Uit den omtrek.
STADSNIEUWS.
Ook uit audere plaatsen zijn vershillende
firma's als lid voorgedragen.
Do Nieii ,ve Xederlandsche Opera is
failliet' verklaard.
Ned er 1. Opera. Er is alweer een
combinatie gevormd, naaa* men aan het N.
v N. verzekert ,voor de exploitatie van een
Nederlandsdhe Opera in het- volgende speel
seizoen.
De heer Willem Hutschenruyter zou direc
teur worden, en de heer J. A. Kwast eerste
■dirigent, en als airtisten worden alvast ge
noemd mevr. EngelenSewing, de heeren
Van Duinen, de Vos, Cauveren, enz.
Of de ton, noodig voor het drijvem der
onderneming reeds bijeen is, kon men niet
zeggen-
Als een eigenaardige bij
zonderheid wordt medegedeeld, dat 1
Mei a.s. de familie Carré gedurende 50 jaar
den oircus van dien naam exploiteert.
Te Ginneken en Teteringen is men be
gonnen met den aanleg van eene Ozon-drink-
waterleidiug.
Het landgoed „K inderbosc h"
te Boxtel is, naar de N. R. Ct. op verzoek
mededeelt, niet aangekocht ten behoeve
van uitgeweken Fransche orde-geestelijken,
maar door een particulier, die het zelf gaat
cxploiteeren.
Men schrijft aidt 's Gravenhage
Na maanden lang onderhandelen tusschen
do vereeniging voor den Effectenhandel te
Amsterdam en de Provinciale Vereeniging
van effectenhandelaren, om eene vriendschap
pelijke regeling te treffen, uitgaande van het
denkbeeld, dat Amsterdam en Provincie over
en weer elkanders tarief behooren te eerbie
digen, is gebleken, dat men ten beurze te
Amsterdam niet genegen is eenige verplich
ting tegenover de Provincie in dit opzicht
aan te gaan. Waar voorts in den laatsten tijd
Amsterdamsche huizen wel filialen in de
Provincie vestigen maar Provinciale huizen,
die naar Amsterdam willen kometi, van de
beurs aldaar, worden geweerd, doet men
thans in de Provincie moeite zich zooveel
mogelijk van Amsterdam los te maken en
t racht men zich meer en meer van de Rotter-
damsche beau's te bedienen. Eenige firma's
hebben een groep gevormd om te geraken tot
een beuns te 's Gravenhage, welk plan onder
de gegeven omstandigheden veel kans op sla
gen heeft.
Onder de vleesch houwers te Rotterdam
circuleert een adres aan de Tweede Kamer,
waarin zij hun bezwaren kenbaar maken
tegen het benaderen van slachtvee, zcoals
dat tegenwoordig plaats heeft. De commie
zen kunnen zonder eenige risico benaderen,
omdat bij verlies dit door den Staat vergoed
wordt, terwijl eventueele winst hun ten
goede komt. Zij verlangen Rijksambtenaren,
die het te slachten vee schatten om dan vol
gens die schatting de belasting te betalen.
Uit de diamantindustrie.
De „Sophia"', een der grootste diamantslij
perijen te Amsterdam, waar tot dusver met
één ploeg (een dagploeg) gewerkt werd, zal
vanaf Zaterdag 30 April ook voor een tweede
ploeg werklieden worden open gesteld, waar
door ongeveer 400 man meer aan den arbeid
gaan.
Voor den Hoogen Raad werd door mr.
L. W. van Gigch, advocaat te Amsterdam,
gepleit in de zaak van een koopman, door
het Amsterdamsche gerechtshof, bij verstek
veroordeeld tot 8 dagen gevangenisstraf, wel
ke straf werd gewijzigd in veroordeeling tot
f 400 boete, wegens beleediging van een amb
tenaar gedurende de rechtmatige uitoefening
zijner bediening bij gelegenheid van eene
bekeuring wegens te snel rijden met een
automobiel onder Zandvoort. Pleiter betwist
te uitvoerig dat de bij die gelegenheid gebe
zigde woorden beleedigend waren en conclu
deerde ten slotte dat eene boete van f 5 of
f 10 ruim voldoende was, indien aangenomen
werd, dat hier beleedigd was.
