.BINNENLAND.
I'I
te als Teserve-rui mte voor de Ja panache ten
toonstelling beschikbaar te houden.
Zuld-Afrika.
Uit Kaapstad wordt beriht: I)e minister
president Sprigg heeft zijn ontslag aange
vraagd. De gouverneur ontbood Jameson.
Allerlei
vEon kork geplunderd Naar
uit Santander gemold wordt, is de kork van
do beroemde, uit do 11eeuw d>eokenende
Oolegiata van Santillan© del Mar, geheel
leeggeplunderd. Do dieven zouden niet. min
de- dan 414 kilogram gouden en zilveren
voorwerpen hebben raodegenomen, welko
niet alleen eene groote stoffelijke waard©
hebben, maar als kunstwerken en oudheden
onscHatbaar zijn
Do dieven schijnen met een automobiel
gevlucht to zijn. Merkwaardig genoeg ia
CM enkele deur opengebroken. Meri vreest
dat. de dieven de onschatbare kunstwerken
zullen smelten, om de sporen vau hun dief
stal te doen verdwijnen Gendarmen zijn
naar al de plaatsen van den omtrek gezon
den en overal heeft men telegrafisch bevo
len elke verdachte automobiel aan te hou
den.
vD y n a m iet-aanslag. Op de ter
reinen van <i© „Soenowioar Eisenwwke" bij
Zawierce, in Russisch Polen, heeft. een. we-
M9 diefstal vau steenkolen ontslagen ar
beider een dynam iet-aanslag op den inspeo-
teur der werken, don ingenieur Hermann
Mauve, gepleegd. '9 Nachts legde hij achter
dan ingang van oen der fabrieksgebouwen
eene dVnatniotmijn aan. Toen Mauve den
volgenden dag daar voorlnj gifig. ontplofte
du mijjn en werd' hij motera hoog in de lucht
geslingerd. Hij bekwam over het geiioelo
lichaam zware, doch niet levensgevaarlijk©
verwondingen-
Kameroverzicht
Tweede Kamer.
Vergadering van Donderdag 18 Pebr
Geopend 11$ ure.
Hooger Ondewijawet.
De algemeen© beraadslaging wordt voort
gezet.
Do heer Vau I d s i n g a, hoewel niet
zeer ingenomen met dit wetsontwerp, zal er
toch zijn stem niet aan onthouden, wegens
do drie belangrijke verbeteringen welke hij
eo- in aantreftlo de verheffing van do Poly
technische school tot een instelling van hoo
ger onderwijs; '2o de toekenning van gelijk
recht aan den effectus civilis; 3o de instel
ling van bijzondere leerstoelen aan de Rijks
universiteiten door bijzondere corporation te
doen becetten.
Overeenkomstig het verlangen van den
Voorzitter, laat bij het eerste punt rusten,
om dadelijk over te gaan tot het tweede.
Spr. juicht de gelijkstelling van den effectus
civilis toe# omdat daardoor hot hooger onder
wijs uit een knellend keurslijf wordt losge
maakt dat het denatureerde. Spr. ontkent
dat de effectus civilis een natuurecht van
den Staat is, en dat de toekenning van den
effectus civilis aan de biizondere universitei
ten niet zoude zijn in het belang van den
Staat. Spr. geeft toe dat het beter was geeu
effectus civilis te hebben maar een Staats
examen, waaraan dat werd verbondon, maar
nu men dit niet wil, is het. billijk den effec
tua civilis te verbinden aan universitair©
graden en getuigschriften, ook van bijzon
dere universiteiten, onder niet te strenge
voorwaarden en zekere waarborgen Dat acht
Spr. iets van zelfsprekend. Noodt zal hij toe
geven dat alleen de openbare universiteiten
voldoende waarborgen geven voor weten
schappelijke ontwikkeling, vrijzinnigheid en
liberale opvatting.
