nr°. SO. rorslf ISIad.
8"' Jaargang.
Vrijdag 18 September 1903.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
,,'t Was maar 'n Model
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Amersfoortf 1.85.
Idem franco per poBt1.75.
Afzónderlijke nummers0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, raededeelingen enz., gelieve men vóór 10 nur
morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—5 regels
Elke regel meer-
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijï bestaan voordeelige bepaling)
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement,
ciroolaire, bevattende de voorwaarden, wordt op'aam
toegezonden.
Aan degenen die tegen 1
October a. s. op dit blad intee-
kenen, worden de nummers die
in daze maind verschijnen, kos
teloos loegnzo 'den.
Politiek Overzicht.
Be Engélscïie kabinetscrisis.
Vele gissingen zdjin er vastgeknoopt, aan
den onlangs te Londen gehouden kabinets
raad. De telegraaf heeft thans het antwoord1
gebrachtde ultra's van beide richting. Rit
chie zoowel als Chamberlain, zijin afgetreden
Heeft hiermede de spanning een tamelijk
onverwachte oplossing gevonden, men moet
in geen geval gelooven, dat de quaestie, die
tot, de crisis aanleiding gaf, thans van de
baan is.
Dat blijkt reeds uiit het aftreden van den,
vrijiiandolaar Ritchie.
Balfour, die aan, 't hoofd van, het kabinet
is gebleven, staat meer aan de zijde van
Chamberlain, dan aan die van genen.
Het bleqk, dat leden van het kabinet, als
Ritchie tot de overtuiging waren gekomen
dat. het. bestaande systeem van invoerrechten
gelijk is aan de wetten va.n Meden on Per
zen verheven boven blaam of onderzoek.
Deze zouden zichzelven verloochend hebben
indien zij medewerkten tot een onderzoek,
dat zij overbodig, zoo niet absoluut verder
felijk achten. Voor hen was er geen alter
natief dan neerlegging hunner portefeuille.
Het. blijkt, echter dat niet meer dan,
twee der collega's van den heer Blalfour deze
dogmatische opvatting der quaestie waren
toegedaan.
Lord Londonderry bijtvoorbeeld, die be
kend staat als een der tegenstanders der her
ziening van het tarief van invoerrechten,
sprak zeer objectief eenigen tijd geleden op
een bijeenkomst der Primrose League. Hij
erkende do ingewikkeldheid en moeielijkheid
vatn. het vraagstuk en verklaarde een gron
dig en volledig onderzoek van alle factoren1
noodzakelijk te achten.
De Kanselier der Schatkist Ritchie daar
entegen, een trouw volgeling van zijn voor
ganger, Sir Michael Hicks Beach, schijnt zich
zoo zeer met hart en ziel aan de zuivere en
ongewijzigde Cobdensche dogmatiek te heb
ben overgegeven, dat hij blijkbaar niet, met
heeft willen werken tot een onderzoek naar
de artikelen van zijn economisch geloof.
Die Ministers Balfour en Chamberlain heb
ben beiden als hun overtuiging uitgespro
ken dat dingen, waarvan de Cobdensc-he po
litieke philosophic van 50 jaar geleden niet
had gedroomd, allengs een viaagstuk heb
ben gecompliceerd, dat de Manchester School
gemeend had dat. door de intrekking der
Graan wetten"' voor goed was opgelost,
Moeten nu die factoren worden geignoreerd
of in ernstig onderzoek genomen? Dat is de
quaestie. En het antwoord op die vraag
wordt ook door partijgangers van Cobden in
laatstgemelden zin gegeven Ook onder hen
zijn er. die bereid zijtri tot een onderzoek
naar dë strekking en beteekenis van oeco-
nomisclie verschijnselen die eerst voor kor
ten tijd opgekomen zijn. De quaestie is
meer eene van zakelijk en aard, dan van bin-
nenlandsche politiek, al kan zij uit het
oogpunt, dor wereldpolitiek heel het aange
zicht. van den aardbol veranderen. Aan Coh-
den's Anti-Corn-Laiw-League" lag een quaey-
tie van binnenlandsohe politiek ten grond
slag; de waag was of de regeermacht zou
blijven in handen der „landed gentry" of
in die van de toen bijna plotseling tot macht
en aanzien opgekomen koopmansstand. In
Groot-Brit,tannië zelf bestaat thans zulk een
scheidslij niet. Het gaat. thans om de ver
houding der deelen van het groote Britsche
wereldimperium onder elkaar en de verhou
ding van die Imperium tot do overige we
reld.
