r. 24i.
1"" Jaargang.
Donderdag 5 Maart 1903.
f aangifte van vertrek uit ia van
BUITENLAND.
FEUILLETON.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPK1J8
Per 8 maanden voor Amersfoortf 1»85.
Idem franco per poBt - 1.75.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant versohijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF ft O».
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PiUJS 1)EK ADYEBTENTLËN
Vu 1—6 nc«i.f «.rs.
Elke regel meer0.15.
Qroote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kennisgevingen.
KOSTELOOZE TNENTLNC i r
Bui^euieester en Wethouders van Amersfoort.
Gelet op artikel 18 <ier wet van 4 December
I 1£72 (Staatsbladn o. 134)
Brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
vont' een ieder de gelegenheid tot ikostelooze in-
I enting wordt gegeven op don eersten en tweeden
1 Maandag van de maanden Januari, April, Juli
cn October, telkens des namiddags te drie TTTT?
:ii de daartoe bf^tctujlc luej»titeit gelegen in wijk
Breedestraat
r Gedaan te Amersfoort, den 4. Maart 1903.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort,
De Secretaris, De Burgemeester,
I B. W. Th. HANDBKRG. M UI ITIEBS
VESTIGING IN DE JEMKKNTE.
Do Burgemeester cn Wethouders van Aiucrs-
I fooi t,
Gelet op liet koninklijk besluit van den 27stcn
Juli 1887, (Staatsblad no. 141), regolendo do
verplichting der ingezetenen tot het doen van
k aangifte voor de bevolkingsregisters
Herinneren den ingezetenen de op hen rus
tende verplichting tot het doen van aangifte van
vertrek uit en van vestiging in de gemeente, en
brengén daartoe by dieze te (hunner kennis do
f bepalingen van gezegd koninklijk besluit-, welke
r luiden als 'volgt
i 1. Zij die op den dag der róilkstelliug in den
vreemde of in eene der koloniën of overzcesehe
bezittingen van het Rijk betijen vertoefd, ge\<en
binnen ééne maand na hunne terugkomst hier
van kennis aan het gemeentebestuur.
Zij die bij die telling zijn overgeslagen, geven
binnen ééne maand na den dag voor elke tel
ing bepaald, van dit verzuim kennis aan het be
stuur hunner werkelijke woonplaats. Voor de
leden van huisgezinnen rust de verplichting tot
kennisgeving op het hoofd van elk huisgezin.
2. Zij die uit con Ncderlandscthe kolonie, eene
lovvrzcesche bezitting of uit den vreemde liunne
woonplaats overbrengen in eene gemeente bin-
ucn het Rijk, doen hiervan eene verklaring aan
'ka gemeentebestuur, vergezeld van het gebrui
kelijke getuigschrift voor lien die uit de koloniën
of bezittingen, van een paspoort of reis- en ver-
blijfpas of andere door de politie deugdelijk, er
kende bewijsstukken «voor hen, die uit den vreem
de komen.
Deze verklaring geschiedt binnen ééne maand
na hunne aankomst in de gemeente.
3. De kennisgeving in dc twee vorige punten
vermeld, gaat vergezeld' van de noodige opgaven
om m de bavolkingweisters te worden inge
schreven.
4 Zij die lvunne wiI lij-ke woonplaats binnen
het Ilijk verlaten om die over te brengen naar
eene Nederlandsche kolonie, eene overzcesehe
'bezitting of uaar den vreemde, doen hiervan
eene verklaring aan het béstuur der gemeente,
welke zij verlaten.
5. Zij die ihunne werkelijke woonplaats uit
eene gemeente van het Itijk naar eene andere
gemeente overbrengen, doen hiervan, eeno ver
klaring aan het bestuur der gemeente die zij ver
laten cn waar zij in het bevolkingsregister zijn
ingeschreven, met opgaaf der gemeente, waar zij
wensdhen zich te vestigen.
Zij ontvangen een kosteloos getuigschrift, van
verandering van werkelijke woonplaats
6. Ter plaatse, waar zij hunne werkelijke
woonplaats overbrengen doen zij uiterlijk binnen
ééne maand na hunne aankomst eene verklaring
-".au hot Gemeentebestuur, met ©verlegging van
het getuigschrift in het vorige artikel vermeld.
