■wetten vastgesteld op f 167.333.726,22$
zullen slechts bedragen - 163.283.619,07$
zoodat het verschil tus-
schen do oorspronkelijk ge
raamde en de feitelijke
uitgaven voor dit dienst
jaar het ongewoon hoogo
cajfo van f 4.050.107,15
aanwijst.
Reden daarvan is, dat op het IXde hoofd
stuk alléén niet minder dan ruiar* 31 ton- is
vrijgevallen, voornamelijk omdat aan het
kanaal- van Gent naar Terneuzen minder
werd venver kt dan waarop was gerekend en
omdat de feitelijke uitgaven voor de Staats-
mijnexploitatie ver beneden de raaning ble
ven.
Bovendien was ook liet resultaat der
middelen zeur Ibetvredigcnd.
Do ontvangsten bedroegen f 160.931.906,59
waren geraanul o-p - 154.002.245,00
cn beliepen alzoo meer
dan de raming f 6.929.661,59
Méér dan de raming
brachten op voornamelijk
dc volgende middelen
de porsoncele belasting f 135.000,00
dc vermogensbelasting 216.000,00
de suiker - 1.805.000,00
het geslacht - 405.000,00
de zegelrechten 412.000,00
de registratierechten - 811.000,00
de liypotfheokreóhten - 121.000,00
de successierechten - 2.68-1.000,00
cle rechten op Iden in
voer - 528 000,00
dc posterijen - 267.000,00
het aandeel van 't Rijk
in de opbrengst van do ex
ploitatie der Staatsspoor
wegen - 154.000,00
het aandeel van den
Staat in do winsten der
Nederlandsche Bank - 379.000,00
Daarentegen bleven de loodsgelden
f 185,000 en do opbrengst der rijkstelegra-
fen f 45,000 beneden do raming.
Toen ten vorigen jaro de ontvangsten
van 1901 in vergelijking met die van 1900
een achteruitgang aanwezen van f 2.342,068,
zcide ik, dat dit feit geen verontrustend
karakter had, daar hut uitsluitend: de suc
cessierechten waren, die dit nadeelig ver
schil veroorzaakten. Inderdaad is dan ook
in 1902 dc tot dusver hoogste opbrengst
der ontvangsten, dio van 1900, met
f 5.541,000 overschreden, eoodat over deze
2 jaren een nog altijd beduidende vooruit
gang valt waar te nemen.
Overeenkomstig do gewoonte wil ik hier
ter plaatse medledeclcn de uitkomsten der
dienstjaren, welker saldi nog niet zijn afge
boekt, waarbij wederom de als conversie van
schuld te besdhouwen aflossingen, der Ithijn-
spoorwegobligatiëti buiton aanmerking zij|n
gétftevon
overschot tekort
1892 f 1.974.247,94$
1893 f 8.118.105,854
1894 - 1.645.603.01$
1895 - 839.105,50
1896 - 1.323.580,22$
1897 - 2.542.389,834
1898 - 2.974.479,60"
1899 - 1.209 360,62$
1900 - 1.229.896.81
1901 - 1.043.319,67
1902 geraamd - 2.351.712,481
spoorweg) - 1.675.000,00
Zoodat thans bij de wet
kredieten zijn toegestaan
tot oen gezamenlijk ljedrag
van f 168.010.410.18
Bij de State u-Generaal zijn voorts nog in
gediend de volgende ontwerpen van supple-
toiro begrootingawettente weten:
Hoofdstuk IV Gedrukte Stukkeu Zitting
1903/1901 no. 56) (Uit
voering der Kinderwet
ten f 79105,16
Hoofdstuk V (Gcdruk-
Stukken Zitting 1903/1904
no. 60) (voornamelijk we
gens kosten van het lager
onderwijs en pensioenen) - 225.200,00
Hoofdstuk VUT? (Ge
drukte Stukken Zitting
1902/1903 no 134) (herzicr
ning belastbare opbrengst
dor gebouwde eigendom
men - 100.000,00
Hoofdstuk VUT (Ge-
drukte Stukken Zitting
1903/1904 no. 59) (kosten
Landwcorwet) - 181.720,00
i Hoofdstuk IX (Gedruk-
d rukte Stukken Zitting
1902/1903 no. 202) (verleg
ging van den Maasmond,
enz.) - 526.500,00
Het zal eindelijk onvermijdelijk zijp, nieu
we suppletoire kredieten aan te vragen, met
namo f 425.000 op het VOTste hoofdstuk
als eersto termijn voor de nieuwe bewape
ning van de bereden artillerie, welke uitga
ve in het geheel op f 7.000.000 geraamd
wordt, en voorts op hetzelfde hoofdstuk 11
ton hoofdzakelijk tea- bestrijding van de kos
ten, voortspruitende uit de buitengewone
omstandigheden dio zich in de eerste helft
van het jaar 1903 hebben voorgedaan en
in verband waarmede het tijdelijk onder de
wapenen roepen van enkele lichtingen is noo-
dig geweest.
