Laatste Nieuws
HET PAARD
in het leger
POLTAWA
Amersfoort
In memoriam
koffie en thee
STADS-EDOTE
AMERSFOORTSCHE COURANT MAANDAG 22 SEPTEMBER 1941
5
GELDERSCHE VALLEI
Woudenberg
D«. i. L. KLOMP PLOTSELING
OVERLEDEN
Zatei dagavond Is op 59 Jarigen leeftyd
plotseling overleden ds. J. L Klomp, predi
kant der Ned. Herv. Gemeente.
De overledene was alhier sedert 1928 ge
vestigd.
Soest
DEMONSTRATIE VHIJW. BRANDWEER
De Soesler Vrijwillige Brandweer, onder
leiding van den commandant, den heer
Groart heelt Zaterdagmiddag een demon
stratie gehouden aan de Kleine Molm met
de nieuwe spuit van AJax. afkomstig uit
Amsterdam Met 3 stralen werd 2600 t 3000
Liter water per minuut gegeven. Ook was
er een achulmspult by. die voor 8oest Iets
nieuws was. Met dit werktuig spuit men
schuim, voor het geval, dat er weinig water
ln de buurt van de brand aanwezig ls. wat
voor de hooge omgeving van Soest nog wel
eens het geval ls. De demonstratie Is ten
volle geslaagd. Op het terrein waren o.m.
aanwezig de burgemeester Mr. A. L. des
Tombe, de gemeente-secretaris Batenburg, de
hceren FortuIJn Harreman en Jhr. van den
Brandeler. re*p. hoofd van de luchtbescher
mingsdiensten Soesterbcrg en Soest, de heer
van der Essenburg, adj. Inspecteur v. poli
tie enz.
Hoogland
INGEKOMEN EN VERTRONKEN PERSONEN
IN AUGUSTUS
Ingekomen: Aaljte v. d. Vegte, Voorst,
Gljsbcrt Mslcnsteln. Bunschoten: Anna van
Bossum. "s-Gravenhagr: Aartje van de Bock,
Amersfoort; Geertje Nagel. Baarn. Berthi
Lokhorst. Soest: Antoinette G. van El ver
dingen. Doeltncbem; Cornells Fr. de Rijk.
Amsterdam; Magdalena S. H. Verdouw. Am
sterdam: Margrierha de Leeuw, Amersfoort:
WUhchpIca van drr Zande. Amersfoort; Ma
ria A. H. Wlertz. Tilburg. Johannes A. W F.
Ruif rok. Amersfoort: Lotje Rulfrok, Amers
foort: Lotje van de Leeuw. Amersfoort; Mar-
gareth», Issard, Amersfoort.
Vertrokken: Cathnrlnn C. Kuyer. naar
Amersfoort; Corardu* Schimmel naar Amers
foort; Jaeoba de Vries nnar Soest; Wilhel
mus J. de Rijk en gezin naar Hoevelaken:
Adrlcs E- v. 4. Beek cn echlg. naar Baarn:
GysborUia Tymcnse naar Leusden: Franct-
na van den Berg naar Emmen: Jacob» J. M.
van Gorp naar Workum; Petronella Th. Ste
vens naar Zevenaar; Christina v. d. Veer
donk naar Amsterdam. Pranclaca L. M. van
Donzcl naar 's-Hertogenbosch, Anna Joh. M.
Reslnk naar Rheden. Geld.: Marl» J. Laans
naar Santpoort. Tlteodonre L. Segors naar
Amersfoort; Cornells Jonker naar Nykerker-
vcen; Dammes P. C. Posthflmus Meyjes naar
Amsterdam.