Die zich op dat standpunt plaats, geeft
blijk van enghartighoid en kleinzielighe «I
Verschillend© grieven werden gisteren doel
den heer Van der Vlugt geopperd, die zich
laten resumeeren, dat de bijzondere univ«M
aiteit propaganda maakt, in «me bepaalde
richting. Dbch aangenomen dat dit zoo is,
dan behoeft dit nog geen reden te zijn om
tegen dat ontwerp te stommen. IX' rechtsze
kerheid van de professoren, aldus betoogt
Spr verder, wordt, in dit wetsontwerp vol
doende bevestigd. Eigenlijk acht hij dit nint
eens noodig, doch men wvnscht- «lic bepn
ling, this neemt hij er vrede mee. Do be
strijding van den heer Van der Vlugt gis-
tereu, en ook reeds vroeger, ging uit van
een denkbeeld van het hoogere onderwijs,
dat geheel valseh is. Het hoogere onderwijn
is niet een wetenschappelijk onderzoek, marr
een© wetenschappelijke opleiding. Elke uni
versiteit is in zekeren zin een propaganda
school. In enkele gevallen een propaganda-
scbool naar een vast stelsel, in het ander"
geval eene ztelsellooee propagaudaschool, go
hjk de openbare universiteiten thans zijn
Men moet die universiteiten niet beoorde
len naar enkele personen, maar naar den
algemoencn indnik. Honderd© voorbeelden
zou Spr. kunnen aanhalen om duidelijk te
maken, dat eiko universiteit is een propa
ganda, Do rationeel e lovensbesaliouwing i«
uitgegaan van do Leddscho universiteit; dat
kan niet betwist worden. Spr. geeft toe, dat
zij is geïnfluenceerd door de christelijke le-
vouabeachouwing. Do hoer Van der Vlugt
trachtte ons gisteren gerust to stollen en
aangenaam was het voor Spr. en zijne par
tijgenooten van een profewor aan een open
bare universiteit te hooron, dat zij toch nog
niet zoo dom waren als zij er wol uitzien
(Gelach.) Doch d» heer Van dor Vlugt toon
do geeu juist. inzicht to hebben van den
aard der grievenEigenaardig is het, dat de
Iceuteriug gekomen is toen do liberalen van
allo kanten klop kregen. Voor dien tijd wn.-«
bot liberalisme de meest bevoordeelde sectie
der menschelijko beschaving.
Spr. zet hierna uiteen tic noodzakelijkheid
om bij het onderwijs stolling te nemen. Db
vraag is niet hoe het onderwijs wordt gege
ven, maar welke geest cr heeracht. eti in
welke atmosfeer de studenten worden opge
voed. Elke universiteit behoort we! degelijk
t« zijn een conservatorium van de sohoone
besohavingSBchatten van ons volk. En onder
die «cBatton is de kostbaar*© parel het
geloof. Verder zet Spr. uiteen dat voor de
toekenning van den effectus civilis alleen de
vraag ia of de universiteit voldoende waar
borg biedt voor practisch onderwijs. Of dit
ontwerp ligt in de historische lijn van bet
hooger onderwijs laat Spr. koud. Met. genoe
gen heeft Li- het begroot als een van do vrij
zinnigste maatregel»», welko ooit hit depar
tement van binnenlandsch© zaken heeft ver
laten.
Wat de faculteiten betreft, had Spr. niet
zoo zeer bezwaren tegen het geringe aantal
als wel tegen de niet aanwijzing van be
paalde vakken, die gedoceerd zullen moeten
worden. Niettemin heeft hij zich bij do voor
stellen dei* regecring neergelegd. Het aantal
professoren acht Spr. voldoende, daar hij
in beginsel tegen specialiseering is. Op het
gebied van het hooger onderwijs moet men.
rijns inziens, zooveel mogelijk naar vereeni
ging streven. Den effectus civilis zou hij niet
willen toekennen aan eene vereeniging of
corporatie, maar aan een universiteit die
eenigeu tijd bestaat en de volle verantwoor-
delijkhcad' draagt tegenover liet gezag,
Spr. ontkent ten slotte, dat de mede
werking van particulieren voor bijzondere
leerstoelen aan openbare universiteiten kan
heeteu een finch van de vrijheid van
hooger onderwijs. Niettemin zal Spr gaarne
zijn stem gaven aan dit onderwerp.
De heer Koessingh meent dat waar
d© minister zich zelf minder ingenomen be
toont met. zijn ontwerp, het anderen niet
kwalijk genomen zal worden, wanneer ook
zij hunne mindere ingenomenheid betuigen.
Werd sedert jaren op eene algeheele herzie
ning aangedrongen, de hoop dat het daartoe
zou komen verdween, tpen de inschakelings
commissie benoemd werd. Spr. meent dat
voor eene principieel© herziening alles had
moeten wijken. De partieel© herziening heeft
hem zeer teleurgesteld, en opmerkelijk is
het. dat men bij een ontwerp, samengesteld
door een zoo scherpzinnig man, telkens stuit
op tegenstrijdige bepalingen en struikelblok
ken. Op die struikelblokken wil Spr. wijzen.
