MQSFOOOTSHIE CC II PA NT
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN DE GELDERSCHE VALLEI
De Omsingelingsslag
bij Kiev
Arensburg, de hoofdstad van Oesel
genomen
Gestelde doelen
thans bereikt
Montenegro
Waarschuwing
ABONNEMENTSPRIJS
bij vooruitbetaling
^CT week O.ifl
Per 3 maanden 3.05
Per post per kwartaal ƒ2.25
10.06
Telefoon 5289.
uur 6505. Qlro 80362.
Tel. 6731. No 5 uur 5137.
ADVERTENTIES
bij vooruitbetaling
Losse regclprUs 10.25
Kleine advert (..Doelpunten")
Hoogstens 20 woorden r 0.55
Elk woord meer 0.05
3 Achtereenvolgende plaatsingen
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1941 -iOOFDREDACTEUR: F. W. M. HALEWIJN, AMERSFOORT. UITG.l N.V. DRUKKERIJ ONNES, V.h. BLANKENBERG Zn., SNOUCKAERTLAAN 9 55e JAARG. 6 PAGINA'S.
DE STRIJD IN HET OOSTEN.
VICTORIE DUITSCH-
LAND WINT VOOR EUROPA -
OP ALLE FRONTEN.
Hoofdkwartier van den Führer, 21 Sept. (D.N.B.).
Het Opperbevel der Weermacht maakt bekend;
In het verloop van den ten Oosten van Kiev aan den gang zijnden om
singelingsslag hebben het leger van gcneraal-veldmaarschalk von Rei-
chenau en de pantserlegers van de kolonels generaal Von Kleist en Gu-
dcrian sterke deelcn van den omsingelden vijand vernietigd en reeds
thans ruim 150.000 gevangenen binnengebracht, benevens 151 tanks, 602
kanonnen en een onoverzienbare hoeveelheid ander oorlogsmateriaal
buitgemaakt. Het uiteenslaan van de overige deelen van den ingesloten
vijand is in vollen gang. Verdere, groote aantallen gevangenen en buit
kunnen verwacht worden.
OESEL EN MOON IN DUITSCHE HANDEN
Het Opperbevel der weermacht meldt voorts:
„In voorbeeldige samenwerking, hebben afdeelingen van leger, lucht
macht en marine een nieuw belangrijk succes behaald. Arensburg, de
hoofdstad van Oesel, is in een vastberaden aanval genomen. Moon en
Oesel zijn daardoor hecht in onze handen. Op het Westelijk deel van
Oesel bevinden zich nog slechts verstrooide deelen van het garnizoen
van Oesel. Hun vernietiging kan elk oogenblik verwacht worden."
38 BRITSCHE VLIEGTUIGEN NEERGEHAALD
Dato 20 September meldde het Opperbevel van de Weermacht:
Hedenmiddag ondernomen aanvalspogingen van de Brïtscho luchtmacht
zijn aan Het Kanaal met zware verliezen voor den vijand ineengestort.
Duitsche jagers schoten in hevige luchtgevechten, volgens de tot dusver
ontvangen berichten, 35 Britsche jachtvliegtuigen neer. Twee eigen vlieg
tuigen worden vermist. De marineartillerie schoot bovendien drie Brit
sche bommenwerpers neer, zoodat het totale verlies van den vijand 38
vliegtuigen bedraagt.
AAN VIJF VOORWAARDEN VOOR
VERNIETIGING DER SOVJETS
VOLDAAN
Over het Duitsche operatieplan, dat
nen grondslag vormt voor den veld
tocht in het Oosten, verneemt het
D.N.B. in over het algemeen goed in
gelichte kringen, dat reeds thans de
gestelde doelen met betrekkelijk gerin
ge verliezen zijn bereikt. Het doel van
de Duitsche leiding is de militaire ver
nietiging van den Sovjet tegenstander.
Om dit doel te bereiken moet aan vijf
voorwaarden worden voldaan:
le. De voorraad menschenmateriaal
der Sovjet-Unie, welke in vorige oorlo
gen voor onuitputtelijk gold, moet by
de acties zoolang aangesproken wor
den totdat alle opgeleide soldaten ge
vangen genomen, resp. op het slagveld
zijn blijven liggen.
