KJL« 5e
Amersfoort
$elde%tofu Vallei
Het zal n i èt gaan als in 1 914-191 8
Het mosselenseizoen is begonnen
Waardevol voedingsproduct met heeg eiwitpereentage
AMERSFOORTSCHE COURANT
WOENSDAG 28 OCTOBER 1942
3
De modeljeugdherberg komt
aan Laan 1914
Wij hebben Indertijd reeds medegedeeld,
dat de Nederlandsche Jeugdherberg Cen
trale een model-jeugdherberg te Amers
foort zal bouwen, welke haar door haar
zusterorganisatie, het Duitsche Jeugdher
berg Verbond wordt geschonken.
Thans kunnen wij mededeelen, dat de
zaak reeds zoover gevorderd is, dat de
Jeugdherberg Centrale tot den aankoop van
het terrein is kunnen overgaan. Het is
500 meter lang en 85 meter breed, met
eikenhakhout en ©enig hoog geboomte be
groeid en ligt Juist bulten de grens van
Amersfoort aan Laan 1914, ln de gemeente
Leusden en staat kadastraal bekend als
SecUe A. no 1142 (gedeeltelijk).
Een prijsvraag.
De bouw van deze jeugdherberg zal wor
den gemaakt tot onderwerp van een prijs
vraag voor architecten Er zullen drie
prijzen voor worden uitgeloofd. Het ver
langde ontwerp moet een met volk en
bodem verbonden karakter dragen, zooals
voor een tehuis voor een volksbewuste
jeugd past.
De bouwkosten zullen zoo ongeveer ƒ350.000
zijn, waaronder niet begrepen zijn de
kosten van meubileering, stoffeering, ver
slering en technische installaties, alsmede
de werkzaamheden aan net omliggende
terrein. Globaal zullen de totale kosten
500.000.bedragen, welke geheel door de
Duitsche zusterorganisatie zullen worden
gedragen.
De jury, welke nog niet volledig is sa
mengesteld. zal bestaan uit Nederlandsche
en Duitsche architecten, aangevuld met
eenige leeken, onder wie de burgemeester
van Amersfoort, mr. J. G- L. Harloff en
de gemachtigde voor het Jeugdherbergwe
zen in Nederland, de Keer G. A van Die-
De Inrichting.
Dat hier werkelijk van een mode!-in-
ricbting sprake zal zijn, moge blijken uit
het feit, dat er 250 vaste bedden zullen
komen en bovendien nog 50 noodbedden.
Deze noodbedden bestaan uit stroozakken
op den grond, welke op bijsonder drukke
dagen zooals b.v. Pinksteren gebruikt
kunnen worden.
De 250 vaste bedden staan verdeeld over
24 kamers met acht bedden, twee kamers
met zestien en eenige kamers met één,
twee of drie bedden. Men heeft hier dus
het systeem van groot slaapzalen, welke
altijd wat kazerne-achtig aandoen, laten
varen en meer naar Intimiteit gestreefd.
Voorts wij kunnen thans nog slechts
ln grove trekken een overzicht van de
plannen geven zullen er komen één
groote eetzaal voor 100 personen, één klei
nere eetzaal voor 50 tot 60 personen, één
dagverblijf voor 100 en twee kleinere dag-
verbl^en voor ongeveer 50 personen. De
keuk^ zal in alle opzichten perfect en
modern worden ingericht en de bezoekers
zullen over ruim voldoende waschruimte
met warme douches kunnen beschikken.
Er zal een droogkamer komen voor natte
kleeding; de slaapkamers zullen zooveel
mogelijk op het Oosten en Zuiden uitzien
in het kort gezegd, hier zal inderdaad
een modelinrichting verrijzen.
Tentoonstelling van ontwerpen
Men heeft jylst Amersfoort als plaats voor
deze jeugdherberg, welke de mooiste en
grootst^ van Nederland zal zijn, uitgeko
zen, omdat deze stad eigenlijk een station
is, op de grens tusschen het dichtbevolkte
Westen en het meer landelijke Oosten.
De bedoeling van de prijsvraag is niet
alleen om den Nederlandschen architecten
een kans te geven op een alleszins behoor
lijke opdracht, maar ook, om nu eens te
zien, welke architecten in het bijzonder ge
schiktheid blijken te bezitten voor den
bouw van jeugdherbergen.
Er zal een tentoonstelling worden gehou
den niet alleen i an de bekroonde, maar
ook van andere ingezonden ontwerpen.
Met den bouw zelf zal natuurlijk tijdens
den oorlog niet kunnen worden begonnen.
POLITIEVflfRIA
Wielrijders begaan eiken dag overtredin
gen en nemen daardoor het risico bekeurd
te worden. Zoo werden gisterenavond weer
talrijke fietsers op den bon gezet, die het
met hun rijwielverhchting niet in orde
hadden en ook wordt er den laatsten tijd
nog al eens zonder bel gereten.
En dan het vervoeren van personen op
een rijwiel boven den daarvoor vastgestel-
den leeftijd. Men mag personen ouder dan
tien jaar niet op een rijwiel vervoeren cn
het is werkelijk verbluffend hoe weinig
wielrijders zich van dit voorschrift iets aan
trekken. Als men bekeurd wordt behoeft
men er zich niet op te beroepen het niet
geweten te hebben. Het is nu tóch wel be
kend.