Een oneerlijk kerkvoogd. Het
gerechtshof te Leeuwarden heeft het vonnis
bevestigd van de rechtbank te Heerenveen,
waarbij Jan K., oud 67 jaar, landbouwer te
Noordwolde, vroeger administreer end kerk
voogd aldaar, wegens valschheid in geschrifte,
in die hoedanigheid vijf malen gepleegd, is
veroordeeld tot 6 weken gevangenisstraf, met
vrijspraak van de beschuldiging van verduis
tering van gelden.
Voor het gerechtshof te 's Gravenhage
word krachtens verwijzing voor de
tweede "maal door den Hoogen Raad de
vraag behandeld of de bestuurder van een
automobiel de Rijkswegen mag berijden, iu
dien hij niet zelf vergunning heeft van den
Minister van Waterstaat om met de auto
mobiel te rijden, doch slechts de eigenaar
van dit voertuig zoodanige vergunning bezit
Het gold een Amsterdamsoh automobiel
hersteller, die zonder zelf vergunning te heb
ben met een door hem herstelde automobiel
had gereden en zich nu beriep op de vergun
ning ban den eigenaar.
Vier getuigen werden in deze zaak gehoord.
Het bleek dat vele heeren, die zelf niet
kunnen rijiden met de automobiel, waarvoor
zij vergunning hebben, dit aan den chauffeur
overlaten.
Een ambtenaar van 's Rijks Waterstaat te
Haarlem verklaarde, dat z. i. in zijn instruc
tie omtrent het onderzoek der automobielen
niets voorkomt, aaruit kan blijken dat ook
de vaardigheid van den eigenaar een factor
voor het verleenen der vergunning kan zijn
Advocaat-generaal Reitsma kon tot geen
andere conclusie komen, dan dat de vergun
ning niet los te maken is van de persoonlijke
vaardigheid van dengeen, die de automobiel
bestuurt.
Van oordeel dat beklaagde er niet in ge
slaagd is zijn bevoegdheid tot het besturen
aan te toonen, ondanks de intrekking zijner
vergunning, vorderde Z.E.A. veroordeeling
van bckl. tot f 5 boete of 2 dagen hechtenis
Uitspraak 5 Mei a. s-
Verzuimde aangifte en on
ware voorstelling van een onge
val. De reentbauk te Zwolle heeft G. J. K.
aldaar veroordeelu. tot 8 dagen gevangenis
straf, omdat hij als werkgever geen aangifte
deel aan do administratie der posterijen van
een ongeval dat een in zijn dienst zijaden
knecht overkwam, terwijl hij', met het ken
nelijk doel om de zaak voor de Rijksverzeke
ringsbank onbekend te doen blijven, den
geneesheer, die den knecht behandelde, een
valsche voorstelling gaf van de oorzaak van
het ongeval.
Hazardspel. Door de Rijkspolitie
to Heeren veen is procesverbaal opgemaakt
tegen iemand uit Groningen, die op de ker
mis te Oudeschoot, gelegenheid gaf tot ha
zardspel. Er werd gewerkt met een tolletje en
een pakje zeildoek, waarop de cijfers van 1
tot 6. Kwamen na draaiing van het tol
letje de cijfers overeen, dan was het ge
wonnen.
Het spel is in beslag genomen.
Beleediging. De rechtbank te
Zwolle heeft den candidaat-notaris B. M. te
Dedemsvaart, ter zake dat hij in een verga
dering van de afdeeling „Schuttevaer" al
daar den heer B. Berends Bz. zou hebben
beleedigd door hem toe te voegen dat hij
een oneerlijk man was, veroordeeld tot f 25
boete, subs. 7 dagen hechtenis.
Een sluwe oplichter Men
meldt uit Haarlem aan de N. R. Ct.
Door den rechtercommissaris van de recht
bank, is in 'de strafgevangenis geinstrueerd,
de zaaJc van zekeren Feifer, die kans zag de
vorige week den juwelier Dtriessen voor een
gouden dameshorloge op te lichten.
Dit zou niets merkwaardig zijn, als die
zelfde F. zich niet had schuldig gemaakt
aan andere zaken, die nu ook gebleken zijn.
Hij logeerde onder den naam van dr.
Schroder dagen lang in het vegetariërshotel,
zonder iets bij zich. Geen kleederen, zelfs
geen kam, doordat zijn vrouw, een Indische,
die, zooals de directrice wel zou weten, nog
al laks zijn, bij hem zou komen en zij de
koffers ij zich had.
