BINNENLAND.
langs vreedzameu weg, 't zij zoo noodig met
geweld van gene officieren uit hot leger ver
lengden. die hunnen eed van trouw gebroken
en hun uniform niet alleen door den moord
van hun oppersten veldheer, maar ook door
tenc reeks van strafbare handelingen na den
bioodnacht hadden bevlekt. Zit wijzen er
voorts op, dat het onrechtvaardig zou zijn.
alleen de 25 officieren uit Nisch, wier namen
toevallig in een brochure vermeld stonden,
te bestraffen, terwijl toch aan de actie tegen
de voormalige samenzweerders verscheidene
Louderdeu ofiicieren, waaronder ook drie ge-
iieralen, deelgenomen liebbeu.
Met dit alios schijnt men van bevoegde
zijde rekening tt- iKuiden cu Koning l'eter
noet besloteu zijn de geiieole affaire onmid
dellijk na de veroordeeling der schuldigen,
door een genadebesluit in den doofpot te
steppen. Of daardoor het betreurenswaardige
officierenoonfliet uit den weg zal zijn ge
ruimd. laat zich niet voorspellen; in ieder
geval zou daardoor wel voor een tijdlang de
tegenwoordige opgewondenheid iu het Servi
sche officierencorps zijn beteugeld.
Bulgarijd.
In antwoord aan eene commissie,
die was benoemd in e.ne gist-ren te Sofia
gehouden pro-Macedonische vergadering,
zeide de mjnister-mesident, generaal l'etrow,
dat het ministerie slechts handelde ter be
hartiging van wat naar zijne meening was
in 't meeste belang van Bulgarijehet zou
met doze nolitiok voortgaan
De commissie antwoordde, dat dit bescheid
niet bevredigend zou zijn voor het volk. dat
haar had gezonden.
Bij gelegenheid van eene Zou.lag te S of i a
gehouden Macedonische rouwbetooging, hield
de stoet, bij wijze vain hulde, stil voor de
Engelsche agentuur. Alles verliep zonder
ee*irig incident.
Rusland.
Te Schuscha beproefden Armeniërs
de overdracht van het Armenische
kerkvermogen to verhinderen. Do politie en
de kofcakheu, did t usschen beide kwamen, wer
den met steenworpen en revolverschoten ont
vangen. De koaakken antwoordden met vuur
geven, waarna de menigte uiteenging. Een
der betogers werd gedoodtwee kozakken
werden gewond
Turkije.
Hot is niet waarscbijjnlijk, aldus meldt
een telegram uit Washington, dat de A m e-
rikaansohe oorlogschepen spoe
dig van Beiroet teruggetrokken zullen
worden. Berichten die de Ainerikaansche ge
zant in Konstautinopel uit Btiroet ontving,
melden dat daar op het «ogenblik rust
heerscht. doch de rust is nog in geen geval
duurzaam hersteld. Men moet veeleer den
toestand ais onzeker beschouwen. Het terug
roepen der oorlogsschepen zou wellicht aan
leiding tot eene herhaling der ongeregeldhe
den kunnen geven.
De hoofden van den opstand bob
ben machtiging gegeven tot, openbaar
making van een résumé van hunne
emchen. Deze houden ineene christelijke
regeering met mannen van aanzien uit
Europaeeno Europeesche oommissie met
recht van toezicht, terugroeping van do troe
pen en duurzame afscheiding van Macedonië;
volledig zelfbestuur met gelijke rechten voor
alle Mncedonjiërs. 1> opstandelingen. aan-
vaarde 11 niet het Oostenrijksch-Russische plan
vai» hervormingen en koesteren argwaan te
gen do houding van Rusland.
Volgens vertrouwelijke te Konstautinopel
ontvangen berichten, moet het bestuur van
het Macedonische comité uit ver
twijfeling ow de groote verliezen aan men-
schenlevens en materiaal bij de gevechten
van deu laatsten tijd. alsmede over het in
rook vervliegen van haai- hoop op eene in
terventie van de mogendheden, besloten heb
ben, anarchistische middelen in
grooteren omvang ook tegen vreem
delingen en vreemd eigendom t.e bezigen De
Porto versterkte den bewaking»- en veilig
heidsdienst..