Die quaestie, eenmaal afgeworpen, is niet
meer van de haan. te schuiven
Over de publieke opinie in Groot-Er it,tam
me zou; het, onvoorzichtig zijn reeds nu een
eind-oordeel te willen vellen. Het is waar,
dat het te Leycester vergaderde congres der
Trades-Unions, die thans besloten hebben de
vak-actie met de politieke actie af le wis
selen, zich bijna unaniem tegeni Chamberlain's
plannen verklaard heeft. Maar het is de vraag
of deze organisatie van; werklieden, wien men
de vloo der vrees voor „duur brood" in het
oor had gezet, do bijl uitstek bevoegde* corpe-
rati© is om, quae sties vani tariven-politiek te
beoordeel en
Toen de heer Chamberlain op weg naar den
ministerraad het. publiek, dat in gekleede jas
en, cylinder zoowel als in/ arbeiderspak
Downingstreet vulde, passeerde, gingen tal
rijke juichkreten, gepaard ook met geels en
gemor op. De radicale reporters waren na
tuurlijk evenals de door Jules Verne in
Michael Strogoff ten tooneele gevoerde corres
pondenten aam het eene oor (loof en hoorden
alleen bet sissenhet schijint echter, dat
de toejuichende ..cheers" verreweg don boven
toon hadden. Ook hierop echter valt. evenals
op elke volkymeening. niet af te gaan.
Een groote tl stoot ten gunste van Cham
berlain's plannen heeft de brochuire van
Minister Balfour gegeven. Ieder roemt als om
strijd den gedachtengang en de conclusies
dezer brochure. Times. Morning Post,, Daily
Telegraph en Daily Express, die het in hoofd
zaak met Chamberlain eens zijn, doen dat
zonder voorbehoud Daily News erkent het
voordeel dat da,arm,ede voor het protectionis
tische streven is behaald.
In, den Standard echter werd Chamberlain
reeds gedreigd, dat het, ministerie hein over
boord zou gooien, als hiji voorging met, zijn
fiscale politiek twist in de gelederen der
unionistische partiji te zaaien „Als de heer
Chamberlain en zijn vrienden." zeide dit blad,
„bij hun propaganda, blijven, dan kan dit
slechts tot een openlijkebreuk in bet
kabinet en in die partij tot openlijken
opstand en betreurenswaardige splijting voe
rlui. Politiek, patriotisme. partij-discipline
eisohen het. opgeven dezer onderneming en
wij kunnen slechts hopen, dat dit zal worden
ingezien. Het ware zeer te bejammeren, in
dien staatslieden, die het land zoo trouw ge
diend hebben, bij de fantastische jacht op
een ideaal, dat. tegenwoordig nicfc binnen het
bereik der praktische politiek ligt, zich bui
ten de mogelijkheid zouden, stellen om het
rijik verdere diensten te bewijzen.
De heer Chamberlain is nu afgetreden.
Was bet een, ten-nit.voerlegging dor bedrei
ging van den Standardof was het zijn eigen
wil, omdat hot kabinet zich niet aanstonds
geheel mot zijn voorstellen vereenigde
Het laatste lijkt ons waarschijnlijker.