In tusschen nam de dokter het er goed van,
sprak met groote ingenomenheid over het
vegetarisme, vertelde noe dat ook Indië,
waar hij geeneesheer was, veel aanhangers
vond, ja hield zelfs voor het bestuur van
het hotel een lezing over de toestanden en
de voeding in Indië.
Het viel wel op dat. dokter nooit 's avonds
zijn schoenen buiten de deur zette nu
blijkt, dat hij dit niet deed omdat de zolen
gaten vertoonde als een vuist zoo groot
en ook dat zijn linnen er ontoonbaar ging
uitzien, doch die Indische vrouw en dan,
dokter keerde altijd per rijtuig huiswaarts,
en op een dag liet hij zich zelfs per rijtuig
van het hotel halen, zoodat de directrice er
geen kwaad in zag hem f 22 te geven toen
zij hem geen briefje kon wisselen van f 201,
dat hij wel uit zijn zak wilde halen, doch
daarin wijselijk liet zitten.
Juist dien dag werd dokter voor de op
lichting aan het station aangehouden en ont
popte hij zich bij de politie als den boekbin
der Feifer, die liever hier blijft dan naar
üuitschland terug te gaan.
Als een staaltje van verre
gaande brutaliteit meldt men uit
De Kri.m (Ov.) aam de Zw. Ct.
Bij een boer in deze gemeente komt iemand
binnen, die zich voorstelt als de rijksveld
wachter Ter S. uit De Krim in politiek. Hij
heeft bericht ontvangen, dat zekere B., die-
door de politie wordt gezocht, zdoh hier in
de buua-t ophoudt. Maaa- hij heeft honger,
en vraagt om eten. De boerin haast zich en
zet koffie, brood en eieren op, waaraan de
pseudorijksvc Id. wachter zichi flink te goed
doet. Daar gaat iemand voorbij. „Ha," roept
de gast, „daar gaat hijHijl springt op aegt
tot den boer: „Kom morgen maar even bij
mij aan huis, dan zal ik je betalen je
weet wel waar ik woon'" Meteen verwijdert
hij zich.
Toen de boer zich den anderen dag bij den
rijksveldwachter Ter S. vervoegde om zijn
geld. ontdekte hij dat hij bedrogen waa.
Door den trein gedood. Giste
renmorgen is te Sandpoort de overwegwachter
V. B. door den eersten trein van Uitgeest
overreden en gedood. De man laat een vrouw
en vier kinderen achter.
Weer iemand door den trein
gedood. Een reiziger deel mede, dat
door den D.-trein, die om half vijf uit Am
sterdam vertrekt, gisterenmiddag even, voorbij
het station Maarssen, een man. vermoedelijk
van een der steenovens aldaar, is overreden.
Hoofd en beeuen werden hem van den romp
gescheiden, zoodat de ongelukkige onmiddel
lijk een lijk was.
Aangereden. Op het stationster-
rein te Den Haag is gisterenmorgen ongeveer
twaalf uur een werkman van de firma K.
aldaar, aangereaen, waardoor hij aan een
zijner armen ernstige verwondingen bekwam
Wel wat o ngé 1 oo f e 1 ijk. Volgens
De Echo had de echtgenoot» van een koop
vaardijkapitein te Amsterdam, die de gevaar
lijke gewoonte had naalden in den mond te
nemen, voor ongeveer zes maanden het onge
luk, een naald in te' slikken.
Dezer dagen ontwaarde zij een gezwel on
der den linkerarm, en na geneeskundig on
derzoek bleek ter plaatse een naald te zit
ten, die, volgens don geneesheer, dezelfde
moet zijn, die zij indertijd ingeslikt had.
Avonturen vau een Kaffer-
jongen. Tijdens den oorlog in Zuid-Afrika
werd een kaffer, die eajai meester trouw was ge
bleven, in een gevecht gedood. Zijn tweo
zoontjes en een dochtertje met de moeder
werden in een concentratiekamp opgesloten,
waar do moeder en het meisje stierven, ter
wijl de oudste jongen wist te ontvluchten.
De jongste werd aangenomen door een IIol-
landsche familie, die hem menam naar Ne
derland, doch die hem, om welke reden is
niet na te gaan, te Haarlem aan zijn lot
overliet.