Volgens de Pester Lloyd werven Bulgaar-
sch© agenten in Zuidelijk Hongarije geschik
te personen aan voor den Macedonischen oo
stand.
Algerie.
Naar te Ai'n Sefra verluidt, moet in den
nu ht van Zaterdag op Zondag eene groote
rooverbonde bij Hadscherat M'CMl
Noordouito 1 ijk van Figig) eeno kudde scha
pen geroofd hebben. Do roovers zijn over
de Marokkaauseiie grens gevlucht. Bij de ver
volging» zijn van de Spahis een brigadier en
een man zwaar gewond.
Marokko.
Uit Fee wordt over Tan ge r gemeldDe
Sultan muakt ernst met do verbanning
van de vreemdelingen zelfs de 011-
dergeechikte Engelaohe aangestelden a's tui
niers en mechanici, hebben hun ontslag ge
kregen. Kolonel Ferrara is Woensdag jl uit
Fez vertrokken.
In toonaangevende kringen van Madrid
betwijfelt men dat het Franscho protec
toraat over Marokko reeds een fait ac
compli zou zijn, want de onderhandelingen
tusschen de mogendheden duren nog voort,
en Frankrijk zal het wel niet wagen, vooraf
op eigen houtje zoo iets te ondernemen.
China.
Een telegram uit Washington aan de
„Morning Post" meldt, dat de regeering ran
de Ver. Staten met vertrouwen verwacht,
dat den 8 October het Cliineesch-A me-
rikaansclie handelsverdrag door
de Chineesche regeering onderteekend zal
worden. Rusland heeft in eene officieele
nota zijne bevrediging over het verdrag en
|de hoo~ op zijttt ratificatie uitgedrukt.
IXj schijnbare onverschilligheid van En
geland omtrent. Chineesche aangelegenhe
den is der regeering van de Ver. Staten on
verklaarbaar ingeval Engeland pen beslis
ter politiek ontvouwt, dan was het grootste
ge-vaar voorhanden, dat de Ver. Staten ot>
houden zouden, het Russische program te
bestrijden en zij gemeone zaak met Rusland
zou maken.
Allerlei.
vDe door zijn pogingen oni> de M'iddel-
landsche zee over te steken bekend gewor-
dene 1 neb fcöcbipper Hear i> de la
V aiilx. is Zaterdag van St Cloud bij Parijs
uit in een ballon over het Kanaal gestoken
en Zon (Lag i\: Huil geland. De ballon heeft
alzoo een traject van GOO K.M afgelegd.
vIn Pc tang. ongeveer 6 Kugelsche
mijlen Noord-Oostelijk van Takoe, heerschen
pest en cholera. In de boide laatste
maanden bodl'oog het aantal gevallen 2000,
per dag 15 dooden, Tientsin en Takoe zijn
niet besmet.
vIn S m y r n a is een geval van pest
geconstateerd.
vIn de afgeloopeue week zijn in Rio
de J a n i r o ongevter 10 personen aan
de pest overleden
vIn deu Dierentuin te Hal le ont
stond Zondagmiddag eene vreeselijke
p a n i o k, doordien de olifant, een zevenja
rige dikhuid van middelbare grootte, die als
rijdier gebruikt werd, en die drie kinderen
in den zadel droeg, plotseling schuw werd.
Met eva ruk slingerde hij de drie kinderen
van zich af, vervolgens doorbrak hij de onr-
heiuiug, en daarna wandelde de kolos, die
nog betrekkelijk goedmoedig gezind was, dooi
de menigte, een aantal personen op zi' du
wend en tafeltjes, stoelen en kopje verbrij
zelend. Do door hom op zij geduwde wach
ter- vingen hem weder biji de ingangstrap,
en Ix-pioefdon hom in zijn hok te brengen.
Evenwel door het hulpgeroep van de naar
all zijden hcenvluchtende menigte werd de
olifant nog meer opgewonden en thans liep
hij, eene vrouw en een kinderwagen met ten
zuigeling, alsmede een lantaarn omstootend,
in de met vluchtenden opgevulde veranda.
Daar brak hij tafeltjes en stoelen en drukte
hij. zich in een hoek draaiend, een aantal
personen gevoelig tegen de wand, waarbij
verscheidene ernstige kneuzingen, bekwamen.