BURGERLIJKE STAND
AMERSFOORT, 28 Oct. Geboren:
Hendrica, d.v. K. Ch. v. d. PJJpekamp en
H. E. v. d. Ham. Phillppus, z.r. J. Pot
en C. v. d. Hoek. Maria Klazlna, d.v.
P. G. F. Ruitenbeek en H. W. Hoere.
Getrouwd: P. J. Wflnen en A. v. d.
Berg. A. C. v. Hoeven cn F. C. P. v. Oos
tendorp. A. Brons en W. Knevel. H.
W. Verkerk en C. W. v. Gullk. T. W. te
Beek en C. H. Jacobs. J. Th. de Rooy
en A. Boerhaven. A. G. Koelman en Th.
v. d. Braak. H. Booms en M. Vonk.
Overleden: Cornelia Jacoba Maria van
Es, oud 10 maanden.
SOEST, 22—28 Oct. 1942. Geboren:
Johannes Hendrikus Antonius, z. v. F. J.
L. M. v d. Schoot en M. A. M Hoefsmit.
Maria Johanna, d. v. P. W. Werkhoven en
M. J. Hoogstraten. Cornelia Margaretha,
d. v. A. A. J. M. Naethuijs en H. M. Gaar-
landt. Lodevicus Jacobus,"z. v. A. v. d.
Hoed en M. S. S. Heinsman
Ondertrouwd: R, H. Haasjes en J.
A. M. v. d. Berg. H. v. d. Hoek en B.
v. d. Meer. A. J. Heins en A.. Verhoeff.
E. Hagebeuk en A. M. Schouten.
Gehuwd: J. Jansen en P. K. M. Hil-
horst. H. Brons en P. E. Kaats. D.
Baars en G. v. d. Schaft.
Overleden: Carolina Arnoldina Emily
van Veen, 97 j. wed. v. J. G. O. S. von
Schmidt auf Altenstadt. Msrinus den
Hartog, 34 j. ongeh. Theodora Marjo
lein van Leeuwen, 8 dagen.
HOEVELAKEN. Overleden: Ever-
tje, oud twee maanden, d.v. L. van Ra
venhorst en E. van Deuveren.
AGENDA
Grand Tliéatre: „Wiener Blut".
City Theater: „Quox. de Brokkenpiloot".
Rembrandt Theater: .Kora Terry".
Clandestiene slachterij in
de open lucht
DADERS OP HEETEBDAAD BETRAPT
Gisterenmiddag om drie uur hebben eeni
ge politieagenten ln het boach bij Zand
bergen twee personen, G. en v. d. W., op
heeterdaad betrapt, toen zij bezig waren
met het slachten van schapen.
De politiemannen troffen drie schapen
levend aan, een schaap was reeds geslacht
De clandestiene slachters werden gearres
teerd en zijn op het politiebureau ln be
waring gesteld. Het reeds gedoode schaap
en de drie nog levende dieren, alsmede het
slagengereedschap, zijn in beslag genomen.
PLAATSVERV. KANTONRECHTER
Als plaatsvervangend kantonrechter ln
het kanton Amersfoort is herbenoemd Jhr.
mr. J. K. H- de Beaufort, burgemeester der
gemeente Leusden.
EERSTE ABONNEMENTSCONCERT
IN HET GRAND TBéATRE
De Amersfoortsche Concertvereeniging
heeft ook dit seizoen gezorgd voor een
viertal concerten in het Grand Théatre.
Het eerste wordt Dinsdag 3 November om
8 uur gegeven door het Utrechtsch Stede
lijk Orchest, dirigent Willem van Otterloo.
Solist George Enderle, piano.
CLANDESTIEN BOTER BEREID
Aan een landbouwer alhier, die zonder
vergunning een karnwerktuig voorhanden
had en clandestien boter had bereid van de
achtafgehouden melk, werd door den
tuchtrechter ƒ1000.opgelegd.
Offlcieele Mededeelingen
PRIJZEN ZWANEN EN ZWANENVELLEN.
Bericht No. 135.
Voor zwanen en zwanenvollen geldt for
meel de 9 Mel-prlJs. Vanwege den dienst
van den gemachtigde voor de prijzen zal
echter niet tot vervolging worden overge
gaan, Indien de hieronder vermelde prezen
niet' worden overschreden. By andere dan
de hieronder aangegeven leveringsvoorwaar
den dienen deze prijzen te worden gewijzigd
overeenkomstig de extra gemaakte'resp. be
spaarde kosten.
Producent:
Levend of gedood, onbewerkt, af be
drijf vorkooper ƒ1130
Handelaar: 4
1. Levend of gedood, onbewerkt,
franco bedrijf verkooper 13.
2. Bout aan poelier franco bedrijf
kooper, onbewerkt! zonder kop,
pooten en vel. lnel. darm 5 50
3. Ruw vel af bedrljl verkooper 7.50
4. Veeren en wieken af bedrijf ver
kooper 1.
