T""TT
sr. 75.
4'" Jaargang.
Donderdag 14 September 1905.
BUITENLAND.
KOLONIËN.
71X,
TSCH DA
z
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoort f 1.25.
Idem franco per post. 1.75.
Afzonderlijke nummers- 0.05.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, met uitzondering van
Zon- en Feestdagen.
34;é Advertentiën, mededeolingen enz., gelieve men vóór 10 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF 6> C®.
Utrechtschestraat I. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—B regelsf 0.75.
Elke regel moer 0.15.
Groot# letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan voordeelige bepalingen tot
het horhaald adverteeren in dit Blad bij aDonnemont Een»
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
I Aan hendie met I October
ZZ i. s. op dit blad inteekenen,
Z- worden de nummers die ge-
Z lurende de maand Septem-
Z ler nog zullen verschijnen
(OSTELOOS toegezonden.
r Politiek Overzicht
- Ie ontbinding van de unie tuaschen
- Zweden en Noorwegen.
I>e onderhandelingen, die te Karlstad tus-
chen do gevolmachtigden van. Zweden en
froorwegen worden gevoerd over de ontbin-
I ling van de unie tusschen de beide staten,
- Sjra, na gedxirende »nkele dagen te hebben
I itilgestaan, gisteren weder begonnen. Dë
rederzijcische gevolmachtigden hebben zich
Z lien korten rusttijd ten nutte gemaakt, om
heb hunne regceringen ruggespraak te ple-
jen.
Over den loop van deze onderhandelingen
vordt stipte geheimhouding bewaard. Intus-
ichen wordt vermoed, dat tot de korte pauze
geslote is om aan de Zweedsche onderhan-
ïelaars gelegenheid t© geven, over een tegen-
rooi-stel van Noorwegen met hunne regee-
ring te raadplegen. Do Zweden zijn met een
'}£s bepaald onderhandelingsprogramma naar
Karlsbad gezonden. Van die zijde kan dus
geen nieuw punt te berde gebracht zijn:
dat kan alleen van Noorweegsche zijde ge
schied zijn. Van welken aard dit nieuwe voor
stel is, daarover is natuurlijk evenmin zeker
heid. De vertegenwoordiger van het Noor-
iweegsclie blad Verdons Gang meent te we
ten, dat de Norweegsch© gedelegeerden heb
ben voorgesteld een overeenkomst to sluiten,
waarbij aan een scheidsgerecht wordt opge
dragen sommige punten van verschil, die
zich bij de regeling van de ontbinding voor-
idoen, uit te maken.
Wat het voornaamste verschilpunt is, is
geen geheim. De steen des aanstoots is het
verlangen van Zweden, dat aan beide zijden
van het zuidelijk gedeelte der grens tusschen
de beide rijken een zeker gebied zal worden
benaaJd, waarop de in de laatste jaren aan
gelegde versterkingen niet gehandhaafd en
nieuwe niet opgericht mogen worden. De
hoogleeraar aan de universiteit te Upsala
Nils Edèn noemt in zijn geschrift „Zweden's
vredesprogramma en de- Skandinavische kri-
sis" als „eerste voorwaarde" van Zweden om
zich met Noorwegen over de ontbinding van
de unio te verstaan, den eisch„Geene ves
tingen aan de grens." Hij beweert, dat de
in dit opzicht door Noorwegen genomen
maatregelen eene rechtstreeksch© bedreiging
in zich sluiten. In tegenstelling hiermee
heeft do Verdcns Gang betoogd, dat de ver
sterkingen aan de oostzijde van de Glommen
en in de buurt van Frederiksbald zijn uit
gevoerd om de toegangen tot de hoofdstad
van Noorwegen te dekken.
De Stockholmsche Aftonbladet stelt de
versterkingen niet allen op gelijke lijn. De
tot verdediging van do Glommenlinie opge
richte werken bestaan uit een groot aantal
open aardewerken van den eenvoudigsten
aard. Die werken kunnen wel blijven be
staan. Daarentegen zijn de versterkingen aan
de grenslijn bedenkelijk voor Zweden. Bij
Fredriksten bevinden zich drie, bij Dingsrud
twee en bij Kongsvinger twee gepantserde
forten. De overige versterkingen bestaan uit
open batterijen. Verscheidene van de wer
ken bij Fredriksten en bij Oerje kunnen met
hun vuur tot diep in het Zweedsche gebied
komen. Deze moeten verwijderd worden. De
Aftonbladet schrijft
„Eerst wanneer Noorwegen den loop van
het geweer laat zakken, dien het thans tegen
den rug van Zweden richt, verkrijgt Zweden
een voldoenden waarborg er voor, dat het
van die zijde niet door een verrassend onheil
kan worden bedreigd. Als vreemde staat kan
Zweden zich niet getroosten wat het als ver
bonden staat kon doen. Zoolang een bonds-
broeder het wapen in de hand hield, kon
Zweden do zaak met kalmte aanzienmaar
dat dezelfde man nu als vreemdeling met
den vinger aan den trekker staat, doet een
toestand ontstaan, die volstrekt aiet kan
worden geduld. Zulk een toestand zou op
den duur ontstemmend en vermoeiend moe
ten werken en daarmede politieke nervosi
teit teweeg brengen. En dan zouden nieuwe
twistpunten te voorschijn kunnen komen.