e«u wordt door de mededeel ingen om
trent, do tusschen Balfour en Ohamibcr-
laiin ge/wisselde britwen bevestigd. Cham»-
berla.in heeft liet noodig gevonden het
staatsmansvoorschrift in practijik te lirengèfü
„reouler pour mieux sauiter" en men
behoeft waarlijk niet aan te nemen, dat een
man als hij zich gemakkelijk zal laten
intinrideercu, zoo min als dat hij werkelijk op
jacht is naar een ideaal, dat niet voor ver
wezenlijking vatbaar is. Voorloopig schijnt
hij de meerderheid van het volk togen zich
te hebben maar hij is een sterke man, die
gewoon is rechtstreeks op zijn doel af te
gaan overwegingen van partijdiscipline zul
len hem evenmiin daarvan terug houden, als
zij het- gedaan/ hebben toen hij onder Glad
stone om/ de homerule-quatesrie van dezen
afviel en dc liberale partij in tweeën deed
splijten. Men zeide toen, rial hij als staats
man tot de dooden behoordeen kort daar
na stond hij weder, zeer tot- spijt zijner vijan
den en tegenstanders, overeind uit zijn, af
scheiding van dc liberale pórt-ij ontstond de
unionistische, dë sterkste, die hot parlement
ooit gekend heeft en hij is nóg de sterke man
daarin. Wat zich in het verWene heeft toe
gedragen, kan zich nu de toekomst herhalen^
Niets ware verkeerder, dan te gelooven
dat Chamberlain den terugtocht zou hebben
aanvaard. Dat- ligt niet in bet kartÜkter van
een persoonlijkheid als hij. Het gevaar voor
andere staten, dat het Britsche Imperium
met een wal van beschermende rechten tegen
het- buitenland omringd wordt, blijft bestaan.
Engeland.
De heer Balfour heeft ziin overige eol-
lega's een reeks van bijzonderheden betref
fende den v r ij handel medegedeeld. Hij
hield het voor noodzakelijk deze bro
chure a,ls inleiding tol, zijne binnen
kert te Sheffield te houden redevoe
ring mede te deelen. Het is eene theo
retische uiteenzetting, welku noodzakelijk
droog is. Mettertijd, zoo betoogt hij. zijn de
begripsbepalingen betreffende bescherming
en vrijhandel gewijzigd. Ik ben vrij,hande
laar, maar niet op dezelfde wijze als zestig
jaren geleden. Toentertijd stond Engeland,
voor de keus tusschen zijne nijverheid en
zij» landbouw, en hfit verklaarde zich terecht
voor do eerste. Dë toeamaïVgo staatslieden
konden echter niet voorzien,, dat de wereld dën
vrijhandel wraken, zou. Zijl heb bon ook de
mogelijkheden van de ha,ndelsontwikkeling
van het, Britsche rijk niet volkomen overwo
gen. Daaruit is voor Engeland de insulaire
vrijhandel ontstaan, met aijai onvermijjdc-
lijko grenzen, en het moet- den last van de
zen vrijhandel alleen dragen, terwijl het de
voordeelen, die uit- zijn rijk voortvloeden,
slechts ten halve deelachtig wordt. Vandaar
de vraag Deugt een fiskaal stelsel, dat, voor
een vrijhandelsnatie in een vrijhandelswereld
werd herschapen, nog altijd 111 alle bijzon
derheden voor ecu vrijhandelsland in een
wereld die bescherniingsgezmd is geworden
De (.economische toestand van Engeland is
nog schitterend, incn moet echter zorgen
dat hij iu de toekomst gehandhaafd wordt.
De Engelsche handel is toegenomen, maar de
toeneming van den uitvoer staat niet in ver
houding tot de vermeerdering van den wel
stand en de bevolking van Engeland. Deze
betrekkelijke vermindering is niet het gevolg
van een wet, waaraan men niet- kan ontko-
men, maar een gevolg van v ij a n d i g e ta
rieven. die ook Engelse he koloniën heb
ben vastgesteld Er zijiu ook geen bevredi
gende aanduidingen van ecu verbetering in
dit, opzicht. Duitscbland. de Vereenigdle Sta
ten en Frankrijk toonen geen neiging daar
toe, terwijl dc minder ontwikkelde bescher-
mingsgëzindei staten, als Rusland en enkele
EingC'lsohie koloniën met zelfbestuur, er op
uil. zijn. do door tarieven beschermde be
langen te versterken. Balfour erkent do
euvels, die verbonden zijn aan het bescher
mende stelsel, waarbij hij vervolgens stil
staat, en zegt dat Engeland naar een ver
zachting van deze euvels moot streven, en
dit slechts in één richting, namelijk door
onderhandeling. In plaats van zich op oeco-
noinische theorieën te beroepen, waaraan
vreemde volken niet gelooven. moet Enge
land de lokmiddelen van handelspolitiek toe
passen. welke die mogendheden volkomen be
grijpen. Engeland's eerste en belangrijkste
doel moet zijn, zich las te maken uit de ban
den, waarin het zich vrijlwillig verstrikt
heeft. De juiste wijze waarop het dan van
de herwonnen vrijheid gebruik maakt, is
slechte een vraag van den tweeden rang.
