f. 185.
1'" Jaargang.
Zaterdag 1 November 1902.
Geen Savante.
SFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
8 maanden voor Amersfoortf 1.25.
Idem franco per post1.75.
Wonderlijke nummers<|.05.
j)eze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
2ou- en Feestdagen.
idvertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
Ijjorgens bij de Uitgevers in te zenden.
I
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
f 0.75.
- 0.15.
PRIJS DER ADVERTENTEËN
Van 1—5 regels
Elke regel meer
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
liet herhaald adverteoren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kennisgeving.
luimeester en Wethouders der gemeente
Bfóort
Islet eehe missive der Gedeputeerde Sta-
,y»n Utrecht, waaruit blijkt, datvolgons
jjjvaji van den Minister van Waterstaat, Han
en Nijverheid, liet herhaal del yk voorkomt
I waar in verschillende waterstaatswetten aan
ituii-ii "f andere belanghebbenden «en beroep
HÜ ijKtuuii is gegeven, appellanten hunne adres-
|a niet ter voorgeschreven plaatse indienen
rte informaliteit leidien moet tot niot-ontivan-
ijjhciklanng van het 'beroep
Hnjnneren belanghebbenden er aan, dat vol-
u de artt. 26, lo. der wet van 10 November
(O (Staatsblad no. 176)5. 3o. der wet van
iJuli 1895 (.Staatsblad no. 113) 10, lo. der
N van 20 Juli* 1895 (Staatsblad no. 139), en 4.
tJcr wet van 23 Mei 1899 (Staatsblad no. 129),
r aan be3*uren of andere belanghebbenden
beroep op de Kroon is gegeven, het daartoe
jdikend adres aan de Koningin moet worden
Jlieh'tj «naar ingediend 'bij den Oom-
jyins der Koningin in de .provincie, en dat
dnstfeeksdhe indiening bij, de Koningin niet-
fjnkebjkhedverklariaig tengevolge heeft,
jmei'sfoort, 30 October 1902.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
j)e Secretaris, De Burgemeester,
ff, T. SANT*BERG. WUIJTIERS.
Df Burgemeester der gemeen e Amersfoort,
Gelet cp eene missive van den Heer Gommis-
luid er Koningin in de provincie Utrecht, dd.
I October 1902, no. 6 A.
Brengt ter kennis van belanghebbenden
kt op den 4en November 19Ci2. en zoo noodig
den 5en, 6en, 7en en Sen November 1902,
lietoefeningsn zullen plaats hebben van eene
filing naast de kustbatterij nabij Dienier
in de richting van het punt, liggende zuid
(neer 1300 M. van het fort Pampus,
kt de schietoefeningen zullen plaats hebben
adieu 10 «uur 's morgens en 3 uur 's namid-
ip.en op de dagen van de schietoefening roode
iigen zullen worden getoond op liet fort Pam-
op de West batter ij te Muiden en op de
tfotterjj nabij Diemerdam,
kt de driehoek, geramd door de kustbatterij
"Lj Diemerdam, de Stompe ton no. 15 met af-
lótten kegel (Muiderhard) en den toren van
toierberg, als onveilig beschouwd wordt,
ttt gedurende het vuren oen stoomschip in de
Bijheid van den onveiligen driehoek beschik-
',P' «jjj; voor het geven van waarschuwm
™B»n om, zoo noodig en voor zooveel mogelijk,
rfiiiere zeil vaartuigen beluul-pzaam, te zijn om
;kn driehoek te komei.
flamfóort, den 31. October 1902.
De Burgemeester voornoemd,
WUIJTIERS.
Amorforliana.
door
FABULATOR.