Daarom zijn de grensversterkingen onver-
eonighaar met de nieuwe politieke toestan
den, in zooverre dezo op vrede en goede ver
standhouding moeten steunen."
Noorwegen schijnt voor een deel gezind
aan het verlangen van Zweden tegemoet te
komen: het wil de versterkingen aan de
Oerje-linie en bij Dingsrud slechten, maar
houdt er aan vast, dat Kongsvinger tn Fre
driksten als vestingen moeten blijven be
staan. Dat zijn nationaal-bistorische monu
menten Fredriksten is reeds vesting sedert
den dertigjarigen oorlog en Kongsvinger se
dert het einde van de 17e eeuw. Die vestin
gen sloepen, zou zijn een smartelijke wond
toebrengen aan het nationale gevoel in Noor
wegen. Wanneer do Zweden opmerken, dat
zij niets tegen het behoud van deze vestin
gen als historische monumenten, hebben,
ma-ar alleen verlangen, dat de moderne ge
detacheerde forten zullen worden geslecht,
dan voeren de Noorwegers daartegen aa.i
dat daarmede de vestingen zouden ophouden
middelen van bescherming der hoofdstad te
zijn.
Zoo is nu de stand van de zaak. Het zal
noodig zijn naar een bemiddelend standpunt
te zoeken, dat toenadering van beide kanten
mogelijk maakt. Dat zal ook wel niet onmo
gelijk zijn, als men van beide kanten de
nationale gevoeligheid ontziet en het doel
der scheiding in den minne, die in aller be
lang is, in het oog houdt.
Dultschland.
Vorst Bülow heeft naast zijne waardighe
den van rijkskanselier en minister-president
nu ook den rang van generaal-majoor gekre
gen. In don actieven dienst heeft hij gestaan
als.tweede luitenant. Bij zijn overgang in
den dienst der diplomatie werd hij overge
plaatst bij de reserve van het te Bonn in
garnizoen liggende huzaren-regiment, waarbij
hij den oorlog van 1870/71 heeft meege
maakt. In 1881 werd hij eerste luitenant,
in 1891 kapitein; sedert heeft hij de hoo-
gere rangen doorloopen.
Berlijn13 Sept. Volgens den Reiclisan-
zeiger zijn van lil tot 13 September !s mid
dags 15 gevallen van cholera aangegeven,
waarvan 4 met doodelijken afloop.
Hamburg, 13 Sept. Officieel wordt be
richt, dat- nieuwe gevallen van cholera hier
niet zij.n voorgekomen.
Oostenrijk.
Met stille trom is eene verandering ge
bracht in het Oosheivrijksoli© ministerie. De
ministers van koophandel en van onderwijs,
baron Call en Von Hartal, zijn van hunne
functiën ontheven en vervangen door man
nen, die eenvoudig met het bestuur van het
departement- belast zijn. zonder titel en rang
van minister: de eerste door graaf Leopold
Auersperg, referendaris aan het ministerie
van binnenlandsch© aaken, de tweede door
baron Von Bienerth, vice-president van den
onderwijsraad van Neder-Oostenrijk.
Deze wijziging schijnt volstrekt geen poli
tiek karakter te hebben. Graaf Auersperg en
baron Rienerbh zijn steeds ambtenaren ge
weest zonder politieke of nationale kleur;
zij hebben steeds buiten den parlementairen
strijd gestaan. Toch is men van meening,
dat hunne opneming in het kabinet wel de
gelijk een politiek doel heeft het zou eene
aanwijzing zijn, dat baron Gautsch er aan
denkt zijn kabinet in een parlementair mi
nisterie te veranderen, zoodra de gelegenheid
daartoe gunstig is. Het Oostenrijksche kabi
net telt thans vier hoofden van departemen
ten, die geen minister zijn; dat zijn even
veel portefeuilles, waarover baron Gautsch
kan beschikken ten- gelegener tdjd.
Men verzekert, dat de rijksraad tegen 26
September zal worden bijeengeroepen.
Hongarije.
