11°. 163. Tweede Blad.
2de Jaargang.
Zaterdag 12 December 1903.
BINNENLAND.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Amersfoort f 1.80.
Idem franco per post1.70.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
Advertentiën, mededeelingen enz., gelieve men vóór 10 uur
'•morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF ft C«.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
f 0.75.
- 0.15.
Vau 1—5 regels
Elke regel meer
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad bij abonnement. Eene
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Vergadering van Vrijdag 11 December.
Staats begrooting 1904.
Hoofdstuk V (Binnen 1. Zaken).
Die beraadslaging wordt voortgezet en wel
over de afd. C (Volksgezondheid en Volks
huisvesting).
Die heer Van Kol herinnert er aan, i-at
hij reeds zes jaren geleden wees op het ge
vaar der lepraziekte, en betreurt het dat nog
zoo weinig is en wordt gedaan ter bestrij
ding dier vreeselijike ziekte. Dlie ziekte toch
komt voor onder alle standen. Men ziet lepra
lijders in tram, spoorweg en schouwburg.
Volslagen afzondering en betere verpleging
acht Spr. dringend noodig. en hij' dringt aan
op een wetsontwerp, waarbij de lepra wordt
opgenomen onder de besmettelijke ziekte.
O^k dienen maatregelen genomen te worden
tegen de wormziekte onder de mijnwerkers
e(n tegen de adenoïde vegetatie in de neus-
keelholte.
Dfe heer Pynacker Hord ij k brengt
de quaestie der lijkverbranding ter sprake.
Reeds jaren en jaren is de wenschelijkheid
der crematie betoogd, en toch laat zij op
zich wachten.
De heer F o c k vraagt uitbreiding van de
bevoegdheid van de gezondheidscommissiën
om zich door deskundigen te doen voorlich
ten. Hiji vraagt of daarvoor gelden op de
gemeentebegrooting kunnen worden uitge
trokken, en zoo de gemeenten dit niet doen
of Gcdep. Staten gelden voor honoraria van
deskundigen op de begrooting kunnen bren
gen. Spr. vraagt of de Regeering bereid zal
worden bevonden een subsidieaanvrage ter
bestrijding van Lupus met lichtstralen in te
willigen.
Do heer Nolens sluit zacQi aan bij: den
aandrang ter bestrijding van de wormziekte
onder die mijnwerkers.
De heer Visser sluit zich voor een ge
deelte aan biji den aandrang van dein heer
Fock, ami de Lupus te bestrijden, maar zou
dit voorloapdg aan het particulier initiatief
•willen overlaten.
De heer De Savornin Lphman
(herinnert er aan dat het kabiuet-Mackay
heit eerste de quaestie der crematie tea- tafel
bracht. De opvolgende liberale ministerie's
lieten haar rusten en nu koant men er op
terug. DO zaak aoht Spr. te ernstig om er
eeni partijj-quaiestie van te maken.
De Minister van Biunenl. Zaken
(dr. Kuvper) anbwoordt dat de zaak in de
Mean, van Antwoord zoo kort is behandeld,
omi dadelijk duidelijk vast te stellen, hoe; de
Regeering er over denkt. De Regeering is
niet laks in de bestrijding der wormziekte
onder de mijnwerkers.
Ter bestrijding van de adenoïde vegetatie
zijn gelijk uit de Mean, van Antwoord
blijkt reeds voorbereidende maatregelen
genomen. Volgens de officieel© rapporten
heeft de lepra in ons land geen groot en om
vang. De Minister is het eens dat volkomen
isolatie het eenige middel is, maar dat is
een geweldige aanrading van de persoonlijke
vrijheid. Voor do inrichting ter bestrijding
vtan, de Lupus mot lichtstralen te Rotterdam
verlangt de geneesheer, die daal" rijn studie
maakt, geen cent steun Voorloopig. De Min.
meent, dat, wanneer die geaondheidsoommiis-
siën hunne taak gingen uitbreiden in den
geest van den heer Fook, toch door de ge
meentekas een limit© zou moeten worden ge
steld.