In 1579, op dien 10. Maart, ging Amers-
Swt tot de Staatsolie Partij) over. Uit d©
- wrwaarden, van de overgave der stad aan
- Johan van Nassau, wordt van geen
plsdieiist melding gemaakt eai ook uit fei-
to diafna geschied', bleek dat de strijd,
werd gestreden, officieel niet werd be-
diouwd als een godsdienststrijd. Alleen dei
«verstandige ijver vare voor- en tegenstan-
feft Y&n de ,nije secte" bracht dén. strijjei over
?dit zeer gevaarlijk terrein, deed een aller
vurigste verbittering ontstaan1, waarvan de
«wen em die naweeën helaas nog niet giet-
ziju verdwenen. Was dit meeningsver-
W in den godsdienst toen reeds op den
torgrond getreden, dlan zouden, zeker na
overgang van do stad gieien roomsohge-
magistraatspersonen en ambtenaren
aangesteld of gehandhaafd. Steak springt
bin het oog1, wanneer1 men leb op bet, ver
schil tusschere dezen strijd en dien tussclien
Remonstranten en Contra-Remonstranten. In
1619 moest alles wat niet stieng-Kalvinis-
tisch was uit de regeering en u.t de ambte
naarswereld' worden verwijderd, in 1579 en
daarna liet niien de Katholieke ambtenaren
volkomen ongemoeid. Wel moesten in 1619
de 'Katholieken het met dei Remonstrapten
ontgelden, wan,neer 2tij| weigerden de door de
synode voorgeschreven acte te onderteekenen,
maar de bedoeling was zeer zeker niet ben,
maar de Remonstranten te treffen. Zoo was
bet in onze stad Joh. Gesselius, rector van
do Latijnsche school, die in 1579 volkomen
ongemoeid werd gelaten, tot 1585 rector
bleef, daarna in dezelfde betrekking eeniga
jalren te Leiidere werkzaam was en in 1594
zelfs wederom alhier benoemd wieid op aan
beveling van Joh. v. Oidebameveld.
Tn 1616 werd bovendien zijn zoon Tliiman-
nus Gesselius tot conrector benoemd. Maar
toen in 1619 door de ketters va,n vroeger dé
kettervervolging tegen de Remonstranten op
touw werd gezet en van alle ambtenaren, de
andeu'teekeming der synodale acte werd! ge
vorderd, hetgeen ook door do Katholieken
natuurlijk werd geweigerd, toen heeft de re-
gieering der stad zeer tegein halren zin, maar
op voortdurend drijven van kerkerard en
classis, deze beiden moeten ontslaan; dóch
ook daarna bleek uit de behandeling van
beide' .personen hoe welwillend dé gezindheid
pegens hen was in zaken waarin de kerkeraad
zijn neus niet steken kon.
Tocht vielen bier en daar onaangenaamhe-
dieai voor, juist met betrekking tot den gods
dienst. Somtijds liet men zich tot, al te groe
ten ijver vervoeren en de minste tegenstand1
was dian eene voldoende aanleiding tot groo-
ta moeilijkheden.
Dergelijke onaangenaamheden vinden, wij
in 1583 in liet Weeshuis. Ziji, die in opdracht,
van den Raad der »ta,d in dien tijd het Wees
huis bestuurdéai, heetten niet, gelijk thans,
regenten, maar wcesmeestereui of weesv'a-
der, ook wel procurateurs, terwijl de regen
tessen werden aangeduid met den: naam van
weesrnoed'ers of proouratrioes. Deze laatste n
werden door de weesvaders gekozeneene
suprematie dus van de heerere boven de da
mes, nog sterker dan thans
Deze weesmeesteren dan, grootendeels
waarschijnlijk van den Katholieken; gods
dienst, verhinderden des Zondags de kinde
ren de Gereformeerde kerk te bezoeken. Op
dén 21. Febr. 1583 besloten daarom dé re
geerders „dat die wee-meesteren sullen gedo
gen;, dat alle die wieeskynderen sonuendaeahs
voer den middaech en na, den middalecih sul
len gaen in de gereformeerde predicatie en
dia,er gedurende clieaclve predicatie blijvöii".
Deze resolutie heeft echter niet het minste
gevolg. Elen week later toch Wordt het be
sluit genomen, dat de weeismcesterem b.nnen
drie dagen moeten inbrengen „redenen, waai--
door zijluij,dén nijjrt eau begeren te consen
teren dat die weeakyn deren sullen gaen ter
predikatie van die van de gereformeerde Re
ligie/'.
Weer een week later, den 2. Maart, komt
de zaak ten der don male ter sprake en wordt
hernieuwd de resolutie van den 21. Febr. en
er de strafbepaling aain toegevoegd, d!a,t
ieder weesvader, d.a de kinderen verhinderen
zal ter kerk te gaan, verbeuren zal 1 pont
groot. Dit wordt nog eians herhaald dp den
7. Maart, doch, ook in dé regeering dér stad
iê oppositie. Niet alleen vereenigen zich met
deze strenge besluiten tegen de weesvaders.