7. Elk hoofd van een huisgezin geeft uiterlijk
binnen ééne maand kennis aan het Gemeentebe
stuur van ieder lid «lat in het huisgezin wordt
opgenomen of daar uitgaat, inwonende dienst
en weékboden daaronder begrepen. Omuxuil'die
kennisgeving geldt het bij sub 3 bepaalde
Dezelfde kennisgeving geschiedt door afzon
derlijk Icwnde. personen wanneer zij andere
personen in bun huisgezin opnemen.
Bestuurders wan instellingen, gestichten en
inrichtingen, niet. staande onder lliet bestuur of
toezicht van het openbaar gezag, waar personen
ondier eenig bestuur samenwonen, geven maan
dclijks aan het Gemeentebestuur kennis van allo
personen die in de samenwoning zijn opgeno
men of daarvan zijn uitgetreden.
De verplichting vervalt, wanneer langs een
undeuen weg de vereischte kennisgeving voor
Jict. bevolkingsregister gedaan is.
8. Onverminderd de bovenstaande voorschrif
ten is een ieder, door het Gemeentebestuur daar
toe opgeroepen, verplicht tot het doen der op
gaven. die voreisdht worden oiu de bevolkings-
reg'stcrs in te vullen.
9. Overtreding dezer bepalingen wordt ge
straft met hechtenis van ten hoogste veertien
dagen of geldboete van ten hoogste honderd gul-
dien.
Gedaan te Aimersfoori, den 4. Maart 1903.
•Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Secretaris. Do Burgemeester,
B W. Th. SAN 1>BERGWULJTTBRS.
AANGIFTE VAN VERHUIZING BINNEN
DE GEMEENTE.
Do Burgemeester en Wethouders van Amers
foort,
Overwegende dat dc bepalingen der door den
gemeeuteraa 1 den 20. Mei 1862 vastgestelde ver
ordening regelende de .verplichting tot het doen
van aangifte van de verhuizingen Mnnen de ge
meent e, niet behoorlijk worden nageleefd
Herinneren den ingcaotenen de op hen rus
tonde verplichting tot het doen van aangifte van
verhuizing binnen de gemeente, en brengen daar
toe bij de-zc te hunner kennis de bepalingen van
gt-/vgdp verordening, welke luiden als volgt -
1 De Hoofden van huisgezinnen of afzonder
lijk levende personen, binnen de gemeente van
woninig veranderende, zijn verplicht daarvan bin
ncii ééne maand ten raad-huizo aan den Ambt©
naar, belast met (het bijhouden van het bevol
kingsregister, aangifte te doen.
2 Zij, die bot voornemen hebben te kennen
gegoveu om de gemeente to verlaten, en dienten
gevolge een (getuigschrift van verandering van
werkelijke woonplaats hebben ontvangen, zijn
verplicht, indien zij van dat voornemen afzion,
daarvan ter plaatse en aan den Ambtenaar, in
art. 1 vermeld, binnen één© maand na de dag-
teebening van het afgegeven getuigschrift, ken
nis te toeven.
3. T>e overtreding van elke der bepalingen
\^n dez« verordening wordt gestraft met eeno
gcldl/v .sr. Van ton hoogste zeven gulden.
Gedaan te Amersfoort, den 4 Maart 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Do Secretaris, De Burgemeester,
B. W. Th. SANDBERG. WUIJTTERS.
Politiek Overzicht
Een nieuw conflict in Oostenrijk-
Hongarije.
In de westelijke helft van de monarchie
Oostenrijk-Hen garijp.' is het wetsontwerp tob
verhooging! van het. militie-ooutingemt door
de beide takken der vertegenwoordiging aan
genomen. I>o miiitiewet va.u 1888 bepaalt
heb jaarlijks onder de wapenen tc roepen
contingent reemiten op 103,000 man voor
l:ci gemeensdttaippelijke leger, 10,723 voor do
Oostenrijk soke: en 12,500 voor de Hongaiar-
sehe landweer (bonved). Do nieuwe wet ver
hoogt het aantal militieplicktigen, die jaar-
lijks wordeu ingelijfd, met 22,000 man in
ronde cijfers. Voorloopig heeft het legerbe
stuur daaraan echter nog niet veel. De Oo-.»
teilrijksohe rijksraad heeft de aangevraagde
vcrboog'ing in dezen vorm. toegestaan, dat de
inlijving van do miliciens slechts dan en in
zooverre mag geschieden als ook in Honga
rije het evenredige militie-contingent feite
lijk wordt ingelijfd. In dien Hongaarsche n
rijksdag echter zet de uiterste linkerzijde
ïhatt'e1 oppositie tegen dit. wetsontwerp onver
zwakt voort. Sedert half Januari houdt zij
do afdoijiiiig van bet wetsontwerp tegen, en
dezer dagen nog heeft ziy liaar besluit
krachtigd om te volharden in hare olistruo-
tie. Wanneer en of dit wetsontwerp in Hon
garije? tot stand zal komen, blijft onzeker.