De heer Goem.an Borgesius is be
vredigd door de verklaring der Regeering,
dat de geancentebesturen niet kunnen vol
staan met alleen een bedrag uit te trekken
voor reis- en verblijfkosten, ten dienste van
de gezonidheidsraden. Spr. is het ook eens
met de Regeering, dat er een limité gesteld
miioet worden. De Gezondheidscommissies zijn
dikwijls zelfs de schuld eener weigering, daar
zij maar een bedrag aanvragen zonder toe
lichting, waarvoor zij het geld wen schooi te
besteden.
De heer Del Waal Ma lef ijlt ondier-
stelt dat een gemeente of kring van gemeen
ten niet tot overeenstemming kan komen
met do gezondheids-commissie over het be
drag en vraagt lioe dan gehandeld moet wor
den. Gaarne vernam hijl dit van de Regee
ring.
De Minister antwoordt, dat hijl niet
inziet dat Gedep. Staten in zulk geval niet
zouden kunnen beslisseai. Wanneer onbeta
melijke bedragen op de begreoting worden
gebracht, welnu, dan is de Reg. er toch ook
nog. De minister zal eens laten nazien, of
de rapporten betreffende de crematie er
nog zijn en daal volgaarne de heer Pijnacker
Hordijk daarvan inzage geven.
Bij art. 56 (Centraio gezondheidsraad) be
toogt de heer Melcliers dat de samen
stelling van deal Centralen gezondheidsraad
niet voldoet aan de waarborgen om vlug te
werken.
De heer Goeman Borgesius wil na
tuurlijk de inspectio zoo goed mogelijk ma
ken. Hij ontkent tegenover den heer Mel
cliers, dat de hoofdinspecteurs de helft van
hun tijd in Utrecht vertoeven. Zij zijn daar
eenmaal per week, soms om de veertien dia
gen ter conferentie met den Centralen Raad.
Spr. dringt cr op aan, om aan ieder van de
inspecteurs voor het woningwezen een afzon
derlijk ressort te geven.
De Minister antwoordt, dab daartegen
het bezwaar bestaat, dat die eene inspecteur
een ingenieur is en da tweed© architect, al-
zoo geen identieke personen. In algemenen
zin is de minister het met dien heer Mol-
chers eens, dat da samenstelling van de Ge-
zo ndheids-raden niet goedi is, maar het
tijldstip voor wetswijziging te dien opzichte
acht de minister, bij gemis aan gegevens, nog
niet gekomen. Het aantal inspecteurs is te
gering om eene inrichting te openen voor
vakopleiding.
Do heer Mees verheugt zich, dat de mi
nister een post van 3 ton heeft terug geno
men voor een gebouw voor den Centralen
Gezondheidsraad' te Utrecht.
De minister blijft evenwel vasthouden aan
den bouw van een laboratorium) aldaar, dat
f 141,000 zal kosten. Dat bedrag komt Spr.
bovenmatig hoog voor en hij verzoekt d© re
geering nog eens te overwegen of dat gebouw
niet goedkcoper kan worden ingericht. Van
den aanvang af was de bedoeling dat er zou
komen oen eenvoudig laboratorium, en kan
men dat nu zeggen van een gebouw1 van
f 141,000. Spr. kan zich niet begrijpen hoe
vroeger voor gebouw en laboratorium werd
gerekend op 1750 M2. grond en nu, voor een
laboratorium alleen 2300 M2.
De Minister geeft toe, dat de raming
is tegengevallen, maar dat is een verschijnsel,
waarvoor de minister niet «aansprakelijk ge
steld kan worden. De minister geeft toe, dat
f 141,000 een kolossale som is, maar wat kan
men er aan doen Op bezuiniging aandringen.
De minister wil dit dan ook nog eens doen
en onderzooken of met een kleiner laborato
rium) kan worden volstaan.
De heer Nolens klaagt over onvoldoen
de verloskundige hulp in Limburg en dringt
aan op maatregelen om daaraan tegemoet te
komen. Hij vraagt de vestiging van een op
leidingsschool voor verloskundige hulp m
Limburg.
De Minister wil in overweging nemen
cm aan liet verzoek te voldoen op kleine
schaal.