Kleinhandelaar:
1. Bout af winkel, onbewerkt, zonder
kop. pooten en vel 6.60
2. Bout panklaar thuisbezorgd 7.50
3. Ruw vel af winkel 7.60
4. Veeren en wieken af winkel 1.
Bcrcider:
Bereide vellen franco bedrijf kooper:
le kwaliteit ƒ11.60
2e kwaliteit ƒ10.10
PRIJZEN GESTOOMDE EN GEROOKTE
ZOETWATER VISCH.
Bericht No. 136.
Voor gestoomde en gerookte zoetwater-
vlsch geldt formeel de B Mei-prijs. Vanwe
ge den dienst van den gemachtigde voor de
prijzen zal echter niet tot vervolging wor
den overgegaan, indien de hieronder ver
melde prijzen niet worden overschreden.
sllJÉi* ssss
2*c.c ïj 00000000- dooö
spiprr™
11
iiiiiilli if
Voor de overig» vischsoerten worden de
prijzen voor geschubd en cmtachubd gelijk
gesteld. BIJ verkoop door den rooker-ver-
werker aan deh groothandelaar dienen de
ln dfe eerste kolom genoemde prijzen met
5 te worden verlaagd.
BENZINE VOOR HET SCHEUREN VAN
GRASLAND
De' Productiecommissaris voor de provin
cie Utrecht maakt bekend, dat in de
maand November zeer waarschijnlijk weer
benzine beschikbaar zal worden gesteld voor
het scheuren van grasland.
Belanghebbenden woedt dringend aange
raden de aanvragen op de roode formulie
ren ten spoedigste ln te zenden aan zijn
bureau. Oppenhelmpleln 6 te Utrecht.
Een Ieder, die niet voldoende trekkracht
of werktuigen heeft, doet verstandig van
deze gelegenheid gebruik te maken.
HUISSLACHTING VARKENS
De Provinciale Voedseleommlsserls voor
Utrecht maakt bekend, dat ln het ko
mende hulsslachtlngsseizoen alleen die var
kens zullen mogen worden geslacht, waar
voor vóór I November ai. c-en hulaslach-
tlngsvergunnlng by de PR.H.'s ls aange
vraagd.
In verband hiermede wordt hen, die voor
nemens zijn varkens in hulsslachting te
slachten, doch hiervoor nog geen hulsajach-
tlngsvergunnlng hebben, aangeraden zich
ten spoedigste tot hun P.B.H. te wenden.
De nadere regelingvoor de huisslach
ting zal één dezer dagen worden gepubll-
Naast den hoofdred. zijn verantwoordelijk:
TL Leenknegt. chef-red. en red. buitenland,
G. A wmtnge. red. binnenland en kunst.
D. J." Rckké. sport-red. en stadsverslaggever.
H. Brits, advertentie-chef. Allen te Amers
foort. K 7a
Sedert eenlgen tijd Is het aantal dief
stallen uit kramen op de markten te
Utrecht sterk toegenomen. De daders van
deze diefstallen'zijn voornamelijk jeugdi
ge personen geweest. De Utrechtsche ge
meentelijke Marktverordening bevat reeds
ln art. 10 de bepaling, dat minderjarigen
zonder behoorlijk geleide zich niet op een
afgesloten marktterrein mogen bevinden.
Teneinde het stelen op de markt te be
strijden, acht de burgemeester het ge-
wenscht het verbod uit te breiden tot alle
markten die ln de gemeente worden ge
houden en tevens nauwkeuriger te om
schrijven wat onder „behoorlijk geleide"
dient te worden verstaan. Da bestaand»
verordening is thans in zooverre gewij
zigd, dat artikel 10 wordt gelezen als volgt:
„Het Is een minderjarige, beneden den
leeftijd van zestien Jaar, verboden een der
markten te betreden, anders dan onder ge
leide van een van zijn ouders of van zijn
voogd".
KUNSTSCHILDER SPEKTE ZIJN
EIGEN POBTEMONNAIE
De justitieele dienst te 's-Gravenhage
heeft den 39-jarigen kunstschilder J. B.
aangehouden. Deze had voor een parti
culier verzamelaar een collectie waar
devolle schilderijen verkocht en -het
grootste deel van de opbrengst ten
eigen bat^ aangewend.
De collectie bestond uit achttien schil
derijen en 29 etsen, deels van bekende-
kunstenaars. Begin van dit jaar had B.
de opdracht gekregen de werken voor
ƒ250.000 te verkoopen. Hij verkocht ze
ook indexdaad, maar voor 87.000.
van welk bedrag hij in eersten termijn
11.900.ontving. Hiervan droeg hij
slechts 3100..af en stak de rest p
eigen zak.
Zjjn gezin liet hij er een reis van dia
ken. Hij voldeed zijn schulden ervan Jen
deed verder tal van uitgaven.
In de ondersardsche diepten van dwn
St Pietersberg bevinden zich nog heden
ten dage honderden oude huismerken,
die aan een ver verleden herinneren.
