Bf°. iO. Tweede Blad.
Zaterdag 15 Augustus 1903.
KOLONIËN.
FEUILLETON.
Indische Penkrassen.
3d" Jaargang:.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD.
f 1.25.
- 1.7».
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Amersfoort
Idem franco per post
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFP ft Co.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnnmmer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
S.75.
0.15.
Vu 1*6 regel.
Elke regel meer
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende dè voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
OOST-INDIË.
Tocht naar Limboer.
Batavia, 14 Juli.
Aan een beschrijving, in de Java-Bode,
van den tocht naar Limboer, ontleenen wij
het volgende;
Nog stikdonker was het, toen den 22. Juni
's morgens om 4 uur alles in de grootste stil
te gewekt werd'. Niet zóó stil echter of de
kampong-bewoners hadden uit het noodzake
lijk rumoer begrepen dat er iets op til was.
De colonne, om 5 uur afgemaoheerd, was dan
ook nauwelijks onderweg of er werd een sein
vuur op een der heuvels ontstoken, gevolgd
door een zwaar seinschot op eenigen afstand.
Onze komst was dus bekend, doch wat deerde
"het* 'Wiei fwaren immers gekomen om de/
^kwaadwilligen in het Iberucht roevers nest,
in hun onneembaar geacht limboer te besto
ken?
Behoedzaam ging de colonne voorwaarts,
eerst over een moeilijk, steil heuvelpal, dan
door een lager gedeelte en eindelijk vlak langs
den voet van een steile helling, rotsachtig
en zwaar begroeid en steeds vlak langs dè,
luid bruisende, Tebo, die rich schuimend en
spattend als een echten bergstroom over stee-
nen en rotsen een weg baande. Zoo werd
een kleine rijrivier, de 'Bemoejin, bereikt,
waarachter, volgens geruchten, stellingen van
den vijand liggen zouden. Het riviertje was
breed maar doorwaadbaar en de spits, fluks
aan de overzijde stelling nemende, ontdekte
niets dlat de nabijheid van vijanden verried.
Nadat ook deze overtocht zonder ongevallen
was Volbracht, wend' na eenig marcheeren het
groote bosch bereikt, waarin, volgens berich
ten vaai den gids, de benteng liggen zon.
ïedère .waakzaamheid! verdubbelde, en om
acht uur viel plotseling een schot op onze
linkerflank, een tweede kefcstei; een salvo van
den Voortroep was het antwoord. Slechts in
de richting van het geluid 'kon dit salvo wor
den afgegeven, want d'oor het dichte struik
gewas was geen spoor van vijianden te zien.
Kort daarop ontdekte de voorste man van
de spits een groot valblok, dat boven het pad
opgehangen was. De rotanlua doorgesneden,
viel het met een zwaren plof op den grond.
Weer iets later een schot rechts, dat een
dwangarbeider in de hand verwondde, kort
om, alles wees er op, dat we langzaam maar
zeker naderden en onze nadering van pas
tot pas bespied werd.
