
het werk te lijden hebben, maar boven
dien zou de veiligheid voor den arbei
der verminderen. Siechti in magazij
nen, pakhuizen en ops'agplaatsen kan
men dikwijls met minder licht volstaan.
Zorgt er voorts voor. dat in gedeelten
van fabrieken cn werkplaatsen, waar
niet of tijdelijk niet gewerkt wordt,
geen licht brandt. Is slechts eenige
verlichting noodzakelijk, neemt u dan
lampen van geringe sterkte.
Doordringt een ieder van de nood
zakelijkheid, zoo zuinig mogelijk te zijn
met het licht. Dit kan men o.m. berei
ken." door in de werkplaatsen enz. aan
gebrachte opschriften de aandacht van
het personeel voortdurend hierop ge
vestigd te houden. Doorloopende con
trole op het zuinig rnet licht omg3an
zal echter noodzakelijk zijn.
Kracht.
Het krachtverbruik van bepaalde
machinerieën en gereedschapswerktui
gen zal men bezwaarlijk kunnen ver
minderen.
Toch zal in vele gevallen de tijd, ge
durende welke een aandrijfmotor in be
drijf is. kunnen worden teruggebracht
door de aan te drijven machines niet
achtereenvolgens, doch zooveel moge
lijk gelijktijdig in- gebruik te stellen.
Het ..leeg" loopen van machines dient
uiteraard zooveel mogelijk te worden
vermeden.
In sommige gevallen kan men een
even groote productie bij minder werk
uren krijgen, wanneer men een motor
8 uren per dag laat loopen, en een deel
van de week niet laat draaien. In 3 x 8
uren kan men soms evenveel producee-
ren als in 6x5 uren!
Dit alles kost wat meer moeite, wat
overleg misschien, maar dat is beter
dan dat de geheele fabriek stilgelegd
wordt, door het afsnijden van den elec-
triciteitstoevoer.
Warmte.
Electro-warmte-toestellen als ovens,
zoutbaden, broedstoven e.d. moeten
goed geïsoleerd zijn tegen warmtever
lies. Gewoonlijk is de isolatie goed ver
zorgd: in den loop der, jaren kan deze
echter wel eens minder deugdelijk wor
den. Laat de toestellen hierop contro
leeren en ook op ondichtheden kie
ren en spleten die zich op den duur
vooral bij de deuren gaan voordoen.
Deze laatste kunnen aanzienlijke warm
teverliezen veroorzaken! Gebruikt uw
verwarmingstoestellen ovens, galva
nische baden, stoom- en waterbaden,
smeltketels enz. steeds zooveel mo
gelijk volbelast: het verbruik yier af
geleverde eenheid van het product is
dan geringer. Hier geldt in nog veel
sterkere mate dan bij de motoren: be
ter 3 dagen gedurende 8 uren volbelast
werken dan 6 dagen gedurende 5 of 6
uren gedeeltelijk belast. Ook soldeer
bouten, laschtoestellen, lijmkokers e.d.
moeten liefst telkens lange tijden ach
tereen, met zoo weinig mogelijk be-
drijfsonderbrekingen desnoods door
elkaar afwisselende werklieden wor
den gebruikt.
Worden deze regels alle opgevolgd,
dan zal een niet onaanzienlijke bespa
ring op het verbruik het gevolg kun
nen zijn.
Controleer ook uw verbruik door den
bedrijfsleider opdracht te geven voor
lie fabriek, werkplaats, enz. een „ver-
bruiksprogramma" op te stellen, dat
om de drie dagen b.v. gecontroleerd
wordt.
Wij willen dit laatste artikel niet be
sluiten, zonder de hoop uit te spreken,
dat deze artikelenserie er toe zal bij
dragen. hét den verbruikers gemakke
lijker te maken te bezuinigen en dal
dan ook de noodzakelijk geachte bezui
niging inderdaad wordt bereikt.
SPORT
VOETBAL.
D.O.S. WINT ZILVEREN DOM
Te Utrecht had gisteren het door
Velox georganiseerde tournooi plaats
om den Zilveren Dom.
De volgende wedstrijden werden ge
speeld:
D.O.S.'t Gooi 31
Velox—D.W.S. II 1—0
Vcrliezersronde:
D.W.S. II—'t Gooi 0—2
Finale:
D.O.S.—Velox 1—0
D.O.S. won den Zilveren Dom.