Het geven van hooger onderwijs is vrij, maar
voor voldoende inrichting van het bijzonder
hooger onderwijs ontbreken de financieel©
middelen. De best© oplossing zou zijn een
Staatsexamen, ipaar de minister wil dien
weg niet op. Toen rt hef een staatsbelang dat
Cr waarborgen zijn voor voldoende hooger
ouderwijs.
De minister beroept er zich op, dat er
groot© groepen in den lande zijn, die vragen
hetgeen in dit ontwerp wordt voorgesteld.
Maar ia het dan niet eigenaardig, dat geea
enkel adres is ingekomen om die bewering
te staven. De invloed van de universiteit
is reusachtig op het gefieele staats- en volks
leven, en daarom mag het peil van het on
derwijs niet verlaagd, maar moet dit ver
hoogd worden. Dit is een staats- eu volksbe
lang. Voor het lager onderwijs is voldoende
gezorgd, doch gaat men hooger op, dan wor
den de voorwaarden al zwakker on zwakker.
i>pr. zet hierna uiteen dat die voorwaarden
vooral wat het theologische onder
wijs betreft bij dit ontwerp ten
aanzien van het bijzondere onderwijs
nog zwakker worden, daar het toezicht
terzijde wordt gesteld. Do waarborgen die
de Staat moet hebl>©n worden minder en,
voor de theologie althans, niets betcekenend.
Volgons don minister moet do Heilige God
geleerdheid verheven zijn boven het Staats
toezicht. Waar moet dat heen Wil men van
de wetenschap der theologische faculteit iets
weten, «lan wordt do toegang ontzegd. Wel
ken waarborg hoeft men dan voor de waar
de dier faculteit? Het staatstoezicht staat
voor een gosloten deur, on alleen de Hooge-
priesteT mag binnengaan.
In den 'breedte zet Spr. verder uitociii, dat
toezicht onmisbaar is on er betere waarbor
gen noodig rijn. dan dit ontwerp ons geeft
Do hoer Do V issor wen.sekt zijn positie
a's lid der rcchlerrijklo zuiver t© stellen,
alvorens over do zaak zelve te spreken. Spr.
gevoelt zich niet gedrongen, 0111 dit ontwerp
van kart.fi <0 atemtwni. Zijn program laaiü
hom volkomen vrijj. Ailoou lust program der
anti-rev partij wilde vrijmaking van het hoo
ger onderwijs Kr wtis gr©a sprake van een
gtanctenSBhappolijk verlangen naar die vrij
making en bij de stembus-actie van 1901 is
dit dan nok niet gebleken. 8pr. staat dus
geheel vrij tegenover dit ontwerp. Overwe
gend beswaar 'heeft Spr, tegen de uitspraak,
dab het christelijk lxjginsel alle wetensdhaip
béhoerscht Zoor «eker is aHe wetenschap
slechts pftiaen ome naad, geeft, zij slechts juist
heid, doch geen Waar heul eu bloeit do we
tenschap slechts op d<- erkenning van do
immanentie Gods. liet absolute in do wereld.
Zoover alleen erkent Spr. de waarheid van
liet christelijke beginsel in de wetenschap.
Uit christelijke overtuiging kan Spr. dun
ook opkomen voor de openbare universiteit,
die de hechtst© waarborgen geeft, dat de
wetenschap niet. worde verlaagd tot een sa»-
mens tel van kundigheden. Doch dit betec'-
kent niet-, dat Spr. h< -t opneemt- voor dfl
oen of andere rationalistische richting. Ieder
die zijn wetenschappelijk leven doet ontstaan
niet. uit Katholiek of Calvinistisch beginsel,
leeft daarom nog niet uitsluitend uit ratio
nalistisch© of «Yolutiomstisahe beginselen,
gelijk do minister het voorstelt. Leefden uit
dat beginsel Spr.'9 hvrniocstera Brill en De
Jong aan do litterarische faculteit te Utrecht
of prof. G ra tam a t© Groningen? En al wer
den bij benoemingen onder liberaal bestuur
wvl eens mannen over het. hooft?,' "of voorbij
gezien, daaruit mag nog geenszins geconcJu-
d'wrd worden, dat do studenten in «voe rich
ting worden gestuurd Spr ontkent, dat
Staate-uuiveraiteiten een partijstempe! dra
gon. Do Staat kan geen bepaalden geest aan
een© universiteit opdringen. Dat hoeft de
ervaring, ook *11 hot buitenland, reeds ge
leerd. Tegenwoordig leert do student zelf
denken en oartfaelen, wat Spr. hoop geeft
op de overwinning van het christelijk begin
sel. De on-aeademiache vakscholen zullen,
naar Spr. '3 meening. nadeelig werken op de
universiteiten. Zij zullen die bedorven oti er
van maken afzonderlijke bcroepfwcholen. De
«rheiding 1 ussohen d© natuurwetenschappen
en geloof zal er nog door worden versterkt en
zal nog nu r ouder- liuóvcrig maken om livui
zonen in do medicijnen te doen sburieerem
aan eene openbare universiteit, uit vrotw
voor bet ongeloovig cachet, dat de studie
aldaar zou dragen
I>3 heer Troelstra knikt toestemmend
De heer De Visser vervolgende zegt,
dat de universiteit reeds thans niet voldoen
de vrijheid geniet om het onderwijs te rege
len en met dit ontwerp zal liet nog veel
minder worden. Voor de universiteit dient
vrijheid' der faculteit behouden te blijven,
anders komt men tot moeielijkheden. Op
grond van een en ander hoeft. Spr. voorals
nog bezwaar zijn stem aan dit. ontwerp te
geven.