2e. Het oorlogsmateriaal van den
tegenstander moet in zoo groot moge
lijke hoeveelheid buitgemaakt, resp.
vernietigd worden.
3e. Het economisch oorlogspoten
tieel van den tegenstander moet op zoo
beslissende wijze worden verzwakt, dat
de vijand by gebrek aan voldoende
nieuw oorlogsmateriaal niet meer in
staat is effectieve operaties op vrij
groote schaal te ondernemen.
4e. De verkeersmiddelen, vooral
echter het optreden van den vijande
lijke luchtmacht, moeten zoo duurzaam
vernield worden, dat een geregelde sa
menwerking in de oorlogsindustrie zel
ve en tusschen haar en de ravitaillee-
ringsdiensten van het Sovjet-leger on
mogelijk wordt
5e. Door belangrijke bestuurscentra
zoowel door afwijding als door lucht
aanvallen uit te schakelen moet het ge
centraliseerde systeem der Sovjet-Unie
verlamd worden.
Volgens de opvatting in goed inge-
luchte kringen te Berlijn neemt het
aantal aanwijzingen toe. dat reeds
thans het voornaamste deel van dit ope
ratieplan is uitgevoerd. Men meent
daarom, dat aan de verwachtingen van
den vijand met l\et oog op slechter
weer en den winter de bodem is inge
slagen. In dit verband hecht men zeer
groote beteekenis aan de omsingeling
van de legers van Boedjenny.
Van militaire zijde wordt aan het
D.N.B. gemeld, dat de Duitsche troepen
in Kiev onbeschrijfelijke verwoestingen
hebben aangetroffen, die de Bolsjewis
ten hebben aangericht, alvorens zij de
vlucht namen. Zonder rekening te hou
den met de bevolking van de stad en
de omgeving werden alle voorraden, die
voor de inwoners van het grootste ge
wicht waren, weggesleept of verbrand.
Waterleiding en electrische centrales
werden vernield. Overal ziet men de ra
vage van opgeblazen spoorlijnen en
bruggen. Het strikt noodzakelijke kan
de bevolking zich niet verschaffen.
De Duitsche soldaten, in de eerste
plaats de pioniers, zuiverden het gebied
en de wegen, die voor opmarsch en ra
vitailleering noodig waren, van mijn-
versperringen en andere obstakels, zoo
dat de verzorging der strijdende troe
pen gewaarborgd is. De Bolsjewisten
echter hebben door hun vernielzucht
het leven van tienduizenden op de
wreedste wijze in gevaar gebracht.
DE TOESTAND IN LENINGRAD
De Engelsche Berichtendienst heeft
Zaterdagavond gemeld, dat in Lenin
grad honderduizenden huurhuizen in
vestingen zijn veranderd en uitgerust
zijn met talrijke machinegeweren en
springstoffen. (D.N.B.)
Naar het Zweedsche telegraafagent-
schap meldt, heeft de Zweedsche ma
rine medegedeeld, dat gisteren 60 ma
trozen der Sovjot-Oostzcevloot. die zich
in de Zweedsche wateren van het sche-
rengebied voor Stockholm hadden be
geven, door Zweedsche oorlogsvaar
tuigen zijn opgebracht en geïnterneerd.
Naar Reuter meldt, heeft de Sovjet
ambassadeur te Londen, Maisky in een
oproep tot groot Britlannië, onder meer
gezegd
Wij hebben pantserwagens en nog
eens pantserwagens noodig, want on
ze verliezen aan pantserwagens zijn
aan het 2000 mijl lange front groot. Wij
hebben uw hulp dringend noodig. Wij
hebben een gemeenschappelijk front
met u. Zendt uw pantserwagen ver
sterking onverwijld naar het front, dal
thans den grootsten vijandelijken druk
te doorstaan heeft. Wie te juister tijd
en op de juiste plaats geeft, geef dub
bel. (D.N.B.)