Het duurde geruimen tiid.' alvorens men den
koppige» gezel zoover beteugeld, had, dat hij
weggebracht kon worden. Verscheidene kinde
ren en 4 volwassenen waren tamelijk ernstig
verwond en moesten verbonden worden. Ver
scheidene waren, bewusteloos geworden. Een
dame bekwam een arm en een beneden-
dijbreuk. Het dier werd vroeger reeds
als rijdier gebruikt, doch" was in den laat-
sten ii»d, om zoo te noemen, niet van stal
gehaald
vEen sneltrein van de Southern
Railway stortte bii het berijden van de brug
in Diiuvillo (Virginia) in de diepte. De ma
chinist. de stoker en zeven postbeambten;
werden- gedood. Een aantal reizigers werden
gewond, waaronder verscheidene doodelijk.
De Staatscourant van Dinsdag 29 Sep
tember 1903 bevat de volgende Kou. Beslui
ten:
ingesteld oen© Staatscommissie met op
dracht, de regeeringi te dienen van advies
over de vraag welke aanvulling cn wijziging
hot in het VVetb. van Strafrecht aangeno
men stelsel ter bestraffing van bedehui; en
landlooperij en de toepassing daarvan in de
practijik zou b .hoeven om eene meer doel
treffende bestrijding van dit maatschappeh^e
euvel to verkrijgen onder bevoegdheid te
vens haar gevoelen te doen kennen omtrent
ij dat Wetboek getroffen voorziening ten
aanzien van habitueele dronkenschap.
benoemd tot lid en voorzitter dier com
missie mr. J. Domei ai Nieuweuhuis, hoogleer-
aar te Groningen
tot lid-secretaris jhr. mr. H W. van Asch
vau Wijck, lid der Tweede Kamer;
tot leden jlir. mr. W. E. T. Mvan der
Does de Willebois, rechter te Arnhem jhr.
mr. W O. Engelen, president dir rechtbank
te Zutfen, mr. J. H. Gallée-, hoofd-diréo-
teur der rijks-werkinrichtingen te Veenhui-
zeumr (lr. B. Gewin, advocaat eu procu
reur en lid der Staten van Utrecht; dr. J.
C. I. van der Hagen, inspecteur der Volks
gezondheid te 's Hert ogen bosoh M. de Jong,
lid der Eerste Kamer mr. E. R. H. Regout,
substituut-officier van justitie te Amster
dam
toegevoegd als adjunct-secretaris mr. J. L
C van Essen, commies ter gemeente-secre
tarie te Arnhem
erkend en toegelaten als consul voor Zwit
serland te Batavia voor Ned --Indie G. E.
Schnurrenberger
M. M. de Koningin en Prins Hendrik
in Mecklenburg.
Men meldt dd. Zondag uit Schwerin
aan de N. R Ct.
„Op de doorreis door Hamburg zijn Ko
ningin Wilhelmina en haar gemaal «aan het
Hanoveraansche station vei-w^lkomd door as.
Walhelmi, den vroegeren gouverneur van
den prins, en zijn vrouw.
Vandaag hebben dc Koningin en prins
Hendrik met groothertogin Marie den dienst
in dc Schwsli inschc paleiskerk bijgewoond.
Ook de groothertog was er voor uit Ludwigs-
lust gekomen. Na de kerk gingen alle vor-
steli ke personen kijken naar een oefening
van de verplegingstroepen van de Meeklon-
burgschc yereenigingen van oud-.-trijders. wier
taak het is op de slagvelden zorg te dragen
voor het vervoer van gewonden.
Vanmiddag om een uur is groothertogin
Marie met hare Nederla-ndsche familie te
Ralbensteinsfeld teruggekeerd
iw*
H- M. de Koningin lueeft aan het Chr.
Fanfarecorps te Apeldoorn dé som van f 40
geschonken voor aankoop van nieuwe instru
menten.
Zondagvoormiddag woonde II. M. de
Koningin-Moeder met baronesse van Itter-
sum en jhr. Rauw van Wieldrecht de gods
dienstoefening bij in de kerk te Eemnes-Biu-
uen, onder gehoor van ds. J. A. de Vlieger.