Do heer Troelstra is van ooi-deel, dat
door den minister geeu open kaart- wordt
gespeeld tegenover do aaneeuschaikelings-oom-
missie.
Ter zake van de opportuniteit is door
partij genoot en van Spr. du vraag gesteld
waarom do r«-geering ui et is begonnen met
«ie vrijmaking van het lager onderwijs. Kos
teloos lager onderwijs van alle kinderen dea
volks acht Spr. van grooter belang dan het
ontwerp, dat uu aan de orde is. Uit de a.-r.
pers hoeft hij kunnen vernemen, dat het hoo
ger onderwijs voorging, omdat ten aanzien
van dat onderwijs mevr eenheid van inzich
ten bestond. Wanneer hij dat ontwbrp echter
zoo voor zich riet. dan is die eenheid nog
verre te zoeken. Er ontbreekt alle logica, in
en bet hinkt op tw«je gedachten- waarbij
niettemin duidelijk het streven zichtbaar is
om de bij^Kvndere universiteiten te steunen
<n to bevoorrechten. Eigenaardig is daarbij,
dat de niklaster het beginsel, dot hij| gebruikt
om de bijzondere universiteiten te helpen,
keert tegen de openbare universiteit. Dat.
rijn wij van dezen minister niet gewend.
Zulk een totaal gebrek aan logica treft. Er
wordt in do stukken beweerd, dat dit wets
ontwerp moet worden aangenomen, omdat er
zulk een aandrang is 0111 den weg op te gaan
dien de minister voorstelt. Spr. betwijfelt
het, dat zulk een broed! deel des volks daarop
aandringt?. D'e volkstelling heeft gedeerd, d!at
slechts 8 tot de gereformeerde kerk be-
hooren. Spr. vreest dat de minister bij zijne
berekening ©enigszins vervalt in de tactiek
van het Ccinité van Verweer. (Gelach). Men
heeft slechts met- een klein clubje te doen.
Do katholieken rijn allerminst warm voor oen
bijzondere faculteitwel voor bijzondere leer
stoelen. Daarover echter later. En welk
principieel verschil vau inzicht er beslaat
t imcheu de christelijk- liislorisclim e.n de mi
nister, hoorden wij zooeven uit. do uitnemen
de redevoering van don heer IX' Visser. Hoe
<1 heer Lohniau over do Wijn Universiteit
dei)kt, bobben wc. kunnen leren in de He
raut van 5 December 1899, waarin een vier
tal grieven tegen die universiteit ontwik
keld worden.
Sj r. herhaalt dus zijne verbazing, dat dez.»
minister met een zoo onlogisch ontwerp hoeft
kunnen konnen. De minister is er zelfs niet
over voldaan, en waarom niet. Het geeft
toch meer dan zijne partij eisclit. Waarom
is <le minister cr «la.11 niet mede ingenomen
Omdat hij zich verplicht- heeft gezien cuu
iets tegenstrijdigs te geven om deze politieke
tading binnen te krijgou.
Na d©re inleiding gaat Spr. zijn stand
punt en «lat vau zijne partijgenoot oa uiteen-
zetten.