Tegen de zo resoluties nl. wordt geprotesteerd
FEUILLETON.
theodoor van meerendonk.
zoo iemand had zriji hein( den broe-
«lem vriend verbaten, Versfbootein. Van
had hij soms gehoord, dat rij geluk
^as zeer gelukkigmaar hij wist toch,
*1 de wilde, onstuimige «a on naden kende
van den Lindonlberg, wat innerlijk ge
betreft, boven haar man stonddat zij
1 haar helder vea"sta>nd dlaaiwan b&
iioest zijin en imn era daarifli, in bet be-
"fitajn der smai't ligt de quintessens van
üjden. Wat dat laatste gerucht nu aan-
hij was niet volkomen op de boogie
^liad er anderen niet naar willen vragen,
""ar God gave, dfllb zij inderdaad gelukkig
tocht aijrï en .niet bedrogen uitkomenZou
*1 '1(t met hem niet geweest zijn Zou hij
«ar het leven niet tot een paradijs gemaakt
«oben? Zou één barer wenschen onvervuld
gebltiven, indien zij ze h^nn had uitge-
pfcen? En d:an, wat zou rij hem niet ge
•ördon zijn i Hoe war© zij de engel van dit
dë genius van rijm, bestaan getweesi
Hoe aou haa,r Lach hem een.' dlagetlijksohe l»e-
loouing, haar lof !-eene aansporing geweest
zijn, hoe zou rijn© ambitie baar doel heibben
beroi-kt, en nul Wat was er van die .schitte
rende gave geworden, die men op de univer
siteit had ;geroeand Waarmede men zijn va
der zoo meniganaal had geluk gewenaoht? En
nu? Verflauiwd rijn ijvea-, geknakt zijn lust,
verlamd zijne energie, ontzenuwd! rijjn© am
bi tie, zijine verbeelding geknot, zijne welspre
kendheid verdwenen1 omdat rijp. haat ge
broken was. EKj practizeerdö wel, maar waar
wa8 de gloed, waarmede hij eene verlatene
vrouw zou verdedigen, nu hij zölf verstootru
was Met well e beelden zou hij dlc liefde
eeiter moeder schetsen, nu geon lief. jong
moedertje ihiem baar eersteling kon reiken?
Hoe zou hij voor een vader optreden, die
brood-voor zijne kinderen had genomen', H\>,
die geen vader ooit zou genoiamd word.n?
Weg was allies, weg.
Na vcirloop vain eon paar jaren! had hij c-
meend dien droom zijffier jongelin|gsja,reni als
man te kunnen afschudden, cm: vergietenhij,
bad zich, laten verloven, door beigevrige aan
staande schoonoudiea-s, maar plotseling ein na
zeer weiu'ig wekeai was dat engagement weet
verbroken en hij; hiad beanerkt, dat hij toch
nog iets bezat, iets kostbaaa-s, iets dierbaars,
namelijk rijpe vrijheid, die hajl op bet /unb
had gestaan i'oekeJoos weg te werpem. Scdd c
d'ieaï tijd maakitt' men hem niet langer het
hof, sedert dien tijd ontmoette hij, zelden da-
mekt, bij werkte, hij studeerde, bij; zag hoeren
hij kwam in de Sociëteit., hij was lid! van 't
Nut en van vele nhilantropisohe instellingen,
natuurlijk nicer door zijn geld, dan door zijn
actief optreden. Men verwonderde zich, dac
door Wouter van Esvelt, Jan Buijs, Jan
ten Bosch, Ge-vrijt Bode, .B'or Jainsen Sche
penen. en Ae-rt van, Schaijpk, Hessel van
Duiverden, Willem Suijj-inont ere Ammel
Willemsen, Raden. Dezo zeggen „dat mien
nijiemaudü in rijp consciëntie en beboert to
bedwij|ngheiL
D'c'/.e toevoeging geeft ons een, ©enigszins
anderen, kij|k op do dingen. Tot nog toe sobe-
nen de weesvaders zicb schuldig te maken
aan het „betlwijiigh.n van de oonsciientie"
door dei kinderen, te beletten ter kerke te
gaan daar waai- zij wilden. Met die laatste
woorden, echter geven de protested ende le
den der regeering duidelijk te kennen, da,b
naar Bun oordeel de Raad zich aim die on
verdraagzaamheid sohuldigi maakt door hen,
die dat niet wenschen, te dwingen naar die
Gereformeerde, kerk t: gaan. Tot. die perso
nen, die men dwingen wil, moeten dus de
kinderen behooieu, zoo niet allen, dan toch
sommigen. Wij zullen zien da.t dlit werkelijk
zoö w'as
Diaar de weesvaders door resolutie noch;
bedreigingen te intimideeren zijp, besluit de
regeernig op dien 1. April, op \erzoek van
do Gedeputeerden van de Staten, om de
kinderen des Zondags naar en van de kerk
te laten brengen door een stadsdienaar en
den koster van St. Joriskerk.