Bovendien zijn ook bij andere departemen
ten verhoogingsontwerpen in voorbereiding.
Aan den anderen kant zullen de ontvang-
sten méér opbrengen dan oorspronkelijk ge-
taamd werd. daar de opbrengst van de ge
wone middelen (AL) over de eerste acht
maanden het 8'12 dei- raming reeds met
meer dan één millioen overtrof en in den
regel do laatste maanden van het jaar voor
de schatkist de voordeeügste zijn.
j Ik kan nu overgaan tot het geven van
een overzicht van da cijfers der ontwerp-be-
i grooting voor het
dienstjaar 1904.
Do middelen zijn geraamd
de zoogenaamde gewone
i (AL) op f 145.026.805,00
I de overige op - 19.288.250,00
Td zamen f 164.315.055,00
het totaal, der geraam
de uitgaven ia - 176.054.254,35
f 8.426.008.29 f 16.825.793.27$
zoodat deze elf jaren por saldo een tekort
opleveren van f 8.399.784,98$.
Omtrent de vermoedelijke uitkomsten van
hel loopende
dienstjaar 1903
valt nog weinig meer to zeggen dan ik reeds
bij de behandeling van de Suikerwet in liet.
jongste voorjaar kon medcdeelen.
Bij de oorspronkelijke begrootinggwetten
is het eindcijfer van do uitgaven vastgesteld
op f 165.257.698,93
Sedert zijn verhoogd
Hoofdstukken IT t/m X
•bij do wetten van 22 Juli
1903 (Staatsbladen no. 203
en volgende) poriodiekc
traktemeutsverhoogingeti) f 17.961,25
Hoofdstuk III bij de
wet van 27 April 1903
(Staatsblad no. 115) (kos
ten van overneming
der bedongen schadever
goedingen ter zake van dc
Chineesoli© onlusten in
1900) - 359.700,00
Hoofdstuk IV bij do
wet van 31 Januari 1903
(Staatsblad no. 45) (kos
ten raden van bcrowp) - 493.400,00
Hoofdstuk VXU bij de
wet van 11 April 1903
(Staatsblad no 102) (uit
gaven spoorwegbrigade) f 60.000,00
Hoofdstuk VII bij de
wet van 22 Juli 1903
(Staatsblad no 201) lsto
termijn bouw kazerne to
Nijmegen) - 100.000,00
Hoofdstuk IX bij do
wet van 23 Juli 1903
(Staatsblad no. 227) (sub
sidie aan dd Stoomvaart
maatschappij ..Nederland"
voor het aandoen van do
haven van Sabang) - 16.650,00
Hoofdstuk IX bij do
wet van 24 Juli 1903
(Staatsblad no. 247) (kos
ten van do .Staatscommis
sie tot het instellen van
oen onderzoek naar do
rechtsverhoudingen en do
voorwaarden waaronder het
personeel bij het spoor
wegbedrijf ju dienst is - 30.000,00
Hoofdstuk X bij do
wet van 23 Juli 1903
(Staatsblad no. 218) voor
schot aan do kolonie Suri
name voor don Lawar
zoodat ccm tekort bere
kend wordt van f 11.739.199,35
In vergelijking met de voor het dienstjaar
1903 oorspronkelijk toegestane bedragen
vindt men de volgende verschillen
Moer moest worden aangevraagd voor
Hoofdstuk II (Hoogo Col
leges van Staiat, enz.) f 5.441,50
Hoofdstuk IV (Justit ie) - 696.982,50
Hoofdstuk V (Kunenland-
9cho Zaken) - 653.409,19
Hoofdstuk VI (Marine) - 571.802,02
Hoofdstuk VII/? (Finan
ciën) - 593.040,25
Hoofdstuk Vin (Oorlog) - 1.291.216,00
Hoofdstuk IX Waterstaat,
Handel en Nijverheid) - 2.857.430,28
Hoofdstuk X (Koloniën) - 4.551.965,03
Daarentegen kon minder
worden geraamd voor:
Hoofdstuk m (Buiben-
landsche Zaken) f 168.847,50
Hoofdstuk VTL-f (Nationa
le Schuld) - 235 883.85
Het totaal der verhoogiugen overtreft dat
der verminderingen met f 10.796.555,42, met
welk bedrag derhalve heb budget in verge
lijking met het varigo jaar is gestegen.