De Opperbevelhebber van het lucht-
wapen, Rijksmaarschalk Göring heeft
aan het eskader Horst Wessel, dat on
der leiding van den ridderkruis dra-
genden lt. kol. Schalk tot dusver ruim
1000 vijandelijke vliegtuigen heeft ver-i
nicld, een gelukwensch telegram ge
zonden.
President Roosevelt is in den afge-
loopen nacht van Hydepark naar Was
hington teruggekeerd.
Volgens de „New York Daily News"
zal Roosevelt onmiddellijk na zijn aan
komst in het Witte Huis een conferen
tie beleggen over het nieuwe aange
vraagde crediet van zes milliard dol
lar voor dc hulp aan Engeland. O.a.
zal hij den vice-president Wallace, den
leider van de democratische fractie van
liet Huis van Afgevaardigden, McCor-
mack, en den voorzitter van de com
missie van buitcnlandsche zaken van
den senaat. Connallv, ontvangen, al
dus het D.N.B
^Duitschland strijdt^
voor Europa
Het Weermachtbericht
Hoofdkwartier van den Führer:
21 Sept. (D.N.B.).
Het opperbevel van de weer
macht maakt bekend;
Aan den Zuidelijken vleugel
van het Duitsche aanvalsfront is
de Zee van Azof bereikt. De voor
waarde hiertoe was het heroïeke
optreden van een infanteriedivi
sie, die den overtocht over den
brccden benedenloop van de
Dnjepr bij Reislaberislaw, op 60
Km. ten N.O. van Chcrson, onder
dc moeilijkste omstandigheden
voltrokken en ondanks alle tegen
aanvallen gehandhaafd had.
De vernietiging van den in het
gebied ten Oosten en Zuid-Oosten
van Kiev ingesloten tegenstander
gaat voort. Dc Duitsche forma
ties, die uit het Westen Kiev wa
ren binnengedrongen, zijn via de
Dnjepr naar het Oosten opgerukt
en hebben zich vcreenigd met de
strijdkrachten, die over de Desna
uit het Noorden hadden aanval
len. De felle doorbraakpogingen
van den vijand mislukten. De
aantallen van gevangenen en buit
nemen ieder uur toe.
Eenheden der marine zijn diep
doorgedrongen in de Finsche
Golf, zij versterkten den gordel
van mijnen en beveiligden de te
gen de Baltische eilanden ingezet
te operaties.
Het luchtwapen heeft ten N.W.
van dc Krim een patrouilleboot
tot zinken gebracht, een kanon
neerboot cn drie koopvaarders
met in totaal 10.000 brt. inhoud,
terwijl bomtrcffcrs werden ge
plaatst op een Sovjettorpedoboot.
In den strijd tegen Groot-Brit-
tannië hebben sterke afdeelingen
gevcchtsvliegcrs in den afgeloo-
pen naclit haveninstallaties en
ravitailleeringsbedrijven van Sou
thampton bestookt met bommen
van zwaar en van het zwaarste
kaliber. Treffers op opslagplaat
sen, docks en militaire installa
ties der stad hebben aanzienlijke
vernielingen aangericht. Een
reeks groote branden werd waar
genomen. Andere gevechtsvlieg
tuigen deden aanvallen op ver
scheidene vliegvelden en haven
installaties in Zuid- en Oost En
geland en brachten ten N.O. van
The Wash een vrachtschip van
4000 brt. tot zinken. Een tweede
gTootc koopvaarder werd bescha
digd.
In het gebied van het Kanaal
heeft het Britsche luchtwapen
gisteren bij een aanvalspoging,
die geen effect had. 39 vliegtui
gen verloren. Daarvan werden 35
door A-jagers en 4 door marine-
geschut neergeschoten. Twee
eigen vliegtuigen worden ver
mist. In Ncord-Afrika hebben
Duitsche gevechtsvliegtuigen een
Britscli tentenkamp bij Tobroek
vernield.