In het Oostenrt ja salie hoerenhuis hoeft
raeu slechts weinig tijd, noodig goliad, om
dit wetsontwerp al' te doen. Voor do open
bare behandeling was een enkele dag vol
doende. Toch was het deb$t niet zonder be-
tee keuri. Met merkwaardige eenstemmigheid
legden die vertegenwoordigers van de drie
politieke partijen, die in dit huis georgani
seerd zijn, dJon nadruk op, het moment, dat bij
hun votum dien doorslag gaf. Graaf Friedrich
Sokönbarn zcide namen5 de rechterzijde
,,Wij houden do handhaving van de thans be-
staanda eenheid in het leger voor eeno be
sliste noodzakelijkheid, en wij verstaan deze
eenheid in de eerste plaats en bovenal hier
in, dat het. gaüsoho leger natuurlijk onder
worpen is aan het. ocvel van Z. M. den Kei
zer. In de tweede plaats verstaan wij haar
daarin, dat ook de organisatie, die onder
allen''hoogst bevel hot legerbestuur uitmaakt
en waarom zich als een centrum' heb ganscihe
leger groepeert, datgene blijft walt zij is, zoo
dat in dit, gelijk in ieder ander opziciht de
eenheid blijft gehandhaafd. De eenlieid moet-
natuurlijk ook gehandhaafd worden met be
trekking tot. de commandotaal, en eindelijk
achten wij het noodig, dat zijl gehandhaafd
vordo in het behoud .van dc uitwendige teo
koucn, die hot leger vporetcllen. dat zijn de
vaamleis, emblemen, wapejia enz."
De beide andero spiekers vulden aan wat
door den eersten spreker wAsgezegd. „Wij wil
len niet voor oen gemeenschappelijk leger 70
pet. der kosten bijdragen.,! terwijl in de or
ganisatie dc wenschen van hen, die de ove
rige 30 pet betalen, den loon zullen aange
ven zei do vorst Soliönbui'g, de woordvoer
der' van de middenpartij. En baron Chlu-
tnecky voegde namens de linkerzi'de daar
aan toe: „Wij. die loyaal op het standpunt
der wetten van 1867 stae;>, kunnon en wil
len niet toegeven, dab or ia' met betrekking
tot het leger gebeurt wat buiten het kaïder
van deze wetten valt-, dat er in nationaal of
staatsrechtelijk opzicht aan do oenheid van
hei. leger getornd wordt."
Wat die minister van landsverdediging iu
zijn antwoord zcide, was eene bekrachtiging
van de door de sprekers uit het huis afge
legde verklaringen. Hij zoide- .,,De regee-
ring is zich bewust, van haren, plicibt, den
wettelijkcn grondslag te handhaven, volgema
welke alle beschikkingen betreffendo de aan
voering, liet. bestuur en de inwendige orga
nisatie vatn het geheele leger uitsluitend aan
den Keizer beboeren, en ik beu in staat,
de verklaring te herb alen Het is de wil
van Z M., dat het leger niet slechts in don.
vorm en wat dc bijdragen in de koeten be
lieft. maar ook in zijn wezen volstrekt gee
méensdhiappolijik blijft."
Iu al deze verklaringen klinkt eene waar
schuwing door, die gerioht is tegen Hongarije.
In hare pogingen om do obstructie tegen
het militie-ontwerp tc bezwereu, heeft de
Hongaarsche regeering toezeggingen gedaan,
dat zij zou opkomen voor sommige wensc.hen,
die van nationale zijd» in Hongarije worden
gekoesterd meb betrekking tot do inrichting
van het leger. Het antwoord daarop van Oos-
tenrijksdic zijde vindt men in dc verklarin
gen. die door ons uit do zitting vam het
Öostenrijksoho hoerenhuis werden aange
haald.