De verhooging op het iVde hoofdstuk
spruit voornamelijk voort uit de kosten van
uitvoering der Beroeppwet, waarvoor
f 377.850 is uitgetrokken. Hierbij is intus-
schpu niet voorbij te zien, dat ook het
dienstjaar 1903 met uitgaven te dezer zake
is belast, waarvoor echter de gelden bij sup
pletoire begrooting tot eeno som van
493.400 werden toegestaan. Bovendien is
voor kosten van gevangenissen, rijksopvoe
dingsgestichten en rechtsgebouwen meer
noodig f 210.920,
De stijging van. liet eindcijfer van het
hoofdstuk voor Biunenlandsche Zaken strekt
in, hoofdzaak ton beliocve van het lager
onderwijs, waarvoor f 521.390 meer moest
worden geraamd, wolk bedrag bijna geheel
noodig is ter uitvoering van wettelijke be-
palingon. Voorts wordt voor de afdeeling
KunM-en en Wotcnscltappen méér aange
vraagd f 202.165. Daarentegen kwam; te ver
vallen het voorschot «aan do Rijksverzeke
ringsbank, dab ten vorigen jaxe 3 ton be
liep.
Op het VTdo hoofdstuk (Marine) zijm bet
voornamolijk de kosten van aanschaffing
vnn materialen voor aanbouw van schepen
dio tot de stijging bijdragen. Hiervoor is een
bedrag van f 776.600 meer uitgetrokken!,
waartegenover echter staat dat voor den aan
bouw bij particulieren mot f 191.100 minder
kon worden volstaan. Voorts is meer noodig
voor geschut f 355.132, vaste traktementen
voor het personeel van den Marinestooia-
vaartdionst, gevolg van noodzakelijk geach
te reorganisatie van heb macbinekamerptr-
ioneel f 108.979; voor het loodswezen
i 97.304. alsmede voor pensioenen ingevolge
de nieuwe wettelijke bepalingen f 104.481.
Voor verschillende andere onderwerpen be
hoefde evenwel aanmerkelijk minder te wor
den aangevraagd.
Het zal der Kamer niet verwonderen, dat
dit jaar ook het VTTe hoofdstuk B (Finan
ciën) in niet onbelangrijke mate tot de stij
ging van het eindcijlfer der begrooting bij
draagt. Immers de onderg^teekende beeft
reeds herhaaldelijk zijn voornamen te ken
nen gegeven, eene nieuwe regeling in te voe
ren betreffende do bezoldiging en de bevor
dering van ambtenaren bij het dienstvak?
der belastingen. Het ligt in do bedoeling.
deze reorganisatie met 1 April 1904 in wer
king te doen treden, waarvan eene hoogere
uitgaaf van f 314.000 het gevolg zal zijin.
Deze door de billijkheid geëischte maatregel
is dus uit een financieel oogpunt niet geheel
onbeteekenenddoch bij de beoordeeling
daarvan moet in het oog gehouden worden,
dat in verband daarmede onder de midde
len eene som van f 70.000 kou worden op
genomen wegens opbrengst van vervolgings-
kosten, welke nu aan het Rijk zullen ko
men en tot dusver aan de deurwaarders wer
den uitgekeerd. De toeneming der bevol
king maakt voorts, dat do uitkeeringen aan
de gemeenten ingevolge de wet van 24 Mei
1897 (Staatsblad no. 156) vermoedelijk
f 207.000 moer zullen bedragen.
De aanzienlijke vermeerdering van uitgas-
ven voor de oorlogsbegrooting .is nagenoeg
geheel een onvermijdelijk gevolg van aange
nomen wetten. Als uitvloeisel van de Mili-
tiewet 1901 moest meer worden geraamd voor
een nieuw regiment infanterie f 82.000, voor
vergoedingem, ingevolge do laatste zinsende
van art. 113 dier wet f 150.000 en voor dc
kazerneering f 200.200; de Land wee rwet
eischt' eene uitgaaf van f 234.140 en dei Pen
sioenwet voor de landmacht 1902 f 279.000.