Inleiding tot het beurs-
overzicht
Na de krachtige hanseebeweging, die zich
ter beurze van Amsterdam had voltrokken,
viel ln nc achter on* liggende w>ek de noo-
dlgc aarzeling op le merken en enkele dagen
voltrok Rich een behooriyke Inzinking. Wel
iswaar werden nadien de geleden verliezen
grootetideel», geheel of ruimschoots Inge
haald. maar toch kon worden vastgesteld,
dat jte beleggers zich beginnen af te vragen,
of het tegenwoordige kocrspell niet veel risi
co's geul inhouden Voor de weifeling, die
aanzet Damrak kon worden waargenomen,
kunnen enkele oorzaken worden gevon
den. t> dlvldendvtopverordenlng bevindt
z'ch op het oogenbllk ln het centrum van
de belangstelling. Toen het besluit inzake
de dividendbeperking ln het verordeningen
blad van 30 Augustus werd bekendgemaakt,
ging hiervan nanvankelyk niet vc-el Invloed
uit. aangezien men op een en ander was
voorbereid en men reeds vermoede, dat de
ln Dultachland gonomon maatregelen ter be
grenzing van de wlnMultkoerlug In groote
lijnen ook hier te lande zouden worden toe
gepast. Thans echter wordt men er z.lrh van
bewust, dat de dividendstop gevolgen kan
hebben. De beperking van het dividend
moet ondank» do racgelijkheid, om de uit
werking hiervan gedeeltelijk «e neutralise
ren door hork»pltaltj.aUe. toch tot naden
ken Memmen. Do consequent les. welke aan
do dl videndbe perking verbonden kunnen
EUn. kunnen niet onmlddeliyk worden over
zien en Iedere maatschappij moet ln dit op
zicht aan een speciaal onderzoek worden
onderworpen. De ondernemingen, welke
voorheen groote dividenden konden uttkee-
ren. rullen diepgaande berekeningen moeten
maken om na te gaan. ln hoeverre de zicht
bare en eventueel de onzichtbare reserves
verandering van de kipltaalstructuur kun
nen toelaten, tcrwlil de kasposltle een
woordje mee aal spreken ten opzichte van
de daaruit voortspruitende fiscale elschen.
Mnnlcchappyen. welke reeds In het verle
den zijn gereorganiseerd, komen voor andere
problemen te staan en voorts ls er nog de
categorlo van vennootschappen, welke Juist
ln het huidige tijdsbestek ln de gelegenheid
zijn mooie resultaten to behalen. Maatschap
pijen, welke nimmer In de gelegenheid wa
ren groote wlnstultkecrlngcn te doen en
hierop ook nu niet veel kans hebben, kun
nen bulten beschouwing blijven. Het be
hoeft geen betoog, dat de dlvldendstopaan-
gelegenhcld voor de beurs van een niet te
onderschatten gewicht ls. Het Is niet on
mogelijk. dat dc weifeling, die ln de achter
ons liegende week kon worden geconsta
teerd. met deze kwestie verband hield. Bo
vendien gaat men overwegen, dat
Dultseliland plannen worden beraamd met
betrekking tot het koerspetl aldaar en
dien te Berlijn maatregelen zouden worden
genomen om ongewensehte koersontwikke
lingen te verhinderen, dnn moet het niet
uitgesloten worden geacht, dat tczljnertljd
ook met betrekking tot de effectenbeurs te
Amsterdam gelijksoortige stappen zouden
kunnen worden genomen. Thans moet wor
den afgewacht, of de onzekerheid door bo
vengenoemde factoren teweeggebracht, zich
nog verder zal doen gevoelen.
tfIJKGEKLIJKE STAND
AMERSFOORT, 22 Sept. Gebo
ren: Adriana Hendrika Ëverdina, d.
van Evert van den Hoorn en Adriana
van den Hoef. Cornelia, d. van Fre-
denk Pol cn Wijmpje Bouw. Wil-
helmina Hendrika. d. van Piet Hein
van Doorn en Cornelia Lablans.
Hendrika Maria Anna, d. van Hendri-
kus Jacobus Smink en Margaretha
Everarda Renkers. Eduard Hen
drik Willem, z. van Gerrit van Surk-
sum en Elisabeth Francina Muller,
Laurence Henriëtte Agathe, d. van
Arius Gerard van Andel en Hcnriette
Maria Crommelin. Gerrit, z.
Hendrik van Binnendijk en Jaeoba
den Brink.
HOOGLAND. Geboren: Gerrit,
z. van Abraham van de Munt en van
Jannetje van Ec. Antonius Adria-
nus, z.' van Adrianus van Daatselaar
en van Lijda van Middelaar.
Ondertrouwd: Johannes van
öortmerssen en Johanna Bruinckool.
Een Hollandsche
jongen
In een ziekenhuis in West-Duitsch-
land. onder den rook van Nederland,
ligt een Hollandsche jongen, die tijdens
de gevechten aan den Djnepr, waaraan
hij met zijn S S-standaard deelnam, ge
wond werd. De lange reis, van dc vuur
linie naar het Westen, heeft hij geheel
per hospitaalvliegtuig afgelegd
En nu ligt hij ver van het krijgsru
moer en dicht by huis; zijn ouders heb
ben hem al bezocht.
Zoo wordt er voor de gewonden ge
zorgd, die vallen in den geweldigen
strijd, die in het Oosten gevoerd wordt.
De beste verzorging is nog maar net
goed genoeg.