Plotseling hield de gids stil en wees de
spits op een open plek, die in de verte door
het geboomte schemerde. De zijpafcrouilles
werden gewaarschuwd en alles knielde dood
stil neer. Het was do plaats, waar de ben
teng moest liggen. De colonne-commandant
begaf zich met zijn officieren zijwaarts het
terrein in, om te trachten de stelling te ver
kennen, maar het zwaar geboomte belettd
nagenoeg elk uitricht. Een bruine streep gaf
ongeveer het beloop van den aarden wal aan,
die op een heuvel dwars over het voetpad
Was aangelegd en aan weerszijden in een
ravijn afdaalde. Het ravijn aan onze linker
zijde leek van hieruit beter te doorloopen dan
het rechter, waarom werd besloten, 's vijanda
rechtervleugel om te trekken. De 2. sectie
werd hiervoor aangewezen, terwijl de 1. sectie,
verspreid in het terrein, zoover mogelijk tot
den rand van het bedekte terrein zou voor
waarts kruipen en met het openen, van het
vuur zou wachten tot de 2e sectie door een
■alvo te kennen zou geven, dat ze op de flank
der stelling gekomen was. Spoedig bleek een
vaarwaartsgaan in het rij terrein onmogelijk,
het was 2)00 bezaaid met duizenden randjoeh
en wolfskuilen, dlat er haast geen vierkante
d.M. overbleef om do voeten to plaatsen. In
eens hoorden we een salvo en voort stoof de
le sectie, tot zij op den rand van open ge
kapte terrein, op nog geen 50 meters van. den
vijandelijken wal, stand hield en het vuur
opende. Een ontzettende kogelregen barstte
op haar los, het was een geweldig lawaai,
waarbij de zware lila-schoten tusschenbeiden
alles overstemden; geen vijand was zicht
baar, geen hoofd vertoonde riclT; lila en ge
weren werden door sohietkokers in den aarden
wal afgeschoten. Het was een kritiek oogen-
blik, de le sectie kreeg in ongelooflijk korten
tijd 57' pCt. aan gewonden. Het élan was ge
broken, de voorwaartsche beweging gestuit,
de gewonden zochten reeds een goed heen
komen naar achteren, geweren en zwaar ge
wonden werden reeds teruggesleept, iodereen
dacht dat de aanval mislukt was, toen. plct-
seling de krachtige stem van den colonne-
commandant rich boven' alles deed hooren,
roepende„voorfcwaarfsT we moeten vooruit"
Dit werkte bezielend! en zonder dat het gelukt
was, noch door commando, noch door sTgna-
len of fluiten ons~~eigen vuur te doen ophou
den, stormde de sectie-commandant voor
waarts op dèn voet gevolgd door den Euro-
peeschen sergeant Dannenberger, den Amboi-
noeschèn korporaal Dèrka en den fuselier
Salomon, rich trachtende door een sprong
oVer de voorgracht op de borstwering te wer
ken'.
De sprong gelukte niet, zoowel officier als
sergeant vielen door den terugstoot en den
gladden voorwand van de borstwering in de
vüorgracht terug. Sergeant Dannenberger zat
met zijn dijbeen aan een randljoe gespietst
en was zwaar gewond, doch wist toch zijn
geweer-nog eenige malen door een der sohiet
kokers af to vuren. De luitenant Yan, Hoo-
genhuijze zat zoodanig tusschon de randjoe's
beklemd, dat hij rich onmogelijk bewegen
kon. doch de korporaal Derks, hem ziende
liggen, gaf zijn prachtige kans, om het eerst
de borstwering te beklimmen, prijs om zijn
officier te helpen. Ondanks het vuur, dat a
bout portant uit de schiatkokers op hem werd
afgegeven, bleef hij moedig staan en trok
niet zonder eenige moeite den luitenant tus-
schen de randjoe's uit, die er, wonder boven
wonder, met eenige onlJeduidendo sneden en
schrammen afkwam. Beiden sprongen op de
borstwering, doch de fuselier Salowono had
hen voor weten te komen en loste reeds on
der groot gejuich het eerste schot van boven
van den aarden wal, waarachter de kerels
nog stand hielden.
De algemeen© stormloop was echter vlug
ger gevolgd dan ik in staat ben dit neer te
schrijven, en weldra sloeg de vijand op d-j
vlucht, de versterking was ons en „Wilhel
mus" werd met een welgemeend hoera be
groet.
Dè luitenant ïtozendaal, die zich onder de
eerste op de borstwering bevond, stormde
onmiddellijk verder voort, toen hij gewaar
werd, dat do vijand achter ettn meer achter
waarts aangelegden Wal nogmaal stand hield.