Buitendien moest wegens do buitengewone
duurte der levensmiddelen f 180.629 méér
worden uitgetrokken voor voeding, terwijl
voor verbetering der officiers-traktementen
f 188.000 wordt aangevraagd.
Op het IXde hoofdstuk is het Voorname
lijk del afdeeling Waterstaat, die hoogere
uitgaven vordert en wel tct een beding van
f 1.027.640, in welk cijfer intusschen een half
millioen is begrepen voor verbetering van het
kanaal van Gent naar Terneuzen, welk werk,
zooals men weet, door België wordt bekos
tigd. Hoogere ramingen zijjn voorts noodig
voor Spoorwegen ad f 454.500, Handel en
Nijverheid iu het bijzonder in verband miet
den mijnbouw f 407.325 en Posterijen
f 843.717. Deze laatste vermeerdering van uit
gaven wordt echter overtroffen door de hoo
gere baten, die van de posterijen en telegra-
phie worden verwacht en die naar raming
f 1.102.000 zullen bedragen.
Dat de uitgaven voor het Xde hoofdstuk
met f 4.551.965 zullen stijgen is een gevolg
van de belangrijke, bereids aan de Kamer
bekende uitgaven ten behoeve van de Kolo
niën, die ditmaal op de begrooting van heb
moederland worden gebracht. Aan de kolo
nie Suriname zal voor dén aanleg van den
spoorweg in de richting van het Lawa-gebied
tor leen verstrekt worden een bedrag vam
f 2.100.000. In zijne nota d.d. 21 Februari
1903, gevoegd' bij de stukken betreffende de
Indische Comptaibi 1 ïteitswet (Gedrukte Stuk
ken, zitting 19021903, 6, no. 1) heeft de
minister van Koloniën medegedeeld', dat door
Nederland aan Indië hulp zal moeten wor
den geboden door het verleenen Van rente-
loo® e voorschotten!, strekkende voor werken,
'die of niet of eerst in eeno vcrwijiderdle toe
komst". van hunnen goed eau invloed op do
Indisch© financiën zuilleu doen; blijken. Thans
voor het eerst wordt ten gevolge van die ver
klaring een voorschot uitgetrokken en wel'
tct een bedrag van f 2.188.800. Do bestem
ming van dit voorschot wordt in do Memoriei
van Tote lichting op d!o Indische begrooting
uiteengezet.
Voor do hoofdstukken UI en VILA kan,
gelijk ik zoooven zeide, met ©on. lager cijfer
dJan tent vorigen jaro oorspronkelijk aange
vraagd, worden volstaan. Op de begrooting"
van het departement van Buitenlandscho za
ken voor 1903 kwam voor de tot een bedrag
van f 200.000 toegestane somi voor dén weder
opbouw van het gezantschapsgebouw te Pe
king, welke post uit .den/ aard der zaak thans
ontbreekt; cm: de rente der Nationale Schuld!
•kan lager worden geraamd', omdat bij aan
neming van het wetsontwerp tot intrekking
van de muntbiljetten de op id© Grootboeken
ais waarborgfonds dier biljetten ingeschreven
kapitalen met 1 October 1904 worden over
geschreven op het hoofd/ van rekening „Ge
amortiseerde Schuld." De renten dier kapi
talen behoeven dus slechts tot genoemden
datum op de begrooting te worden gebracht.
De Middelen, voor 1903
geraamd op f 156.504.260
kenden gesteld worden op - 164.315 .lk>5
of f 7.810.795
liooger.
Verreweg do meeste middelen dragen hier
toe bij. De gronde, personeele en vermogens
belasting worden te zamom f 531.500, de ac
cijnzen, behalve die op wijn, 'bieren en azijuen
f 3.610.000 lioogor geraamd. In dit. laatste be
drag is de suiker voor f 3.200.000 begrepen,
welke vermeerdering grooteudeels aan de af
schaffing der premie n, is te danken. Hooger
werden voorts gesteld/ de indirecte belastin
gen f 580.000, de reolhten op den invoer
f 400.000, de posterijen en telegraphie, ge-
lijk reeds gezegd, f 1.102.000, de loodsgelden
f 270.000, de verschillende ontvangsten en
toevallige baten (waaronder de restitutie van
België ter ziake van het kanaal van Gent
naar Temeuzon f 1.264.415 en het aandeel
van idtan Staat in de winsten der Nederlanid-
sche Bank f 320.000.