Daarom moet ook de Nederlandsche
ambulance Oostfront tot in de puntjes
verzorgd zyn. Wilt u daaraan meehel
pen? Stort dan uw bijdrage, iets meer
dan u missen kunt op girorekning
87600
Nederlandsche Ambulance, Koningin
negracht 22, 's-GraveDhage.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd).
NIET GEHEEL DOOR MOTOR TE
VERVANGEN
De vorderingen van de techniek
brachten mede, dat bij liet leger
het zwaartepunt werd verlegd
naar de gemotoriseerde afdeelingen.
Het is duidelijk, dat men met een mo
tor veel sneller vooruit kan komen, dan
met een door paarden getrokken wa
gen: en even duidelijk is het. dat de
pantserwagen zich gemakkelijk kan
meten met de door vierbeenige P.K.
getrokken voertuigen.
Dit wil echter volstrekt niet zeggen,
dat men deze viervoeters in het leger
kan missen. Zy vormen een onafschei
delijk deel van het leger en dragen het
hunne bij tot de accuratesse, waarme
de de legcrmachino loopt. De soldaat
heef! het paard even hard noodig als
den motor. Alleen zijn de eischen, wel
ke in onzen tijd aan het paard worden
gesteld, van geheel anderen aard dan
tijdens den wereldoorlog. Het. paard
als actief aan den strijd deelnemend ka
meraad, als onderdeel van de cnvalle-
rie. is thans uitgeschakeld. De tijd, dat
de ruiteraanvallen schrik en verwar
ring stichtten in de ijjen van den te
genstander. dat het paard als het ware
één was met zijn berijder, wanneer het
in onweerstsanbaren galop over de ak
kers ging. zijn voorgoed voorbij. Doch
daarom zyn de diensten, welke het
paard thans in het leger heeft te ver
richten, van niet minder belang.
ln den verkenningsdienst.
Bij een infanterie-regiment behoort
de tros. Als bespanning hij dezen tros
kan uitsluitend het paard worden ge
bezigd: want ook de tros. die het regi
ment op den voet volgt, moet zich een
weg banen door lastig, vaak onbegaan
baar terrein. Tuss^hen de disselboomen
der wagens kan men evengoed lichte
koetspaarden aantreffen, die vroeger
een lichten wagen hebben getrokken,
als zwaardere paarden, die in hun
vroeger leven voor sleeperswagens en
bierbrouwerskarren hebben geloopen.
Rijpaarden, die vroeger reeds als zoo-
dailig dienst hebben gedaan, worden
nu gepromoveerd tot officierspaarden.
En dc zware Henegouwers en Hanno-
vcranen, die de zware verhuiswagens
achter zich aan plachten te sleepen of
het lucifersdoosjes waren, trekken
thans de stukken geschut van de bere
den artillerie. Want ook hierbij moet
het paard zyn diensten verleencn, om
dat de motor niet op elk terrein te ge
bruiken is. Het weder en terreinmoei
lijkheden mogen nooit een nadeeligen
invloed uitoefenen op een veldtocht
zy kunnen hoogstens tot cenige ver
traging leiden. Wanneer er evenwel
tydig voor gezorgd is, dat naast den
moter ook het paard ter plaatse is,
kan er geen sprake zijn van vertra
ging-
Ook voor verkenningsdiensten ver
leent het paard niet te onderschatten
diensten. Daar. waar het voor een
motorvoertuig onmogelijk is om door
heen te komen, zonder dat de tegen
stander er erg in heeft, is het paard
op zijn plaats. Om zoo te zeggen ge-
ruischloos dringt het door tot vlak in
de nabijheid van de vijandelijke linies,
zoodat de verkenners waardevolle ge
gevens kunnen verzamelen. Van niet
minder groote waarde is het voor het
overbrengen van berichten.
Uitstekende verpleging.
Het paard is de lieveling van den
soldaat, die een open oog heeft voor de
belangrijke diensten die het bewijst.
Zijn verzorging laat niets te wenschen
over. Niet alleen, dat de ruiter vaak
met roerende liefde zorg draagt voor
zijn beschermeling, hem wascht. ros
kamt. van voeder voorziet neen, ook
het zieke of gewonde paard geniet in
het. leger een voorbeeldige behandeling.