Ook dit echter hielp niet. Men liet de bee-
vein komen, maar gaf hun de kinderen niet
mee. Weder eene resolutie (13 April): die
van de Magistraat interdioerem die wees
vaderen nijet te beletten, dat die weeskijp-
de-ren sullen bijl do dijenci-s en hun geassoci
eerden gebrocht werdén ter predicatie van
de Gereformeerden en weder- thuijjg gebrocht
worden en dab die weesvaderen sullen dili
gent oren dat die woe-kijudleren op mOrgen
sullen bij den anderen blijven op paene van
ses gulden te verbeuren".
Eieu week later weder hetzelfde liedje.
Do weesvaders stondtem vast in hunne schoe
nen on gaven de kinderen niet mee. Het
eenige wat nog door de regeerders gepro
beerd kon worden, wa,-„ de kinderen zelf te
gaan balen, en zoo deed men. In cone resolu
tie van 28 April 1583 !^t#n vrij: „Die van do -
Magistraat geweest hebbendie int weeshuiji?1
ommC die wceskijnderen1 te haelen ter predi
catie vermoegens henluij(der resolutie, die
weloke daer kommendo, bevonden liebben
zceekere. weesvaders dieiwelcko verklaart heb
ben rijet te willen gedoegen dat die kijude-
ren .souden ga,en tea predicatie van de gere
formeerden en dal) enige kijnderen medé ver
klaarden voor antwoert, dat sij nijiob en wil
den ter predicatie gaen, waer op geseijt wort.
d!at sij in sulcken gevalle souden uijjt het
weeahuijs gesloten werden, endé zijjluijidèn
weder seijiden dat zijiluijden wel leven sou-
den buijitan 'b weeshuij(3, waarna e die wees
vaders inne gecomen sijp ter plaetse daer
dio weeekijmderen waeren en dat enige van
1) Deze werden er in gemoearl op aandrang van
de prcitesteeiienile leden ran de Rogeering, die
zeiden ,,dat die van de, Magistraet, weesende
meestendeels van de gereformeerden,, geen Rech
ters en kunnen zijn in deese haerc eygen saeck,e,
mer die kennisse van dven competeert myn here
die State van Utrecht."
2) Ontslagen werden waarschijnlijk de weesmees-
te ren Bartolomeus van der Glindt, Goort Jansen
va,n Laurcnborcli, Itenrick van Westhrenen en de
wuesimoeder Eva van ^"esthrenen. Deze familie v.
Westhrenen behoorde tot de krachtigste bestrij
ders van de nieuwe godsdionstrichting en van, de
Staatsche Partij. De Raad Peter van Westhrenen
had zich tot het laatste toe krachtig verzet tegen
don overgang van de stad.
de weesvaders protesteerden van de turbar
tie, die sij verolaerd'en dat die van de mal-
gistramt deden ende dat sij seijden tgundt
sij nu d'odoii dat ecai tijt niioobbo comen dat
toclve hen namaela ?oudo berouen, omnio
wclc-ke ooi-sa,ecken sijn die van de Magistraet
gcreiol voert die weesvadoi-en. te destitueoran
ende nuiju hea-on die Staten hiervan te ad?
verteren
Sommige weesvadea-a en weesmocders
don dus van hun ambt. ontzet. In «ene vol
gende resolutie wosrdon met name genoemd
zij, dio men hiervan uitzonderde, nl.
de burgemeester Dirck van VVael, Claes Bode,
Gijisbcrt van Aohtevelt, Geertgen Medjpsz.