Dank zij de activiteit van deskundige
zijde zuilen deze merkteekeru thans
worden onderzocht en op schrift ge
steld, waarna eerlang publicatie volgt
VNP-Zeijlemaker-Pax Holland m
ZEVEN PERSOONSBEWIJZEN
GESTOLEN
TWEE JAAR GEëlSCHT
„Het stelen van persoonsbewijzen is l ng-
zamerhand uitgegroeid tot een groot n at-
schappeiljk kwaad en wij moeten da rte-
gen met alle kracht optreden. Deze ver
dachte, die een behoorlijk salerls verd inde
op het werk te Jutphaas, heeft niet nln-
der dan zeven persoonsbewijzen weg no
men en dit uitsluitend gedaan uit t ast-
bejag. Oerhalve acht Ik hier een zeer wa
re straf op haar plaats en eisch tege de
zen man een'gevangenisstraf voor de UJd
van twee Jaar".
Dit was in bet kort het requisitoi van
den Officier van Justitie, mr. Rooy xö
ln de zaak tegen den 36-jarigen eedet eer-
den bouwvakarbeider A. C. H. Spaa# u t
Utrecht, die op 14 September van dit ja; r
op zijn werk onder de gemeente Jut lar s
van niet minder dan zeven collega 1 e
persoonsbewijzen heeft gestolen. Verd hei
gehoord, dat er veel geld voor een e -
soonsbe^ijs werd gegeven en daar 1 n
fmancieele moeilijkheden zat en onde hl
werk gemakkelijk uit de jassen var z: n
mede-arbeiders de persoonsbewijzen k n
wegnemen, had hij dat ook gedaan, z ,dt
ze echter te kunnen verkoopen, -het sta,
naar verd. opmerkte, wel in de bedORi ig
had gelegen.
President: Begrijpt u dan niet da We
menschen, van wie u de persoonsbewi ion
wegnam, ln groote moeilijkheden zot den
komen 7 Dat is bijna net zoo erg als het
verliezen van distributiebescheiden.
Verdachte: „Ik dacht, zij krijgen wel
een nieuwe en meende dat ik voor tun
P B. veel geld zou krijgen".
Het blijkt dan, dat verd. er niet eens tan
toc-gekomen is om zijn gestolen persoins-
bewijzen te verkoopen, want nog dienz lf-
den dag werd hij gearresteerd.
D verdediger mr van Blerkom uit Htir-
lem vond de straf veel te hoog. Spr. .-es
van meening dat men met beschre én
persoonsbewijzen weinig of niets kan It-
richten In feite heeft verd. dus waai ie-
looze papieren gestolen. Pi. .drong aan op
een aanmerkelijk lichtere straf.
STROOREOELING OOGST 1942.
Het bedrijfschap voor hooi, stroo ea n *-
roeder maakt bekend, dat ln de stroc •-
geling 1941 diverse veranderingen zijn. e.' 1-
gebraebt, waaraan alle verbouwers en e-
of verbruikers van stroogewossen en ile
handelaren ln stroo zich zullen dienen te
onderwerpen.
De nieuwe regeling geldt behalve v< tr
graanstroo. kanarlezoadstroo en peulvruc 1-
tenstroo, thans ook voor koolzaad-, kftr-.v )-
zaad-, mosterdzaad-, splnazlezaad-, radiji-
aaadatroo.
Krachtens de nieuwe regeling kan de gr
of verbruiker van stroo, die stroo wens-: .t
te betrekken een aankoop vergunning aa
vragen onder vermelding van den kle -
handelaar ln zijn omgeving, van wlea 'J
het stroo wenscht te betrekken. Het hoe: -
kantoor wijst voor de desbetreffende pa: IJ
stroo den handelaar een erkenden gro- :-
handelaar en- den groothandelaar een of,
meer erkende' land handelaren toe.
De landhanaelaren kunnen het te leve
ren stroo slechts betrekken van telers uit
een hun toegewezen rayon.
Naast het bovengenoemde „verkeer over
drie schakels" (landhandelaar - grootte-
delaar - kleinhandelaar) kan ook verkeer
over 6éa of tweo schakels plaats vinder..
Indien het H.K.H. of PJC.H. ln over> -
met het bedrijfschap hiertoe opdracht ge,-:
Ook het verhandelen van stroo direct van
verbouwer aan veehouder la toegestaan,
mits beider bedrijfsgebouwen op ten hoog
ste 10' km. afstand van elkaar liggen, en
mits het vervoer geschiedt met eigen ver
voermiddelen van kooper of verkooper.
Den aankoopvergunnlng ea vervoert*-.
ls echter te vrager, bij den plaatselijk 11
bureauhouder (P-B.H.). Verbouwer? van
stroo gewassan ontvangen op htm aanrr.
reeds bericht Tan den P.B.H.welke hoe
veelheid stroo zy voor eigen gebruik uil
hun oogst mogen behouden, cn voorts wel
ke hoeveelheid stroo rij direct aan veehou
ders mogen afleveren.* De rest van hun
stroo dienen zy ter beschikking te houden
van den landhandelaar van hun rayon. Hot
vervoer van etroo dient ln het algemeen
gedekt te zijn door een geldig geleldcblljct.