Ook van die 2e sectie was ruim 50 pCtl buiten
gevecht gesteld. Door het zwaar begroeid ter
rein misleid, kwam deze sectie voor een der
omgebogen flanken van de stolling terecht en
eerst toen alles afgcloopen was, ontdekten we
nog twee zijwaarts opgeworpen loopgraven,
die hun kruisvuur van da overzijde van de
ravijnen tot vlak vóór de hoofdstelling kon
den brengen. Nog menig vijand werd in de
vluoht neergelegd door salvo's van da achter
hoede, die zich inmiddels zijwaarts had opge
steld. De zege was volkomen.,dg altijd voo*-
onneembaar gehouden stelling genomen; 12
dooden, een lila en zes geweren "met blanke
wapens vielen ons^Tt» handen.
Doch helaas, de eega was duur gekocht,
want ook onze troelen hadden zware ver
liezen geleden. Behalve de Aimiboineescho
korporaal Mietar, die gesneuveld was, tel
den we 21 zwaar gewonden (5 Weken later
levensgevaarlijk en van dezen rijn reeds
twee overleden) eu 27 licht gewonden, w.o.
2 officieren, want ook do kapitein Brack
was aan de 'hand' door een randjoe lidht ge
wond! Terwijl, voor zoover de voorhanden
zijnde middelen dit toelieten, de meest mo
gelijke zorg aan de gewonden besteed werd
en de 3e sectie den vijand een- eind in het
terrein vervolgde, hadden we gelegenheid,
de hoofdversterking eens nader te besdhou-
•Wen. Het was een 2 M. hooge en 1.5 M.
breede aarden wal, aan vóór- en achterzijde
met boomstammen loodrecht opgezet. Op
1 M. boven den beganen grond, een reeks
van schietkokers dwars door den wal, waar-
Van; we er in het voorfront alleen reeds in
de 40 telden. Een voorgracht van 1 M. diep
en 1.5 M. breed, geheel met rantijoes be
plant en met dunne takken en blaren be
dekt, een binnengracht van 0.5 M. diep,
die d'oor een stevig «afdak overdekt was.
Daarachter Zaten dus de verdedigers vol
komen veilig, omdat onze kogels niet door
den 1.5 dikken wal, die voor en achter met
zware stammen geblindeerd was, heendron
gen. Dit gevoegd bij het ,vaste geloof van
den Djamibiër, dat de bentengs vóór Lim
boer onneembaar waren, moet dan ook de
reden rijn geweest, dat ze zoo tot :het laatst
.toe hardnekkig (heft/berni stand gehouden,
waardoor de verdedigers van dien wal wer
den ne-rgesclhoten, terwijl) ze uog hum ge
weren door de kokers af vuurden.
De wal, die amlgebogen flanken had, diaal-
d'e aan bedde zij(dcn in de ravijtnen af, terwijl
vooral het opwerken dier aan beide rijden,,
100 M. vóór en uitwaarts geplaatste loop
graven, meesterlijk twas' geschied. Beide
toch konden hum kruisvuur tot vlak voor
do hoofdversterking brengen en waren, van
voren komende, zóó in de dichte wildernis
verborgen, dat ze pas werden opgemerkt,
toen we goed! en wel deni wal beklommen
liaddèn. In beide zijstelliwgen telden we 12
sohietkokers. Nadat de gewonden zoo goed
mogelijk verbonden) waren, rvervolg'dbn1 we
den tocht naar Limiboer, dat volgens de gid
sen nog slechts 1 uur verder zou zijn. Het was
edbter niet mogelijk de vivres en veroverde
wapens onmiddellijk mee te voeren, omdat
haast alle beschikbare koelie s voor de geïm
proviseerde tandoes woodig waren. Een dood«2
en 21 gewondeni moesten in tandoes meege
voerd; worden, terwijl neg een 10-tal lichter
gewonden niet bij machte waren zelf die wa
pens te dragen.
Die 3de sectie zou voorloopig in de, pas
veroverdfe benteng achterbil ijivèii, om te be
waken wat niet nxeegevoetrdl kon worden. Dc
rest van de aolonine rukte tot Limboer door.
Onderweg werden nolg enkele schoten van de
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
xxm
We namen heden eens een. kijkje in toko
„Oost en West op Rijswijk.