Chanuberlaini schreef den. 9en Septem
ber Balfour een brief, waarin li ij zeide,
dat toen hij en Balfour de aandacht
vroegen vooa' de veranderingen in den
handelstoestand van .Engeland, geen van bei
den de bedoeling ha'dden een zuiver politiek
geschil te laten ontstaan. Niettegenstaande
dit verwierpen van den beginne af de libe
rale leiders een onderzoek van' het fiscale
stelsel zonder eenigen schroom gebruik ma
kende van den ouden kreet „duur brood
op deze wijze reeds een ernstig vooroordeel
opwekkende, voordat nog een openbare be
raadslaging had plaats gehad. Daar Cliam
ber lam beseft dat de preterentieele behan
deling der koloniën als politieke quaestie,
van onmiddellijk, practisch belang, niet met
hoop op succes kan worden vooropgesteld, of
schoon een sterke meening bestaat ten gun
ste der repressaille, gelooft hij het best zijn
programma te kannen dienen buiten het ka
binet, waarom hij dus zijn ontslag aanbood.
Balfour dezen brief den 16. Sept. beantwoor
dende, nam het ontslag van Chamberlain aan,
zij. het, dan ook met tegenzin. Hij is hot met
Chamberlain eens dat de publieke opinie nog
niet rijp is voor het invoeren van een pre-
ïerent-iëele stelsel voor de koloniën, welk stel
sel omvat belastingen op voedingsmiddelen.
In do tegenwoordige omstandigheden acht
Balfour het aldus het verstandigst, ten ein
de de quaestie der fiscale hervormingen te
bevorderen, de belastingen op le
vensmiddelen te schrappen uit»
het politieke programma dor
unionisten.
In zijn antwoord op den brief van
Chamberlain geeft Balfour toe. dat de
tijd om veranderingen aan t< brengen
in de Britsche handelsbetrekkingen' met
andere regeeringen gekomen is. Hij gelooft
met Chamberlain, dat een nauwe fiscale ver-
eeniging tusschen moederland en koloniën
voordeelig zou zijn voor beide.
Het eenige verschil tusschen hem en
Chamberlain bestond ten opzichte van de
practische uitvoerbaarheid van een voorstel,
waaruit voortvloeide eene belasting op
voedingsin iddelen, voor welke belas
ting de publieke opinie nog niet
r ij p is.
Balfour zegt verder„Ongetwijfeld hebt
gij gelijk in uw meening dezen tak van fiscale
hervorming niet te behandelen a.lg zou hij
onafscheidelijk verbonden zijn aan dien «an
deren tak, welk© naar onze opinie het land
moet loeren beoordeelen, zonder vooroordeel."
Balfour betreurt Chamberlain's besluit
om uit do regeering tc treden, doch hij kan
dit besluit, niet veroordeelden, daar Cham
berlain denkt hierdoor hef, beet, zijn zaak van
de Staats-éénheid te kunnen dienen.
Balfour spreekt er zijn voldoening over
uit, dat Austen Chamberlain aan de regee
ring blijft.
De Daily Telegraph zegt. dat do algemee-
ne indruk in officieele kringen is, dat Aus
ten Chamberlain Ritchie zal opvolgen en
Brodrick zal komen in de plaats van Hamil
ton. Het blad voegt er bij, dat Lord Milner
genoemd wordt als mogelijke opvolger van
Chamberlain, maar anderen noemen Lord
Selborne in verband met het. ambt van staats
secretaris van koloniën.