BOKSEN.
OM HET EUROPEESC'H KAMnOEN
SCHAP WELTERGEWICHT
Als candidaat voor het Europeesch
kampioenschap in de weltergewicht-
klasse hebben zich thans twee boksers
bij de internationale Boks-Unie aan
gemeld en wel de kampioen van Ita
lië en Duitschland, resp. Orlandi en
Gustav Eder.
WIELRENNEN.
WEGWEDSTRIJDEN TE
HOCKEXHEIM
Voor de eerste maal hadden de weg
renners de beschikking over de fraaie
motorbaan te Hockenheim. De Duit-
sche beroepsrenners openden gisteren
aldaar hun nieuwe herfstseizoen met
een rit over 115 K.M. De resultaten
luiden: beroepsklasse 1. Frans Neuens
(Luxemburg) 7 pnt., 2 uur 54 min. 11
sec 2. Bulla (Weenen) 7 pnt.; 3. Sie-
selhoff (Dortmund) 6 pnt.; 4. Bautz
(Dortmund); 5. Noll (Frankfurt): 6.
Scheller (Schweinfurt), ieder 5 pnt.;
7. Weckerling (Maagdenburg): 8 Cle
mens (Luxemburg); 9. Liesl (Mün-
chen), ieder 3 pnt.
Houdt U van schaken?
Volgt dan de interessante schaak
rubriek in ons Zaterdagnummer
onder redactie van een plaatse-
lijken deskundige. Voor beginners
en gevorderden beiden, leerzame
partijen.
Het 7e Middenstands
examen
TELEURSTELLENDE UITSLAGEN
Cijfers kunnen vaak welsprekender
zijn dan woorden.
Tot die conclusie voeren weer de ge
gevens betreffende het zevende Midden
standsexamen, waaraan in totaal 12430
gegadigden voor het Middenstands
diploma hebben deelgenomen.
Een respectabel aantal candidaten
dus. Maar helaas is ook het aantal af
gewezenen groot. Ja, zij die tot deze
laatste categorie behooren* zijn zon tal
rijk, dat wij het resultaat, over het ge
heel beschouwd, lang niet verblijdend
kunnen noemen.
Iets nieuws is dit overigens niet. Als
men de cijfers over de laatste jaren be
kijkt, dan komt men tot de slotsom, dat
het percentage van hen, die in het be
zit kwamen van het begeerde document,
voortdurend is afgenomen. Bedroeg het
aantal geslaagden in het voorjaar van
1938: 84.3 procent, dit jaar bleek het
percentage te zijn verminderd tot 56.84.
Een specificatie, en wel een, die dui
delijke taal spreekt, vindt men in on
derstaand staatje, dat betrekking heeft
op de examen-resultaten van de drie
onderwijsinstellingen, die deze „test"
houden, te weten de Nederlandsche
Middenstandsbond (Instituut voor Mid-
denstandsontwikkeling), de Nederland
sche Roomseh-Kathol. Middenstands
bond en de Christeijke Middenstands
bond.
Totaal
geëxa
Totaal
mineerd
geslaagd
Procent
2737
2322
84.8
2329
1533
65.8
9100
6380
70.1
4854
2743
56.5
9588
5302
60.5
4113
2298
55.9
12430
7065
56.84
45151
28143
62.33
Men ziet hel, reden tot. juichen be
staat er allerminst. Weinig meer dan de
helft der candidaten slaagde. Een be
droevend schijntje!
Over liet algemeen kan men zeggen,
dat alleen voor Noord-Holland en
Twenthe de cijfers niet ongunstig zijn.
In Hoorn slaagde bij voorbeeld 75,1 pro
cent, in Schagen 63,77 procent, in Alk
maar 72.2 'procent, in Hengelo 52.86 pro
cent, in Enschede 58.5 procent van het
totaal aantal candidaten. Minder gun
stig tot slecht waren, om maar eenige
grepen te doen, Terneuzen (43,06 proc.),
Eminen (35,62 procent). Bilthoven
(40.86 procent), Zutphen (43,21 proc.),
Arnhem (48,1 procent), Amersfoort (48
procent) en Zwolle (51,2 procent).