Slechts het vervoer van het land naar de
bedrijfsgebouwen van der. teler, en voorts
het vervoer van het telersbedryf naar spoor,
schip, dorsch- of persplaats (of tusschen
deze plaatsen onderling) en het vervoer tan
teler rechtstreek» naar stroohulzenfabrlek
kan zonder geleldeblljet geschieden.
Voor meer gedetailleerde gegevens Inza
ke bovenstaande regeling wordt verwezen
naar de publicatie dienaangaande ln de
vakbladen voor de boeren en tuinders.
Handelaren kunnen zich voor inlichtingen
wenden tot het hoofdkantoor ran den han
del. Hallstraat 74. 's-Gravenhage. terwyi
bovendien belanghebbenden ©en toelichting
op de regeling ln drukvorm kunnen ver
krijgen na schriftelijke aanvrage bij het be
drijfschap voor hooi, stroo en ruwvoeder,
Zwarteweg 75. 's-Gravenhage. Ook de PB.
H.'s kunnen nadera inlichtingen verstrek
ken.
Opgave van land toebehoorend
aan rechtspersonen
VOOR 1 DECEMBER BIJ DE
DIRECTIE VAN DEN LANDBOUW
De Ned. Staatscourant bevat een be
sluit van den Secretaris-Generaal van
Landbouw en Visscherij, waarbij wordt
bepaald, dat alle rechtpersonen, die
land in eigendom hebben, dat gebruikt
wordt, bestemd is of geschikt voor land
bouw in den zin van art. 1 van het
Pachtbesluit, verplicht worden dit land
•oor 1 December a.s. bij de directie
oor den Landbouw op te geven. Ven-
ootschappen onder firma en die bij
wijze van geldschieting worden mede
als rechtspersonen beschouwd. Niet na
koming wordt beschouwd als overtre
ding en wordt gestraft met hechtenis
van ten hoogste zes maanden of geld
boete van ten hoogste ƒ10.000.
NIEUWE WETHOUDERS TE UTRECHT
Door den Commissaris der provfncle la
goedkeuring verleend aan de voordracht
van den burgemeester van Utrecht waarbij
tot wethouders dezer gemeente zijn be
noemd de heeren dr. Fr. Breed veld: Onder
wijs, Kunstzaken, Musea, Bioscopen. Ar
chieven. Ir. D. Dekker, e.!.: Gemeentebe
drijven n.l.: Gasfabriek, Electrlcitelt- en
Busbedrijf, Reinigings-, Markt- en Haven
dienst, Slachtplaats en Keuringsdienst van
Waren. Arch. Ch. L. Quéré: Openbare Wer
ken en Volkshuisvesting: hieronder ressor
teeren: Gemeentewerken; Bouw- en Wo
ningtoezicht, Begraafplaatsen en Waterlei
ding.
TABAKSTEELT IN DE OEKRAÏNE
Grootsche plannen.
Het is bedoeling, aldus meldt Euro-
pross uit Berlijn, dat in de Oekraïne be
halve de beiae machorka-soorten voor
het binnenlandsch verb ruilt, ten be
hoeve van de Europeesche markt Virgi
nia-, Kentucky- en andere clgarettenta
bak zullen worden verbouwd.
De organisatie van den gevolmachtig
de, voor de tabaksnijverheid, welke se
dert het begin van dit jaar bestaat,
heeft het plan om dit jaar 60.000 ha. te
beplanten, voorzoover dit onder de hui
dige omstandigheden mogelijk was, met
succes uitgevoerd. In 1943 wil men een
nog veel grooter arsenaal in cultuur
brengen met een oppen-lakte van onge
veer tien maal de Duitsche teeltopper
vlakte voor tabak.
De voornaamste plantages zullen wes
telijk van den Dnjepr liggen.
Om behalve het binnenlandsch ver
bruik ook het Duitsche en Europeesche
te kunnen verzekeren, zjjn drie maat
schappijen opgericht en wel voor den
tabakaanplant, voor de bewerking en
voor den handel. Als leider is de gevol
machtigde voor de tabaksnijverheid by'
den Rijkscommissaris benoemd.
De Tabakanbau-Ukraine GmbH heeft
reeds verschillende groepen van de
Duitsche tabaksnijverheid ingeschakeld
en aan deze ondernemingen licenties
verleend.
RIJKSPERSCHEF Dr. DIETRICH:
De wijde ruimte is thans geen bondgenoot maar
een vijand voor de geallieerden geworden
Onder het opschrift „Veranderingen
in de strategie" publiceert de Völkischer
B obachler een nieuw artikel van Rijks-
perschef dr. Dietrich, waarin ter inlei
ding gezegd wordt, dat het wereldbur-
derdom der democratie niet in staat is
den werkelijken oorlogstoestand te be
grijpen. Het ziet over het hoofd, of wil
niet zien, dat door een revolutionnaire
ontwikkeling nieuwe krachten zijn op
gekomen, nieuwe technische mogelijk
heden en fundamenteel veranderde or
ganisaties van ruimtelijke grootheden
op den voorgrond zijn getreden, die de
perspectieven van den oorlog volko
men veranderd hebben. In het gebrek
aan algemeen geldige begrippen voor
het begrypen van hef specifieke van de
zen oorlog is de laatste motiveering ge
legen voor de verwarring der geesten,
die thans in de internationale discussie
over het verloop van dezen oorlog haar
orgieën viert en het den gealh eerden
niogelyk maakt met onserieuze bericht
geving de onverschillige massa's te mis
leiden.