Verscheidene bladen vestigen er de aan
dacht op, dat het uit do brieven van Balfour
aan Chamberlain blijikt, dat het doel van
Balfour's politiek is om voor die van Cham
berlain den weg te bereiden. Sommigie geloo
ven dat dit feitelijk het herstel der eenheid
in de unionistische partij op de vroegere
basis zal beletten en dat Balfour's brochure
de splijting der partij zal verhaasten.
Morning Post en Daily Telegraph voor
zien. dat Chamberlain's aftreden een ster
ken omslag der publieke opinie te zijpen
gunste zal tengevolge hebben.
Daily News daarentegen zegt, dat Cham
berlain de liberale partij heeft gebroken, de
unionistische als een totaal wrak achterlaat
en hij. nu zelf ook schipbreuk heeft geleden.
Zijp loopbaan is geëindigd en door zijp af
treden erkent, hij openlijk dat zijn politiek
heeft- gefaald.
Gisteren had in het, district Staa-
drews een verkiezing plaats voor een
lid van het Lagerhuis. De tegenwoordige
afgevaardigde Anstruther, unionist, moest
aftreden na zijn benoeming tot directeur van
de Suez-Kanaal-Maatschappij. Ell ice, de libe
rale candidaat, werd gekozen met 1324 stem
men op den unionist-, majoor Thomstou,
waren 1288 stemmen uitgebracht; een over
winning dus voor die liberalen.
Oostenrijk-Hongarije*
De Keizer vaardigde oen dagorder uih
voor heb leger, waarin hij met den groot,-
sten lof gewaagt van de geoefendheid, het
weerstandsvermogen on de capaciteiten van
hot corps Hongaarse lie landweer.
De Keizer zegt letterlijkHoe meer ver
trouwen ik heb in do waarde van mijn leger,
in zijn toewijding en de eensgezinde samen
werking van al zijne ondcrdeelen, des te
meer moet ik en wil de bestaande en beproef
de toestanden handhaven.
Van zekere rijde, welko niet do liooge taak
kent, die het leger heeft te vervullen tot
heil van beide deelen van de monarchie, rijn
wenschen kenbaar gemaakt, welker vervul
ling de kracht en de eenheid van de monar
chie in gevaar zouden kunnen brengen. Ik
wensch dat, het leger weet dat ik nooit af
stand zal doen van de reohten, die mij ge
waarborgd zijn als opperbevelhebber.
Eén en vereenigd zooals het leger thans
is, moet het blijven de kracht on da verde
diging der monarchie tegen welken vijand
ook
Getrouw aan rijn ©ed zal het geheele leger
dat deelgenomen heeft, aan de manoeuvres,
den ernst,igen weg blijven bewandelen, zijn
plicht vervullend, doordrongen van dien geest
van eenheid, die het national© karakter van
elk volk respecteert, doch allo verschillen
op zijde zal ?x"huivcn ter wille van het al
gemeen welzijn.
Vrij naar hel Hoog-Duituch
22 DOOR
J. L. VAN DER MOER.
Dezelfde wonderlijk sohoone trekken, welke
hij nu reeds twee jaren kende, en toob
lag er ccn geheel andere, voor hem vreemde
uitdrukking in; de zelfde groote. douKir
blauw-, oogen. waarin bij zoo menigmaal,
innerlijk bewogen c<n smachtend van liefde,
had geblikt; dezelfde kersroocle lipjes, waar
op hiji, al ware het, da.n slechts éem enkele
maal. de zijpe zoo gaarne zou hebben go-
drukt, - cn tixih sobemon- die oogen en dat
mondje hom, toen vreemd toc;. Zoo n uitdruk
king had, hij cr vrocgor nimmer in ontdekt,
zoo'ii lach had hiji er te voren nimmer op
waargenomani En hiji liadi haar werkelijk
vaak genotog zien, lachen, soms schaterend1, of
uitgelaten zelfsMaar die lach was niet unt
gelaten, daarentegen, ook volstrekt niet treu
rig En hierin nui was juist, het zonderling»
gelegen Hij was niet in staat het rechte
woord te vinden, voor hetgeen zijn oogen
zoo duidelijk zagen, en dat- een zekere ge
heimzinnige terugwerking in hem zoo sterk
deed gevoelen. Hij had op het punt gestaan
haar te vragen of er iets buitengewoons, iets
wonderbaarlijks was voorgevallendoch
ware hij plotseling teruggeschrikt voor deze
gedachte, had hij bet gelaten bij een alle-
daiagsoh, vormelijk infornueeren, hoe zij ge-
slajjeu had.