Die enkele lagere ramingen betreffen in
hoofdzaak do belasting op bcdrijfs- en andere
inkomsten f 171.500, de wijn-, bier- en azijjn-
accijnzen f 80.000, aJstmedë de Staatsloterij
f 24.000.
Bij de raming van het aandeel van den
Staat in db winsten der N'oderlandsche Bank
en bij die van de opbrengst dor Staatsloterij
is met de bij: die Statesn-Geueraal aanhangige
wetsontwerpen rekening gehouden.
Thans een enkel woord tot nadere besahou-
wing omtrent het reeds door mij genoemde
tekort op het budget van f 11.739.199.35.
In mindering daarvan mogen worden ge
bracht de zoogenaamde buitengewone uit
gaven, zoo noodig döor leening te dekken,
waartoe ik in de eerste plaats als naar ge
woonte breng die voor
spoorwegen f 2.375.965.00
verlegging van den
Maasmond - 722.750.00
Staatsmijnexploitatie - 721.100.00
terwijl bovendien dit
jaar aan deze categorie nog
zijn toe te voegen
de uitgaven voor den Su-
rinaamschen spoorweg ad - 2?. 100.000.00
en de rontolooae voor
schotten aan Nederlandisch-
Indië - 2.188.800.00
Aangezien het niet. mogelijk ia beide laatst
genoemde uitgaven uit de gewoue Staatsin
komsten te bestrijden en tevens gehoopt mag
worden, dat rij op idèn duur door do betrok
ken koloniën aan het moederland zullen wor
den gerestitueerd, meent, de ondergeteekeude
zoowel bevoegd als verplicht te zijn-, ook deze
bedragen te brengen ondier de categorie der
buitengewone uitgavon.
Het totaal der uitgaven d'at vau het te
kort. ia af te trokken, bedraagt dierhalve
f 8.108.615.
Intusschen. ook onder de ontvangsten
vindt men dit. jaar een post, dio niet onder
de gewone m-iddeleni mag worden opgenomen,
namelijk Oen bedrag van f 70.000 wegens
gedeeltelijke restitutie van aan de Rijksver
zekeringsbank verleend 'Voorschot.. Aangezien
dit voorschot ten vorigen jare door mij werd
gerangschikt onder de buitengewone uitga
ven, mag ik vestigde daarop reeds bij
voorbaat do aandacht in de Memorie van
Antwoord betreffende het Istei hoofdstuk der
StaatsbegrcJoting ivoor liet dienstjaar 1902
(blaidz. 11) de terugbetaling er v'a.n niet,
tot idë gewone middelen worden gerekend.
Derhalve, het totaal der uitgaven vermin-
derendei met het boven gevonden cijjfer van
f 8,108.615 en dat der middelen! met f 70.000,
komt .men tot een ongedekt tekort op den
gewonen dienst van f 3.700.584.35.
Aangezien op de uitgaven waarschijnlijk
evenals gewoonlijk een niet onbelangrijk be
drag zal vrijvallen, zou: dit tekort op zich
zelf niet tot bezorgdheid aanleiding behoe
ven bei geven. Thans echter is reeds bekend,
cïat zeer aanzienlijke suppletoire kredieten
zullen moeten volgen. "Voor dc invoering van
de Kinderwetten zal ini 1904, volgens de
Memorie van, Toelichting op het wetsontwerp
tot verhooging van het IVde hoofdstuk der
Staatsbegrooting voor het lcsopoude jaar. nog
noodig zijn f 685-000 en voor snellere afwer
king van de verbetering van het Noordzee
kanaal f 750.000. Bove«dieii moet worden ge
rekend op een post voor de nieuwe bewa
pening van de bereden artillerie. Deze in
het belang van 's lands defensie onvermijde
lijke maatregel is reeds bij het optreden van
het tegenwoordige Kabinet aangekondigd.
Wel is waar zullen de kosten daarvan te ver-
deelen rijn over een reeks van jaren, maar
niettemin zal reeds aanstonds een deel daar
van uit de gewone inkomsten1 moeten worden
bestreden. Voor zoover thans is na te gaani,
zal te dezer zake in de eerstvolgende jaren
ongeveer f 600.000 'sjaars ten laste van den
gewonen dienst rijn to brengen. Een en an
der zal het ongedekt tekotrt op dc gewone
uitgaven doen stijgen in pond cijfer tot
f 5.750.000.