Bij art. 65 (schadeloosstellingen enz. voor
uitgaven tot wering van epidemische ziek
ten) oppert de heer Tydeman bezwaar te-
tegen het uitgetrokken bedrag van f 8000
voor verplaatsbare barakken. Hij kan zich
niet voorstellen hoe men met die „wande
lende barakken zal moeten maaioeuvreeren.
Zij zullen bijna altijd telaat komen, wanneer
zij noodig zijn. Ook vreest spr. dat deze ba
rakken juist de besmetting zullen overbren
gen. Hij verzoekt den minister zeer ernstig
op zij® denkbeeld terug te komen.
De Minister ontkent het principieele
bezwaar. Wanneer een ejpedemische ziekte
uitbreekt, zou een exploitant van barakken
die aan de een of andere gemeente kunnen
huren in het belang der volksgezondheid.
Maar nu bestaat zoo iets niet, en nu ziet
de Minister niet in, waarom het Rijk hier
de gemeenten vooral de kleine gemeenten
niet te hulp zou mogen komen. Hier wordb
naar 's ministers oordeel volstrekt niet van
het wettelijk stelsel afgeweken. Ook de prac-
tische bezwaren ontkent de minister. Zulk
een barak moet steeds voor vervoer gereed
zijn en zij zal in den regel in één dag hare
bestemming kunnen bereiken. Centralisatie
wordt hier allerminst beoogd.
Biji artikel 66 (bijdragen in de koeten van
verpleging of behandeling van behoeftige lij-
ders aan tuberculose) oppert de heer Mees
hetzelfde principieele bezwaar als door den
heer Tydcman zooeiven werd ontwikkeld. Ook
heeft hijl practische bezwaren en iiiji bctwiji-
felt of de Regeering de illusie, welke zij zich
zich maakt, zal verwezenlijkt zien. Spr. ver
zoekt de Regeering den post nog eens te
overwegen.
De heer Van Wi oh en vertrouwt met
den Minister, dat de gemeentebesturen maat
regelen zullen treffen enn de overbrenging
van tuberculose op de scholen tegen te gaan.
Dit wordt reeds gedaani, dikwijls met groove
geldelijke offers en Spr. vraagt aan de Reg.
of zij geen termen kart vinden om de ge
meenten daarbij te steunen, Spr. kent een
gemeentebestuur dat een tuberouloos onder
wijzer voor rekening dei' gemeente naar
Da vos zond, waar de main geheel genas en
huwde met een© onderwijzeres in gelijke
conditie.
De heer Roessingb gaat principieel
met den Min. mede, maar niet iu de wijze
van uitvoering. Hij ziet hierin niet het eenige
middel, miaar wel ecoi klein middel.
Da heer Aalberse verdedigt den post
met het oog op het groote gewichtige volks
belang. Spr. w-ijst or op. dat er geen besmet
telijke ziekte meer onder het volk is ver
spreid dam do tuberculose en dat er geen
ziekte is, die inderdaad zoo gemakkelijk voor
genezing vatbaar is. Spr. juicht de beschei
den poging toe, welke de Regeering daartoe
doen wil. Laat men toch niot voorbij, zien,
dat voor do bestrijding van tuberculose on
der liet vee f 100.000 of tienmaal meer wordt
uitgetrokken. Ook heeft de Regeering ziel»
niet gesteld op het standpunt, waar op de
gemeentebesturen zich hebben te plaatsen,
maar op het standpunt der algemeen e volk
gezondheid. Zij wil die menschen helpen,
die nog te helpen zijn. Spr. zou een groot be
zwaar bobben togen de verpleging bij parti
culieren. Dat zou juist een bron) van be
smetting worden.
De heer Van Kol kan zich in principe
naast den minister stellen. Het geldt uier
de vraag of wij hier te doen hebben met een
volksziekte en hoe zij. bestreden kan worden.
Als vaststaande kaai worden aangenomen,
dat de tuberculose is een volksziekte. In 5
jaren tijds toch was een vij(fde van de sterft©
het gevolg rvan tuberculose. Men noemt haar
dan ook wel eens de armelui-ziekte. Spr.
wijst cr op, diat de ziekte het weligst tiert in
plaatsen, waar veel menschen bij elkaar zijn.