Overal, waar de troepen oprukken,
bevinden zich paardenlazaret.ten. Vee
artsen, gediplomeerde paardenverple-
gers wijden hun beste zorgen aan elk
dier, dat hun wordt toevertrouwd. Er
zgn operatietenten. die met de modern
ste apparaten zijn toegerust, zoodat de
zieke of verwonde dieren er met de
grootst mogelijke zorg kunnen worden
behandeld. Met vrachtauto's worden de
gewonde dieren van het front naar de
paardenlazaretten vervoerd, zoodat
geen enkel paard langer behoeft te lij
den dan hoogst noodzakelyk is. Boven
dien is er op gerekend, dat zy onmid
dellijk kunnen worden vervangen, zoo
dat de troep nooit gevaar loopt, vertra
ging te ondervinden door gedoode of
gewonde paarden.
In den tegenwoordigen tijd is het
paard niet minder dr.n vroeger een
trouwe en onontbeerlijke kameraad
voor den soldaat. Een kameraad, waar
van hij niet gaarne afstand zou doen.
T VICTORIE DUITSCH-
LAND WINT VOOR EUROPA
OP ALLE FRONTEN.
1 3 KOOPVAARDIJ.
SCHEPEN
tot zinken gebracht
Hoofdkwartier van den Führer,
22 Sept. (D.N.B.).
Het Opperbevel van de Weer
macht maakt bekend:
Duitbooten hebben op den At-
lantischen oceaan twee vijande
lijke convooien en een alleen va
rend koopvaardijschip aangeval
len. In harden strijd werden 13
zwaar geladen schepen, waaron
der 4 tankschepen, in totaal me
tende 82.500 brt. tot zinken ge
bracht. Een ander schip werd
door een treffer van een torpedo
beschadigd. Drie bewakingsvaar
tuigen onttrokken zich aan den
aanval en lieten het convooi in
den steek.
STAD VAN HISTORISCHE
BETEEKENIS
De stad Poltawa vormt een belang
rijk knooppunt van spoorwegen. Hier
sluit de spoorlijn, die van Kiev naar
Rostoff aan de monding van de Don
loopt, aan op de verbinding Noord-
Zuid, die Bcssarabië met Charkoff ver
bond. Deze lijn kruiste dc Dnjepr bij
Krementsjocg door middel van een
yzeren brug, die op tien pijlers rustte.
Krementsjocg ligt aan den vlakken
Oostelijken oever van de Dnjepr en is
daarom sterk blootgesteld aan over
stroomingen.
Poltawa vormde gedurende den stryd
om de Westelyke Oekraïne een belang
rijke étappe voor de legers van maar
schalk Boedjenny. Onwillekeurig blijft
de naam Poltawa gemakkelijker in het
geheugen, dan die van de meeste an
dere Oost-Europeesche steden. Bij Pol
tawa heeft indertijd een slag plaats ge
vonden. die van historische beteekenis
was. Hier werd op 7 Juli 1709 de
Zwecdsche koning Karei XII versla
gen door de legers van Peter I. Deze
laatste beschikte over 42.000 man met
72 stukken geschut, terwijl Karei XII
slechts 27 000 man met 4 kanonnen in
het veld kon brengen.
Na het verliezen van dezen slag
zocht Karei XII een toevlucht bij de
Turken en haalde hen over om aan
Rusland den oorlog te verklaren. De
Turken behaalden de overwinning op
de Russen en namen Peter I gevan
gen. Peter wist uit zijn gevangenschap
te ontvluchten, door den Turkschen
veldheer met juweelen om te koopen:
Men verdacht Karei er van. dat hij de
hand in het spel had en deze was ge
noodzaakt, in allerijl naar Zweden te
vluchten, waar hy door moordenaars
hand viel.
Dit was het einde van de dominee-
rende plaats, welke Zweden in Euro
pa innam. Kort daarop nam ook de
macht van Turkye een einde. In 1721
nam het Tsarenrijk de plaats van Zwe
den in de Oostzee in cn enkele jaren
later die van Turkije in de Zwarte Zee.
Zand in plaats
van koffie
UTRECHTENAAR DOOR CLANDE
STIEN HANDELAAR BEDROGEN
Een Utrechtenaar, die behoefte had
aan een voorraadje koffie, trachtte dit
langs clandestienen weg in zijn bezit
te krijgen. Hy stak hier en daar zijn
voelhorens eens uit en kwam tenslotte
in een café te Utrecht met enkele lie
den in connectie, die waarschijnlijk,
althans aan hun tongval te hooren, af
komstig waren uit het Zuiden des
lands. Deze mannen vertelden hem,
dat het voor hen een koud kunstje
was om hem een flinken voorraad te
leveren. De prijs hiervan zou ƒ24.—
per kg. bedragen. De Utrechtenaar had
er wel ooren naar, vooral toen men
.eenige dagen later met een monster
van deze koffie aan zijn huis kwam.