De erfprins en erfprinses Von Erbacii
die met. hun t.wee dochtertjes eenige weken
bij H. M. de Koningin-Moeder op Soest,dijk
hebben gelogeerd, zijn voornemens as. Vrij
dag weer naar Duitschland te vertrekken.
De minister van buitenlandbohe zaken
is met ingang van heden voor eenige wvkeiK
in buit o ii laud sch verlof.
De minister van financiën maakt be
kend. dat het saldo van 's Rijk9 schatkist op
26 September j.l. bedroeg;
bij de Nederl. Bank f 3.193.182.98i
en bij de betaalmeesters f 2.682.022.08Ï
Te zamen f 5.875.205.07
Uit- de woning van den Portugee?ehen
gezant wapperde gi.'toren ter gelegenheid
van den verjaardag van den Koning van
Portugal, de vlag van dat rijk.
IX* consul-generaal van Dui.n-dand
te New-York, dc hier K. Bünk, is in het
hotel den Ouden Doelen te 's Gravenhage
aangekomen.
Jhr. mr. J E. -de Stuiler, consul-gcne-
raal der Nederlanden te Smyrna, met ver
lof hier te lande, zal voor belanghebbenden
te spreken rijn aan het departement van
Buitenlandscbc zaken te 's Gravenhag Dins
dag 6 October e. k.. de» voormiddag1 van
1012 uren cn des namiddags van 24 uren.
Blijkens bij het, departement van Ma
rine ontvaugi.n bericht zijn Ilr. Ms. torpe-
dobooteu. Python, Sphinx on Minotaurus, ge
zamenlijk onder bevel van dén luitenant ter
zc-e der lste klasse C. W. de Visser, 27 dezer
te Port Said, aangekomen en was de com
mandant voornamens 29 dezer de reis naar
Oosb-Indië te vervdijgen.
Dc hoofdingenieur der marine J. F.
van Beek is eervol ontheven van de hem op
gedragen betrekking van lid der commissie
tot, het examineeren van zeeofficieren en
adelborsten, en in dio Intrekking vervan
gen door den benoemden hoofdingenieur der
marine J. S. van Veen.
Dé minister van oorlog heeft den
voorzitter der Tweede Kamer doen toeko-
men eene opgave van de vuurmonden, pro
jectielen, affuiten, voertuigen, buskruit,
draagbare wapenen, paardetuigen, torpedo's,
en?, ten behoeve van de bewapening en uit
rusting der korpsen en verdedigingswerken
op 1 Januari 1903 in bruikbaren staat voor
handen met aanduiding van de waarde van
oen en ander.
Dé opgave is ter griffie nedergelegd, ter
inzage van de leden.
De minister van Buitenlandsche zaken,
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
aan zijn departement voor belanghebbenden
ter inzage ligt een van Harer Majesteits
zaakgelastigde eii consul-generaal te Athene
ontvangen. Franscho vertaling van een exem
plaar van no. 274 van het Griekse he Staats
blad. behelzende de voorwaarden' der leve
ring van; sigarettenpapier voor het Grieksche
Staatsmonopolie, met ingang van 1/14 Aug.
1904, en gedurende den tijd van één jaar.
Dc legatie te genrelder plaatse is l>eie:d'
aan eventuoele Nederland scha inschrijvers
alle hu p te verleeuen, ter 'vervulling dér
bepalingen van art. 8 der bedoelde kennis
geving.
Gedisputeerde Staten van Zuid-Hol
land hebben hunne goedkeuring onthouden
aan het besluit van den gemeenteraad van
Vianen, tot vermindering van den omvang
van het onderwijs aan de school met, m. u.
1. o. met de vakken Duitsch, Engelsch en
algemeoue geschiedenis.
De gemeenteraad heeft in zijn vergadering
Zaterdag op voorstel van B. en W. besloten
aan H. M. de Koningin de vernietiging van
het besluit van Ged. Staten aan te vragen.
De gemeenteraad van 'sGravonhag©
benoemde tot tijdelijke leerares in Engelsoh©
taal aan de vijf-jajrige Hoogere Burgerschool
Stndliouderslaa,nmej. Tli. J. van Aken, te
's Gravenhage.