Al anag men hopen, d!at ook in/ 1904 ue
Middelen niet beneden do raming zullen blij
ven, zoo ia toch niet te verwachten, dat zij' die
in zoo ruime mate zullen overtreffen als het
geval was in dé laatste jaren, waaromtrent
do uitkomsten bekend1 zijn. Immers de groote
voorspoed waarin men ziohi ten aanzien van
de ontvangsten in het jongst verloopen tijd
perk heeft mogen verheugen; gaf, gelijk aan
de Kamer bij; het onderzoek van het ontwerp
der Middelenwet zal blijken, dien onidiergetee-
kendlel aanleiding, reeds bijl dé raming voor
1904 in eenigsrius mieieirdiene mate dan gewoon
lijk met het verai:oodelij|ke accres rekening
te houden. Mitsdien mag niet worden veron
dersteld, .dat idoor besparing op die uitgaven
©enerzijds en ruimer opbrengst, der Middelen
anderzijds ook al wordt daarbij gerekend
op hoogere. baten uit de vermogensbelasting,
die bij aanneming van het desbetreffend wets
ontwerp zijn te voorzien het evenwicht
van hot budget voldoende is gewaarborgd.
Intusschen, do zekerheid', dat eeno herziening
vau het tareif van invoerrechten, waaraan
aanmierkolijjk hoogere baten voor de schat
kist zijn te ontleencn, binnen zeer korten tijd!
de Staten-Generaal zal kunnen bereiken, dcèt
mij vrijjheid vinden, voorshands van het be
ramen van andere maatregelen tot verster
king van 's Rijks schatkist af te zien.
Overeenkomstig het gebruik nog eene
korte mededeeliug omtrent den stand dér
kas. Op dit oogeublik is en wel uitslui
tend ten behoeve vau Nederlandsch-Indië
aan schatkistpapier uitgegeven een bedrag
van 13 millioen.
Ofschoon in de eerste maanden wellicht
nog versterking van 's Rijks schatkist noodig
zal rijn, zal toch vóór het einde van het ka
lenderjaar waarschijnlijk het bedrag der uit
gegeven vlottende schuld aanmerkelijk min
der bedragen dan thams het geval is-
De vergadering werd ihierna gesloten.
Staatsbegrooting voor 9904.
De eindcijfers der verschillende hoofdstukken
zijn als volgt
Hoofdstuk I (Huis der Koningin) f 800,000.
Hoofdstuk II (Hooge Colleges van Staat enz.)
f 694.843.50.
Hoofdstuk Hl (iBuitenlandsche Zaken)
f 947,300.50.
Hoofdstuk IV (Justitie) f 7,081,476.50.
Hoofdstuk V (Binnenlandsche Zaken)
f 19,484,774.26.
Hoofdstuk VI (Marine) f 17,246,825.70$.
Hoofdstuk VUA (Nationale Schuld)
f 34,497,958.93.
Hoofdstuk Villi (Financiën) f 26,537,771.33$.
Hoofdstuk VJH (Oorlog) f 26,548,952.
Hoofdstuk IX (Waterstaat, Hanllel en Nijver-
heid) f 35,945,037.71.
Hoofdsl.uk X (Koloniën) f 6,219,313.92.
Op Hoofdstuk II is nicer geraamd voor: de
ALgemeene Rekenkamer f 2575.00 het Kabinet I
der Koningin f 2225.00 pensioenen, wachtgel- 1
den., enz. f 1244.00'tegenover eene lagere
raming voor de Staten-Generaal f 2537.50'; den
Raad van State f 562.50 de kanselarij der Ne-
derlandsche Orden f 65.00.
Op 'Hoofdstuk III minder geraamd voor
•kosten van buitenlanVlsche zendingen f 189,000
verschillende uitgaven, f 358,580 pensioenen,
wachtgelden en toelagen f 1805 tegenover eene
hoogere raming voorkosten van het Depar
tement f 625.
Op Hoofdstuk IV meer geraamd voorkos
ten van het Departement f 10.442.50 kosten van
de rechterlijke macht f 72,990 gerechtskosten
f 30,000 kosten van alge in eene of rijkspolitie
en in zake van jacht en visscherij f 35,550 kos
ten der gevangenissen en rijksopvoedingsgestich
ten f 98,020 gebouwen, daaronder niet begre
pen de rijkswerkinrichtingenf 112,900; ver
schillende uitgaven f 250 tegenover eene 1 a-
gere raming voor: kosten van den Centralcn
Raad van beroep en van de raden van .beroep
f 95.550kosten, der rijkswerkinrichtingen
f 41,225 pensioenen, wachtgelden, gratifica
tiën f 885 onvoorziene uitgaven f 20.000.