..O, ik dank u wel, meneer Schulze. zeer
goed,'" was haar antwoord geweest, Op zich
zelf was dit toch niets bijzonders, maar do
toon waarop Paula sprak, 'had hem zoo ge'
heel anders dan gewoonlijk nu dë ooren go- j
klonken. Eigenaardig, st.il verrukt, voorzieb- I
tig-gedempt zou men het- kunnen noemen
Het scheen alsof er. behalve het meisje, nog j
een «ander persoon gesproken had. die bang j
was haar geluid te zullen «verstemmen.
En van af dat» moment was het- gedaan ge
woest met, de grooto kalmte m de bijna
doodsohe stilte in Schulze s ziel. Toen was de
onrust begonnen hem zonder ophouden te
kwellen. En of hij al tot zich zelf sprak:
,.Je bent dwaas». KareiZoo zonder eenigeiz I
grond, zoo zonder oorzaak het hielp henr j
niet,.
Den o-uden Be-rgius had hij gisteren in het j
geheel nfl'efc gezien en vandaag slecht© enkele j
vluchtige woorden met. henr gewisseld. Trou j
wens, tot- eon> geregeld gesprek had hij het I
nog nooit kunnen brengen mot» den zonder
1 ingen, ouden man, die. ook in nuchtere»
toestand. ïuu eens onnatuurlijk opgewonden
c-n spraakzaam', dan weer onbegrijpelijk stil
kon zij*li Hiji had Paula van daag zijn ge j
wonen ochtendgroet gebracht en zij had dien l
beantwoord mot die zelfdë geheimzinnig ver- j
«underdo oogen, met dien vreemden laoh on
die eigenaardig klinkende stem, evenals gis
teren
„Karei, mijn jongen.' mompelde hij, „je
bent een groote dwaas!
En het kwellend gevoel dat. hij maar niet
„overmeesteren kou. dreef hem met. steeds
grootcr haast- door de slecht verlichte straten
van Berlijp, N naar ziin woning.
Op den hoek van een straat, dicht bij een
drankkelder. bmw welks ingang een roode
lantaarn als con groot, begerig oog in do
duisternis tuurde ble- f hij plotseling staan
De deur van het lokaal werd juist door
iemand geopend en de jonge schrijn,werker
kon daarbinnen een luide stem- lictoren, welko
hii meende te herkennen
Na- een kort© aarzeling, daalde hij de met
vuil bedekt,©, glibberige trappen af en trad
hij de kroeg binnen. E©n bedorven, benauw
de lucht sloeg hem tegen. Dikke rookwolken
van tabak en van slechte sigaren verduister
den het. schril gele gaslicht boven de hoofden
der verzamelde menigte Daar zaten- ver
soheidene werklieden, alsook een paar nog
jeudige verloopen sujetten, van. welke men
bezwaarlijk zou hebben kunnen zeggen op
welke wijze zij' aan hun dagclijksch brood en
aan hun dagclijkschen' jenever kwamen en
te midden van hen, staande achter een, tafel,
dë rijzige gestalte van een grijsaard. Deze
sprak luirl en, heftig, met levendige gabaren
en met een pathos, alsof liij aan het decla-
meeren was. Zijm oratie werd telkens onder
broken: cloor een schaterend gelach der toe
hoorders, die v.'ch blijkbaar kostelijk amu
seerden. Dit solicdi! hem evenwel volstrekt
met te hinderen, intc-gendeql, het wakkerde
het vuur zijner redle nog meer aan,.