Dr. Dietrich wijst er op, dat de ten
dentie der tegenstander» van Duitsch-
land er naar gaat te verklaren, dat alles
zal komen als in 19141918, en schrijft:
Hier zien wjj ons geplaatst tegenover
de eerste der denkfouten, die uitgaande
van verkeerde voorstellingen over den
aard van dezen oorlog leiden tot bedrie-
gelijke conclusies omtrent zijn einde.
In den wereldoorlog bleek de wijde
ruimte de beste bon<fgenoot te zijn van
onzen tegenstander. Toen kon hij bijna
ongestoord uit reusachtige ruimten en
over bijna alle zeeën de hulpmiddelen
der wereld tegen ons mobiliseeren. In
dezen oorlog echter, die Duitschland
door de ruutite grijpende overwinning
zijner wapenen, door de positie van Ita
lië in de Middellandsche Zee en door de
deelneming van Japan aan den oorlog
uit zijn nauwheid te voorschijn heeft
gebracht, blijkt de wijde ruimte vijan
dig voor de geallieerden. Uit dezelfde
wyde ruimte, die in 19141918 de bron
was van hun kracht, vloeien thans voor
Brittannië en de V.S. alle zorgen hun
ner oorlogvoering voort
Blokkade Is mislukt.
Reeds de volledige ineenstorting hun
ner blokkadeverwachtingen, zoo gaat de
Rijksperechef voort, bewijst, dat de
ruimtelijke en verkeersstrategiscne
perspectieven fundamenteel anders zijn
dan zij geloofden. Tnans hebben de mi
litaire beheersching van het continent
en zijn westelijke kusten, van de IJszee
tot aan de Golf van Biscaje niets slechts
de blokkade van Duitschland geschrapt
van d« kaarten van den general en staf
der Britsche zeelords, maar den spilmo-
gendheden de mogelijkheid gegeven de
kracht van haar continentaal Europee
sche positie in de waagschaal hunner
wereldwijde strategie te werpen. Daar
bij komt Japansch overheerschende en
onaantastbare positie in de Oost-Azia
tische ruimte. Duitschland, Italië en Ja
pan, met hun strijdkrachten onder en
op het water, zijn in staat de vitale zee
verbindingen van hun tegenstanders
door te snijden. Zij kunnen en zullen
him dan de wet van het handelende
optreden voor altijd ontnemen.
De Rijksperschef maakt er opmerk
zaam op, dat de spilmogendhc-den we
ten, welke groote militaire beteekenis
de ruimtelijke uitbreiding van de con-
KVN8T EN LBTTBREX
JAN VAN DOMMELEN OVERLEDEN
TO Santpoort is onverwacht overleden de
tooneelspeler 3ar. van Dommelen.
Jan van Dommelen behoorde tot de oude
garde der tooneelspeler» ln ons land. HIJ
heeft vroeger b(J het Nederlandsche Too-
neel «n ook onder Royaards gespeeld. La
ter maakte hij deel uit van Boubera gezel
schap en hy ls ook opgetreden voor de film.
Eet las tot was hy verbonden aan Fr! te
Kletnbloeeems Tooneelgezelschap. waarmede
hy sinds Juli op tournee was met Ju-
ge nd". het werk van Max Halbe.
Ruim 60 maal vertolkte hy ln dit werk
de rol ran pastoor. Nog Zondagavond trad
hy op te Zutphen. Van de geneugten van
een vrijen dag genietend, werd hy ln rijn
huls getroffen door «en hartverlamming.
Het mosselenseizoen is weer begon
nen en daarmee komt een waarde-
vqI voedingsproduct, met een hoog
percentage aan eiwit en een niet te
verwoarloozen hoeveelheid vet, ter
beschikking van der. consument. De
mossel is altijd door haar lagen prijs
een volksvoedsel geweest. Het is
daarom niet te verwonderen, dat
reeds aan het einde van de 18e eeuw
werd geschreven, dat de mossel
moest worden beschouwd als „de
oester voor den gewonen man".
Tegenwoordig gaat de verbruiker zich
steeds meer interesseeren voor de omstan
digheden, waaronder het door hem ge
bruikte artikel wordt geproduceerd. Een
dor oorzaken hiervan is gelegen ln het feit,
dat men zich speciaal op het gebied van de
voedselvoorziening meer dan vroeger af
hankelijk gevoelt van de bronnen van
voortbrenging en daarover iets meer wil
weten. Zoo is het ook met het kweeken van
mosselen.
De mossel, die voornamelijk voorkomt tn
de Zeeuwsche stroomen en op de Wadden
zee, brengt eieren voort, waaruit zich mos
selzaad ontwikkelt, dat zich ln de gebieden
langs de kust en ir. zee-armen op den bo
dem of aan uitstekende voorwerpen of
zeeweringen vasthecht. Vooral de Wadden
zee is een gebied, waar veel mosselzaad
voorkomt.