De jongen zwierf t-oen rond, ging naar
Zandvoort cn smeekte daar de visschers hem
aan boord te nemen. Deze deden dit, gaven
hem later over aan do bemanning van een
steamtrawler en toen deze voor een dag of
tien te IJmuiden binnenviel en met den
knaap aan wal kwam, ontfermde zich de café
houder Dekker over den knaap cn zal deze
hem nu als rijn kind aannemen.
De jongen weet niet hoe oud hij is,
men gist een jaar of tien kent alleen zijn
voornaam, is goed bij de pinken en spreekt
vrij aardig Nederlandsch. Hij is nu op school
bij den heer van der Hoeven en vindt het
thans hier niet onaardig, nu hij weer bij
goede menschen is. Als hij op straat komt
heeft hij dadelijk de heele straatjeugd bij
zich. doch dit schijnt hem niet te hind;'en.
N. R. Ct.
School- en Kerknieuws.
l)e Staatscommissie. I elast met liet afne
men van het examen bedoeld bij art. 11 der wet
op het notarisambt, zal hare -ttingen houden
in het voormalig gebouw van de arrondisse
ment-s-rechtbank. aan den Korten Vijverberg no
3 to 's-Gravenhage op Vrijdag 1 Juli e. k. en
vol"ende dagen.
Hun die wenschen tot het examen te worden
toegelatenwordt herinnerddat zij zich ten
minste veertien dagen vóór den aanvang daarvan
schriftelijk moeten aanmelden bij den voorzitter
der commissie (te 's-Gravenhage, Jan van >Tus-
saustraat no. 45), met opgaat of zij zich aan het
geheele examen, dan wel slechts aan één of
meer gedeelten wenschen te onderwerpen en on
der overlegging van hunne geboorte-akte. Zij
die in een voorgaand jaar in een voorafgaan
gedeelte slaagden, behooren het daarvan uitge
reikte getuigschrift over te leggen.
De verzoekschriften moeten op zegel gesteld
zijn. Van de ontvangst, zal aan de belanghebben
den vóór den aanvang der zittingen worden ken
nis gegeven.
Voor het middelbaar onderwijs in Neder
land sch-Indió wordt gevraagd een leeraar, be
voegd tot het geven van onderwijs in de Engel-
sche taal en letterkunde aan eene hoogere bur-
gers-'hool met vjf-jarigen cursus, in het bezit,
der hoofdakte en zoo mogelijk van de lagere
akte van Duitscho taal, die zoo mogelijk in Juni
aanstaande naar Indiè kan vertrekken.
Voor verdere bijzonderheden zie men de 8t.-
Ot. no. 92.
Een standbeeld voor Stadhouder
Prins Willem III.
a.Voor de provincie Utrecht is opge
richt een Provinciaal Comité tot oprichting
van een standbeeld voor Stadhouder Prins
Willem ni. Hierin hebben zitting genomen
de hoeren
A. baron Schimmelpenninok van der Oye
van de Poll en Nijenbeek, Commissaris der
Koningin in de provincie Utrecht, Eere-voor-
zitter.
Dr. B. Reiger, burgemeester der gemeente
Utrecht, voorzitter.
Jlir. mr. J. E. Huydecoper van Maarsse-
veen en Nigtevecht, lid van het College van
Gedeputeerde Staten van Utrecht te Utrecht,
onder-voorzitter
H. F. Kol van Ouwerkerk, bankier, te
Utrecht, penningmeester.
Mr. U. H. van Notten. commies ter Pro
vinciale griffie, te Utrecht, secretaris.
Jhr. inr. H. M. J. van Asch van Wijck,
lid van de Eerste Kamer der Staten-Gene-
raal, te Utrecht.
Jhr. J. W. A. Barchman Wuytiers, bur
gemeester van Amersfoort.
Jhr. mr K. A. Godin de Beaufort, lid van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal, Dijk
graaf van den Lekdijik uenedendams en van
den IJsseldam, te Maarsbergen.
Jhr. mr. D'. de Blocq van Haersma de
With, voorzitter van de Utrechtsche Provin
ciale Vereeniging van Burgemeesters cn Ge-
meentet-aecretarissen, burgemeester van De
Bilt.
Jlhr. H. P. C. Bosch van D'rakesbein van
Nieuiw-Amelisweerd, lid van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal, Dijkgraaf van den
Lekdijk Bovendams, te Nieuw-Amelisweerd,
bij Vechten.