Op Hoofdstuk V meer geraamd voorkos
ten van het bestuur Uer provinciën, enz.
f 85,538.25 onderwijs f 532.644.94 kunsten en
wetenschappen f 202,165 Nederlandsohe Staats
courant, 'Handelingen der Staten-Generaal en
Staatsblad 9375 pensioenen, toelagen, grati
ficatiën, wachtgelden, enz. f 70,300tegenover
eene lagere raming voor: kosten, van het De
partement f 17,764 arbeid f 230,700.
Op Hoofdstuk VI meer geraanul voot kos
ten van beheer on administratie f 6292.83 kos
ten van het materieel der zeemacht en van 's rijks
werven en onderhoorigheden f 384,222 loods
wezen, betonning, enz. f 97,384.25 pensioenen
enz. f 105,604; tegenover eene lagere raming
voorpersoneel der zeemacht f 23,483.56.
Op Hoofdstuk YIIA m inder geraamd voor
interesten enz. f 254.883.85 tegenover eene
hoogere raming voor: amortisatie en aflos
sing van rentegevenUe Nationale Schuld f 19.000.
Op Hoofdstuk TUB mie e r geraamd voor
kosten van het Departement f 2558.75 kosten
van het Muntwezen f. 34,909 kosten van de ad
ministratie der directe belastingen- f 503,698
kosten van eerediensten, f 1835 kosten van den
Pensioenraad, pensioenen enz. f 11,645.25 uit
keeringen, verschillende uitgalven enz. f 206,296
tegenover eene lagere raming voor kosten van
de Grootboeken der Nationale Schuld enz.
9487.50 kosten van 's-rijks schatkist f 70;
kosten van administratie, van het zegel, enz.
f 161,328.
Op Hoofdstuk Yili m e e r geraamd- voor kos
ten ran het Dparbemcnt f 26,202 .bezoldiging
van het personeel der staven van het leger
f6500; bezoldiging personeel militaire adminis
tratie f 19,650 bezoldiging personeel verschil
lende wapens 136,444kosten voeding onder
officieren en soldaten f 204,812 kosten van klee
ding cn uitrusting van onderofficieren en solda
ten enz. f 172,315 'k-osten van huisvesting, stal
ling, nachtleger enz. f 10,848 aanschaffing, voe
ding en verzorging van, paarden f 4987 studiën,
onderwijs en oefeningen f 2260; administratie
kosten f 7006 verschillende uitgaven bij de sta
ven en diensten en Me wapenkorpsen f 150,965
geneeskundigen dienst f 13,451 inrichtingen
van onderwijs f 30,608 centrale magazijnen van
militaire kleeding enz. f 51,651 militaire ver
kenningen f 102 dienst der genie f 18,000 kos
ten van verplaatsing van personen en goederen
f 3800 non-activiteitstraktementen, pensioenen
enz. f 279,000wapen der maréchaussée
f 35,475buitengewone uitgaven f 68,370 vol
tooiing van het vestingstelsel f 28,500 tegen
over eene lagere raming voor: artillerie-in
richtingen, magazijnen "der artillerie enz.
f 133,780 stubsidiën, gratificatiën en bijzondere
uitgaven f 9250.
Op Hoofdstuk IX meer geraamd voorkos
ten van het Departement f 19,637.50 water
staat f 1,027,640.28 spoorwegen 424,500 han
del en nijverheid f 390.675landbouw
f 55,979.50 posterijen f 843,717 pensioenen
f 45.756.
Op 'Hoofdstuk X meer geraamd voorkosten
van hét Departement f 9274 uitgaven ten be
hoeve van de kolonie Suriname f 542,040.99
uitgaven van de kolonie Ourafao 137,584.04
pensioenen, wachtgelden, enz. f 1595 renteloos
voorschot aan Nederlandsch-Indië f 2,188,800
tegenover eene lagere raming voor: pensioe
nen en gagementen van gewezen landsdienaren
in de voormalige Nederlandsche bezittingen, enz.
f 3544.
School- en Kerknieuws.
Examen hoofdakte.
Haarlem. Geexamineerd 8 cantlidaten.
Geslaagd de heeren A. -Karsser en F. H. Blank-
waard t, beiden te Amsterdam, en O. Kabbeddjik,
te Diemen.
De examens zijn hiermee afgeloopen.