Het. hooger oiuUwwijs beschouwende a.ls
vakopleiding, betoogt Spr. dat liet, van. uJgv
meen belang is. dus ook voor de arbeiders,
«lat dit zoo goed mogelijk zij Voor «lo ar
bcbh-irkln-ïs© is het luxigar «»u«U;i wijs, enluhi
groot© ititzrOuleringen daargelpt/oa, niet be
reikbaar eu «li© de quaestie openbaar of bij
zonder universitair hooger n«lorwijs laai
ha.ir vrij koud. Van grooter belang voor do
arlx.id. rak la.-.*© is het karakter van «lo uni
versiteit als instituut vau wetcnsohia.p. Het
verbaasde Spr., dat do hear Van Tdsiugu
deze quaestie zoo g« lucel op den. achtergrond
drong, tterwijl de Nedcrlaiidter" (rijn partij
orgaan), juist niet zoo lioht over deze quaes
tiu «lenkt Daarin werdt. betoogt, dat «I©
hoofdz;u«k is Wot 911 s c 1» a p. Goed lioogcr
onderwija n van groot belang voor den ar
l.v.idw. en daarom is liet voor hem van gw.t
lielang «lat. «lil onderwijl niet verminkt
wvïi'tk-.. Mei, «3«" «qvcnlm-r u.iiivwsiteitten is
Spr, in zoovel* ingcinoraen.. «lat. zij- althans
1 iH. zijn .gt'vangani son met h«s»ge. muren,
«li© afsluiten vau li. I lcwcu. Hij komt er
t<-go.n op, dat drilscholen in theologie niet.
Staatsgeld zullen wwdon bekostigd, dril-
.H-liolen slechts door «.eu klein de©! «h-s volk»
bezocht-, door oen «h «d «hit, t li aim «Ie meor-
«lorlu-.id heeft, en !o«*ht« tijdelijk d«- cerate
viool spoelt tengevolge van de vemiffing dei*
tegenpart ij).
Spr. komt er tegen op, dat de minister
aan andereu zijn«> opvatting wil opdringen
omtrent hetgeen wetenschap is. Hij komt. er
tegen op om jonge mannen, welke zekere
beginselen belijden, <*p te sluiten binnen engo
muren en dit van staatswege te sanctionnee-
ïen. Uit v. rig k.unt Spr. er togen op.
dat Het gol«x>f n m de w< tenschap «len
wqg -/„tl vooraclrrijvon met uitsluiting van
onderzoek. Ten slotte saliotrt. Spr. de bijzon
«hre uaiivoraiteiton, als theologische en voor
al politieke prapagandascholeii tegen de so
«ii;ilistenEindelijk verklaart Opr. dat «lo
socialisten t© vinden zijn voor het verleenen
vau den effectus civilis na staatsexamen,
doch v.:«h verzetten om dien te verleenen
aan vrij<- univiarsiteiten. zonder voldoende
waarborgen Van bijzondere l«?er9toelen zijn
de socialisten groote vcxiratanders.
II«den 11 uur voortzetting.
Berichten.
Do Staatscourant va nVrijdag 19
Februari 1901 lev.it het volgende Koninklij
ke besluit
benoemd tot rijksarchitect voor do monu
menten van geschiedenis en kunst A. Mul
der te 's Gravenhage, thans opziehter-teekr
naar ten behoeve van bewaring van en het
toezicht op de gedenkteekenen van Vader
landscbo geschiedenis en kunst.
H. M. «Ie Koningin vereenigde gisteren
aan tafelbaron van Tuyll van Serooekor-
k«m, adjudant van H. M. en mevrouw; HL
W. baron van Pallandt van Neerrijnen en
mevrouw; jhr. mr. W. F. Roëll uit Amster
dam.
H. M. de Koningin en Z. K. H. do
Prim-, dor Nederlanden zullen morgen mum*
Frankfort on König v rtrekken. t<r bijw»
niiig van «Ion deep van den zoon van Z. II. «Ion
Erfprins van Er ba ohSchoenberg «-n van Ha
rte irooghcad de Erfprinses van BrhnrJi
Schoenberg, Prin'-es van Waldeck en Pv-rmont
bij die d«x>pplerhtighei«l zullen nare Majes-
CeTt en Zijne Koninklijke Hoogheid als peet
van den jeugdigen Prins optiedon. H. M. da
Koningin en Z. K. H. de Prins der Nederlan
den zullen vergezeld wordeu door Freu
le Juckema van Burmania barones Ren-
gers, hofdame van H. M. de Koningin;
den kolonel E. Baron van Tuyll van Seroos-
terken, adjudant van H. M. do Koningin
mr. vvGraaf van Bylandt, kamerheer van
H. M. de Koningin en referendaris bij heb
kabinet der Koningin en den luitenant ter
zea der le klasse Jhr. Hooft Graafland, ad
judant van Z. K. H. den Prins der Neder
landen.
vUit Londen wordt gemeldKoningin
Emma, vergezeld' van een hofdame in bui
tengewonen dienst-, arriveerde gisteren mid
dag te 1.30 in Exeter cai begaf zich naar een
hotel, tot het gebruiken van de lunch.