Dr H. P. Kapteyn, buitengewoon lid van
den Centralen Gezondheidsraad, te Abcoude.
C. J. Kneppelhout van Sterkenburg, voor
zitter van het Genootschap voor Landbouw
en Kruidkunde, te Driebergen.
S. I. Cam'bier van Rooten, burgemeester
van Maarssen en Maarsseveen,
A. J. Nijland, districts-schoolopziener te
Utrecht.
G. J. Roghair. lid der Provinciale Staten
van Utrecht, te Rhenen.
Jhr. G. J. A. Schimmelpenninok, burge
meester van Rhenen.
Dr. C. H. H. Spronck, Rector-magnificus
van do Rijks-universiteit, te Utrecht.
J. de Waal, kolonel-commandant van het
le regiment veld-artillerie. te Utrecht.
Barneveld. Donderdag waren hier niet
minder dan 300.000 eieren ter markt aan
gevoerd. die tegen 3 a 3i cent- werden ver
kocht. De landbouwers komen langzamer
hand tot do overtuiging, dat een doelmatige
hoenderfokkerij voor hun bedrijf zeer winst
gevend ie.
De plaatselijke commissie te Houten
in zake het brengen van een bijzondere hul
de aan H. M. de Koningin-Moeder bij gele
genheid van Haar jubilé op den 22. Januari
j.l., heeft als netto-opbrengst van de daar
ter plaatse gehouden inzameling aan het
hoofdbestuur overgemaakt het bedrag van
f 244,06.
Vergadering van den Raad der ge
meente Amersfoort, op Dlinsdag den 26.
April 1904, des namiddags ten 11 ure-
Punten van behandeling
la. Stemming aver het voorstel van Bur
gemeester cn Wethouders tot beperking van
de kermis tot 5 dagen, door sluiting des Vrij
dags te middernacht, waarover in de vorige
vergadering de stemmen hebben gestaakt.
2o Ont:werp-.,esluit tot vaststelling der
jaarwedde .van personeel der O. L. School 3e
soort (Puntonburgerlaan), benoemd 29 Maart
LL
1 3o. Missive van J. Klink, bouwkundige,
betreffende bouw van 76 woningen bij de
Pi eter Pijperstraat, met advies
4o. Request vau P. van der Sluijs, Insti-
tuteur om terrein voor spelen in de open
lucht, met advies.
5o. Request, van het College van Regen
ten van hot gesticht ..de armen de Poth,"
om overdracht van het ziekenhuis „de Poth"
met advies.
6o. Voorstel tot het verleenen vau pen
sioen en gratificatie aan den eervol ontslagen
oommies ter secretarie W. Frans.
7o. Voorstel met ontwerp-verordening be
treffende den Burgerlijken Stand.
8o. Voorstel in zake de toekenning van
eene toelage aan do leden der sub-commissie
urit de gezondheidscommissie voor een syste
matisch woningsonderzoek.
9o. Idem tot het. "erleenen van een cre-
diet voor inrichting vau het kookonderwijs op
de herhalingsschool.
10. Vaststelling van het kohier der In
komsten-belasting, dienst 1904.
llo. Benoeming van een lid der commis
sie tot wering van schoolverzuim (vacature-
mr W. D. Caudri) vierde categorie
12. Idem van twee leden en twee plaats
vervangende leden der commissie, bedoeld bij
art 15 dor wet van 11 April 1827 (Staatsblad
no. 17 (Schutterijen).
13. Ontwerp-besluit tot- het verleenen van
afschrijving wegens vertrek of overlijden van
aangeslagenen in de inkomstenbelasting,
dienst. 1903
Do burgemeester brengt ter kennis van
do ingezetenen, dat do uitreiking der be
schrijvingsbiljetten voor de belasting op be-
drijfs- en andere inkomsten voor het dienst
jaar 1904/1905 een aanvang zal nemen op
Maandag dien 2. Mei eerstkomende en de
wederinzamcling na twintig dagen, gerekend
van don dag der uitreiking.
D|o belastingplichtigen zijn tevens op
merkzaam gemaakt op de bepalingen van art.