De Indische veroeniging van dien naam
werkt gehoel zelfstandig, doch houdt natuur
lijk voeling met het hoofdbestuur van „Oost
en West" in Nederland.
Toen zich in patria mannen en vrouwen
van verschillonde richting aaneensloten met,
het gemeenschappelijke doel om nuttig werk-
eaam te wezen voor Indië en de Indiërs, loon
vond dit streven weerklank in dezo gewes
ten zelf en werd ar oeuo Neder laudscli-Indi-
ache vereeniging „Oost en West opgericht.
Deze véreeniging ijvert voornamelijk voor
de zedelijke en stoffelijke verheffing van den
inlander. We kunnen het niet- genoeg toejui
chen, dat er in de laatste jaren menschen rijn
opgestaan, die begrepen, dat cr ook einde
lijk iets voor het arme volk hier moest wor
den gedaan.
Och, de inlander is over het algemeen zoo
volgzaam, zoo geduldig. Hij lvecft nog niet
zoo leeren morren over der menschen onge
lijke lotsbedoeling hier op aarde, want fata
list als bij is, schikt hij rich in hot onver
mijdelijke. Hij wordt door geen afgunst ver
teerd, hij haat nog niet hen, die door Allah's»
genade, rijk met wereldaclie goederen werden
gezegiend. !s Menschen lot is door den Mees
ter d'es Heelals vooruit bepaald en het past
den nietigen aardwurjn niét om zich togen
Diens heiligen Wil te verzetten. Daarom i»
do klieane man hiel' nog tevreden met z'n
handjevol rijst en wat zout mot wat lom
bok (spaansclie peper) als... bij spijs Van
klassenstrijd heeft hij geen flauw begrip ge
lukkig
Nu is het echter helaas een treurig ver
schijnsel, dat heerschend'e standen eu rassen
meestal eerst dan hun natuurlijk gevoel voor
recht en billijkheid laten sproken, wanneer
zo op rumoerige wijze worden wakker ge
schud.
De geheele wereldgeschiedenis is dóór om
oiia te bewijzen, dat er bijna nooit liervormin
gen, op welk gebied ook, tot stand kwamen,
of zij werden voorafgegaan door een krachti
ge actie van ontevredenen. We vinden ditJ
tfiioor dan jammer.- omdat het ontwaakte1
rechtsgevoel der heerschers dan allicht aan
vrees wordt toegeschreven cn vrees al een
zeer slefdhte «raadgeefster is. Bovendien is
dwang van beneden even hatelijk ou onge-
■duldbaar als dwang van boven. De massa
is niet ontwikkeld genoeg om duidelijk te
rien tot hoever eisschen gaan mogen, zonder
het maatschappelijk organisme als geheel te
-schaden on wanneer er dan nog loiders op
treden, dio of in troebel water willen vis-
8chon, als ze slecht rijn, of wel te goeder
trouw meer hun gevoel dan hun verstand
laten werken, dan, ja, dan is liet leod niet
fco overzien. Onwillekeurig denken, wij torug
aan de dagen vani spanning, malaise en be
roering, die achter ons liggen, dagen die' me-!
nig, gezeten werkman maatschappelijk de
den ondergaan en hem het «ogenblik leer-'
•den vervloeken, waarop hij luisterde naar
schoonklinkende theorieën
Hoe geheel anders is de toestand in ons
rustige Indië. Hier gteen meetings en vakbe
weging, geen sociaabdemocratie of anarchis
me!
Wordt er geleden, dan is-'tin stilte,'in
volle onderwerping aan Allah's wil!
Welnu lezers, een reden te meer voor ons,
voogden over dit arme vólk, om nu eens zon
der dwang van benedon, geheel uit eigen be
weging dus, te helpen aan wat meer levens
geluk, aan wat meer welvaart. Dat, volk zal
er ons te liever om krijgen en God cr voor
danken, dat Hij door Zijn machtigen Wil ein
delijk ook hot zelfzuchtig gemoed van den
blanken overheerseher heeft vcrteedercl.