Waaraan moeten nu deze ongunstige
gevolgen worden toegeschreven?
In de eerste plaats aan öe zwaardere
eiscben, die de examinatoren stellen.
Werd vroeger nog wel eens het een en
ander door de vingers gezien, meer en
meer heeft men deze mildheid laten va
ren, niet in dien zin. dat men thans op
elke slak zout legt, maar toch wel, dat
men de candidaten terdege aan den tand
voelt.
En zoo moet het ook, wil het met den
middenstand ,.ïn orde" komen.
Immers, de middenstand is allerminst
gebaat met teen toevloed van halfbak
ken winkeliers, menschen, van wie met
reden mag worden verwacht, dat zij
niet opgewassen zijn tegen de taak, die
hun in den modernen tijd wacht. Want
winkelier zijn beteekent tegenwoordig
geheel iets anders dan enkelé tientallen
jaren geleden. De voorwaarden, waar
aan men thans moet voldoen, wil men
succes hebben, zijn niet te vergelijken
met die van weleer.
Nog maar al te veel candidaten blij
ken zich daarvan niet bewust te zijn. Én
zeker daaraan moet het worden gewe
ten, dat het examen hun teleurstelling
bracht.
De groote vergissing, die zij begingen,
is van tweeërlei aard.
In de eerste plaats gingen velen hun
ner al te lichtzinnig te werk bij het kie
zen van hun opleiding en lieten zij zich
bij een of ander instituut of een of an
deren opleider inschrijven zonder eerst
door
Dr. PAUL ROHRBACH.
De oude Grieken noemden het Noordelijke
gedeelte van de Zwarte Zee „de gastvrije
Pontus". Hier lag een krans van 70 Griek-
sche koloniën. Eeuwenlang bekommerde zich
de groote internationale politiek niet om dit
gebied, totdat Rusland zich ervan meester
maakte. Toen dook langzaam het vraagstuk
van de Turksche zee-engtes op en tevens be
gon men belang te stellen ln natuurlijke
rijkdommen der Oekraïne en van de Kauka-
sus. Ook het Eoemeensche petroleum wordt
gedeeltelijk over de Zwarte Zee uitgevoerd.
Petroleumbronnen.
De rijkdommen van den Kaukasus bestaan
in de eerste plaats uit petroleum en het
voor de ijzer- en staalnljverheid zoo onont
beerlijke mangaanerts. De beide grootste pe-
troleumgebfeden liggen in de omgeving van
Bakoe, dich bij de oevers van de Kaspische
Zc-e. en bij GrosnyJ. ln het sr.cppcnland-
schap van den Noordelijken Kaukasus. Reeds
in de oudheid was het gemakkelijk brand
bare aardgas bij Bakoe bekend. De "oude Per-
zièrs vereerden zijn blauwe vlammen als
..het eeuwige vuur Ongeveer honderd Jaar
geleden werd het ruwe petroleum, het z.g.
Jiaphta, voor het eerst door Rusland geëx
ploiteerd. Reeds voor den wereldoorlog ont
stond een 800 k.m. lang buizennet van Ba
koe door Transkaukasle naar de Zwarte-Zee-
haven Batoem. waardoor het petroleum door
middel van drukpompen werd vervoerd. Ba
toem behoorde tot aan den Russisch-Turk-
schen oorlog 1877 tot Turkye. Na de Russi
sche revolutie in 1917 werd hat korten tijd
weer door de Turken bezet en later aan Rus
land teruggegeven.
De petroleumbronnen bij Bakoe vertoonen
nog lang geen teekenen van uitputting. Dit
rijke petroleumgebicd is afwisselend ln het
bezit, van Engeland, Turkye en Rusland ge
weest. Tegenwoordig is Bakoe de hoofdstad
van tic Tartaarsche Sovjet-Republiek Aser-
beidsjan. Een deel van de petroleumlelding,
het middelste en Westelijke gedeelte, loopt
door Georgle. dat evenals Asedbeidsjan door
bloedig onderdrukte opstanden heeft ge
tracht. zich van de Sovjet-Russische heer
schappij te bevrijden. Ook de nabuurstaat
Armenie, eveneens een Sovjet-Republiek,
wordt er slechts met geweld onder gehouden
cn alle drie landen verlangen naar bevrij
ding voor de roode heerschappij.