12, 2, 2. lid, lo„ d, en 3, art. 14, 1, 2,
3 cail 4, art. 15, 1, en 2, art. 16, art. 34,
1. ]id, art. 45, en art. 47, o§ 5, 6 en 7 dier
Wet van 2 October 1893 (Staatsblad no. 149,
*- Do le luitenant op non-activiteit H.
W. J.' Dutry van Haeften heeft, verzocht in
activiteit te worden hersteld bij1 het 5e reg.
inf. alhier.
116e vergadering van de Kamer van
Koophandel en fabrieken op Donderdag 21
April, 's avonds acht uur. ten raadhuize.
Tegenwoordig zijn alle leden.
Na opening der vergadering benoemd de
voorzitter de heeren Sinnige en van der Zoo
de Jongh tot. het onderzoeken der geloofs
brieven van het nieuw gekozen lid, den heer
II. Meursing. De benoemde heeren bevin
den deze in orde waarop de heer, Meursing
door den secretaris wordt binnen geleid en
met een hartelijk woord van den voorzitter
wordt geïnstalleerd. De heer Meursing be
dankt voor de waardecrende woorden tot.
hem gesproken.
Hierop worden de notulen voorgelezen, en
onveranderd gearresteerd.
Thans komt aan de orde punt 1 der agen
da Rapport van de commissie, benoemd om
advies uit te brengen inzake het verzoek der
cierhandelaren. Uit dit verslag blijikt, dat
de handel in eieren de laatste jaren aanmer
kelijk is toegenomen. Volgens 't laatste jaar
verslag is de eierenaanvoer gestegen tot
2.728.000 stuks wat ten gevolge heeft, dat
de plaats waar thans èn boter èn eieren wor
den verkocht veel te klein is geworden. De
commissie is van meening, dat de Klein
ruimte, die gewonen zou worden^ naast de
bestaande botermarkt, in de richting naai"
de Windsteeg, door aankoop van het per
ceel, thans bewoond door den heer de Leeu-
we, niet voldoende zou zijn en dait afdoende
verbetering alléén te verkrijgen is door boter
en eieren markt over te brengen naar de Ap-
pelenmarkt, al/waar elen nieuwe overdekte
marktplaats ziou moeten w or dien gebouwd,
waarin tevens kantoor voor den afslager.
Tot het verplaatsen van de boter en eieren-
markt naai" een ander gedeelte der sitad,
meent de commissie niet te moeten advisec-
ren.
Besloten wordt dit rapport, bij de leden
te doen circuleeren en de zaak in een volgen-
do vergadering te behandelen. Verder zijn
2 stukken ingekomen met verzoek tot on
dersteuning. lo. Van handelaren in binnen-
en buitenlandschen honing; 2o. van E. Pot-
jer uit Groningen, voor geraffineerd zout,
beide in betrekking tot de aanhangige wet
op de invoerrechten.
Uitgesteld tot de volgende vergadering.
De behandeling van het verzoek van de
K. v. K. tc Brussel om in 1905 een congres
te houden, werd eveneens tot een volgende
vergadering uitgesteld.
Ingekomen een missive van B. en W..
waarin aan de Kamer advies wordt gevraagd,
betreffende het maken eener spoorweg halt o
aan do Kleine Koppelmet afschriften eener
missive van den Raad van Toezicht en een
schrijven van den directeur der Ned. Centr.
Spoorweg-maatschappij, waarbij plattegrond.
De K. v. K. adviseert daarop, om tot een
zoo spoedig mogelijke totstandkoming te
geraken.
Ingekomen een missive van den directeur
van het post- en telegraafkantoor te 's Gra
venhage, inhoudende verzoek om te willen
melden in welke opzichten de bestaande re
geling van den postdienst thans niet vol
doet cn op welke wijze, naar 't oordeel dei-
Kamers, verbetering zou zijn aan te bren
gen.
Eon missive van de K. v. K. te Amster
dam, inhoudende een voorstel tot gemeen
schappelijke bespreking van die bovenge
noemde missive.
Wordt besloten de heeren J. Ger. Kleber
en H. C. van Dam af te vaardigen om deze
gemeenschappelijke bespreking bij te wonen.
Voor de vacature, ontstaan door 't vertrek
van don heer A Visser, is met algemeen e
stemmen tot. lid der commissie van. beoordec-
ling voor do heffing van invoerechten naai
de waardo benoemd do heer M. S. de Pool.