Goedgekeurd werd eene motie* van deai
heer Warneke om B. en W. uit te uoodigen
crnie verordening te ontwerpen tot regeling
van de bezoldigingen der gemeente-ambtena
ren in dien zin, dat verhoogingen der jaar
wedden van de ambtenaren in hun rang en
tot een voor eiken rang vast te stellen maxi
mum eu vastgestelde tijden kunnen plaats
vhiden.
Dé Staatsmmanissie van, Enquête om
trent 'het spoorwegpersoneel licorde gisteren
de volgende getuigen S. E. Haagsmn,
Utrecht. hoofd-ingenieur-werktuigkundige,
chef van den dienst van Tractie en Materieel
S.S.en G van Egmomd, Zwolle, ingenieur
chef der Centr. Werkplaat» S.S.
Men meldt uit 's Gravenhage:
Sedert eenigen tijd leed do vice-president
van den Raad van State, jhr. mr. Schorer,
aan een lichte ongesteldheid, welke ewhter.
hoewel hij zijn kamer moest houidentot
geeue ongerustheid aanleiding gaf.
Intusschen deden zich gaandeweg verer
gerende verschijnselen voor en thans is be
kend geworden, dat jhr. Sohorer lijdende
is aan pleuris. Met het oog op den hoogeu
leeftijd van d'en lijder, wekt zijne toesla.id
thans wel bezorgdheid, vooral omdat zich
hevige hartkloppingen openbaren.
'xDoor den minister vau koloniën is
dr. H. Kern, oud-hoogleeraar to Leiden, op
verzoek wegens ongesteldheid eervol onthe
ven van het lidmaatschap van de commissie
van voorbereiding tot aanwijzing in 1903
van candidaat-ambtenaren voor den Indi
sche n dienst.
en fs benoemd tot lid dier commissie prof.
dr. J. H. Gallée, hooglecraar te Utrecht.
Bij resolutie van deu minister van
financiën is benoemd tot stempelaar bij 'liet
kantoor van het Algemeeiu" zegel en van
het buitengewone zegel te 's Gravenhage, S.
van der Wal aldaar.
Bij beschikking van den minister van
Oorlog zijn, niet ingang van 1 October 1903
benoemd tot eerste klerk bij het departement
van Oorlog, de tweede klerken bij dat de
partement J. F. van Haastert. W. C. Lignao
en R. H. Kroef.
Bij beschikking van deu minister van
lïinueniaindfiche zaken i.c mot ingang van 1
October 1903, op zijn Verzoek, eervol ontslag
verleend aan IV Timmermans, als prosector
bij de anatomie aan de Rijks-universiteit, te
Leiden.
Bij 'beschikking van den mini ter van
Binnenlandsche zaken is met ingang van 25
September het gevraagd eervol o«t>!ag ver
leend aan J. C. vau Mark. tweede klerk bij
diena departement.
Mr. P. J. Troelstra deelt in Het Volk
mede, dat hij j.l Zaterdag in de vergade
ring van het partijbestuur der S. D. A. P.
met ingang van 1 November a s. eervol ont
slag gevraagd heeft als hoofdredacteur van
Het Volk.
Hij heeft dit, naar hij mededeelt, gedaan,
omdat hem is gebleken, dat. zijne bijna voort
durende afwezigheid van het. bureau vaW
het blad een voldoende waarneming van zijn
functie onmogelijk maakt.
Rechtsto e s t. a n d van h u r-
gerlijke ambtenaren. Onder leiding
van den voorzitter van. het hoofdbestuur,
den heer J. de Vries, werd Zaterdagmiddag
te Amsterdam de jaarvergadering gehouden
van den Bond ter verkrijging eener wette
lijke regeling van den rechtstoestand dor
burgerlijke ami t.maren.
f it het openingswoord betreurde de vooi-
zittor dat voor de propaganda niet veel kon
word til gedaan, doch de zaak zelve drong
meur op don voorgrond', zoodat niet meer
gevraagd' wordt of doch wanneer de rechts
toestand zal geregeld worden. Do regeering
zelf erkent het srpoedeischende der regeling.
En op de vraag aan den minister wanneer de
regeling geschieden zal, lic:n drie weken ge
leden gedaan, antwoordde de minister dat
de voorbereiding vau het hèdoekle wetsont
werp aau den anuhtenaair van zijn depaite-
ment was opgedragen. Op de vraag wanneer,
werd geantwoordin 'do eerste twee jaren
niet. Alweer zal dus» geduld geoefend moeten
worden.