In den afgeloopen nacht is de
vijand naar Noord- cn Zuidwest
Duitschland gevlogen cn met en
kele Vliegtuigen doorgedrongen
tot dc rijkshoofdstad. Door neer
geworpen bommen ontstond scha
de van gering belang in woon
wijken. A-Nachtjagers en lucht
afweergeschut hebben drie En
gelsche bommenwerpers neerge
schoten.
„De vijfde Juni" zal dc titel wor
den van een film, welke het Duitscl e
offensief in het Westen schildert. On
der leiding van Fritz Kisehhoff zijn (ie
desbetreffende opnamen te Mühlhaj-
sen in den Elzas begonnen. De hoofd
rollen worden vertolkt door Karl Lud-
wig Diehl en Karl Raddatz. In de om
geving van Rome is men dezer dagen
begonnen met de opnamen voor een
Duilsch-Italiaansche film „Passione Af-
ricana" .waaraan Duitsche en Italia. n-
schc arlisten zullen meewerken.
President Roosevelt heeft, volgens
het D.N.B. een boodschap gericht tot
de Joden der Vereenigde Stalen ter
gelegenheid van het Israëli'ctische
Nieuwjaar, waarin hij o.a. zegt, dat
het land zich opnieuw moet wijden
aan de vraagstukken welke op een op
lossing wachten. Deze boodschap is
door den rabbijn Wise voor de radio
voorgelezen.
EEN NIEUWE LUCHTBASIS IN
URUGUAY
Het Uruguaansche blad Tempo meldt
onder vette koppen, dat de ten Zuiden
van het historische fort Santa Teresa
gelegen Laguun Negra zal worden inge
richt als basis voor vliegtuigen. De in
richting geschiedt in den geest der ver
plichtingen aangegaan op de conferen
ties te Lima, Panama en Havana inzake
wederzijdsche medewerking bij de ver
dediging van het Amerikaansche conti
nent. Het blad tracht de noodzakelijk
heid voor dezen maatregel volgens het
D N'.B. te motivceren met de bewerin
gen welke van de zijde der Vereenigde
Staten in Zuid-Amevika verspreid zijn
betreffende beweerde gevaren, welke
zouden dreigen van den kant der tota
litaire mogendheden.
TOENEMEND AANTAL RADIO
LUISTERAARS IN DUITSCHLAND
Het aantal radioluisteraars in Duitsch
land is ook nog in den ooriog voort
durend toegenomen. Van drie Duitsche
huishoudens bezitten er thans reeds
twee een ontvangtoestel. Van de groo
te Duitsche steden wordt niet in Ber
lijn, maar in Dessau de grootste be
langstelling voor de radio aan den dag
gelegd, t.w. 83.7 radioluisteraars op
100 huishoudens. Voor Berlijn bedraagt
dit getal 78.7. Ook op het platteland
wint de radio steeds meer veld.
MET MOED IN DEZEN MOEILIJKEN
WINTER
Max Blokzijl spreekt hedenavond
over „Met moed in dezen moeilijken
winter".
1TALIAANSCH LEGERBER1CHT
Actie in N. en O.
Afrika
In zijn Weermachtbericht No. 475
maakt het Italiaansche opperbevel het
volgende bekend
Noord-Afrika; van de fronten te land
niets bijzonders te melden. Vliegtui
gen van de as bombardeerden belang
rijke doelen van de vesting Tobroek
en gemotoriseerde strijdmiddelen in de
zóne van Dzjaraboeb. Tijdens een nieu
wen vijandelijken luchtaanval 3p Ben-
phasi heeft het Italiaansche luchtdoel
geschut een machine neergehaald.
Oost-Afrika: In den sector van Wolt-
sjefit doeltreffende actie van onze ar
tillerie tegen concentraties gemotori
seerde strijdmiddelen.
Duitcshe gevechtsvliegtuigen met
groote actie radius hebben, naar het
D.N.B, van bevoegde zijde wordt me
degedeeld. Zondag op ongeveer 1600
kilometer ten Westen van de Fransche
kust op den Atlantischen oceaan het
Britsche tankschip „Sitala" van 6218
brt, tot zinken gebracht en bij de Fa-
roëreilanden een koopvaarder van
1500 brt. zwaar beschadigd.