Het petroleumgebled van GrosnyJ heeft
twee verbindingen naar zee. De eene leiding
loopt naar Rostow aan den mond van den
Don aan de zee van Azow, de andere ein
digt in de haven Toeapse aan het Westelijk
gedeelte van den Kaukasus. Batoem. Toeap
se en Rostow zijn de drie groote réservoirs,
waarin het Kaukaslsehe petroleum verza
meld wordt, om vandaar met tankstoomboo-
ten verder te worden vervoerd.
3y Tsjiatoeri ln Georgle liggen de groot
ste mangaanertsmljnen ter wereld. Het erts
bevat 50 50 zuiver mangaan. De uitvoer gaat
over Batoem en werd door Sovjet-Rusland
zeer bevorderd om deviezen te krijgen. Ook
in de Zuid-Oekraine liggen groote mangaan-
mijnen. die echter hoofdzakelijk ten behoeve
van de Oekiainsche bewapenlhgsindustrie
worden uitgebuit.
In den jongsten tijd zijn nog belangrijke
petroleum-gebïeden tusschen den Zuidelij
ken Oeral en de Kaspische Zee ontdekt, die
ochter nog niet ln exploitatie zijn.
eens inlichtingen omtrent hun reputatie
te hebben ingewonnen.
Daarnaast liet de eigen voorbereiding
vaak veel te wenschen. Eij het examen
en vooral bij het mondelinge gedeel
te bleek telkens weer, dat velen er
maar zoo'n beetje „met de muls naar
gooiden" en dat het hun aan werkelijke
kennis vokpmen ontbrak. De „bokken",
die geschoten werden als de candidaten
onder handen wetden genomen, waren
.dikwijls schrikbarend. De heillooze ge
volgen van het „klaarstoomen" open
baarden zich herhaaldelijk.
Vele candidaten en opleiders of op
leidingsinstellingen bleken de opvatting
te huldigen, dat het meer op snelheid
dan op degelijkheid van kennis aan
komt. En zoo bezien is het geen wonder,
dat zoo vele jongelui „bakten" en het
getuigschrift moesten missen.
Herhaaldelijk is in vakbladen de
noodzakelijkheid betoogd van een dege
lijke opleiding, een serieuze studie en
een zich geheel instellen op de practijk
van het examen.
Dat deze eisch niets buitensporigs
heeft, bewijzen de nuchtere feiten en
cijfers, die het uitgangspunt voor dit
artikel vormden.
MERKWAARDIG PSYCHISCH
DEFECT
In den nacht van 23 op 24 Mei van het
vorige jaar werd door Amsterdamsche poli
tieagenten de 41-jarlge Inspecteur van po
litie eerste klasse P. R. A R eveneens uit
Amsterdam, in hoogst zonderlingen toestand
ln den tuin van een pastorie gevonden. De
inspecteur van politie verkeerde ln bewus-
teloozen toestand terwijl hij ontdaan was
van zijn bovcnkleeding. Kort nadat de in
specteur naar een der politiebureaux was
overgebracht, keerdi^ zijn bewustzijn terug
en uit het verhoor bleek, dat hij zich in
het geheel niet meer kon herinneren, hoe
hij in een dergelijken toestand was geko
men. Uit het nader onderzeek kwam vast
te staan, dat de inspecteur den avond te
voren twee bekende cafés in Amsterdam
had bezocht en dat hij in het cene café
twee glazen bier en twee borrels had ge
bruikt. terwijl hij in het andere anderhalf
glas bier had gedronken Eeu en ander was
wel geschied In zijn vrijen tijd. doch uit
prestige overwegingen achtte de toenmalige
burgemeester van Amsterdam op grond van
rapport van den hoofdcommissaris en ande
re daarbij betrokken personen het wenschc-
lijk. den inspecteur, zij het eervol, uit den
dienst te ontslaan. Tegen dezen gang van
zaken kwam de inspecteuv in verzet bij het
Ambtenarengerecht te Amsterdam, welk col-
loge klager ln het ongelijk stelde. Hierop
ging de inspecteur in lsooger beroep bij den
Centralen Raad van Beroep te Utrecht, wolk
college thans uitvoerig deze zaak in behan
deling heeft genomen.