Deze koffie was werkelijk van voor
treffelijke kwaliteit en hij besloot, een
hoeveelheid van 40 kg. voor een be
drag van ƒ960.te koopen. Het be
drag werd al vast voldaan en enkele
dagen later kwam een der mannen op
nieuw bij den kooper. Thans had hij
een zware kist bij zich, waarin dc
koffie was verpakt. De kooper wilde
zich echter wel even vergewissen van
den inhoud, waarop dc leverancier van
de koffie antwoordde, dat hij dan zijn
fiets welke voor de deur stond, even
op slot moest zetten. Inderdaad begaf
de man zich ook naar buiten, om ech
ter niet meer terug te komen. Inmid
dels had de kooper het kistje met veel
moeite opengemaakt. Hy kwam daar
bij tot de onaangename ontdekking,
dat in alle pakjes koffie zand zat. De
gedupeerde kooper heeft zich thans tot
de politie gewend, die een onderzoek
instelt
Sociale wedstrijd van
Duitsche bedrijven
DE OPENING
Op plechtige wyze en in tegenwoor
digheid van den Rijkscommissaris heeft
Zaterdagnamiddag in het gebouw van
het Rijkscommissariaat aan den Kneu
terdijk te Den Haag de opening plaats
gehad van een „Leistungskampf der
deutsehen Betriebe" in Nederland,
waarvan de bedoeling is op sociaal ge
bied het hoogst mogelflke te prestee-
ren, volgens nationaal-socialistisch
principe, hetgeen weder ten goede komt
aan den algemeenen bloei van het be
drijf. De plechtigheid, waarbij vele
Duitsche „Betriebsfübrer" tegenwoor
dig waren, werd mede o.m. bijgewoond
door Oberdienstleiter dr. Fischböek.
Oberdienstleiter dr. Hunfauer, Beauf-
tragte für die Gesamtdurchführung des
LeiStungslcampfes, Oberbereichsieiter
Eftger, MinisterLalrat dr. Linnemeyer,
leider van den Duitschen dienstpost,
dr. Schnebel, Beauftragte voor Zuid-
Holhnd, benevens den heer Wouden
berg, commissaris voor het N.V.V. De
bijeenkomst, opgeluisterd door muziek
van het Zepparonikwartet. werd ge
opend door Hauptstellcnleiter Cassel-
mann, die naar vore.i bracht, dat het
in dezen bewogen tijd voor iedcren
Duitscher plicht is den strijd der ka-
meTaden aan het front te verlichten.
Dit kan gebeuren indien ook de Duit
sche bedrijven in Nederland een top
prestatie leveren, hetgeen mede het
doel is van dezen ..I.elstungskamnf
Dr. Hupfauer gaf hierna een uitvoe
rige uiteenzetting van de sociale* poli
tiek. welke de bedrijven volgens ratio-
naal-socialistische principes dienen te
volgen. Deze politiek brengt mede. dat
de arbeider zich geheel instelt op het
bedrijf en er belang bij hpeft, het te
doen bloeien De sociale politiek is dus
met de bedrijfspolitiek nauw verbon
den. In dit verband schetste spr. ook de
taak van den ondernemer, die de ver
antwoordelijke man is tegenover het
Duitsche arbeidsfront en dus tegenover
de partij, die het volk vertegenwoor
digt. De ondernemer vertegenwoordigt
dus de N S.D A.P. in het bedrijf. Dc
sjrijd. welke nu gevoerd wordt, is be
slissend voor eeuwen. Dus is het plicht
voor ieder Duitsch bedryf. zich te rich
ten op de overwinning van het Rijk. De
bedrijven te actïveeren tot zulk een
prestatie cn wel na de sociale bedrijfs
politiek. is het doel van dezen Leis
tungskampf, die een wedloop tusschen
de bedrijven wil om dit te bereiken.
In dit bezette gebied is het mede de
taak der Duitsche ondernemers, het ver
trouwen van het Nederlandsche volk te
winnen en het te doen zien. wat natio-
naal-secialisme is. De bedrijven kun
nen zoodoende een belangrijke bijdrage
leveren aan de redding der beschaving.
Rede Rijkscommissaris
Hierna voerde de Rijkscommissaris.
Rijksminister Seyss-Inquart, het woord
Hij noemde deze byeenkomst het be
gin van den Leistungskampf en uitte
z.yn vreugde er over, dat dr. Hupfauer
zelf naar hier heeft willen komen na
een zwaren arbeid aan de fronten. Spr.
bracht naar voren, dat Nederland ligt
in de Gcrmaansche levensruimte en
het Nederlandsche volk nog verstrikt
is in een verouderde gedachtensfeer.
waarin het een beetje ingeslapen is.