In den nacht van Zondag op Maan
dag hebben gevechtsvliegtuigen de ha
ven van Margate voor de monding van
dc Theems met succes aangevallen.
Verscheidene ontploffingen en aan
houdende branden werden waargeno
men.
De minister van oorlog, Stimson,
heeft volgens de Associated Press be
kend gemaakt, dat een eerste batail-
lon parachutetroepen is gevormd. Het
betreft een bataillon infanterie, dat
uitgerust wordt met kleine auto's, mo
torrijwielen en fietsen.
De Turksche consul-generaal te New-
York, Mehmed Ali Joekselcn heeft om
tot dusver onbekende redenen in zijn
kantoor zelfmoord gepleegd, zoo meldt
de „New York DaUy Mirror" volgens
het D.N.B.
Het is thans 25 jaren geleden, dat ko
ning Nikita van Montenegro uit de
hoofdstad des lands moest vluchten, al
dus het V.P.B. De Oostcnryksche troe
pen drongen, na het verzet van de Mon-
tenegrijnsche troepen gebroken te heb
ben, snel naar Continje op en de heer-
sclier over het land der Crna Gora
de zwarte bergen kon zich slechts
door een snellen vlucht voor gevangen-
name redden. Zijn jongste zoon Peter
liet hij achter. Deze werd later naar
Wcenen gebracht, waar hij in 1918
stierf.
Een kwart eeuw is sindsdien verstre
ken en dc naam van koning Nikita is
bijna legendarisch geworden. Doch het
feit, dat Montenegro, na de ineenstor
ting van Servie zijn onafhankelijkheid
terug gekregen heeft, roept opnieuw de
herinnering wakker aan een der meest
sluwe vorsten van Europa. Koning Niki
ta was ondanks zyn boersch uiterlijk en
zijn volslagen gemis aan westersche cul
tuur een van de sluwste, geraffineerd
ste en begaafdste staatslieden van zijn
tijd.
Kwam hij niet in 1860 aan de regee
ring en wist hy niet in een halve eeuw
het aantal inwoners van zijn landje te
verzesvoudigen?
Waren zijn kinderen niet getrouwd in
alle vorstendynasties van Europa? Hield
men niet rekening met het kleine Mon
tenegro?
De talrijke verlaten gezantschaps
gebouwen in Cetinje bewijzen het.
Meesterlijk wist koning Nikita tusschen
de beide reuzen. Rusland en de Donau-
monarchie heen cn weer te schomme
len cn tegelijkertijd de Turksche druk
te ontgaan. Toen Belgrado een groote
en vaak onvriendelijke buurman werd,
gold het nog voorzichtiger te schippe
ren, om niet broederlijk doodgedrukt te
worden.
Verwant aan vele vorstenhuizen
Een bewijs voor zijn staatsbeleid was
de handigheid, waarmede deze berg-
vorst, stammend uit een buiten Monte
negro onbekend geslacht, zyn kinderen
wist uit te huwelijken. Nu moet er bij
gezegd worden, dat zyn dochters beeld
schoon waren! Stana huwde grootvorst
Nikolaj Nikolajewitsch van Rusland en
Militza grootvorst Peter. Een jongere
dochter was bestemd voor den Russi-
Een groep verkenners steekt de rivier over. De brug hebben de Sovïet-troe-
pen by hun terugtocht in brand gestoken. (Paul-Hoffmann).
schen kroonprins en werd daartoe in
Petersburg opgevoed. Zorka, de oudste
dochter, huwde met Peter Karageorge-
witsch van Servie, die haar sloeg en
met wien zij den Servischen troon niet
meer gedeeld heeft, omdat zij vier jaar
te voren stierf. Haar zoon was de in
Frankryk vermoorde komng Alexander.
Helena werd koningin van Italië. Anna
trouwde met Prins Jozef van Batten-
berg en bracht daardoor Montenegrijn-
sche belangen naar Londen.