In den Hongaarschen rijksdag is daarop
niet groote heftigheid geriposteerd. 'De spre
kers van de oppositie verzekerden om strijd,
dat de Oostcurijksche Kamer, voor dezen
keer hare innerlijke ©neeuigheid ter zijde
stellende, zich als één man had ver-
eetaigd om Hongarije to beschimpen en dat
zij: de aiilitiewet zonder strijd had gevoteerd
met de jierfidc bedoeling op de Hongaren,
dio tegeu dezo wet protcstccrenden schijn
te laden van ccn volk van rebellen te zijn.
Ugrorti, do leider va.ii do 'katholieke fractie
van do onafhankelijkhoidspartij, verklaarde,
(lilt. hot voor Hongarije tijd was tc toonen,
dat zijn geduld ten ciude was, wanneCT het
niet door de Oost-emrijksche aanmatiging en
door de camarilla tc Weenen ten onder ge
bracht wilde worden. „De lieden, die deiu
troon omringen, zijn slechts eenie geweton-
looze bende. 'Hongarije heeft reeds dikwijls
dc dynastie gered en hei is nog bereid dit
te doen, doch op voorwaarde dat men het
ook ©enige égards bewijst; anders zou wel
eens de voorspelling van Lodcwijik Kossuth
bewaarheid kunnen wordem, dat Hongarijo
de 'brandstapel zoui zijn, waarop de tweekop
pige adelaar zoU verbrandeln."
Een andere spreker deed de tegenstrijdig
heid uitkomen tusschen de woorden van den
Oostenrijkschcn minister van landsverdedi
ging en de verklaringen, door den Homgaar-
schen minister in den rijksdag afgelegd, vol
gons welke de wil van den Koning achter
do nationale ciscben. van de Horn garen stond.
,.De Oostenrijkschc minister heeft dus gelo
gen," voegde hij daaraan toe.
De minister-president Koloman von Szell
verzocht de leden zich vam beleedigendc uit
drukkingen, zooals tegenover den Oostenrijk-
sclion minister waren gebruikt, to onthou
den. Hij betreurde, dat er in den Oosteoirijk-
schen rijksraad scherpe uitdrukkingen tegen
Hongarije waron gevallen, waartegen niet
altoos niet dem noodigen nadruk werd opge
komen. Hij verklaarde er verantwoordelijk
voor te zijn, d,at de door de Hongaarsche re
geering afgelegde verklaringen en de daarin
vervatte beloften volledig Werden nageko
men. Overigens was liet ook bet standpunt
van de Hongaarsche regeering, dat het leger
gemeenschappelijk bleef.
Wat den vorm betreft, waarin zij hunne
protesten hadden gokleed, keurdo de minis
ter-president dus het optreden vam de woord
voerders der oppositie af, zooals hij trouwens
moeielijk anders kou, maar in het wezen der
zaak stelde hij hem in 't gelijk. Hij verbond
zich to zullen zorgen voor de nakoming van
de door zijne regeering gedane toezeggingen,
en het waren juist deze toezeggingen,
waartegen men in het Oostenrijkscbe huia
was opgekomen Ziedaar dus weder een niemw
conflict, dat dreigt, in dc ann conflicten zoo
rijko monarcbio Oostenrijk-Hougarije.
Telegrammen.
Parijs, Jf Maart. Do Patrio bericht, dat- er
te Parijs eene Nederlandscli-Fransche ver-
eeniging is opgericht. Zij heeft voornamelijk
ten doel de betrekkingen tusschen Frank
rijk en. Nederland nauwer toe te halen. Do
heer Van Heincrt treedt als voorzitter op.
RorrwMaori. Dc Paus is goed gezond,
maar zijn lijfarts heeft volstrekte rust voor
geschreven. Vóór de- volgende week zal daarom
niemand ontvangen worden.
Rovstantimpel, Maart. Een keizerlijk
besluit verordent do conversie van de vis-
schcrijt-leeiimg met oen minimum-kapitaal
van 60 milliocn lire a 4 pet.
Komtantrnoprl, Jt Maart. Do fmanoieele
comnuaRio tot unificatie der Turksche schuld,
hoeft., nai verwerping der bti haar ingediende
ontwerpen, hare zittingen verdaagd.