Claes, en Helmich Helmichsdocht'oi", terwijl
men in hun plaats in het collego opnamGoort
Andriossen, bui'gemeeatcr. VVouter van Biji-
ler, Peter van Gioeitveld, Coen Fransen,
Schepenen, en Aert janse v. Lnneburoh, raad
en Gerrijt Hendricks. Oud-raad, welke wees
vaders zelf zich moeders moesten toevoegen.
Zoo werd deza onverkwikkelijke zaak afge
handeld. Of heb geschiedde op do meest ge-
wensobe wijpe, is wel ecnig-izins twijfelaclir
tig. Niet ten onrechte schijnen de leden, der
regecring, die hun protest daartegen indien
den, opgemerkt tc hebben „dat hot contra»-
riëerde die Regligionav rede, onlanoks bij hen-
luijidcu g&approbccrt".
uit en land^
Politiek Overzicht
Het coucordaat In Frankrijk.
Of het voorstel, dat de nationalist Ernest
Roche bij de Franscho Kamer heeft ingediend
tot opheffing van liet concordaat, ernstig ge
mteud was of wel slecht9 bedoeld was als
eene manoeuvre om aan de regieering moeie-
lijkheden te berokkenen, kan men voor 't
oogenblik ter zijde stellen. Wanneer dit laat
ste do bedoeling mocht geweest zijn, d'an is
dat doel niet bereikt. Do Kamer heeft, irt
overeenstemming met de regeering, de ur
gentie voor de behandeling van dit voorstel
en van liet daarmede in verhaald staande
vraagstuk der scheiding van Kerk en rttaat ge
weigerd, doch daarentegen, liet besluit geno
men om eene commissie van 33 leden te be
noemen, die aille voorstellen, op deze zaak be
trekking hebbendé, zal moeten onderzoeken
en daarover rapport uitbrengen. Do rechter
zijde heeft voor de urgentie gestemd en hare
organen maken zich nu vroolijk over de „be
grafenis", die de commissie aan alle voorstel
len zal verschaffen. Intusschen heeft oe zaak
ditmaal een ©enigszins ernstiger aanzien dan
in vroegere jaren, Er is eene sterke stroo
ming onder de tegenwoordige meerderheid,
dio tegenover dé eeuwige conflicten met do
Kerk eene andere houding wil aannemen en
het vraagstuk dei scheiding van Kerk en
Staat niet meer enkel uit het oogpunt der
theorie besohouwd wil zien. Het is daarom
gewenscht er even bij stil te staan wat niet
de afschaffing van het concordaat wordt- be
oogd.
Het ooncordaat is eene schepping van Na
poleon Bonaparte Uit den lijd. toen hij) als
eerste consul het besluu; had over Frank-
rijk. De omwenteling had tabula rasa ge
maakt met de regeling der verhouding tua-
schen Kerk en Staat, zooals dio vroeger haid
best aan. Bonaparte is het geweest, die aan
het tijdperk vaar, verwarring, dat daarop was
gevolgd, een einde maakte door liet tot stand
brengen vain de regeling, waarvoor hij op
zijne zegetochten, in Italië den grondslag leg-
do en die sedert in hoofdzaak ongewijzigd
van kracht gebleven is. Den 26. Messidor van
het jaar IX (15 Juli 1801) word! te Parijb het
tussehen den paus en de Fransche i*egeering
gesloten concordaat onderteekend en den
18en Germinal van het jaar X (8 April 1#02)
werd liet als Fransche wet afgekondigd. De
eerste consul voegde aan het concordaat nog
de zoogenaamde „orgainieke artikelen" toe,
oeno reeks bepalingen tot uitvoering van heb
ooncordaat, die het recht van den Staat, d'. w.
z. van den eca-sten consul, op sommige punten
uitbreidden en dat van de Kerk beperkten.
Deze organieke artikelen waren zonder voor
kennis van, den paus uitgevaardigd en rijn
van die zijde nooit uitdrukkelijk erkend
hunne intrekking is eohter ook nooit ver
langd, omdat, daardoor het concordant zelf
met zijne groote voordooien weder op los«e
schroeven zou zijn gesteld.