Als verdedigers van inspecteur R. traden
op mr. C. Kruyssc. uit Amersfoort en mr.
J. K M. Matthuysen te Amsterdam, terwijl
voor den burgemeester van Amsterdam ple.it-
te dc heer H. Huberts, directeur van de af
deeling Arbeidszaken aldaar. Als getuige
werd gehooid de moeder van appellant, me
vrouw de weduwe A. R v. d. L terwijl als
getuigen-deskundtge optraden prof. dr. H. C.
Rlimke en prof. dr. W. G. Sillevis Smltt.
beiden boogleeraar te Utrecht.
Het getuigenverhoor
Door den president van den Centralen
Raad werd allereerst gehoord de moeder va ft
appellant, die verklaarde, dat haar zoon tor
zijn 10de jaar veel last gehad had van slaap
wandelen. alsmede van hoofdpijn en oor
pijn, Zijzelf leed aan suikerziekte, waaraan
haar moeder was overleden, terwijl verder
kwam vast te staan, dat zij op 42-Jarigen
leeftijd, evenals thans haar zoon. ln een
plotselingen toestand van bewusteloosheid
was geraakt, waarvoor ook zij geen verkla
ring kon geven.
Verklaring der deskundigen
Op verzoek van de verdedigers van in
specteur R werd vervolgens aan, beide pro
fessoren een 20-tal vragen voorgelegd, be
trekking hebbende op een onderzoek aan
gaande dé constitutie van den inspecteur.
Beide hoogleeraren waren na langdurige ob
serveering van appellant en mede uit rijn
verklaringen tot de overtuiging gekomen,
dat de toestand van bewusteloosheid zeker
niet alleen gekomen was door gebruik van
alcohol en dat men in dit geval zelfs niet
mocht spreken van dronkenschap. De pro
fessoren verklaarden by verschillende ande
re menschen na den lOden Mei 1940 de
zelfde verschijnselen te hebben geconsta
teerd, als die waren opgetreden in den be-
wusten nacht van 23 op 24 Mei bij appel
lant.
luspecteur R. vertoonde geen psychiatri
sche en neurologische afwijkingen en alhoe
wel het ziektebeeld vrij zelden voorkomt, is
met groote waarschijnlijkheid aan tc ne
men. dat inspecteur R dien nacht door
verschillende Invoeden buiten zijn wil. in
een schemertoestand was komen te verkee-
ren, waaraan hijzelf geen of weinig schuld
kon hebben. Dat. appellant gesimuleerd zou
hebben, en het dus niet waar zou zijn. wat
hij verklaarde, nadat hij tot bewustzijn was
teruggekeerd, n.l. dat iilj zich thuis waan-,
de. is volgens de deskundigen niet aanne-'
melijk. Verder is komen vast te staan, dat
de hoeveelheid alcohol, door appellant den
vprigen avond gebruikt, niet voldoende was,
om op grond daarvan bewusteloos te g^ra-
ken. Inspecteur R. is naar de meening van
de hoogleeraren vaaor korten tijd psychisch
gestoord geweest, een storing, welke meer
toe te schrijven valt aan de doorgemaakte
angstige oorlogsdagen, dan wel aan het ge
bruik van alcohol. Het feit ook, dat de In
specteur toen hij in bewusteloozen toestand
werd gevonden, niet of nauwelijks naar al
cohol rook, wijst er op, dat het gebruik van
alcohol hem zeker niet in een dronkenmans-
roes zou hebbch gebracht, doch dat men
hier te doen heeft met iemand, wiens erfe
lijke aanleg er toe heeft bijgedragen, dat hij
dien nacht in zulk een zonderlingen toe
stand ls komen te verkceren.
Volgens prof. Rürnke moet herhaling
hoogst onwaarschijnlijk worden geacht. Pro
fessor Sillevis Smltt was verder van mee
ning. dat appellant .niet in een alcoholroes
verkeerde, toen hij in zijn schemertoestand
werd ontdekt, en dat. hij zeker niet wat
men noemt een „kater" heeft gehad.