Kunstantinopel, 3 Maart. Officieele berich
ten maken melding vam het. verschijnen van
revolutionaire benden op verschillende pun
ten vam Ma«*domië, hetgeen de vrees doet
ontstaan, dat er oene aJgemeene bewoging
begint. Er wordlb bovendien nog bijgevoegd,
dat do bewolking niet ailleen aau dc Ixniden
sdliuilplaatsen verscfeaft, maar huil ooik op
do hoogte houdt- van de bewegingen der troe
pen, hetgeen de vervolging buitengewoon
moeielijk maakt.
Zoo hoeft eene hemde, die opereert tusscliou
Seres en Sl.ruannit.za, do teilograafdraden afgei
sneden, terwijil eene andere hemde*, uit- twintig
man samengesteld, zich in eon stoenen huis in
een dorp bij, Leo Preota» (vilayet Monastkr)
hoeft gebarricadeerd. De gendarmen, die waren
uiitgezomdien oan» de beavden te vervolgen, ver-
lareai twoc man, waaronder de ctoiin.ma.mliamt,
a au dloodeu.
'TangerJ/ Maart. Ito ministor van
«xa'log BI Meneblii ver?vocslt© de doowars
van dc atamfliien van Senatja, en verbrandde
de stad Ain Mediana slechts veertig mcn-
schen wïtjteai te. omtkoimon. Alle aanhangers
van den pretendent verzocihtcni den Sultan
genade.
Washington, 4 Maart. 'Do zitting van "het
Congres is verdaagd, nadat voor de marine
gelden waron toegestaam tot een gezamen
lijk bedrag van 81,877,000 dollars Daaron
der zijp begrepen de Voor het bootwen van
vijf nieuwe linieschepen aangevraagde som-
moD.
Duitschland.
Heb optreden van den bisschop van
Trien heeft in. Vaticaaasche krin
gen ©en zeer onaangenaam opzien
gebaard, en hooggeplaatste kerkelijke waar-
digheidsbcklceders spreken hunne bevreem
ding or over uit, dat bisschop Korurn juiati
dit oogenblik tot zijne actie geschikt heeft
verklaard, waarop do Duitsch© regeering, na
dat zijl juist der Straatburgsche onderhande
lingen mot de Curie tot ceu voor beide par
tijen bevredigende oplossing had gebracht,
zich gereed maakte, eene belangrijke para
graaf uit. de Jesuitenwet tc laten vervallen.
In ieder geval oogst de lieer Korurn mot zijn
optreden tc Rome geen bijival in en nog min
der erken tel ijlkhcid cn dank.
Engeland.
Iu het Lagerhuis diende Hoult (oon».)
een voorstel in, waardoor verklaard zou wor
den, dat de inrichtingen van bet. handels-
bureau verouderd zijn- en cern handelsmi
ni s t. e r i o gevormdl moest wordeu. Ito what-
kansolier Ritchie beloofde omtrent déze
quacstie onderzoekingen in het werk te «ui
len stellen, waarop liet vooratol werd inge
trokken.
Omtrent den beweerden aankoop van
Chileen 90 be on A r g en t ij n s o h e
oorlogsschepen door dc Engeiboho re
geering, logde tie premier Belfour in liet
LagerhuiN ofj> ccn aanvrage van Gibson Bowles
de volgende verklaring afIto admiraliteit is
tot liet beöluiit gekomen^ dat de scheivoor
Eingedamdb cliotcil nécit pandend zijn en dlajt het
danaom niet raadza.'uu. i-, ze aan tt.- koppen.,
De lotgevallen van den Heer
Jodocus Roggeman.
tl noor.
W. P. KOPS.
De man heette Karl August, vrijheer von
Gutzkow, had kind noch kraai in de wereld,
maar daarentegen, eclnigje hoiiderduilzende
waikén t<> voel en verliet zijn mooi .kaeteel
en zijne Imssohen cn wijnbergen om ginds in do
poelen mui den Congo jacht to maken op
muskieten en kevers, slangen en hagedissen,
zooaJs hij beweerde, in dienst- van de weten
schap Mij had zelf wel wat van een salaman
der, ais hij daar met zijn groot© groene» bril
(Wt tc turen in zijn dikke boeken met
gedroogde planten, of do karkasvsen te be
voelen van opgezette beesten, die hij in rcus-
acht.ga koffer.- met zich meesleepte. Het duur
de niet lang en Leeuwenhoek en Gutzkow ware,,
onafscheidelijke .vriendkm, vaai den ochtend
Jet don avond aaien, zo met d n nous in de
boeken en te redeneeren uver liet hocuspteus,
dat zij wetenschap noemden.