Uit de verslagen van secretaris en pen-
i rtingmeeste-r (de hoeren C' P. Knottenbelt
en C\ de Witte) bleek, dat aangesloten zijn
77 vcreenigingen met 37,000 leden en dat
het. kassaldo f 239 bedraagt. Aangaande-het
Maandblad werd medegedeeld, dat hiervoor
krachtige propaganda-middeleti noodig zijn,
d/aar het slechts 3000 nbonnés telt.
Bij liet aan de orde «tellen van de proeve
van wet stelde de voorzitter voorop, dat dit
ontwerp niet betoekende dat men geen an
dore, betere wet wensohte, maar dat men
door bespreking een ontworj) kon voorbe
reiden of bouwstoffen daarvoor kon leveren.
Bij de bespreking der afdeeling wacditgelden
wensohte eenige leden bij gedwongen ophef
fing eener betrekking het volle traktement
te behouden. Met dit denkbeeld vereenigden
zich 40 stemmen, 34 waren er tegen.
Tot leden van het hoofdbestuur der
Vereeniging vau leeraren aan inrichtingen
van middelbaar onderwijs zijn gekozen mej.
A. C. van den Bergh, directrice der gemeen
telijke middelbare school voor meisjes met
5 j. c. te Groningen, dr Dijksterhuis, di
recteur der rijksschool Willem III, te Til
burg en de lieer A. Engelsman, leeraar aan
de R H. B. S. met 5 j. c. te Leeuwarden.
Voor den eersten internationalen sar
Ion voor kunst-fotografie te den Haag in
1904 hoeft cle commissie van voorbereiding
eene internationale jury uitgeuoodigd. Hier
toe heeft zij reeds toezegging verkregen van
II W. Mesdag, kunstschilder, '«Gravenhage,
Ign. Bispinctó. voorzitter der Amgterdam-
sche Photografen-vereenigingdr. H. Hen-
neberg, kunst-photograai', Weenen; F. Mar
thies.-Masuren, kunstschilder, redacteur van
een Photografenblad, Hallo a/S.de verte
genwoordigers van Frankrijk on Engeland
zijn nog onbekend.
Een luchtverschijnsel. Zon
dag avond omstreeks 7 uuir is te Amster
dam een prachtig natuurverschijnaeF"w'aai"-
genomen. Het was een vuurbol ter grootte
vau de maan, ©enigszins puntig, die zich in
westelijke richting voortbewoog, om daarna
tc* Vöidwifneu'. In <Iez^ rich tuig bleaf de
lucht gedurende eenige seconden roze-achtig
gekleurd.
Te Amsterdam" waren gisteren twee
vergaderingen belegd' door de S. Dl A. P.,
ter bespreking vani het „verraad-rapport
In het gebomw Plancöus spraken de liee-
ren Mendels en Schaper. Twee jonge anar
chisten kwamen in debat en daarop ontstond
een heftig tumult. Wij ontleene» aan het
verslag in de N. R. Ct. het volgende relaas
(van het verloop dezer vergadering
„Mr. Mendels sprak in zijn antwoord, doe
lende op de weinige bekendheid en» de jonge
jaren der debaters, over jongelieden die op
dezen tijd al in hun bed moesten liggen.
Dtaarop ontstond een hevig tumult; com
missaris van politic Van Raalte kwam met
een schare beambten in burgtrkleeding bin
nen er werd achter in de zaal gegooid cn
geslagen eu alles rees van de zitplaatsen op,
schreeuwend en fluitend. Eerst toen ook een
detachement politic in uniform verscheen,
en Fortuyn dreigend verwees naar het wet
boek van strafrecht, ter afschrikking van al
len, die de vergadering verder zouden willen
verstoren, keerde de kalmte terug. Mr. Men
dels verklaarde echter nimmer weer op deze
en dergelijke vergaderingen te willen optre
den. Ook de heer Sdlmper gprak nog eenige
o ogenblikken. Ten slotte dankte Fortuyn de
vergadering, die voor een groot gedeelte ge
toond; had kalmte en orde te bezitten en
sloot de vergadering.