Ieder Nederlander heeft wel eoms in de
bladen gelezen, dat verschillende streken van
-Indië door een tijdelijke voodiogs-nood wor
den bezocht, d. w. z. dat dan <loor misoogst
de arme Javaan op een gegeven oogenbük
zelfs rijn bordje rijst met-zout en sambal moet
ontberen. Geld om te koopen heeft hii in
den regel niet. We zullen 't later nog wei
eens uitvoeriger over dc oorzaken vun een en
ander hebben doch op 't oogenbük is de een
voudige constateering van het feit voldoende.
Daar het nu gébleken is, dat er in den lam
bouwenden inlander een groote aanleg slui
mert, dat het oud-Indische kunstgevoel nog
in hem leeft en dat rijn vaardige slanke Vin
gers zulk -heerlijk werk kunnen voort brengt,
zoo is een der wegen om arm Indië te red-
overzij|die der rivier op oma gelost en, te Lim
boer komende, wezen de gidsen, ons een ver
blijfplaats dier vijanden, oen z.g. „redong",
oe»ni groote oanipaggerde woning, die wol een
200-tal menschen eeni verblijfplaats aanbod.
De rediong werd verbrand en dè voorhoede
d'oorwaarddle de rivier, want de eigenlijke
dbesoen Limboer ligt aan de samenkomst der
Tebo Pandjang eu Tebo Pandat. Ook uit) uè
does oen Limiboer vielen nog enkele schoten,,
zonder echter eenig letsel te veroorzaken.
Niet zonder moeite werden dè tandoos
door de rivier gebracht, daarna een bivak
iu gereedheid gebracht, waarin de missigit
een goed onderkomen voor de gewonden op
leverde. De luitenant Rozen daal keerde on
middellijk terug om met alle beschikbare
koelies, geweren en vivres op te halen,, dia
onder de hoede van de 3de sectie waren ach
tergebleven en om 4 uur 's middags was alles
in het bivak verzameld.
Het eerste werk was een laatste rust
plaats voor den gesneuvelden korporaal Mie-
tar te maken en 's middags om zes uur on
der het gestadig bruisen en borrelen der
beide bergstroomen had de indrukwekkende
plechtigheid plaats.
Nog dienzelfd/en nacht overleed na veel
lijden de fuselier Peletirau aan rijn bekomen
wonden en hem bereidden wie een graf naast
het voriga Lang konden we niet aan zijpa
groeve vertoeven, want nauwelijks bewees
het lichten in 'bet Oosten, dat de dag in aan
tocht was, of alle toebereidselen werden ge
maakt voor den verderen tocht. Doelmatige
verzorging, golede verpleging, ziedaar het
eerstel wat onze zwaar gewonden zoo hoog van
iiioode kadldleu en we waren, als er niet» bijf-
zenders voorviel en de koelies het in deze
terreinen zouden volhouden, nog minstens
twee dagmaa-schen van, buis. Twee dagen van
angstige spanning en duldeiLoosi lijden, die d!e
ongelukkigen in hun ongemakkelijke tandloos
nog voor den boieg hadden. Hot was toch nog
8 uur geworden eer alles geregeld) was, do
voorhoede (4e sectie) en de 3d'e sectie stelling
aan de overzijde van de rivier genomen had-
^den en het overbrengen der gewonden begon.
Dè le - en 2e sectie, door haar verliezen tot
de helft geslonken, zouden vereenigd aan de
staart der colonne mardheeren. Tijjdens bob
overtrekken der rivier werden nog uit de
doesoen eenige schoten op den trein gelost,
terwijjl een patrouille, dieu morgen vroeg in
den omtrek van Limboer uitgezonden, nog
twee gewapenden verraste eu neerlegde.
Uit alles bleek, dat deze verlaten kampong
een broeinest van verzet en van kwaadwilli
gen was, wat den col onne-comman dan b dan
ook deed besluiten, haar als afschrikwekkend
voorbeeld aan de vlammen prijs te geven.