Over do feestviering der Aansterdamsohe
Classis schrijft men
J.l. Woensdagmorgen zag men van 9 tot 9| uur
te Amsterdam tal van genoodigden en afgevaar
digden van de verschillende Classes" der Herv.
Kerk zich begeven naar het Weeshuis in de Tes-
selsehadestraat. Dd/ir toch werd -door het Clas
sicaal Bestuur van Amsterdam receptie gehouden
en werden de genoodigden en afgevaardigden ont
vangen. Y,an daar werden zij geleid naar de
Koepelkerk, waar gereserveerde plaatsen, voor
hen waren opengehouden en waar tal van belang
stellende lOlen der Herv. gemeente reeds waren
samengestroomd, om de godsdienstoefening bij
te wonen, die om 10 uur een aanvang nam, en
waarmede de feestviering,, bij gelegenheid van
het 325-jarig'bestaan der Classis Amsterdam, zou.
beginnen.
Om 10 uur ving de godsdienstoefening aan in
de Koepelkerk met 't ringen van Ps. i35, vers
1 en a
Dr. Laurillard, praeses van de Classis Amster
dam, betrad den kansel, ging voor in 't gebed en
las Rom. 12, vs. 121. Daarna hield hij eene
welsprekende rede als welkomstgroet.
\óórdat dr. Yos, scri/ba der Classis, 't woord
nam, werd eene prachtige solo gezongen door
eene ons onbekende dame.
Dr. y os sprak over,,-Het gebruik van de
Sleutelmacht door de Classis van Amsterdam
gedurende den bloeitijd onzer kerk (1620—1750)".
Ter afwisseling zong een koor een „Dank
gebed' van dr. Laurillard.
Na 't eindigen der rede zong het koor wederom
een lied van Da Costa, gewijzigd door dr. Yos
„Zij zullen haar niet hebben,
De kerk van 't Vaderland
Na dankzegging en voorbede door dr. Vos, zon
gen allen staande Gèz. 50 4.
Ten 1$ uur wasi er samenkomst in „Bellevue."
Daar werd eerst mededeeling gedaan van in
gekomen stukken, waarna besproken werd le.
de reorganisatie onzer kerk onzer leiding van ds.
H. A isch, te Sleeuw jk 2e. het middelbaar on
derwijs door dr. De 'Visser van Amsterdam en
lid der Tweede Kamer 3e. het stichten van een
monument tor herinnering aan 't 325-jarig be
staan der Classis Amsterdam.
Om 5 uur werd de vergadering gesloten, met
lof en. bede tob God.
Om 5$ uur vereenigde men zich aan een maal
tijd in 'fc American-Hotel.
Dinsdag herdacht Ue heer IB1. Wielenga,
pre/dikant te Delftshaven, den dag waarop hij 25
jaar geleden het nredi'kambt te Leerbroek aan
vaardde.
Van vele zijden ontving lis. Wielenga bewijzen
van belangstelling.
Met ingang van 1 Januari 1904 zijn tot
leden van het provinciaal college, van toezicht
der Ned. Herv. kerk in Limburg benoemd de
heeren A. Ie Roy, to VenloP. A. H. van, Ros-
sem, te Roermond, en J. 'Umbgrove, te Valken
berg.
De algemeene vergadering van het Neder
landsche Luthcrsche Genootschap voor in- en
uitwendige zending zal gehouden worden op
Woemdag 23 September a. s., in het American-
Hötel te Amsterdam. De vergadering zal ge
opend worden door ds. (K. Scharten, van Am
sterdam.
Dos avonds zal eene openbare vergadering ge
houden worden in de Oude Lutherse he Kerk op
het Spui, waarin de heer H. W. h. Kicnlein als
tijdelijk zendeling tot zijn dienstwerk zal worden
afgevaardigd. Als sprekers zullen daarbij op
treden dé predikanten K. .SehaTten, C. F. Wos-
termann en, P. van Wijk Jr.
De Luihersche ZenWmgsdag zal den volgenden
dag gehouden worden, waarin door ds. J. Berg
man, out Rotter;lain, zal worden ingeloid eene
bespreking over: „De onkerkelijkheid in onae
dagen, haar oorzaken en haar genezing."
Na de pauze zal de heer D. J. K. Schenkman
inleidlen„Dc licteckunis van do Christelijke
Luthensche Werkliedenvoreenigingen ton op
zichte van kerk en maatschappij, en de reaping
der Luthersche pnéMikanten ten opzichte dior
vereenigingen.