Het concordaat verklaart den katholieken
godsdienst wel is w'aaa- niet tot staatsgods
dienst, maar erkent, daarin „den godsdienst
van do grooto meerderheid der Fransche bur
gers" en waarborgt de vrijo en openbare uit
oefening van den katholieken ©eredienst. De
eerste consul heeft het recht de bisschoppen
te benoemen, en deze moeten hem den eed
van trouw afleggenook moeten zij zich ver-
bindén aan do regeerin.g aangifte te doen.
wanneer zich in hun diocees „iets ten nadeel»
van den Staat voorbereidt". De Kerk kent
den eeiïten cuaul alle rechten ere eerbewijzen
toe, die de oude regeeringen genoten heb
ben zij laat voor zijne regeering heb „Do-
mine salvam fao" bidden, gelijk zij later ook
voor de opvolgende regeeringen heeft gedaan.
Do paus verbond zich, de bezitters van de
genaaste kerkelijke goederen niieÜ te hinde
ren daartegenover gaf de regeering ten oei-
hoeve van de bisschoppen en pastoors de toe
zegging van een behoorlijk tractement eu
voorts van maatregelen, die aan, de katholiek
ken vrijheid gaven legaten te maken ten gun
ste van de Kerk
Van de orden en congregatiën was in het?
concordaat geen sprake, want rechtens be
stonden die destijds niet; da revolutie had
ze opgeheven. Het vraagstuk van de congre
gatiën kan, dus door de rogeering naar eigen
goedvinden geregeld worden, zonder datdaaa-
door het concordaat geschonden wordt. Ook
de onderwijs»-kwestie wordt in het ooncordaat
niet aangeroerd; ook daarin heeft dus de
Fraoisohe regeering de vrije hand.
De groote waarde van het concordaat voor
de Kerk ligt vooral in de geldelijke bijdragen
van den Staat. Dé eerste begrooting van ©ere
dienst, onder het concordaat opgemaakt, be
droeg 1,258,000 frs. In 1805 bedroeg rij
12 millioen, in 1813 17 millioen. Onder de
restauratie steeg het budget tot 35, onder het
tweedo keizerrijk tot 45 millioen en.in de ja
ren 18711876, toen do nationale vergade
ring heerschte, tot 53 millioen. Sedert i9 het
allengs weer tot 43 millioen teruggebracht.
Behalve deze bijdragen in geld! uit de Staats
kas ontvangt de Kerk ook toelagen vani depar
tementen en gemeenten, geniet rij het vrucht
gebruik van staats- en gemeentegebouwen,
het onderhoud van die gobou-wen enz. Een
naamgenoot van het Kamerlid, van wien
thans het voorstel tot opheffing van het con
cordaat is uitgegaan, de gewezen minister van
koophandel Ju-les Roche, heeft berekend, dat
de totale som van wat de Kerk jaarlijks di
rect en indirect trekt van den Staat, de depar
tementen en de gemeenten, 450 millioen
's jaars bedraagt. Het i9 tc begrijpen, dat de
hiij uliet trouwde, dat hiji niet miecr genoot
van hiet leven, dat hij eenzaam wasi en een
zaam bleef, en niemandi giste „which was
the screw, that wals1 loose."
Maar zóó zijn er zoo veten.'; bijl zooi duizen
den is in den vollen b.ker één druppel geval
len, die voor altijd den wijn, rijn' bouquet
heeft ontnomen. Hij zalf wist dlat en, zweeg;
't. moest zeker- zoo rijn. Hij verlangde soms
n'aar den tijd, dat zijn vader hem naaa- Waar-
donburg zou ïoepcai om diaar in zijn© plaats
te kunnen optrcdén als heer van, hst goed
en -eenmaal als burgemeester der gemeente.
Ook nu dacht hij er aan en aa-g hij; naar dait
tijdlstip uit.
Er werd getikt
Ja,
Die dame van straks is beneden, mijn
heer, zij gaf dit kaartje af.
De bediende overhandigde Gretais kaartje.
Van Waardienburg las den naam twee, drie
malen over, bij hield het papier naar het
licht... hij, werd zeer bleek, maiar hield zi h
bijzonder l alm tegenover den, knecht.