Verschillende miliciens hadden bij het ver
schijnen der politie de vlucht genomen."
Over de tweede vergadering lezeu wij in
genoemd blad
..In Bclleviue zouden dr. Gorter en Vliegen
als spiekers optreden. D© bekende Samson
eu een andere vrije socialist werden al voor
tiet begin door de politie gearresteerd, onir
dat. zij met luider .stemme te kennen gaven,
do vergadering in de war te zullen, sturen.
Toch bleef bet ook hierna rumoerig iu de
zaal
IX» heer Wijnkoop presideerde en herin
nerde aan het onpartijdige (gesis) verraad-
rapport. Tlij'i deelde voorts mede, dat er na
de beide redevoeringen gelegenheid; zou zijn
tot debateeren. Geroep: „Dan had', je Sam
son er niet uit moe te Ff laten gooien Schel
gefluit en geschreeuw„Berst. Samson er
weer in, eerder gaat de boel niet kalm door'
Een onbeschrijfelijk rumoer ontstaat. IX)
voorzitter verzoekt stilte, doch tevergeefs.
De voorzitter: Dan gaan jullie er uit!"
Vele aanwezigen „Jij hebt bier niks te zeg-
gen."
Het rumoer houdt aan. Politie wordt in
de zaal geroepen en verschillende aanwezigen
worden verwijderd, onder luide protesten
van een deel van het publiek. Dr. Gorter I
doet zijn best de vergadering tot kalmte aan
te manen, doch ook dit helpt- aanvankelijk
niet., cn een gedrang ontstaat, naar de trap,
die naar het podium leidt. Men eiseht nog
altijd dat Samson terug zal komen.
Daarna neemt de directeur vau Bellevire
het woord en dreigt., zoo men zioli niet. stil
houdt, cle zaal te cloen sluiten, waarop velen
roepen„Ja, ja sluiten!" Nogmaals ontstaat
een onbeschrijfelijk rumoer. De vergadering
wordt, gesloten verklaard en de lichten uit
gedraaid. Velen roepen „Dubbeltjes terug",
anderen zingen het Vrijheidslied Op straat
wordt de herrie nog een tijdje doorgezet
men sclieh elkaar „schijnheilige huichelaar".
Velen begeven zich naar Planeius. Maar hier
worden ze door een sterke macht politie te
voet en te paard tegengehouden.
Op straat, bleef verder alles kalm."
Vóór 15 October moet- men zich aan
melden aan het Algemeen© Secretariaat, der
Vereenigüig ter Veredeling van het Am
bacht, door proeven van bekwaamheid, om
in December a s. te Utïevht deel te nemen
aan het afleggen dier proeven ter verkrij
ging vau den graad van gezel of meester in
liet timmeren, meubelmakeu, liuisstviildereh,
metselen en steenihouwen. Het secretariaat is
gevestigd Z.O. Binnensingel 32, Graven
hage
Dc uitsluiting te horue,
IX' correspondent van het Handels
blad schreef Zaterdag
Van betrouwbare zijde wordt, mij nog het
volgende medegedeeld
De firma Spanjaard schijnt in den laat-
sten tijd niet cp rozen gewandeld; te hebben
i.n zoover het cle verhouding tusschen haai'
en enkelen van haar personeel betreft. Zij
beklaagt zich over tegenwerking, welke zij
ondervond al of niet gerechtvaardigde:
daarover konden mijn zegslieden niet beslis
sen bij het. nemen van allerlei maatrega-
len en over onaangename, dingen welke van
haai' t zij dan terecht of ten onrechte,
maar allioht in te scherpen vorm in bet
blad eener vakvereeniging gezegd werden.
Ook waren er al een paar rnaal quassties
ontstaan en weer geschikt, doch niet naar
haar genoegen.
„Daartegenover konden cle werklieden ook!
niet altijdl de wijze van optreden der firma
tegenover hen roemen. El' was gebrek aan
tact, tegemoetkoming, aan erkenning vaü
billijk© eischen.
,,'t Heet uit den mond van ieder, dien
men hooit „in den tijd der oude heerea
zou zoo iets niet gebeurd zijn Toen was oIr
meer gemoedelijkheidnu heerscht het
machtsprincipe zonder dat de rechten der ar
beiders op het scheppen van nieuwe veibou-
dit'.gen erkend worden.