Zoo nu en dan bracht ik hun een zeevo
gel of oen visah. dio do matrozen gevangen
hadden on dan was het curieus om te zien
met welk een kannibalen ij ver we die beesten
sneden en kerfdt-n, do ingewanden, dc nie-
mi' ia- >k weet al niet wat, uitpluisden on na-
-nuffehlcn. dat liet hart in je lijf omdraaide
Maai' daardoor scheen ik langzamerhand
bij den vrijheer uit. Moffrika in ecu gwd
blaadje te komen. Op een avond, dat. ik aan
boord rondslenterde, zaten Leeuwenhoek cn
Gutzkow weer honderd en rvn niet elkaar af
te babbelen, Hoe het was, weet ik niet, maar
ik vermoedde zoo, dat va 't over mij hadden.
Op eens kijkt dc vrijheer over zijn groenon
bri] licen en wenkte mij bij hein te komen.
Ik moest naast hem gaan zit<ten en daar be
gon hij rriiji een heel verhaal in 'zijn koetar-
waalse.h te doen, waaruit ik zoovee! begreep,
dat hij van plan was ceu reis naar de binnen
landen van drn Congo te maken om daa»
„dio fauna, und flora in ihre heimath au stu
diereen." Leeuwenhoek zou als zijn lijfdak ter
meegaan, een' hec-le karavaan wwaadiiouzen'
moest gehuurd woixlen en nu stelde bij mij
voor als opzichter of j*k> ïrts te fungeeren.
Ik zou vijf guldon per dag ontvangen" en vrij
logies en verblijfkosten. Nou, ik dacht- in dat
apenland zal dat. niet veel bedragen, maar
daarin vergiste ik mij deerlijk, want later
oorst nieikte ik dat er minder toe noodig is,
om ccn schut te proviaudeeréu, als om zoon
karavaan van alle hebben en houcn te voor
zien.
U kunt begrijpen.' hoe ik mijn kluisgaten
open zotte. Vijl' guldten per dag voor een reis
die wel oen jaar zou duren, alief van een com
pagnie negers die ik naar hartelust drillen
niooht.jongen, dacht ik, als je vader en
moeder dat van- je hadden kunnen denken,
d'an //.ouden ze je minder i» ooren gewas-
sohen en je niet- zoo vaak voor ©cm grovon
diamantslijper heibbon uitgescholden...
Maar ik word te wijdloopig. dat iv altijd
mijn gebrek als ik eenmaal op mijn praatstoel
rit. Om kni-t tc gaan, ik pakte dc gelegen
hcid met. beide handen in den kraag en werd
van zeerob een landrot. Het i3 nooit goed
je natuur gewold aan te doen, zooals het ver
volg deaer historie u yjal doen blijken. Ik
sla alles maar over wat niet ter zake doet.
Onze aankomst- aan den Congo, mijn gehas
pel met den kapitein, die mij eerst, niet wiJ-
de laten gaan, al de soesa met liet- uitrusten
der Gxpediitic, het verven en drillen dm: ne
gers, dat al toen voldoende is om zelf» een
Job van ergernis grijs te doen worden: ein
delijk, eindelijk was alles gereed en waren
wij op weg naar Vivi. Op dien toolit, nu te
voet. dan te water, mot tegenspoeden van
allerlei aard, waarbij dc re's Van Bontekoe
een pleixiertocihtje mag genoetmd wordeu,
kreeg ik een nieuwen kijk op de eigenaardige
talenten van Leeuwenhoek. Op zijn ontdek
kingstochten naar het. giftig ontnig, dat. in
de moerassige bossclien aan den Congo vliogt,
klnnpt, kruipt, zwemt cn spartelt, werd dc vrij
heer en niet. zonder reden, want bij zat
soms halve dagen tot, zijn midden in den mod
der gekweld door schrikkelijke hoofdpij
nen. die hom half krankzinnig mankten Daar
tegen trad Leeuwenhoek als i-eddoa- op. Door
allerlei zonderlinge kuustenarijen, zooals ik
toen dacht, maar wat ik later hob gehoord',
dat ze hyoootboeren noemen, wist hij don sla
peloos slaap en verlichting van pijn te be-
zorgen Tot zoover ging alles goed. maar toen
hij zijn overwicht op zijn patiënt on om stoot o-
Jijik bevestigd had. vees in zijn schurkachtige
brein eon plan op, dat. ik alleen door een toe
val bon t weten gekomen.