Hij betreurt de bestrijding van den post
door den heer Mees. den oud-liberaal, die
meent dat wij hier niet te doen hebben met
staatszorg. Ook Spr. 'betoogt, dat d© tuber-
oulose tegenwoordig zeer gemakkelijk te be
strijden is, sedert men weet wat de tuberkel
bacil is en men hare bestrijding kent. Ook
hij wijst op de noodzakelijkheid van goed©
sanitaire maatregelen, vooral van goede ont
smetting van werkplaatsen, kazernes en
scholen.
De heer D© Savornin Lobman zegt
dat het hier voor het cogenblik alleen de
vraag geldt of hetgeen de Regeering voor
stelt, door d© Volksvertegenwoordiging kan
worden toegestaan. Spr. moet die vraag ont
kennend beantwoorden. Met de conclusie in
de Mem. van Antwl. ten aanzien van die
bestrijding (van de tuberculose onder het vee,
gaat Spr. niet mee. D© gemaakt© vergelij
king gaat niet op. De bestrijding toch van
d© veeziekte is in de eerst© plaats eene ge
heel andere. Het vee kan men afmaken,
maar menschen niet. Door algeheele isolee-
ring kan de tuberculose onder de menschen
bestreden worden, maar algeheele isoleering,
zonder dwang, is niet mogelijk. Al de mid
delen, welke men hier heeft aangegeven,
is niets andèrs dan staatszorg voor
armoedigen en voor hen, die geen geld
hebben om zich in de Sanatoria te
laten opnemen. Het zou natuurlijk een
ideale toestand zijn, wanneer alle menschen
op gelijken voet konden verpleegd: worden,
maar dat gaat nu eenmaal niet. En welke
armen moeten nu naar de Sanatoria gezon
den worden, en wat zal met f 10,000 t© be
ginnen zijn bij zooveel lijders?
Men zegt, het is een proef, maar als men
a gezegd heeft, zal men ook b moeten zeggen.
Waar is het einde? Spr. beroept zich verder
op het geschrift van een doctor te Wiesba
den, die betoogt dat de vaccine de tubercu
lose te voorschijn roept. Zeker is het dö
moeite waard om dit eens te laten onderzoe
ken.
De heer Borgesius wijst op den strijd
van meeningen over staatsinmenging.
Geeft het maar, riep de heer Van Kol, als
het in het belang van het volk is.
Neen, zeide de heer Lobman van zijn kant,
geen nieuwe staatszorg voor de armen.
Spr. verzet zich tegen die opvatting van
den lieer Lobman en schaart rich principieel
aan de zijde der regeering.
Laat zij doen wat zij kan om de vreeselijke
ziekte te bestrijden. Maar zal het middel
dat de weg voorstelt, baten, afdoende helpen
Wanneer wij een goede armenwet hadden,
dan kan men de patiënten naar een Sanatoria
zenden, maar nu niet. Terugkeeronde tot
den post, zegt spr., dat de illusie, die do
minister zich maakt, niet verwezenlijkt zal
worden. Met die f 10.000 zullen slechts 70
arme patiënten geholpen kunnen worden en
wie zal die uitzoeken en aanwijzen.
Spreker is voor den post, maar tegen de
omschrijving; bij adviseert den minister die
alsnog te veranderen. Ook geeft hij in over
weging enkele complexen van gemeente
hospitalen op to richten, en beter to regelen
de onteigening en de ontsmetting.
De heer D r u c k e r wijst er den heer
Lohman op, dat de tuberculose lang voor
de vaccine bestond, dat tuberculose heerscht
over do geheele aarde, ook daar, waar geen
vaccine, en zeer sterk in Duitschland, waar
men weinig aan vaccine doet. Verder betoogt
spr. dat de verpleging in Sanatoria van groo
te economische beteekenis is, en daarom is
liij voor staatssteun in die richting, maar ook
langs anderen weg kan de tuberculose be
streden worden. Iu Rotterdam bijvoorbeeld
bestaat eene inrichting, geheel door particu
lier initiatief gesticht en zulke inrichtingen
moet het rijk steunen. Laat de regeering
de omschrijving van den post wijzigen in
dicin zin, dani zal de Kamer ongetwijfeld
met den post medegaau.