Ten slotte is nog ingekomen een brochu
re van don heer dr. C. Hoitsema van Utrecht,
over „Onze Pasmunt" waarin liij voorstaat
de nikkelen pasmunt in te voeren.
Wordt ter lozing van dc leden gelegd.
Niets meer te behandelen zijnde, sluit de
voorzitter do vergadering.
*- Vervolg van het verslag der openbare
vergadering in De Arend, spreker de heer
A. Roodhuijzen, over het onderwerp „Sa
menwerking". (Zie het nummer van 22
April).
Nadat ongeveer een kwartier pauze was
gehouden, nam de heer Roodhuijzen ander
maal het woord. Spr. vraagt: wat wenschen
wij in de maatschappij? cn antwoordtwij
wenschen rust. Maar er bestaat tweeërlei
rust. Wanneer er ergens brand uitbreekt,
dan zal A naar huis gaan, in zijn bed krui
pen, dc dekens over zijai neus trekken en
lekkertjes gaan slapen. Den volgenden mor
gen. na zijn rust vraagt hij met een schijn
heilig gezicht: „hè, is er brand geweest?"'
Maar B., die ook den brand gewaar wordt,
gaat er heen, helpt, redt wellicht mensch <)f
dier en komt niet. voor een uur of vier thuis,
oin den volgenden dag weer vroegtijdig op
zijn werk tc zijn. Doze man had geen of wei
nig nachtrust, maai- hij heeft rust in zijn.
binnenste. Het smeult aan alle kanten in de
maatschappij, en er is maar weinig noodig}
om de vlammen te doen uitslaan, tengevolge
van de ontevredenheid die allerwege bevracht.
Wij liberalen willen dien brand blusschen
door sociale hervormingen in to voeren en
hierdoor de billijke redenen van ontevreden
heid weg te nomen. In dien geest zouden
wij met de sociaal-democraten kunnen mede-
gaan. Maar 9pr. i9 overtuigd, dat deze don
verkeerden weg bewandelen, en daarom kan
hij geen soc.-democraat zijn De prikkel tot
den arbeid, het privaat bezit, kan niet wor
den gemist. De ideale uiaatschapdj, waarvan
de soc.-dem altijd zoo hoog opgeven, kan
een gewoon menseh zich niet. voorstellen. In
die maatschappij, zou aan ieder het werk wor
den aangewezen, waarvoor hij' geschikt werd
geacht en Waarvan do producten zouden ten
voordeele komen van do gemeensclilap. Maar
dan moesten) er toch aanwijzers zijn, en zoo
lang de menschen menschen blijven, zouden
die aanwijzers zeker de minst aan,geinamo
baantjes niet voor zich zelf kiezen..
Maar al kan men de soc -dem leer niet be
lijden, men kan de soc.-dem. toch helpen misr
stenden weg te nemen. Men moet zich bijl
eiken socialistischen eisch met hard gelui
kenbaar gemaakt, niet laten afschrikken en
zegge niet w i e vraagt, doch wiat vraagt men.
Voor ons liberalen is het plicht, de vruchten
te plukken, die rijp aan den politieker» boom
hangen. Dit deed het vorig ministerie o. m.
met de wet tot afschaffing van de plaatsver
vanging. Het vertrouwen van den kleinen
man moet worden teruggewonnen. Hij moet.
mèt ons leeren inzien, dat men meer heeft
aan het halve ei dan aan de ledige dop.
Toen de ongevallenwet door de deftige
Eerste Kamer werd verworpen, zeide minis
ter Lcly niet: „beet, nu krijgt ge niets",
maar hij kwam aau den wensoh van de meer
derheid van bedoelde Kamer tegemoeten
ofschoon hij toen niet alles kreeg' wat hij
gaarne wilde, kwam toch de ongevallenwet,
en waren de arbeiders er mede gebaat. Zulk
een handelwijze is liberaal en men moet mi
nister Lcly hiervoor prijzen.
Hetzelfde deed Borgesius met de Leer
plichtwet.
Van het beginsel moet men geen tittel
of jota prijs gevenmaar in de détails be
hoort men toegevend te zijn en aan de par
tijen tegemoet te komen.
Het moet erkend worden, dat onder de
liberalen veel ruzie is geweest. Zij hebben
het werkwoord „ruzie maken" in alle tijden
vervoegd, hetgeen wel eens een gevolg is ge
weest vau hun onbeperkte vrijheid van spre
ken. Bij ons liberalen bestaat geen dwang.