„Ga mee. hier vandaan, meneer Bergius,
klonk het- onverwacht van Schulze'© lippen.
Theodor Bergius bleef midden in zijn zin
steken en keek den jongen schrijnwerker, die
hem de hand op den schouder had gelegd,
verward en met waterige oogen aan.
„Waarom raak je mp aan .Je hebt niets
met, mij te maken, ga heen!" sprak hij met.
groote deftigheid, wat op dc lachspieren der
overige drinkebroers een buitengewone uit
werking had. Zij schaterlachten, joelden en
klapten in de handen
„Ik verzoek u dringend- met mij mee !e
gaan. meneer Bergius. herhaalde Schulze,
„ii herkent, nu? toch wel. niet waar?"
„Ik ken jou wel. maar jij kent mij niet.
Of weet je soms wie ik ben? Weet, je dan
ook. dat de goden bij Theodor Bergius in
en uit loepen? Of ben je misschien dezelfde
meening toegedaan al9 de anderen hier. die
beweren dat er geen goden rijm. althans geeu
die op aarde rondwandelen7 «Tij kleine wurm,
aardv'oo. die alleen maar 'n beetje springen
kunt.' Ik zeg je dat zij wandelen' Ver
staan
Hij zette bij deze woorden de borst, op
den rechterarm vooruit, gestrekt, en de iin
feerhand omhoog geheven, een zenr theatrale
houding. De zaal dreunde van het, aJgcmeen
gelach.
De schrijnwerker fluisterde hom in hef-
oor: „Meneer Bergius, uw dochter is zeer
angstig, zijl maakt zich ongerust over u,
Paula, verstaat u Wel, Paula maakt zich on
gerust. uw laatste, u,w eenigste kind!"
Dë oude liet plotseling de armen zinken.
Zijn geheele lichaam, scheen te verslappen,
en ecu zenuwachtig trekken werd op zijn
gezicht, merkbaar, evenals bijl een kind. dat
op het punt staat in tranen uit te barsten.
De blik zijner brandende, roode oogen scheen
om hulp te vragen „Paula, mijn Paula!"
stamelde hij angstig, „mijn eenigste, mijn
laatste, en de anderen allen dood - vier
kistjes vier grafjes
De tranen biggelden hem langs de wan
gen. hij snikte en eenige nauwelijks ver
staanbare woorden kwamen hejn over de
lippen: „Mijn lidveling mijn laatste
neen. Paula niet. zij mag niet sterven!"
Karei Schulze betaalde haastig de gemaak
te vertering en bracht den ouden man, die
thans zonder tegenstribbelen alles met rich
doen liet naar buiten onder luid gelach der
achterblijvende». In de vochtige «avondlucht
gekomen. begon Bergius een oogen-
■Wik te wankelen. doch schreed
daarna. door rijn krachtigen. jon
gen metgezel ondersteund, met vrij vas
ten tred voorwaarts. Schulze was zeer aan
gedaan Hii snrak geen woord, doch dacht
met een angstig gevoel aan den tijd, welke
niet meer zoo vei" af scheen, waarin het- hem
niet- meer mogelijk zou wezen den meer be
klage nswa ar digen dan verachtelijk en vader
van Paula uit, kroegen of slijterijen te ha
len. Het. was heden niet voor de eerste maal.
Hij dacht- er aan. hoë hij het- meisje een
zaam en onbeschermd zou achterlaten iu de
groote. verdorven: stad, nadat, hij zich eerst
z©o mooi had voor gespiegeld, hoe zij, als
zijn veel geliefde, op de "handen gedragen
yrouw. zijn st.il en vredig huishoudi.ngfe zmi
bestieren, daar ginds, in het lieve, klei no
stadje, waar het mooie riviertje zoo kalm
doorstroomt.
„Zij wandelenriep de oude plotseling,
na geruim en tijd ger. wegen te hebben. „Of
geloof je me niet?" voegde hiji er op droeven
toon aan toe.
Wordt vervolgd.