Z. K. H. de Prins was gisteren avond,
na de vergadering van de vereeniging voor
de Krijgswetenschap te 3 Gravenhage te>
hebben -bijgewoond, op de soiree bij den
Duatschen gezant.
E«n plan van de Koninklijke familie om
reeds in het "begin van April weer op het
Loo verblijf te gaan houden, bestaat nog niet.
De terugkeer naar het L«x> zal afhangen
van de voltooiing der verbouwing, die thans
in het Paleis onderhanden is.
Allo gezanten bij ons hof en tevens
in Luxemburg geacerediteerd (alzoo niet die
van Frankrijk, België en Duitschland, die
afzonderlijke vertegenwoordigers hebben aan
het Luxemburgsche hof) zijn tot bijwoning
dei' feestelijkheden, door den groothertog
Dinsdag en Woensdag a.s. te geven, uitge-
noodigd. Maandag zullen de gezanten, die
hieraan deelnemen, vertrekken, ómi Donder
dag in de Residentie terug te koeren.
De minister van buitenlandsche zaken
en de Oostenrijksche gezant te 's Gravenhage
gaven gisteren diplomatieke diners.
De uitspraak in het Venezuelaansche
geschil is definitief bepaald op 22 Februari,
'a morgens 11 uur.
In het hotel dee Inden te 's Gravenhage
is aangekomen baron Van, Wel «leren Ren-
gers, geza-ntscliapsraad te Parijs.
,Voor den poöt van minister-resident
to Bucarest wordt, ook genoemd baron van
Welderon Rengers, gezantschapsraad te Pa-
"j0
Bij rijn komst in de vergaderzaal dor
Tweede Kamer, werd do heer F. IJeftinck
gisteren ochtend deur de leden van velschil
lende politieke richting geluk gowensehtmet
zijn 2ö-jarig jubileum als lid van tic Tweed©
Kamer. Eenige leden hadden op «1<* plaats
vaai «Ion jubilaris ecu tuiltje boscliviooltjes
mot hun naamkaartjes uedcargdegd.
Doov een comité, gevormd uit ver-
schilleud© kringen van Haarlems ingezete
nen, werd gisterenavond' a-an «len heer F-
■Lieftinck, tor gelegenheid van zijn 25-jarig
jubileum als Kamerlul, een «Hneo* aaaigebo-
dwi. Do f«'estviering «Iroeg ©en intiem ka
rakter.
In fttrijd met het bericht van het Cen
trum wordt uit ELst. aan sommige, bladen
gemeUl. «lat «le lieer mr. A J. M J. baron
vau Wijn-I>eirgeu te Arnhem de hem van
R. K. zijde aangeboden candidatnur voor de
Tweede Kamer in liet hoofd kiesdistrict Eist
aanvaart! heeft.
I)<« Tijd weet inmiddels mede te doelen,
«lat Hoor velen in het district voordo Kamer-
vacature Van W-h*k wordt- genoemd mr. F.
J. A M Reekers, lid der Eerste, oud-lid der
Tweede Kamer. «Ii«.- ook in 1901 in de kies-
vereeniging tal van stemmen op zich ver
eenigde
D© heer P. R. J. Fetrf, lid vam «ie
Tweed© Kamer «lor Staten-Geoeraal en lid:
van (XxlojKuitecirde Staten van Ntxird-Hol
land. is «dort gcniimen. tijd «>pgesteld Zijn
toeslaiul is zeer ernstig geweest, «ioch «ie
patiënt is thans aan de betere hand. De
het-r Ferf is vouwt 1 zó«"> zwak. «lat iict nog
gta'uiim-n tijd zal duren voor hij zijne werk
zaamheden zal kunnen hervatten.