De heer van der Zwaag zegt, dat de
tuberculose onder het ve© vermindert is in
ons land tengevolge van sanitaire maatre
gelen, en ook de tuberculose onder de armen
zal verminderen bij betere woning, betere
voeding cn minder arbeid. Spr. begrijpt zich
dc bestrijding van den heer Lohman niet,
hij is voor sanatoria, maar er is geen plaats
Hadden de raadgevers van do Koningin-
Moeder haar maar anders geadviseerd, opdat
de arbeiders er ook wat aan hadden gehad.
Spr. juicht den post toe, en vraagt den mi
nister er vooral geen enger© beteekenis aan
te geven.
Do heer Heemskerk gelooft dat het
beter ware als do post niet op de begrooting
stond, maar nu hij er is, geeft spr. in over-
weging de omschrijving te doen luidenbij
dragen aan1 vercienigïjngen of inrichtingen!
tot bestrijding van tuberculose.
De Minister deelt mede, dat de sterffe-
statistieken eene andere indeeling hebben
gekregen; er zijn -thans acht ontsmet-tin gf>
ovens beschikbaar. Er zijn denkbeelden ir,
overweging om d© misbruiken, di© bij ont
eigening en desdnfecti© voorkwamen, weg te
nemen. In de tuberculose ziet de minister
een vijand, maar een vijandi tegenover wien
men gelukkig niet meer machteloos staat.
In hetgeen de minister voorstelt ziet hij
zelf niet het éénig© middel, maar een zwak
middel ter bestrijding, dat aangevuld moet
worden met andere, vooral hygiënische mid
delen. Wanneer d© minister de omschrijving
van den heer Heemskerk volgt, kan hij het
geheele jaar met den post niets dioen. D©
minister wijzigt den post in dien zin, dat hij
luidt„Subsidie tot bestrijding van de tu
berculose."
De heer Heemskerk stelt de door hem
«aangegeven redactie ails «amendement voor.
De Minister verklaart den post alsdan
onuitvoerbaar om het doel te bereiken.
De heer Mees a-raagt of inrichtingen als
die te Rotterdam onder zijn aanendement val
len.
De heer Heemskerk antwoordt beves
tigend, maar trekt zijn amendement in.
De beer Lohman vraagt of de minister
rich verbindt om geen subsidie le geven aan
gemeenten of armbesturen.
De Minister antwoordt dat het w©l de
gelijk in de bedoeling ligt om de gemeenten
te helpen, die behoeftig© tuberculose-lijders
hebben. Aan de armbesturen zal geen bdjf-
drag© gegeven worden.
Het jirtikel wordt aangenomen.
Besloten wordt na afloop van Hoofdstuk V
eenigö wetsontwerpen van kleinen omvang te
behandelen en om voortaan eenige verslagen
o. a. die betreffende het school- en armwezen,
niet meer commissoriaal te maken.
Hedfen 10 uur voortzetting.
Leestafel.
Kerstrozen. In de Volks-Kinderbiblio-
tlïcek van de Rotterdamsche uitgevers Mase-
reeuw en Bouten gaat Nellie (mevrouw Van
Kol) ijverig voort goede lectuur te bezorgen
«aan jongere en oudere kinderen. Zoo liggen
thans voor mijl drie deeltjes, voor kinderen
van 1015 jaar, allen betrekking hebbende
op het Kerstfeest. De schrijfster begint met
een kort en duidelijk overzicht van do ge
schiedenis van 'het feest, verklaart tal van
eerbiedwaardig© en beteekenisvolle gebruiken
en geeft dan tal van kerstsproken en kerst-
vertelsels van verschillende schrijvers, door
liaar ibijpeiigagaardEn daar is veel moois bij,
dat den hinderen boeien zal ©n ook te deu
ken goven. Ik noem slechts hoofdstukjes als
Prinses Lilith, Grootvaders Kerstfeest. Ge
schiedenis van den kleinen Vigg, Menschen,
Altoos blij, Kerstfabel. Ik zou hier on daar
wel ©enige rogels willen uitlichten en hier
een plaatsje geven als proeve van bewerking
van deze boekjes, maar dat laat onze plaats
ruimte niet toe.