Het heeft weinig nut, alleen maar pro
paganda tc voeren door woorden. De
feiten moeten spreken en zullen spre
ken door den socialen opbouw. Mate
rieel kan het volk thans weinig gebo
den worden en er zijn tal van moei
lijkheden. Men bedenke echter, dat
naarmate meer Engelschc schepen zin
ken, de ruimte van Europa grooter
wordt. Het gaat nu echter niet om ma
terieel gewin, maar om het begrijpen
der lotsgemeenschap. Een Europeesche
gemeenschap wordt opgebouwd, waar
in de arbeid geen koopwaar is. Behal
ve tegen het kapitalisme gaat de strijd
echter ook tegen het bolsjewisme, dat
de persoonlijkheid geheel uitschakelt.
Van de 230.000 bedrijven in Nederland
zijn eenige honderden Duitsch. Uit de
ze laatste moet het arbeidende volk
zien, wat nationaal-socialisme is en de
endernemers dienen te beseffen, dat zij
in dezen „Leistungskampsf" mede arbei
den in den stryd van den Führer, die
het kostbaarste in de schaal geworpen
heeft, namelijk Groot-Duitschland.
Ten slotte heeft Oberdienstleiter
Schmidt, leider van het Arbeitsbereich
der N.S.D.A.P. in Nederland, dezen
.tókamp geopend, welke men om
-I nogen te vervullen.
Spr. dankte den Führer, die den weg
aangewezen heeft om voor den arbei
der het hoogste te bereiken.
De plechtigheid werd besloten met
het zingen van nationale liederen.
ENGELSCHE LUCHTAANVALLEN
In het afgeloopen weekeinde kwa
men slechts enkele Engelsche vlieg
tuigen boven ons gebied. Het kleine
getal neergeworpen brisant- dh brand
bommen richtte uitsluitend eenige on
beduidende terreinschade aan. Een koe
werd gedood.
PROF. HEINR1CH RITTER
VON SRBIK
Van de Nederlandsch-Duitsche Kul-
tuui'gemeenschap spreekt prof. Hein-
rich Ridder van Scbik, president van
de Academie voor Wetenschappen te
Weenen, lid van den Rijksdag, op eeni
ge plaatsen in ons land, o a. op 30 Sep
tember te Utrecht in de Dietsche Ta
verne, 's avonds acht uur. Zyn thema
is: „Das werden der Deutsehen Ein-
heït".
Prof. van Srbik is een der grootste
Duitsche historici.
Oordeel van een Spaanscb blad
Het blad Alcazar heeft zich Zater
dag j.l. tot tolk gemaakt van de open
bare meening van Spanje door te
schrijven, dat Engeland reeds vol
doende bewijzen voor zijn totale solida
riteit met de Sovjets geleverd heeft,
doch dat thans de verklaringen van
dén eersten lord der Admiraliteit nog
een bewijs leveren, dat aan duidelijk
heid niets meer te wenschen overlaat.
Het blad schrijft verder: „De gevoe
lens van alle Christelijke en beschaaf
de Europeanen nemen van de verkla
ringen van Alexander den eersten
lord der admiraliteit met den zelf
den afkeer en afwijzing kennis als van
de recente uitlatingen van den ophit-
senden aartsbisschop van Canterbury,
die het bolsjewisme wel anti-gods
dienstig maar toch moreel betrouwbaar
noemt beoordeelen. In het eene zoo
wel als in het andere geval, zoo besluit
Alcazar, vormt deze Engelsche hou
ding tegenover de Sovjets wel het top
punt en moet zij de ooger. openen aan
hen, die nog altijd niet het licht door
hun gesloten oogleden willen laten
heendringen.
Hoe spreekt men
Oekraine uit
Ook de tegenwoordige oorlog heeft
zijn taalkundige problemen, evenals de
overige, toen er ui'voerige polemieken
verschenen in de bladen over de juiste
uitspraak van „Frot-homme", meldt
V.P.B. Het vraagstuk, dat thans aan
de orde van den dag is, is: hoe moet
Oekraïne worden uitgesproken? De
Russische taal op zichzelf werkt reeds
verwarrend on den buitenlander. Waar
om b.v. spreekt men van Stalin en Lé-
nin. met den klemtoon op de eerste
lettergreep, doch van Kaganówitsj, Wo-
rosjiloff, Timosjénko met den klem
toon op de derde lettergreep?