De troonopvolger Danilo huwde met
een dochter uit het Duitsche vorsten
geslacht MeclenburgStrelitz. Mirko,
de tweede zoon. trouwde een Servische
prinses, waardoor hij eenige rechten op
den Servischen troon kon doen gelden.
Alleen met Emma en Vera klopte het
aanvankelijk niet. De Bulgaarsche en
Grieksche kroonprinsen dachten er an
ders over. Toch waren de later verbin
dingen met het vorstenhuis Coburg en
Denemarken ook niet te versmaden, de
wereldoorlog wierp echter deze plan
nen omver.
Hoe invloedrijk deze herdersvorst
was, blijkt ook overduidelijk uit een
rede, welke Alexander van Rusland
eenmaal gehouden heeft en welke te
gen Duitschland, Oostenrijk en indirect
ook tegen Engeland gericht was, waar
hij verklaarde dat Nikita tie eenige en
oprechtste vriend van Rusland was.
Overigens offerde Rusland in 1915 Mon
tenegro op en wees' het land aan Servië
toe. En dat ondanks het feit, dat Mon
tenegro streed aan de zijde van de ge
allieerden! In 1919 werd het vrije land
der Skipetaren toegewezen aan Joego
slavië en men organiseerde in de groot
ste stad van het land, Podgoritza een
soort van nationale bijeenkomst, waar
bij plechtig de aaneensluiting bij Ser
vië werd geproclameerd. In het kleine
Cettinje vielen bij deze gelegenheid
echter zestien man in strijd voor de on
afhankelijkheid.
Tevergeefs protesteerde de grijze ko
ning, ergens in de archieven ligt een
vergeelde brief van den koning aan
Wilson: „Waarde en machtige vriend..."
De Montenegrijnsche emigranten re
geering werd opgeheven, koning Nikita
stierf als balling in den vreemde. Zijn
naam werd door de Serven doodgezwe
gen. maar bij zijn onderdanen, de zonen
van den adelaar, zooals de Montene
grin zich trots noemt, werd zijn naam
tot legende. En het Servische garnizoen
bleef tot de ineenstorting in 1941 altijd
bevreemdend sterk in dit kleine berg
land!
Een nieuwe toekomst tegemoet
Montenegro, ondanks de geringe
oppervlakte, heeft met een bevolking
van ruim 700.000 inwoners toch al die
kwaliteiten in zich vereenigd, welke
een onafhankelijk koninkrijk recht
vaardigen. Landbouw en op beschei
den schaal veeteelt bieden nog vele
mogelijkheden. Aan grondstoffen is het
zelfs niet arm, alleen nog grootendeels
onontgonnen. Er is ijzererts, koper- en
chroomerts, er zijn zilver, bauxieten
kwikmijnen.
Montenegro is weer zelfstandig ge
worden. Alom heerscht vreugde in het
land, nu het gehate Servische regime
ten einde is.
Ongetwijfeld zal het nieuwe rijk, dat
vermoedelijk onder regentschap van
Italië wordt gesteld, hulp bij den eco-
nomisehen wederopbouw noodig heb
ben. Maar toekomstmogelijkheden be
zit het en het dankt deze vooral aan
zijn thans bijna legendarisch geworden
koning Nikita. die eenmaal zijn Zwarte
Bergen tot politieke toppen wist te ma
ken
Het vreeselijke lot van de vijf Ne
derlanders, die ter dood zijn veroor
deeld (en aan wie het vonnis bereids
is voltrokken) omdat zij hulp hadden
verleend aan Engelsche vliegers, mo
ge nog eens een duidelijke waarschu
wing zijn voor die Nederlanders, die
nog steeds niet voldoende schijnen te
beseffen, dat hulp door Nederlanische
burgers aan een vijand van Duitsch
land verleend, door de Duitsche weer
macht niet kan worden geduld.