Ik hoop, dat „Kerstman netje" menig jon
gen en meisje deze Kerstrozen in den schoot
zal weipen. Ook deze rozen kunnen 't jeugdig
hart bekoren door kleur en geur!
D© uitgever P. Noordlioff, te Groningen,
vermeerderde andermaal het groot aantal zij
ner schooluitgaven, nu met de volgende groo-
tere of kleinere werken
Ons land en z ij n beffonors, leer
boek der aardrijikak. ten gebruike bij de
studie voor hulp- en hoofdact© en ten dienst©
van 't middelbaar onderwijs, door T. Pluim,
't Is een klook deel (prijs f 1.75) met 48 plar
tan en 30 kaartjes, vraagboekje voorzien.
De schrijiver heeft op dit gebied zijn sporen
reeds verdiend. Bij inzage blijft, dat hij
..teeds tracht reden te geven van het „waar
om", zoo noodig tot recht begrip der zaken.
Dat rekening is gehouden met welwillend v©r-
s. rek te gegevens door verschillende collega's
a an den schrijver uit verschillende doelen des
lands kan dit leerboek slechts ten goede ko
men. Belanghebbenden a'crzuimen dan ook
niet van dezo uitgave nota te neanen
Cours do Langue Frangaise,
d'après la méthode intuitive, par Julien Me
lon (3 din. 3 fr. 50). De schrijver, leeraar aan
Instituut St. Joseph de La Louvièro, volgt
do méthode Sok et ct Royer, en schreef in
hoofdzaak voor d© „colleges catholiqucs dc la
R.-gion flamando". Het doet er eigenlijk niet.
1 o voor welke inrichtingen van onderwijs hij
schreef de crucifixen en kerksieraden enz.
wijzeöi er op, dat zijn boek voor een kathor
lieke bevolking in de eerste plaats bestemd
is de vraag is, wat en hoe hij schreef. De
methode van het 1 teren door te zien is liior
zoo ruim mogelijk toegepast, het eerste
doeltje doet aan een prentenboek denken,
maar zóó geleerd, zullen de woorden bij eerst
beginnende® zeker ook beter onthouden wor
den.
Gaandeweg wordt natuurlijk mindter plaats
in beslag genomen door plaatjes en meer door
tekst. Gaarne laat ik aan d© mannen en vrou
wen der practijk over ©en oordeel over dit
nieuwe Fransch© taalboek te vellen, mij Was
het slechts te doen duin aandacht ©r op te
vestigen. In elk geval heeft ©on schoolboek
als dit reeds veel voor op menig ander, om
dat het er volstrekt niet sokoolbookaohtig:
uitziet.
AltesundNeues, deutsches Lesobuoh
fiir die nicderlündischen Schulen von H. C.
Spruyt (2 din. a f 1.50). Het is in korten
tijd do dorde druk, di© het licht ziet, door
verschillende vakbladen werd het zeer gun
stig beoordeeld, mij diunkt, dan moet het
work goed1 zijn. Trouwens de keus der stukken
is met zorg geschied', eerst het meer, dan het
minder gemakkelijke en altijd zulke verzen of
prozastukken, waarvan de inhoud de aan
dacht van den leerling boeit. Dat zijn tweei
niet geringe verdiensten van Spruyt's lees
boek
Teokenschool voor verstgevorderden
dJoor F. Dleelstra (prijs 25 ct.). D© ontwerper
van deze serie toeken oefeningen heeft den
laatsten tijd zijn leerlingen der hoogste klas
sen de geteekende figuren laten kleuren, iets
wat zeer in liun smaak bleek te vallen, 't
gaf aan de teekenles meer aantrekkelijkheid.
De gegeven voorbeelden, di© eerst hoogst een
voudig en éénkleiurig zijn, worden van liever
lede moeilijker, maar maken vooral in bun
a'erscheidenheid van kleuren een aardig effect.
Een verblijdend verschijnsel is het, dat allen
er op uit zijn het onderwijs te ontdoen van
al de saaiheid, die er vroeger aan kleefde en
het voor menigeen ongenietbaar maakte.