Altijd hadden dn operation van Leeuwen
hoek ©n don vrijlir.- iu het diepste gohcini in
hun tent plaats. Nieuwsgierig als ik ben on
van Von Gutzkow wonderbare dingen omtrent,
Leeuwenhoek's knapheid hoorendo. wildo ik
ze'! eens zien, wat hij toch eigenlijk uit.vocr
de. Op zekeren avond, toen Gutzkow weder
aan hoofdpijn lotsd en zij beiden rich in bun
t ill hadden opgesloten, sloop ik stilletjes na
derbij en gluurde d©or de» reten van het gor
dijn. Toon zag ik ivf waarover ik nog rillen
kan aJs ik er aan denk Von Gutzkow z*t,
bleek als de dood, met dichte oogen iu zijn
vouwstoel, net een opgezet, lijk Voor liem
wtoaid' do rutw houten tafel, een kaars en
schrijfgerei en daarnaast Leeuwenhoek met
oogen zooals ik ze van hen» nog no ut had
gericn, strak op liem gevestigd. „Schrijf!"
riep hij: ..serrijf ik wil het ik wil het"...
en als :ecn pop nam de ander de pen, on
schreef..iu geen jaar kunt u raden wat. het.
vat#, dat Leouwenhoek dikteerde.v het was
Von Gutzkojsv's testamant. IZijn testament,
waarbij hij. zelf er geheel onbewust van, al
rijn geld en goed vormaaktc.aan Anthony
Leeuwenhoek. Toen liet onderteekend was,
nam hij hot, papier, lv>rg het. zorgvuldig in
zijn portefeulle en deed den vrijboer weer
ontwaken.
Van die avond af. had ik een gevoel alsof
ik op een pad trapte, tolken» als. ik Leeuwen
hoek zag. Tk begreep, dat dit een eerste stap
was, djat een tweedo volgen zou en dat do
vrijheer Von Gutskow niet lovend het Con-
gogobicd zou verlaten. Niet eens, maar tieu-
malen heb ik mij vooi-genonien, hem te waar-
schuwcn voor wjn gevaarlijken lijfarts, maar
wat het was dat mij weerhield, ik weet bet
niet; of de giftige uitwasemingen der moe
rassen ook mijn hersenen luidden aangetast
en i v misdadige plannen iu rondspookten
om den buit te deden als het offer gevallen
was en ik Leeuwenhoek met mijn weteii-
.scliaj) dc duimschroeven kon aanzetten, 'tis
mogelijk, ik leefdo in dien tij<l ala in een
roes, ik kon niet meer geregeld denken, maar
ik Tiüdl/d 'lx» id en 'altijd' in 'toog, I>espiedde
hun doen en laten, docli in do eerste wekeu
viel or niet» bijzonders voor. Alleen vond ik,
dat Votn Gutzkow met den dag magerder
wevd, maar dat was niet te- verwonderen bij
het vermoeiende leven in dat heot en onge
zond klimaats Eindelijk werd het toch onrust-
balend, zijn zwakte nam toe. zijn koenen
konden hem niet meer dragen, zijn oogen 8tou-
der. hol in hun kassen, het was duidelijk, dat
de wetenschap niet veel dienst meer van hem
zou hebben. Nog vermoedde ik niets, tot op
een mórgen mijn oog viel op Leeuw©nhoek'e
medicijnkist en ik daar het woord „vargif"
las Toen was op eens, a,ls werd allee mij
duidelijk, jk trilde op mijn beonen on kon
mijn oogen maar nie! van die letters afwen
den, die als slangen schenen tc kronkelen
en. sissend: hun tongen uitstaken. Eu toen
ik met een geweldige inspanning mij omwend
de. zag ik liet. uitgeteerde lichaam van Von
Gutzkow op xijn veldbed' cn Leeuwenhoek
over hem heen gebogen hem con glas citroen
water toedienen.
Dat ik op dat. oogcniblik niet op don swhurk
ben aangevlogen, hom niet in zijn valsoli,
meewarig gelaat heb geslagen. God' moge bet
mij vergeven, ik deed hot niet. ik dood het
niet, hoeren, en twev dagni was Von Gutz
kow dood.
Worêt ve votfé.