O. II Cl.
Ontslagen wegens v a 1 s c h e
aanklacht. Da gemeenteraad van VIaar-
dingen heeft den gemeente-ontvanger, de
heer IJ. Schuitmaker, wegens valsche aan
klacht tegen den burgemeester, met alge-
meene stemmen ontslagen, en tevens een mo
tie van vertrouwen in den burgemeester xigs-
genomen De gemeente-ontvanger had in
sommige couranten een bericht laten opne
men waarin werd medegedeeld, dat de justi
tie te Rotterdam eene instructie- had geopend
tegen den heer R. A. Verploegh Chassé, bur-
meester van Vlaardingen, wegens knoeierijen
in de gemeente-administratie, waardoor h«fc
rijk benadeeld zou zijn.
Ten behoeve van het woonhuis van tien
burgeme<Nster was n.l. een fraai ijzeren hek
geleverd, waarvan de uitgaaf was gebracht
t©n laste van een nieuwe school. Van die uit
gaaf was 25 percent door het Rijk vergoed,
zoodat een valsche declaratie moest zijn inge
diend.
Het woonhuis van den burgemeester is ech
ter het eigendom der gemeente en oorspron
kelijk voor het schoolgebouw bestemd hek
werd met goedvinden van den geraeentraad
•eplaatst voor het huis van den burgemees
ter, terwijl het voor dit hui9 bestemde hek
voor het schoolgebouw werd geplaatst.
De gemetmteraad van Dodewaard heeft,
naar aanleiding van een verzoek van deH
Jcerkoraad der Ned. herv. gemeente, in be
ginsel besloten de kermis af te schaffen.
Ten opzichte van het korps officieren
der Kon. Ned. Marine-Reserve is bepaald,
dat de luitenants ter zee le en 2e kl. en de
adelborsten le k1 gelijkgesteld zijn in rang
met de officieren «Ier Kon Ned. Zeemacht
van gelijkluidenden rang; terwijl buitenge
wone adelborsten den laagsten rang van offi
cier bekloeden.
Matrozen en torpodisten behoeven voor
het aangaan van een huwelijk geene toe
stemming van den minister van marine.
Ingelijfden bij «le militie te land Ut
volledig© oefening, «lie onderwijf) in de ge-
nee©- of! heelkunde hebben) genoten, liulp-
apotliekers en apothekers-bedienden, worden
bij een van de negen gewone regimenten in
fanterie ingedeeld, ten einde te bekwamer
tijde in aanmerking te kunnen worden ge
bracht voor een plaatsing bij een der com
pagnieën- hospitaal-soldaten.
Te Arnhem is in den ouderdom va.11
83 jaar overleden de heer mr D. G. Korten-
bout van der Sluije, oud vioe-president van
het. gerechtshof.
Te Dieren is overleden de heer C. L.
van Woel deren, die 1 Januari de betrekking
van directeur der Maatschappij ,,Zeeland"
beeft neergelegd, na gedurende 26 jaren als
zoodanig werkzaam te zijn geweest.
Dj overledene, die 22 Juli 1839 te Rhetieu
werd geboren, bereikte dus den leeftijd van
64 jaren. Aanvankelijk voor den manne-
dionst opgei leid bereikte hij daarin «len
rang van luitenant en werd in 1876 benoemd
tot «lirecteur van „de Zeeland", in welke be
trokking bij zeer vee-I in het belang va.11 die
maatschappij heeft, gedaan
D© nieuwe Vrijzinnige kiesvereeniging
,/s Gravenhage" heeft, onder voorzitterschap
van mr. n. Goeman Borgesius, te 'a Gra
venhage, een bijeenkomst gehouden, hoofd
zakelijk gewijd aan de behandeling van het
kiesrechtrapport der Liberale Unie.
Vooraf ging de verkiezing van twee leden
van het hoofdbestuur, als lioetlanig werden
gekozen de heeren mr. J. D. Verbroek on
J. L. van der Toorn, lid van den Gemeente
raad, 11a herstemming met den lieer J. C. Jan
sen, lid van den Gemeenteraad, oud-minister
van marine.
Hierna werd de behandel ing van het leien-
recht-rapport ingeleid door mr. J. H. Patijn,
lid van de commissie van samenstelling van
dat rapport.
Hot Kamerlid mr. P Rink gaf de tech
nische uitlegging van het evenredig kies
recht. dat door zijn billijkheid zich-zelf aan-
be.veelt.