Ieder kan onbewimpeld' zijn meening} uiten.
Voor ons bestaat, geen bisschop of geestelijk
adviseur, die steeds gereed) staat om te zeg
gen dit mag wel en dat mag niet. Elr zijn
wel eens momenten dab men ruzie maken
moét, maai-er ziju ook oogenblikken dat het
niet mag. Aan dit laatste nu hielden de
vrijz,-democraten zich iu 1901 niet. Wanneer
men vasthoudt aan het beginsel, dat men
van zijn „beginsel" niets prijsgeeft, dan kan
men een ministerie steunen, dat onze wen
schen wil vervullen.
Voor ons staatsleven is het noodig, dat wij
komen tot een goede oplossing. Aan de over
zijde zien wiji herhaaldelijk verloochening van
beginselen, wat is aangetoond'; maar de libe
rale ministeries zijn door de vrije kritiek van
eigen partijgenooten steeds omvergeworpen
Iets dergelijks geschiedde in Frankrijk met
den soc.-dem. minister Millerand. De soc.-
dem. in Frankrijk hebben aan dezen man
zeer veel te danken en toch is hij thans door
zijn eigen part ijgenooten uitgeworpen. En
waaromOmdat hij als eerlijk man zich
openlijk heeft verzet tegen de z. i. onrecht
vaardige uitzetting van de congregaties door
het mi nisterie-Combes. Wij moeten voorzich
tig zijn. dat onze zucht, naar vrijheid niet
leidt tot bandeloosheid. Wij moeten een libe
raal leger hebben, dat niet den pas man
keert, maar dat marcheert. Hierbij moeten
wij rekening houden met hen, die het lang
zaamst loopen cn wij zijn verplicht te trach
ten er gaandeweg een snellen pas in te bren
gen. Het. afzonderlijk vooruitsnellen van en
kelen helpt absoluut niets. Dit is bij de
laatste Kamerverkiezing te Gouda zoo dui
delijk gebleken.
Alle liberalen behooren zich eendrachtig
te verzetten tegen de coalitie der tegenpartij.
Hiervoor is gemeensobappelijjk overleg hoog
noodig, en men bedenke wel, dat het een
strijd geldt tegen het zuiver conservatisme
Iii 1901 hadden de liberalen gezamenlijk
moeten oprukken naar hetzelfde doel. Enke
len, ja de besten, der partij hebben zich toen
afgescheiden om in een afzonderlijk groepje
het groote leger vooruit te snellen, hetgeen
natuurlijk tot niets goeds leiden, kon. De
vrijzinnig-democraten wilden het algemeen
kiesrecht, de mannen der Liberale Unie
achtten den tijid om dit te veroveren nog
niet gekomen. Men behoort met de meer be
houdende elementen in de partij ook eenige
rekening te houden.
Mijnheer die voorzitter, zoo besluit de heer
R., wanneer mijn woorden van dezen avond
eenigszins kunnen medewerken, om de frac
ties dei- liberale partij het noodzakelijke van
samenwerking in den strijd tegen de coalitie
te doen begrijpen, dan zal reeds veel zijn
bereikt. Ik zeg n allen, waakt op de grenzen,
de vijand is daar. Laat ons eendrachtig op
trekken om hem te verslaan.
Do voorzitter dankt den spreker voor zijn
aangename, duidelijke en leerrijke voordracht
en stelt thans do gelegenheid tot debat of
tot het doen van vragen open.
Dc heer Thiel is het niet geheel eens met
den heer Roodhuijze% wiens woorden liij
overigens met zeer veel belangstelling heeft
gehoord. Hij verschilt namelijk met den in
leider van meening omtrent hetgeen deze
heeft- gezegd betreffende de rijpe vruchten
aan den politieken boom. Volgens Spr.'s mee
ning stond algemeen kiesrecht in 1901 zoo
wel op het programma van de Liberale Unie
als op dat van de anti-crvolutionairen. De
vrijZ.-democraten hebben toen gemeend, dat
deze vrucht zeker toch wel rijp aan den boom
hing. Hij had dan ook niet verwacht, dat de
heer Roodhuijzen de vrijz.-democraten om
hun houding zou hebben lastig gevallen. In