„Reeds lang was de firma van plan het
eens tot eene uitbarsting te laten komen. Zij
wilde een aantal door haar ongewenschte
elementen doen verdwijnen. De laatste quaea-
tie met de speelsters was dan ook, naar zij-
zelve eikent, niets dan een aanleiding, die
aangegrepen werd tot het uitvoeren van het
geen 7.ii zelve noemt een „paardenmiddel", da
uitsluiting tegen een bepaalden dag van al
hare werklieden zonder onderscheid. Geen
ultimatum of wat ook is gesteld als een don
derslag bij' helderen hemel klonk deze mede-
deeling den arbeiders in de boren.
„Was het niet een veel te barre maatregel,
om een fiOO rnenscl.cn in eens op straat te
zetten, al was bet ook wat do meed en be
treft maar voor kort l Waarom moesten de
vele goeden met de enkele slechten lijden,
aan wie immers alleen de dienst had kunnen
worden opgezegd Het was dan ook niet te
verwonderen, dat nagenoeg zonder uitzonde
ring de publieke opinie op de hand der uit-
gcslotenen was en uien hun kalm, waardig
optreden inet sympathie begroette. De; firma,
ddc- in dit opzicht de kaart des land's goed
kende, mocht het vrij zeker winnen, omdat
ziji als nagenoeg eenigei werkgeefster alhier
steak staat, de beginnende organisatie zou
zij op den duur toch niet kunnen tegenhou
den Zij mocht zeggen niets tegen de organi
satie te hebben, waarom wilde zij dan in de
praktijk er niet van weten, evenmin als van
eeu scheidsgericht
„Laten bedden niet zonder fouten tegen
over elkaar staan, de thans ontstane stand
va.n zaken zou blijken bittere .gevolgen, té
dragen, die misschien het eerst op de werk
lieden zouden neerkomen, maar op de firina
zou de verantw'üordelijikheid rusten eenen
nieuwen maar ook voor haar minder gewensch-
teu tijd te hebben ingeluid, wat zij ook van
handhaving der oude macht mocht droo-
raen."
Tot zoover mijiu zegslui-
Laat ik er zelf bijvoegen, dut liet, naar
inkomende berichten, nog lang niet zeker
is, of wel vele uitgeslotenen zich zullen aan
melden (morgen te beginnen) om bij mogier
lij;k woer-aan-de-gang-zetten der fabriek dé
ledig geworden plaatsen in te nemen.
Gisterenavond werd omgeroepen dat
niemand zich moest komen aanmelden, daar
de bedoeling der firma, i? ieder persoonlijk
aan te nemen, en de uitgestotenen giste
ren juist besloten slechts iti hun geheel den
arbeid te hervatten.
Zoo kan het zijn, dat de strijd nu eerst
begint.
Hot organisatie-comité, bestaande uit de
hoeren (1. J. Grimberg, voortitl erG. J.
Meulenbeld, vice-voorzitterR. Sletten haar,
secretaris, en J. Huls, penningmeester, heb
ben in een manifest „aan onze landgenooten",
de geschiedenis der uitsluiting aan de far
briek der firma Spanjaard te Borne onze
Ic-zers reeds bekend uiteengezet. Aan het
slot. lezen we:
„Vol vertrouwen richten deze arbeiders
htunne blikken op Nederland, dat te beslis
sen heeft wie in deze quaestie het recht aan
hunne zijde hebbende hemen Spanjaard,
die ail hunne arbeiders uit. do afbricik sluiten,
of do arbeiders die willen werken doch niet
mogen. Zij willen in deze zware dagen be
daard en rustig blijven, daardoor aan Neder
land toonende dat de arbeiders en arbeid
sters van Borne zijn eene fiere en kloeko
schare mannen en vrouwen die gaarne wil
lende arbeiden, door hunne patroons wegge
jaagd, het vonnis van do publieke opinie zul
len afwachten, berustend in hun lijden, strij*-
dend voor hun goed recht, gesteund! door
het weldenkende Nederlandi, in kalmte den
diag afwachtend waarop ze weer tot de far
briek zullen worden toegelaten om hun ar-