Laat diic dlame in het &a!on, beval hij
kort en met eene haastige beweging. Wat
was dat? Zij; hier? Greta hier? 'bijl hem? in
zijn huis? Dan moest, er iets; vreeselijks ge
beurd rijn! Als, ala hij eens... als riji eens
weduwe was geworden?... Wel neen.Maar
wat dan?
Hij, ging naar beneden, langzaam tn ern
stig hij was een manhij vreesde steeds
zich zwak te betoone-n.
Hij opende de deur.
Daar at nd eene; vrouw voor hem, jong,
mager, doodlsbletk, akelig bleek, met vou
wen! banden, met gioote, donkere oogen,
waarvan de leden gezwollen waren evenals
vroeger echter speelden de fraaie, dartele
lokjes over het reine voorhoofd:; schoon wa
ren de trekken, ondanks de waai,hoop, on
danks de smartelijke wanhoop waren zij
schoon. Was dat. Greta,? Wa^» dat het kind,
dat in onbedaohteu. ovea-moiedl 'had gewenscht
arm te zijn, dat zijne hulp en bescherming
bad afgewezen?
Hiijl Icon niet sprekeai, maai- riji wel.
Zij sprak, zachtjes eerst, maar toom haas
tiger, wilder, telkens met meer hartstocht.
Alilts vertelde rij naar waarheid, zooals hare
natuur meebracht ein rij riep nu zijne hulp
in, dringend, smeekend, geen© afwijzing vci-
oudérstellendo; hare oogen, die diepe, thans
zoo zwaaa-nioedige oogen fonkelden van geest
drift; e|ciu blos kleurde bare wangen; rij
greep rijm© band, die hij terugtrok, 't Was
maar al te duidelijk e,n ach, zoo pijnlijk voor
hcmi zij had vergeten, dat hij haar cenim-aal
bemind had; in de angst barer ziel om na
olie bittere teleurstellingen, dacht zij slechts
aan haar man, aan zijne redding... niet aan
hem, wiens bijstand! zij, afsmeekte.
Na den vrecselijiken kamp met haar tegen
zin; en baar trols, met 'haar riekzdjjn en haai
onmacht, had zijl zich over ad les hein gezet
zij bad, zij pleitte, zij smeekte voor den man
dien zij liefhad, w'ien zij todxihoai-dè e-n zij
wildé, zij moest overwinnen, zulk eene lief-
do is almachtig. Van Waardenburg zag en
gevoelde hot' wat hij nu beleefde was nog
iets a-ndors dan een gelukkig koozend onder
houd ongezien te moeten bijwonen, als waar
toe sommig© romanhelden veroordieieild zijn
voorzeker dit was wel de wreedste manier
waarop hij overtuigd ward, diat die vrouw
niet voor Siern bestemd waa geworden. Diép
neerslachtig, van zijn'o eerste ver baring be
komen, hoorde lüj baar aammet pijnlijke
verwondering bedacht hij later, dat do on-
geleeird'ö Greta, die geen boeken) ooit had wil
Ion zien, hem eene leis had gegeven in de wa
re welsprckcndlbeid'. zooals hij die nooit noch
in de ckssiek-cai1 had gevondém, noch vare aujr
professoren vernomen...
Eindelijk zweeg rij,. De doodölijke bleek
heid, nog venJcihrikkelijiker dan straks, trok
weer over haar gelaatgroote tranen rolde n
langzaam over haar ingevallen wangen, rij
vouwde weer do handen.
En wat wou je nu, dot ik doen: zou, Gre
ta? vroeg Vare Waiardenbuirg zacht ere met
be\-emde atekn,.
Je invloed gébruiken, aan je oom scibrijf-
vens naar hem toegaan, maken, dat mijn man
benoemd wordt, antwoordde rij nu kalm en
zacht, terwijl zjiii hare oogen opsloeg.
Héb je dien man dan zoo lief, Greta
kon (Van Waairdewburg n'iet nalaten mot
eeree smairtelijlce untdrukkig in rijpe stem te
vragen.
Ejela' gixxitó, diep Iveaworederde blik trof
hem;. Zij lwgiwp hem niet.
Hij herhiaaldo zijp© vraïig met trillend©
Wordt vervolgd.