Laten wij, ter geruststelling van
hen, die zich hierover het hoofd bre
ken op den voorgrond stellen dat de
Russen zelf het dén meesten t\jd niet
met e'kaar eens zyn
Hoe moet het woord Oekraine, dat
op het oogenblik op ieders lippen ligt,
worden uitgesproken? Hierover loopen
de meeningen uiteen. De omroeper
voor de radio spreek', gewoonlijk van
..Oekra-ine", zooals men zal hebben
ipgeiuerkt. Hij scheidt dus de a van
de i.
Soldaten, die met verlof van het
Oostfront thuis komen, spreken daar
entegen van de Oe-krai-ne, in overeen
stemming met het grootste deel van de
jowjet-Russisehe bevolking. Deze uit-
soraak is ook in overeenstemming met
de kla3siek-Rucsi3che literatuur.
Poerjkïn en Gogol spraken het even
eens aldus uit. Hierbij merken wij op,
dat Gogöl zelf uit dc Oekraine afkom
stig was. Er staat echter tegenover,
dat vele geborer en getogen Oekrai-
ner3 hun geboorteland betitelen als
Oc-kra-ine.
Volgens deskundigen werd in het
oud-Russisch het woord uitgesproken
ils Oe-krai-ne: doch de Sow jets heb
ben er Oe-kra-inc van gemaakt. Een
beroep op de oorspronkelijke beteeke-
n|s (U km ja aan den randl kan
hier ook niet heljx n. Zooveel is even
wel zeker, dat de Oekraïner noch de
eene. noch de andere ritsn aak van het
woord a's verbeeH beschouwt. Daar
om behoeven wij er ons ook niet het
hoofd over te bre'-en. of men het
woord zus of zoo behoort uit te *">re-
ijke Zlilvfllienrs Meppel
22 Sept. Gouda 40 plus f4.12; Gouda
20 plus f 0.87; Edammer 40 plus f112;
Edammer 20 plus f 0.87; Leidsche f 0.87.
Stemming goed; boter f2 30 lncL omzetbe-
EXTRA GAVE
De fa. Huygen en Wessel heeft aan
een plm. 30 arbeiders die werkzaam
zijn geweest aan het egaliseeren van
gronden in het industriekwartier na
afloop dezer werkzaamheden een extra
gift uitgekeerd van ƒ2 50 per persoon,
als blyk van waardeering voor de acu-
rate wijze waarop deze werkzaamheden
zijn uitgevoerd. Een geste welke in de
zen tijd zeker navolging verdient.
VOOR DE VROUW
Nu wij ons dagelijks kwellen met de
vraag hoe het vraagstuk van het kop
je köffic of thee bevredigend op te
lossen, is het misschien wel aardig
eens een blik terug te werpen in een
tijd, waarin' koffie noch thee een
vraagstuk vermochten te vormen.
Uit de kronieken leeren wij, dat on
ze vaderen een stevig glas bier of wijn
goed wisten te waardeeren en gansch
en al niet bang waren voor een hoe
veelheid, waartegen men heden teD
dage ongetwijfeld zou opzien.
Men staat verbaasd over de vaten
bier en wijn, die door een poorter voor
het dagelijksch gebruik werden inge
slagen.
Er was geen werkman, die zijn biet
niet op tafel had. er was geen burger
wiens kelder niet met Fransche of
Rijnsche wijnen was voorzien, terwijl
die der aanzienlijken daarenboven
menig vat met ouden en vreemden
wijn bevatte.
In de Middeleeuwen, ja nog in
zestiende eeuw, gaf men de voorkeur
aan door suiker en siroop gezoete
dranken, en waren de met siroop ver
mengde Rijnwijn en vooral de Spaan-
sche en Grieksche wijnen, b.v. de Ali
cante. Romanye, Malevesye, ceder- en
„cruderwijn. een soet groen wijnke", de
geliefkoosde dranken.
Geleidelijk zijn die wijnsoorten door
Fransche en Rynsche (uit Frankrijk
en Duitschland, waarop vooral sedert
het laatst der zestiende eeuw veel han
del werd gedreven) vervangen, terwijl
de zoete v.ynen tot morgendrank be
stemd werden.
Verbazingwekkend was de hoeveel
heid bier cn wijn, die een persoon kon
verzwelgen voor hij daarvan eenige
nadeeligen invloed ondervond.
Doch men vergete niet, dat deze
toen bijna de eenige dranken waren,
die dagelijks gebruikt werden; bijna,
want ook melk. zoowel rauw als ge
kookt, afzonderlijk en met spijs, be
hoorde tot de dagelijksche dranken en
daarenboven had men nog dranken,
waarvan wij alleen de namen kennen
en die waarschijnlijk uit allerlei in
water of melk gekookte kruiden en
koeken moet hebben bestaan.