Nauwelijks waren de gewonden over, of d'a
order werd hiertoe gegeven en een kwartiei*
later stegen uit alle hoeken van Limboer
rook-en vlammen op; een prachtig schouw
spel, waarvan het effect nog verhoogd! werd!
door de luide knallen der knappende en
springende bamboe. Slechts langzaam, werktej
de trein rich door het terrein voorwaarts en.
bij de pas veroverde benting gekomen, werd)
daar nog ailles gevonden, zooals het den vo-i
gen dag verlaten was. Maar twee van de1
twaalf lijken waren weggehaald, de overigen)
verspreidden reeds een ondraaglijkeu stank.;
Zoo werd', met horten en stooten voort-!
gaande, zonder 'ongevallen het lx»ch dbor-,
getrokken en was -na het verlaten hiervan,
al een gedeelte van de voorhoede de Pemoe-
jin overgetrokken, toen in eens een zwaar
donderbus-schot door de lucht dreunde, on
middellijk gevolgdi door een' ratelendl geweer
den als van zelf aangewezen. Naast den lana i
bouw, die «hem' de noodige voeding voor rich;
en de rijnen verschaft, moot «de inlander ook'
gelegenheid' vinden om "aan contant geld te:
kometn, geld zoo noodig om voeding to koopen'
als de oogst eens mislukt.
Hiertoe n«u wijpt „Oost en West" ons den
wèg.
Deze vereeniging, koopt, voor zoover hare
middelen 't toelaten, voortbrengselen der in-
landsohe nijverheid' op.
Zij betaalt meestal vooruit en ziet vooral
ook toe, dat het bijzondere Indische karakter
dier voortbrengselen niet verloren gaat., ter
wijl zij aanwijzingen, geeft, hoe met behoud
van dat karakter nieuwe voorwerpen zouden
kunnen worden vervaardigd, dio oök op de
groote wereldmarkt aftrek moeten vinden.
Wanneer we nu rien, dat Chineescbe en Ja-
pansche artikelen op ontzettend groote schaal
naar alle deelen der aarde worden geëxpor
teerd, dan is do mogelijkheid niet uitgeslo
ten. dat ook eenmaal onze inlanders zooveel
geld kunnen verdienen en overleggen, als rij
zelf maar willen.
Intus8ohen hangt m. alles af van het re-
geerings-mitiatief, dat wat doze zaak betreft,
nog niet ontwaakt schijnt. Kiezers van Ne
derland. leest daarom deae en dc volgende
Penkrassen met aandacht, laat dan uw go-
voel voor billijkheid spreken en dringt ar
krachtig bij uwe afgevaardigden op aan, dat
rij naast uwe belangen ook eens beter dan tot
dusverre die van uw bruine medo-onderda-
nen zullen behartigen.
We hadden heden 'n langdurig gesprek met
den ijverigen voorzitter van „Oost on West"
den, heer H. J. W. van Lawick van Pabst,
vuur, dat slechts door zware Walschoten en
do doffe slagen van rollende steenen en rots
blokken werd overstemd. Het was het ge
vaarlijkste pumt van den weg, waar heit smalle
pad tusscheu de steile helling en langs de
Teboe voerde en waar we reedis den vorigen
dag niet zonder eenige vrees en spanning
naar boven hadden gekeken. De vijand ech
ter, ziende dat onmoddellijk aan de overzij
de van de Pemoejin een patrouille naar bo
ven over den heuvel gezonden werd, heeft,
uit vrees voor ontdèkking, het seinschot te
vroeg gelost, zoodat het vuur en den steenen
regen reeds losbraakten, voordat de tandoe's,
het meest kwetsbare gedeelte van onze co
lonne, op het gevaarlijke punt aangekomen
wiaren. Hadden ziji slechts eenige minuten
gewacht, onze verliezen zouden enorm zijn
geweest, want het jaevigste vuur barstte los
van de overzijde van de Tebo, waar de vijand
van uit drie stellingen door schietgaten vuur
de, die recht 00 het smalle pad gericht waren.