Laat men zich er toch van bewust
zijn, dat de bezettende macht onder
geen enkele omstandigheid kan toela
ten, of door de vingers zien, dat bur
gers in het beztte gebied handelingen
verrichten, die tegen den bezetter zijn
geripht, of die den vijand ten goede
komen. Laat men zich toch er van
dpordringen, dat de bezettende macht
tegen dergelijke handelingen niet an
ders dan de allerscherpste maatrege
len kan nemen. Dit is zoo vanzelf
sprekend en heeft door alle eeuwen
en in alle oorlogen als een eerste wet
gegolden, dat het ons bijkans ongeloo-
felijk schijnt, dat er nog menscheu
zijn, die dat niet inzien.
Zij die meenen op dit oogenblik, nu
Duitschland in vollen oorlog is met
Engeland, Engelsche vliegers te moe
ten helpen, hebben, wanneer zij wor
den ontdekt, de voor hen buitenge
woon ernstige gevolgen aan zich zelf i
te wijten. Zij kunnen zich niet op on
wetendheid beroepen, maar hebben de
volle consequenties te aanvaarden van
hun gevaarlijk bedrijf.
Vliegtuigongeluk in
Ned.-lndië
Associated Press meldt uit Batavia,
dat aldaar een in Amerika gebouwde
zware bommenwerper is neergestort.
Vier leden van de Nederlandsche lucht
macht kwamen daarby om het leven.
DE BRAND IN ISTANBOEL
Als gevolg van den zwaren brand
in de stadswijk Faner te Istanboel,
zijn behalve twee kleine moskeeën in
totaal honderd woonhuizen geheel ver
nield. Vijfhonderd personen zijn dak
loos geworden. Een 70-jarige bezoek
ster van een moskee is liet slachtoffer
van dezen brand geworden. Het ge
bouwencomplex van het patriarchaat
heeft zwaar geleden. De gebouwen,
waarin verschillende autoriteiten ge
huisvest zijn. zijn vernield, alsmede
een deel van de patriarchiale kerk.
Verder zijn de vergaderzalen van de
Heilige Synode en de eetzalen van den
orthodoxen clerus vernield. De oude
archieven, de schatkamers en de ver
trekken, waarin kostbare gewijde va
ten cn kerkgewaden worden bewaard,
hebben van het ffluschwater te lijden
gehad. Behalve kostbare schilderijen
zijn ook de nieuwe acten en documen
ten, welke teruggaan tot 1923. ver
brand. Over de oorzaak van den brand
tast men nog in het duister.
Dinsdag wordt in „Arti et Amicitiae"
te Amsterdam een veiling gehouden
van eenige fraaie oude schilderijen.
Wij noemen hiervan een „Liereman"
van Ostade en een damesportret dat
door Hofstede de Groot aan Caspar
Netscher werd toegeschreven.
Niet alleen schilderijen komen onder
den hamer, doch ook prenten en boek
werken. Over Amsterdam vermeldt de
catalogus tal van gezochte oude boe
ken. Het belangrijkste nummer is on
getwijfeld de Fouquet-atlas met 113
inplaats van 100 platen, een zeldzaam
exemplaar van de beroemde eerste uit
gave. Zeldzaam zijn ook de etsen en
gravures van Reinier Nooms genoemd
Zeeman, die nog in fraaien staat ver»
keeren.
SPEELKAARTEN GEVONDEN UIT
HET JAAR 1475
In het dorp Fliess in het bovendal
van de Inn heeft men een beschot
verwijderd, bestemd voor het museum
te Landeck (Tirol-Vorarlberg). Bij den
afbraak bleek, dat onder het beschot
nog de oude Gothischc lambrizeering
behouden gebleven was. Uit een tes
tament kon worden opgemaakt, dat
deze lambrizeering dateerde van het
jaar 1360. Achter het beschot werden
negen speelkaarten gevonden, waar
van acht klaarblijkelijk behoorden tot
een spel. dat dateert uit het jaar 1475
en dat in Ulm gedrukt is. De negen
de kaart een harten aas zou van
nog ouderen datum zijn. De kaarten
bevestigen, dat de Diutsche speelkaar
ten sinds de vijftiende eeuw practisch
onveranderd geblven zyn. De vondst
zal nog nauwkeuriger onderzocht wor
den.