In het algemeen onderscheidt men twee
soorten mosselen: de z.g. „wilde mosselen",
welke uit mosselzaad tot volwassen exem
plaren opgroeien zonder ingrijpen van den
mensch. en de mosselen van perceelen.
Perceelen komen vrijwel uitsluitend ln
Zeeland voor en zijn gedeelten van de
stroomen, waarop het elders gevfschte mos
selzaad wederom wordt uitgezaaid.
In drie Jaar volwassen.
Nadat zij eerst in ondiepe gedeelten zijn
uitgezaaid en daar tot halfwas mosselen
zijn opgegroeid, worden ze weer opgevïscht,
om tenslotte op diepere gedeelten te wor-
tinentalc oorlogstooneelen geeft aan
hun transport- en' verkeersmiddelen,
die door hot voordeel der binnenltale,
door de dichtheid van het spoorwegnet
en het aaneengesloten verkeorsnet van
continentaal Europa beveiligd zijn, ter
wijl in tegenstelling daarmed» de ver
bindingswegen ,der geallfeerden over
den Oceaan over de geheole wereld
uiteengetrokken liggen en blootgesteld
zjjn aan de voortdurende bedreiging der
spilmogendheden.
Ook de ttfd ma
de xl)de der BpQ.
Dr. Dietrich wjjat er vervolgens op,
dat niet slechts de ruimte als d» dimen
sionale krachtbron van den totalen oor-
log, maar ook de tijd aan den kast van
de spilmogendheden staat. Het kernstuk
t de Angelsaksische strategie bestaat
de opvatting, dat de zeeheerschappij
t Engeland en de industricele kracht
der V.S, de beslissende factoren zjjn
voor het behalen van de overwinning.
Maar reeds het verloop tot dusver van
den oorlog heeft bewezen, dat deze con
ceptie verouderd en foutief is. „Wij
zien", zoo besluit dr. Dietrich, „dat de
spilmogendheden en htm bondgenooten
op het schaakbord van het spel der
krachten beschikken over goede en so-
liede posities voor den eindstrijd."
den uitgezaaid en daar de grootte van con
sumptiemossel te bereiken. De mossel is ln
drie jaar als volwassen te beschouwen.
De mosselkweekerij ls een tamelijk een
voudig bedrijf; de vlsscher bepaalt zich
slechts tot h^j: brengen en verleggen van
r^psselzaad en halfwas-mosselen naar plaat
sen, waar zij de gunstigste levensvoorwaar
den hebben. Daartoe zijn noodig een vaar
tuig met motor en vischtuig de x.y. mos-
selkor. De meeste vaartuigen vlsschen met
twee. de grootere met vier mosselkorrcn.
Wilde mosselen werden in hoofdzaak als
pluimveevoeder gebruikt; nog geen half
millloen kg. kwam daarvan voor den oorlog
als menscbelijk voedsel in der handel. Van
de Zeeuwsche mosselen werd het grootste
gedeelte uitgevoerd, voornamelijk naar Bel
gië en Frankrijk, waar de mossel altijd zeer
populair is geweest.
Centraal verkoopkantoor.
De In Nederland afgezette hoeveelheden
waren klein ten opzichte van den uitvoer;
slechts enkele plaatsen, zooals Rotterdam,
dat zeer gunstig uoor den aanvoer van
Zeeuwsche mosselen lag, hadden een aan
zienlijk gebruik. Toch was or den laatsten
UJd een stUglng van de binnenlandsch»
consumptie waar te nemen, wrlkc in hoofd
zaak is toe te schrijven aan de werkzaam
heden van h»t door de Overheid in 1935
opgerichte „Centraal Verkoopkantoor van
mosselen" te Bergen op Zoom. Deze in
stelling werd opgericht in verband mot de
sterke prijsdaling ln de jaren vóór 1935 op
de Belgische markt, waardoor de mossel-
kweekers ten zoorste werden gedupeerd.
ZIJ kreeg het uitsluitende recht de door
mossel kweekers of mosse'visschers gevlsch-
fe of gekweekte mosselen te verkoopen
heeft daardoor een beslissendcn invloed op
den prijs gekregen. Thans zijn voor mosse
len maximumprijzen vastgesteld.
- Op het oogenbllk ls «r uiteraard geen en
kele moeilijkheid om voor dc morsel oen af
zetgebied te vinden. Veel grootere hoeveel
heden dan in de afgeloopen Jaren in ons
land geconsumeerd zijn, vinden nu gretig
aftrek.
Japansche luchtaanvallen op
steden In Oostelijk Indië
Het keizerlijk Japanech hoofdkwartier
maakt bekend dat Japansch» lcgervUag-
tuit;en Zondagmiddag een verraseenden
aanvdl gedaan hebben op do vijandelij
ke Iuchtbases van Tmsookia en Chit-
t&gong ln Britsch-Indië. Tijdens dezen
aanval werden vier vijandelijke vlieg
tuigen neergeschoten en werden 89 an
dere vijandelijl.c machine®, waaronder
achttien groote toestellen, op den bega-
nen grond vernield. Een Japanse he ma
chine ging verloren.