Ons aller gedachte washoe redden wij de
gewonden en waar brengen we zo in veilig
heid? Want iedereen begreep, dat deze weer-
loozen met kloppend hart en in groote span
ning, te midden van het oorverdoovend la
waai, onbeweeglijk in hun tandoes lagen.
Wat hebben wij op dit hoogst kritieke
oógenblik< onae wakkeren colonne-comman
dant, onzen kapitein Brack, bewonderd, die
kalm en vastberaden, als golden het bevelen
voor een vredesoefening, zijn duidelijke or
ders gaf. Nog rij ■vooraf gemeld, dat een
groot gedeelte der 4e sectio onmiddellijk n»
het eerste vuren als katten tegen de steile
helling opgestormd was en een groot deel der
vijanden, die nog het talrijke steenen en rol-
boomen klaar stonden, verjoeg. Helaas niet
aonder een bloedig offer achter ta laten.een
offer, dat wij allen des te meer betreurden,
omdat het onzen dapperen korporaal Derks
geldl. Het was dezelfde, die zich den vorigen
dag vóór de benteng .als zoo'n flink on trouw
soldaat had leeren kennen, Eeui zware steen
had hem den schedel verbrijzeld en op de
plaats gedood. Met hem verloor de 4e sectie
haar laatsten man kader, de beide onderof
ficieren waren den vorigen dag zwaar re-
wond. Ook die adjudant-onderofficier Mussig
zelf was door den steenenregen van de been
geslagen, maar wist rich nog bijtijds aan eeni
ge takken vast te grijpen, anders waro hij in
de rivier gestort. Hoewel met een gat iu het
hoofd en gekneusde knie, verloor hij geen
oogenbük zijn bezinning en stormde aan het
hoofd zijner afdeeling tegen den steile hel
ling op.
De gegeven orders luidden3e sectie voor
waarts en boven op de heuvels stelling ne
men, waar zij de overkant van do rivier met
haar vuur kon beheerschen2e sectie aan
den rivieroever in stelling komt en 's vijands
vuur van hieruit beantwoorden4e sectie
pad kappen schuin tegen do heuvels op, en
niet verecnigde krachten gewonden boven in
veiligheid brengen le sectie flank dekken in
het dicht begroeide terrein aan de rechter
zijde over de heuvels.
Nauwkeurig gegeven', werden de orders
raeib groote stiptiheid uitgevoerd en geen
halfuur later was alles op den kam der heu
vels verzameld en hield 's vijanda vuiur op.
Hoe goed de dominerende stelling gekomen
was, bleek, dat toen de Djambiërs rich in
hun stellingen aan de overzijde niet veilig
meer voelden, zij trachtten één voor écu
die loopgraven te verlaten.
die al9 hoofdinspecteur voor dc rijstcultuur
maar al te goed weet, waar do schoen hem
wringt. Deze kundige man, hier in Indië ge»
boren, wil den inlander voor ondergang bc
waren, weet den weg naar een betere toe
komst en riet nu met smart, dat do regeè-
ring voor deze hoogst gewichtige zaak sléchts
een bagatel over heeft, er 'blijkbaar het groo
te belang niet va-n inziende.
Door gebrek aan kapitaal kan „Oost en
West" niet doen, wat het wel zou willen, wor
den er sléchts onkelen geholpen, blijft het een
treurig modderen.
Want, wat geeft het eigenlijk of er hier
in do toko al tal van fraaie voorwerpen uit
gestald rijn en verkocht worden aan touris-
teu en repafcrieerenden, als de omzet in de
maand nog geen f 3000 bedraagt eu hiervan
bovendien heel wat onkosten afmoeten?!
Wat beteekent zoo'n beetje gold op eeno
bevolking als dio van Indië'?
Er is geen kapitaal om op groote schaal een
export te beginnen en alleen toch door voor
millioenen guldens uit te voeren, kan arm-
Indië op den duur worden gered.
In mijn volgende Penkras kom ik op deze
gewichtige kwestie terug.
Lt. Clockener Brousson, b.d.
Batavia, 11 Juni 1903.