Het pleidooi
Hierna was het woord aan mr. Kruysse,
wiens pleidooi zich uitsluitend op Juridisch
terrein bewoog. Spr. bestreed met kracht
het argument uit het rapport van de tegen-
party. als zou appellant een laakbare han
deling hebben gepleegd. Men kan hier. al
dus spr., spreken van positieve afwezigheid
van schuld. Indien men hiervan overtuigd
is, is er dus geen opzet aanwezig geweest
en zal de tegenpartij eventuoelen opzet moe
ten bewijzen. Spr. vroeg zich verder af. of
zijn cliënt van .wien men nu toch na het
hooren tan de getuigen-deskundigen mag
aannemen, dat. hij dien nacht psychisch ge
stoord ls geweest, alleen op grond van be
wusteloosheid ontslagen mag worden. Of
het een. of her. ander. Of appellant heeft
zich den avond te voren op een duister pad
begeven, of men moet aannemen, dat bij
hem een ziekteverschijnsel is opgetreden,
waaraan hij zelf niets kan doen. Waar de
eerste vraag ontkennend kan worden beant
woord. moet men dus vaststellen, dat wat
is gebeurd geheel buiten zijn schuld lag en
dat, hij alleen gedurende een kort moment
van zijn leven psychisch defect is geweest
Naar sprekers meening heeft de burge
meester van Amsterdam zich de oorzaak van
het psychisch defect bij appellant nier. goed
voor oogen gesteld. Zijn besluit om den In
specteur te ontslaan is dan ook in geen en
kel opzicht feitelijk gefundeerd.
De vraag rijst, verder of R. door het ge
beurde volkomen onmogelijk is geworden in
het politiecorps. Volgens spr. zeker niet. En
te meer niet, omdat hij ln een bewusteloo
zen toestand is geraakt, waaraan hij part
noch deel heeft. De Inspecteur is tot Mei
1940 een geziene persoonlijkheid geweest. Hij
verrichtte bij den dactyloscopischen dienst
voortreffelijk werk en daarom had naar
sprekers meening het ambtenarengerecht
hem niet ongeschikt mogen verklaren.
Het feitelijk gedeelte van het pleidooi nam
mr Matthuysen voor zijn rekening. Deze be
toogde, dat de geheele affaire een geheel
normaal verloop had. en dat uit het feit,
dat het Ambtenarengerecht getuigen-des
kundigen als prof. Rümke en prof. Sillevis
Smltt had opgeroepen, mocht blijken, dat
dit college was ,gaan twijfelen aan de sug
gestie uit de rapporten van de tegenpartij.
Toen dan ook de rapporten van de getuigen-
deskundigen bekend werden, was het voor
spr. duidelijk, dat den inspecteur recht ge
daan zou worden met herstel in zijn functie.
Hoe verbaasd was spr. dan ook. toen liet
ambtenarengerecht den bui «meester in het
gelijk sielde. Het oordeel van de deskundi
gen over den geestestoestand van den "appel
lant spreekt_toch duidelijke taal.
Het standpunt van den bur
gemeester.
Tenslotte was het woord aan den heer
Huberts, die de zienswijze van den burge
meester van Amsterdam verdedigde. Spr. be
streed de meening, als zou de burgemeester
dit. ontslag niet In volle vrijheid hebben ge
nomen. en als zou deze niet goed zijn in
gelicht door den hoofdcommissaris van po
litie en anderen. Volgens spieker ls door
het gebeurde de gezagspositie van inspec
teur R. dusdanig ondermijnd, dat er geen
andere weg openstond dan ontslag uit den
dienst, Het z.g. ziekteverschijnsel uit den
nacht van 23 op 24 Mei houdt toch tenmin
ste verband met zjjn gedragingen van den
avond te voren. Bezwarend "voor R. is ook.
dat. hij ztch niet ziek heeft gemeld, waaruit
men mag afleiden, dab hijzelf zijn gedragin
gen als misdragingen kwalificeert. De getui
gen-deskundigen verklaren in hun rappor
ten. dat als het waar is wat appellant ver
tel!.- er inderdaad een schemertoestand kan
optreden. Is dat dan wel een bewijs? Een
feit ls. dat een gezagsdrager naar buiten
door zijn ondergeschikten iu een bij zonde-
ren toestand is gevonden cn alleen op grond
daarvan ls zulk een man in den politie
dienst niet meer te handhaven. Zijn pres
tige is in den dienst zelf te veel geschaad
en daarom was ontslag wegens ongeschikt
heid noodzakelijk. Spr. verzocht "tenslotte
den Centralen Raad het oordeel van het
Ambtenarengerecht te willen deelen.