Tot die soort van dranken behoorde
de kaneel-, anijs-, salie-, bitter-, bot
ter-, koeck-, speek-, gezoete en geron
nen melk.
Ook dronken onze voorvaderen een
„slecht gezond dranckske". „Neemt",
aldus gebiedt het receptenboek, uit dien
tijd, „een quate schoon water en doet er
toe een pijp caneels, een vinger lanck,
en mastic al zoo groot als een hasenoot.
Dan suit dij dit te samen sieden met
also veel suykers dat hij matelic heet
sij, ende dan als deezen dranck gestopt
wesende en beduyte ingezoden is, zoo
laet dien gestopt coelen. Ende en hebt
gy gheen suicker so neemter toe Spaans
soet wel geschuymt tevoren,"
Niet minder geliefd waren deS zomers
saffraan, china- en citroenwater, hang
bast. prulledeprol, gortemelk, slaedoot,
rysteprol.
Dit laatste was een aftreksel van
rijst. De rijst zelve moest volgens het
volgende recept gekookt worden.
„Van rijsse. Neemt rijs,siede die en
laet op een teljoore 't water uitloopen,
en stootet cleyn, ende (voegt er) ge-
stooten amandelen (bij), alsoo vele dat
genoeg zij, en doe dat samen en menget
met rooswater en 't sop daert rys is ge
soden is en doeter bloem en suiker toe
en menget samen en frijt et
Koffie en thee behooren tot een late-
ren tijd. Door de invoering ervan had
er een groote verandering in de levens
wijze en een groote omwenteling in
keuken en kelder plaats.
Met de koffie en thee vangt een
nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van
het huiselijk leven onzer vaderen aan.
ADVERTENTIES
de bladen met het laatste nieuws.
Zji deelen dan in de belangstel
ling en hebben de meeste
waarde. Adverteert daarom in de
Amersfoortsche Courant Het
laatste nieuws, eigen telex, eigen
drukkerij.
Snonckaertlaan 9 Tel. 5289
Adv
BEURSOVERZICHT
Kalme handel, lichteiyfc wei
felende markt, niet veel ver
anderde koersen, slechts klei
ne fluctuaties. Ned. beleggin
gen prijshoudend, prolonga
tie 2yt
NEDERLAND VK Heden
40 le M0OU-4...10l7/„-101%
to ae/iooo-4...ioo;„-ioos/p.
40 bl (1000.- 4...1017/g-101"
Amsterd dank.. 133133 '4
Kol Bank 220—222
N 1. Handelsb..151l/s—156
H. My Cert..
Rub:
—142
NIH HTKIfe
A K 149 y;152
Jerkel» f 108—106
'BI»* Delft 1221221
entt Suiker ..2101/,214
okket VI 228—22»
„evei Bt 1641161}$
led Ford342—340
'hlltpe ...281—280
Geldei Pap 163}$—1631/.
V K. Heden
MIJNBOUW ONDEKN.
O Borneo My A220
dem pret. A.
PETUOLEUM
Dordtsche Petr.. .290—292}$
Konkl Petr322—324*
KUBItEK
Amsterdam317312
Bandar Rubber 252—254i/s
Dell Bamy265265
Cendeng L 228
Majangland 128—1'29)$
Oostkust 500.
Serbadjadl 159*$158
Nl'HUEPVAAKl
HOU Am. Lyn.15". i/,—150
Java-China-Jap.. 174-1 180
K.N SA1.197-198
Kon Poketv281).—280
Scheep» Unie. .217 -220
I Rotterd Uoyd168—1681
My. Nederland 169170
OULT.
a V A494—494
lava-Cultuur.290—294
N 1. Suiker272}$—272
V Vorstenl142—142
IAUA&
Dell Bamy274' 275
ueil-MJ310—312
Senembah264' ',—270
New York
Stockholm
Pijn voor de Industrie iver
koop) '2.125 ar
(Inkoop) t 2 075.
KoerseD voor stortingen op
20 September.
Belga s 30 1432
Zwttschersche francs 43 ba
Deensche kronen
Noorscbe kronen
Zweedse he kronen
Pinsohe mnrk
Dtaar (oude schu
Dinar nieuwe
furkscbe ponden
Peogö (oude schulden)
Pengo (nw schulden)
Zloty (Oude schulden)
Zloty (nw schulden)
Lei
Slowaakscbe kronen