Tk geloof niet te voeil te beweren, dat de
lieer Deelstra door zijn methode onza school
gaand© jeugd niet weinig aan zich heeft ver
plicht.
YanLevenon Lieven, sonnetten, en
verzen door Cornélie d© Waal (Naam van
den uitgever staat nergens vermeld). Daar
ligt een waas van gemoedelijkheid) en tevre
denheid over dtezo verzen, van welken ik er
gaarne enkelen hier afschreef. Miji bekoorde
o a. Jacobsl adder, Hebst du?, Wijk, wee
moed, wijk !j Kinderportret a. „Het leven
een gave Gods", waarvan men vertrouwend!
aanneemt wat het biedt, hetwelk verhelderdl
wordt door den glans der liefde en der hope?'
heerlijk optimisme, dat zoowelen in onze
dagen niet kennen, spreekt uit deze diahten
tot ons. Eenvoudig is taal en stijl, maar voor
zulke goede gedachten is de eenvoud zeker
nog liet schoonst gewaad). Een mooi bundeltje
Kinderlijk Vertrouwen door dr.
Mary Wood Allen, genoeg bekend door haar
boeksken „aan moeders schoot en van moe
ders lip" e. a- werkjes.
Invloed van Bloemen en Plan
ten op het menschelijk karakter, een boekje
voor ouders en opvoeders door Homo Sum.
Beide werkjes het eerste werd uitgegeven
door den heer H. J. de Boer, te Baarahet
tweede door den heor W. L. Brusse, te Rot
terdam handelen in hoofdzaak nog eens
over de vraag „hoe dcelen wij onzen kinderen
't mysterie a-an de wording van een nieuw
menschenleven meê Door onze kinderen on
wetend te houden, zullen wij hen in velerlei
gevaar brengen cn oorzaak zijn, dat zij a-an
anderen op onkuisohe wijze hooren de dingen,
die hun altijd heilig moeten zijn. Het streven
in onzen tijjd om de prostitutie te deen ver
dwijnen moet in dien zin gewijzigd worden,
dat men invloed averke niet op don volwas
sene, maar op het kind.
Boekjes als dezen sturen in die richting, en
dienen om meer dan één reden althans door
eiken vader en elke moeder gelezen te wor
den
Er was eens, sprookjes en vertellingen
uit het Zweedsch door II, M., uitgave van
Masereeniw cn Bouter, te Rotterdam. E©n
kiuderboek van Helena Nyblom, versierd
met 12 teekeniugen, vaaAlb. Hahn, heerlijke
lectuur voor de jeugd d«a,ar hebt ge dien
Jan Zonneschijn, die met Nabob niet ruilen
wou, of Blanchefloor, wier paarlen zooveel
tranen droogden, of Zwcodschen Pieter, die
de eens verachte spa voor geen g©ld van do
wereld meer zou willen missen, nu tevreden
heid haar bekoring had gegeven; ik kan niet
bij elk vertelsel stilstaan, maar wel dit er
van zeggen, diat de kinderen ze met genoegen
zuilen lezen enzij zullen er nog wat uit
leeren ook
Kont u ze 1 ven, naar 't Amerikaansch
van Wilcox, uitgave van J. C. Dalmeijier, t«
Amsterdam.
Een dertigtal hoofdstukjes, die handelen
over 's levens hoogtepunt, optimisme, erfelijk
heid, 's levens doel, medegevoel enz. enz.
moet to verstaan geven wat bedoeld wordt
met „de nieuw© gedachte", de groot-scho be
weging, die zich over do geheel© aarde in d©
harten der menschen openbaart, doch wan*,
van do meesten zich nog geen rekenschap
kunnen govern Daar staan hier mooie gedach
ten neergeschreven over godsdienst, geluk,
den mcaisch, het loven. Niemand stoote het
ietwat Amerikaansch tintje, 't welk over dit
'boek ligt, af het te leze®, veel van» zijp in
houd dient in onzen tijd vooral ter harto te
worden genomen, er kan opvoedend© kracht
van uitgaan.
F. W. DRIJVER.