De Centrale Raad z&l later uitspraak doen.
Het graangebied.
Het Pontische graangebled der zg. Zwarte
Aarde strekt zich uit door de geheele Oekraï
ne, ln het Noorden tot over dc Wolga on den
Oeral, ln het Zuld-Oostcn over den Koeban
tot aan den voet van den Kaukasu;. Ook
liet gebied der Donsche kozakken aan dc
Zee. van Azow is uitstekend geschikt voor
den graanbouw. Bij het begiu der Bolsjc-
wlstenheerschappij boden deze Kozakken
verbitterden tegenstand, maar tegen den
bloedigen terreur van Moskou moesten z\j
het onderspit delven.
Door een smalle landtong met het vaste
land verbonden ligt hier ook het bekende
schiereiland de Krim. Het binnenland be
staat uit steppe, maar er kan ook graan
worden verbouwd. Langs de Zuidelijke kust
van de Krim loopt een middengebergte. een
voortzetting van den Kaukasus. Dit geberg
te beschermt de kust tegen Noordelijke win
den en zorgt voor een klimaat zocals aan de
Riviera. In den Tsarentijd hadden hier de
rijke Russische families hun landgoederen
en bezittingen en er ontstonden de heerlijk
ste badplaatsen. Verder ligt hier dc Sovjet-
Russische oorlogshaven Sebastopol, die met
het Westelijker gelegen Nikolajew een der
belangrijkste steunpunten van de Russischs
oorlogsvloot ln de Zwart Zee ls.
Wanneer men de kust der Zwarte Zee van
af de Krim naar het Westen volgt, komt
men naar Odessa, dat thans "door de Duii-
sche legers omsingeld is. De ontwikkeling
van deze stad ls nauw verbonden met de
verandering der Pontische steppen in een
graanland. dat slechts op dc bevrijding der
Russische dwingelandij wacht, om weer de
korenschuur van Europa te worden.
Dit steppengebied werd door Katharlna II
bij het Russische Keizerrijk ingelijfd. Des
tijds was het siechts een land van nomaden
stammen en roovers, dat in her, bezit was
van de Krirasche Tartaren, de zwakke nako
melingen van de oude Mongolen, cho in het
einde der Middeleeuwen geheel Ruslaud be-
heerschter.. De Khan der Krhnsche Tarta
ren was vasal van den sultan tan Turkije.
Katharine zette hem af en wenschtc in ge
zelschap van haar gunsteling Potemkm haar
nieuw gebied te bezoeken. Daartoe maakte
zij een bootreis langs de Dnjepr. Potemkim
liet nu langs de oevers kleine dorpjes bou
wen en er een aantal boerengezinnen heen
brengen, die feestelijk aangedaan door yroo-
lijke liederen en dansen het schip der kei
zerin moesten ontvangen, waaneer het aan
legde. Zoodra zij weer afvoer, werden de boe
ren en boerinnen op wagens geladen "en naar
het volgende dorpje gebracht, waar ztch het
zelfde tooneel afspeelde. Dit is de oorsprong
van de bekende uitdrukking „Potemkinsche
dorpen";
Op bevel van Katharine werd 1794 de han
delshaven Odessa gegrondvest, zoo genoemd
naar een oude Grieksche kolonie Odessos,
die Noordoostelijk van de nieuwe Russische
stad had gelegen. In een kleinen inham der
Zwarte Zee. ln de nabijheid van Odessa ont
stond weldra de oorlogshaven Nikolajew.
Over deze beide plaatsen werden de voort
brengselen van het land der Zwarte Aarde
naar alle plaatsen ter wereld vervoerd en
Odessa werd spoedig een der belangrijkste
havens van het Russische rijk. waar Duit-
sche. Neder la ndsche, Engelsche Noor-
sche en andere schepen hun ladingen van
daan haalden daar de Russische handels
vloot niet in staat was, alleen voor het ge
weldige verkeer te zorgen.