Vóór het debat merkte da voonzdtter op,
dat men dezen avond geen principieele be
slissing had te nemen, aangezien het hoofd
bestuur der Unie voorloopig alleen vraagt
adviezen der bij haar aangesloten vereeni-
gingen, om; later met een uitgewerkt voorstel
te komen, dat dan weer in een algemeene
vergadering der Liberale Unie in behande
ling zal worden gebracht. Daarom was, het
hoofdbestuur van meening om tot grondslag
van liet debat te doen strekken de volgende
conclusies: de leden-vergadering van de nieu
we Vrijirinnige Kiesvereeniging ,,'s Graven
hage" van oordeel: lo. «lal. Grondwetsher
ziening wenschelijk is, om te komen tot een
andere regeling van het kiesrecht en wijzt)
van verkiezing voor de Tweede Kamer, als
mede tot ander© samenstelling der Eerste
Kamer2e. dat het censusstelsel voor de
Tweede Kamer, behoort te worden ver
vangen door het. stelsel, waarbij alleen
diegenen van de stembus worden ge
weerd, die aan eene d«xir de wet aangegeven
reden van het kiesrecht worden uitgesloten
3e dat ook bij behoud van verkiezing voor
de Eerste Kamer het kiesrecht belangrijk
behoort t© worden uitgebreid4e. «lat het
stelsel evenredige vertgenwoordrging tie voor
keur verdient boven het stelsel der absolute
meerderheid, machtigt het bestuur der Kies
vereeniging iu bovenbedoelden geest aan liet
hoofdbestuur der Libera'© Unie te schrijven.
Bij het debat bleek. dat. men aan do eefste
concluae niet de beteeken isurgentie van
Grondwetsherziening wenscht.e te zien toege
kend. Alleen aansturing op bot kiesrecht,
los van den census, nuxït als beginsel worden
uitgesproken. De voorzitter wees er op, dat
de urgentie-quaest.ie niet aan de orde was.
Na eenig debat werden de drie eerste con
clusies goedgekeurd en de vierde conclusie,
met slechts één stem tegen, eveneens goedge
keurd.
Over de urgentie zou mr. Borgesius thans
niet spreken, maar dit wild© hij tocli als zijn
persoonlijke meeijing uitspreken, «lat hij
zich bezwaorlijlk kan voorstelïen. dat alt
men omtrent- het kiesrecht vraagstuk in de
Liberale Unie tot eenstemmigheid zal zijn
gekomen, men daarvan bij dc verkiezingen
van 1905 niets zou merken, en dat onderwerp
eenvoudig niet op het program zou komen.
Maandag 29 Februari a.s. herdenkt.
<1<? Koninklijke Vereeniging van gepen», on
derofficieren en minderen van bot. Neder-
landschc leger (onderstand aan gepension-
neerden v«Jór de wet van 1877) iu een bui
tengewone algemeen© vergadering te 's Gra
venhage, waarbij Z K. H. de Prins «Ier No
der landen zal tegenwoordig zijn, haar 25-jarig
bestaan.
De ecre-voorzitter, luit-ganeraal A. Kool,
zal deze vergadering openen, waarin na een
overzicht van hot. ontstaan en de ontwikke
ling «Ier vereeniging door den algemeenen
voorzitter, «len heer L. Zeiler, de oud-kapi
tein R. II. Drossen, lid van verdienste ea
omUv-woorritter der afd. 's Gravenhage, «ia
feeutrede zal houden. Daarna zullen leden
van verdienste worden benoemd.
In eene óp 22 Februari a.s. te 's Gra
venhage te houden vergadering der Haag-
sche afdeeling van den Algemeenen Bond
„Vrede door Recht", zal de heer E. Kemp©
de wensch el ijk beid- béfcoogon van wijriging
van de art! 58 en 59 der Grondwet in dien
zin, dat ge«m oorlog zal mogen worden ver*
klaar»! of vrede gesleten door de regeering,
zonder voorafgaande toestemming «Ier Sta-
ten-Gcneraal.
Dr. S. Baart «le la Faille, lid van hcB
hoofdbestuur, zal een kort overzicht gaven
van ontstaan en groei der vredesbeweging.
'II e ij e.r mans' Bloeimaand
wordt, volgens het Vad., in het volgcml sei
zoen te Berlijn vertoond. De auteur heeft
zich thans voor geruiraen tijd te Borliji
gevestigd.
De H a a g sc h o t r a m qu aest i e.
Melding makende van het, ook in ander©
Haagsche bladen voorkomende, bericht, «lat
tusschen de Tram commissie uit den gemeen
teraad en «le Haagscho Tramwcgmaatstiliappij
volkomen overeenstemming is bereikt, voegt
De Avondpost er aan toe, <iat er een uniform-
tarief komt van cent voor alle lijsion. met
ove rstapk aart jes.