Tinsoekia ligt in het noordoosten van
Seam, ongeveer 380 mJJl ten Noorden
van Mandelay. CHittagong ligt in Ben
galen. aan de golf van Bengalen, onge
ler 270 mijl ten Westen van Mandaluy.
Naar militaire kringen over den Ja-
p&nsehen luchtaanval op Chittagong en
Tinsoekia verklaren, heeft het Japan-
sche luchtwepen hier een zwaren slag
toegebracht aan de vijandelijke lucht*
bases, van waar do Engelschen, reep.
de Amerikanen steeds weer trachtten
het opbouwwerk in Birma dqor lucht
aanvallen te storen. Het Japansch»
luchttvapen heeft tot dusver afgezien
van vergeldingsmaatregelen om de Iif»
dische bevolking te sparen voor de ge
volgen van dergelijke militaire opera
ties. aangezien de Indiërs niet beschouwd
worden als vijanden van Japan. Gezien
het optreden van den tegenstander, kon
de huidige reactie echter niet langer
vermeden worden. Daar komt bij, dat
volgens ontvangen berichten genera ul
Still well zoowel als generaal Wavell bij
de besprekingen der laatste dagen be
paalde plannen voor de operaties tegen
Birma hebben uitgewerkt. De huidige
slag van het Japansche luchtwapen, zoo
verklaren de genoemde kringen ten
slotte, zal den vijand wel dc» tc zwaar
der getroffen hebben daar zijn voorbe
reidingen aanzienlijk gestoord z|Jn.
De Prawda critiseert
de steenkoolproductie
BUREAUCRATIE OVER HEERS CUT
Radio Moekou heeft een artikel van d»
Prawda gepubliceerd, waarin o.a. de ver
antwoordelijkheid der bolsjewistische party-
leider» op het gebied vnn de rolkrhtilshou-
dlng wordt behandeld.
In het artikel wordt naar voren gebracht,
it na 17 maanden oorlog alle energie,
discipline on organisatie aan den dog moe
ten -.roeden gelegd. Overtredingen worden
zeer Mmg gestraft, fto kon onder bepaal
de omstandigheden do doodstraf worden
ultgeaproken. Een van de belangrijk» ta
ken, waarmede de verantwoordelijke party-
leider» 2lch moeten bezighouden, s» het
verschaffen van otookmav-riaal en d» pro
ductie van steenkolen. Niet allo partijlei
der» h»bben echter het belang, zoo schrijft
do Prawda, van doeo taak Ingezien. Zoo I»
b.v. ln d» «teenkoolgcbledra van Kcxsmczk
en Karaganda ln 1942 v««l slechter gewerkt
don la 1941. De productie van steenkool la
la deze gebieden gedaald. Do partljorganl-
aoUen ir. deze gobleden hebber, opgehou
den zich roet hat ateenkoolvroauctu): t* be
moeien. Zij »yn. too achrtjft het blad var-
der. «onder begrip «n op onverantwoorde
lijke wyeo dit vraagstuk gaan behandelen.
Het centrale comité van de party heeft om
deze redenen do partijleiders ln Koeanezk
en Karaganda moeten herinneren aan het
vervullen van htm püchton. Du eerete «e-
cretorla van bet comité In Karaganda ls ln
dit verband van MJn functie onthdven
Slnda deae maatregel zijn reeds maan
den verloopen. Do toestanden rijr. echter
nog nlota veranderd. De organisatie-, wor
den door een bureaucratie behecrscht. Een
dergelijke lichtzinnigheid en eer. derg»lyko
onverantwoordelijkheid «Un abeoluut on
toelaatbaar. zoo schrijft het blad, en sul
len zeer streng gestraft worden. Woorde-
Ujk verklaart hit blod: ,JX- steenkolen
moeten, koets wat hst wil. gedolven wor
den. want de atecnkoolkweat'."- ls een van
de belangrijkste van den oorlog".
Evtn belangrijk noemt do Prawda het
vraagstuk van het op tijd binnenhalen van
den oogat aan landbouwproducten. Br la
een aantal gebieden, waar de oogst niet
op tijd la binnengehaald. Zoo b.v. to da
gebieden van Tam bof en Swcrd'.owsk. Der-
geiyke wantoestanden, boo b«alult dc Praw
da kan men vcrgciyken met dolkirtooten
tn don rug ran hot rood» legrc.
In aansluiting op de slichting van het
Jeugdverbond wordt op 27. 23 «n 29 Oct. tc
Rome een bijeenkomst gehouden van de
werkgemeenschap pers en propaganda. Het
voornaamste punt van bespreking i* het
op to richten Europec-sch jeugdtijdschrift
„Nieuw Europa", dat in groot» oplag» over
geheel Europa verspreid zal worden. Al#
vertegenwoordiger van den Natlonnlen
Jeugdstorm neemt aan de bijeenkomst to
Rome deel dc- kompaan H. A- Goedhart,
medewerker aan de afdcellng pers van den
Jeugdstorm.
Ook de wt-Tkrommittie» Dim »a radio
zullen te Rome besprekingen voeren Eerst
genoemde wcrkcommiMlo is samengesteld
ui*, vertegenwoordigers van Rocmenlw,
Vlaanderen en Nederland.