Om het land te ontginnen, waren in het
begin der 19de eeuw door Keizer Alexander
een groot aantal Duïtscr.e kolonisten naar
de Oekraïne én het gebied aan dc Zwarte
Zee gehaald, die zich langzamerhand tot eea
bevolking van meer dan een millioen ver
meerderden. Toen tijdens den wereldoorlog
de Duttsehe troepen door de Oekraïne trok
ken. waren zij zeer verbaasd, zooveel Duitsch-
sprekende volksgenooten aan te treffen, dia
hen met geestdrift ontvingen en van al het
noodige voorzagen.
BINNENLAND
BIJSLAGEN OP OUDERDOMS- EN
INVALIDITEITSRENTE
De Persdienst van het N.V-V. meldt:
De Secretaris-Generaal van het Departe
ment van Binnenlandsche Zaken heeft zich
in een schrijven tot de gemeentebesturen
gewend, waarin wordt medegedeeld, dat er
prijs op wordt gesteld, dat Inzake de bijsla
gen op de oxiderdoms- en invet lidi te tsrent e
voor de ultkeeringen krachtens de Armen
wet dezelfde gedragslijn wordt gevolgd als
voor de steunregeling, d.w.z. dat deze bijsla
gen ook niet op eerstgenoemde ui'.kec-ringen
worden gekort.
Mocht blijken, dat er nog gemeenten zijn,
waarin deze bijslagen wel worden Ingehou
den op de uitkeer! neen. dan wordt in over
weging gegeven zicli te wenden tot de Bu
reaux voor Rechtbescherming van het N.V.V.
Inmiddels bereikt ons de mededeeling. dot
hek gemeentebestuur van Amsterdam heeft
beslist, dat de bijslagen niet van bovenge
noemde ultkeeringen zullen worden afge
houden. Zij, van wier uitkeering de bijslag
reeds werd Ingehouden, krijgen deze terug
betaald.
AGENDA
Sterhuis, Korte Beekstraat 4 lederen
avond van 19.00 tot 22.00 uur geopend.
Zondags en feestdagen open van 14.00 tot
22.00 uur. Voor alle meisjes toegankelijk.
Museum Flehlte. Westsingel lederen
werkdag van 1013 en 1318 uur.
Openbare Leeszaal met Jeugdleeszaal en
Bibliotheek Muurhuizen 9. Geopend 3ïleen
op werkdagen van 1012.30 u. l7S022.00
uur. Ultleenlng van boeken: 14.3017.00
en 19.0021.00. Ultleenuig van kinderboe
ken Woensdag en Zaterdag van 14.3017.00
uur.
R.K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek,
Weijersstraat. Lees- en studiezaal geopend
dagel. 1013 U.. 14.3020 uur. Ultleenlng
dagel. 1112 en 1519.30 uur. Zaterdags
14.3019.45 uur. Maandagsmorgens geslo
ten.
Grand-TliéStre. Maandag. Dinsdag,
Woensdag-, Donderdag- en Vrijdagavond 8 u.
Zaterdag 6 u. en 8.15 u. (doorloopendl.
Zon- en feestdagen 1.45, 4.6.15 en 8.30 u.
(doorloopend).
Van 12 t.m. 18 September: ,,De bruigom uit
Brazilië".
Ctty-Theater. Maandag. Dinsdag, Woens
dag. Donderdag en Vrijdagavond 8 uur.
Zaterdag 6 u. en 8.15 u. (doorloopend).
Zon- en feestdagen 1.45. 4.6.15 en 8.30
uur doorloopend
Van 12 t.m. 18 September: „De mannen de
baas".
Rembrandt-Theater. Aanvangstijden als
boven. Geen matlnee's.
Van 12 t m. 18 September: ..90 Minuten op
onthoud".
Glldehuis .Tentoonstelling Schilderijen
en kunstnijverheid (geprolongeerd'. Eiken
dag (behalve Maandag) geopend van 105
uur; Zondags van 10.30—5 uur.
23 September 20.30 uur Algemeens
Vergadering Ambachtsschool.
11 October. „De Valk" 7 uur.
Speeltuihvereen. Lëusderkwartier. Opvoering
door de tooneelvcreen. „Eensgezindheid" van
„Fllmrrtaniakken".
DE VERDUISTERING
Verplicht te verduisteren
v. 15 Sept. 19.55 tot 16 Sept. 7.15
Maan
16 Sept. op 1.39. onder 17.17 uur