In Hongarije is eene plotselinge veran
dering voorgekomen. Do Kroon keurde het
radicale regeringsprogramma van liet kabi
net-Fe jervary niet, goed. Baron Fejervary
diende daarop, namens het- geheele kabinet,
een verzoek om ontslag in, dat werd aange
nomen. De officieel© mededeeling van dit
ontslag zal den 15en September in den rijks-
dag geschieden. Uit Weenen wordt hierover
aan de Frankf. Ztg. bericht:
„Tegenover de lezingen, die liet tegendeel
beweren, moet worden volgehouden, dat
Fejervary de voorloopige sanctie van het ge
heel© hervorm in g3pr ogra m m ahet algemeen
sbc-mreclit daaronder begrepen, reeds in
Tachl gekregen had, maar dat nu. zooals zoo
dikwijls bij de gewichtigste beslissingen in
deze monarchie, eene plotselinge, misschien
noodlottige omkeering is voorgekomen. Do
laatste bemoeiingen hadden ten doel, Fejer
vary met een besnoeid programma tot blij
ven te bewegen, licit,geen Fejervary in over
eenstemming met zijne ambtgonooten met
de moeste beslistheid weigerde. Hoe nu do
krisis zal zijn to ontwarren, is niet to over
zien Hot kabinet zal misschien niet meer
voor den rijksdag verschijnen. Het te ver
vangen ia onmogelijk. Wanneer de Kroon
niet besluit toch voor de coalitie te capitu
leer en of dezo niet van haren eisch van hot
Hongaarsch als commandotaal in het leger
afziet,, waarop do kans gering is nu de
Kroon terugwijkt, is het- mogelijk, dat Hon
garije over enkele dagen reeds ao-nder regee
ring en in oen bepaald onmogelijken toe
stand zal zijn."
Het schijnt, dat de minister-president in
Oostenrijk, baron Von Gautsch, bezwaar
had tegen de invoering van liet- ineen
stemrecht in Hongarije, omdat dan de hervor
ming van het- kiesrecht op dien grondslag in
Oostenrijk op den duur niet zou kunnen wor
den tegengehouden. Het zou hem gelukt- zijn
tegenover de Hongaarscho ministers voor
zijne bezwaren den Keizer te winnen. De val
van het kabinet, waartegen do Hongaarscho
onafhankelijkheidspartij een voorstel om heb
in staat van boschuldiging te stellen in
petto' had, zou dus aan Oosten rij kschen in
vloed to wijten zijn.
Rusland.
De heer Witte, die eergisteren uit New-
York is vertrokken met den Duitschen mail
stoomer Kaiser Wilhelm n, wordt den 18en
September te Parijs verwacht, waar mevrouw
Witte, die te Aix-les-Bains heeft vertoefd
terwijl haar echtgenoot- m Amerika was, hem
zal opwachten- Hij zal slechts enkele dagen
in Parijs blijven en is van plan zich met
vrouw, dochter en kleinkind naar Ostende te
begeven om daar ontspanning te zoeken van
den moeielijkeu arbeid. De duur van zijn
verblijf in Ostende is afhankelijk van het
weder en van do bevelen uit Petersburg.
Petersburg, 13 Sept. (Petcrsburgscb tele-
graafagentschap.) Volgens mededeelingen
van de „Handels- und Iudustrie-Zeitung"
wordt de oogst der voornaamst© graansoor
ten voor 1905 in 64 gouvernementen van
Europeesch-Rusland aldus opgegevenwin
tertarwe voor middelmatig, de andere graan
soorten beneden het middelmatige. De oogst
zal vermoedelijk ba dragen, uitgedrukt i.u
millioenen peedwintertarwe 302, zomer-
tarwe 433, winterrogge 920, haver 635, gerst
358.
De onlangs medegedeelde opgaven van het
statistische comité over den te verwachten
oogst in 72 gouvernementen gelden voor
den stand van het- gowas in het begin van
Juli; volgens deze wordt de haveroogst op
721 mil li oen poed geschat.
Tif lis, lJf Sept. De burgemeester en ver
scheidene leden van den raad hebben hun
ambt nedergelegd als protest tegen de bloe
dige onderdrukking door de troepen van de
betooging van 11 Sept. in het Raadhuis.
Eene -deputatie van landlieden uit het -di
strict Sangcsoer verzocht generaal Sji rink-in
maatregelen te nemen tegen de oproerige
Tartaren, die dorpen verwoesten en vrouwen
rooven. Men protesteert vooral tegen de Tar-
t-aarsche politic-ambtenaren, wier wijze van
optreden het onmogelijk maakt dat- de be
volking tof rust komt.
De brandstichtingen en plunder'ngen in
Balakliany en Bibi-Eybat hebben opgehou
den in deze plaatsen heerscht thans rust. In
Bakoe echter duren de brandstichtingen en
het schieten voort.
T if lis 13 Sept. De begrafenis van den ad
judant-generaal prins Amilakhwari had gis
teren plaats zonder incident.
Een gisteren uit Schoeseha ontvangen offi
cieel bericht noemt dè mededeeling onge-
grond, dat Perzen de grens zijn overgegaan.
Warschau. 13 Sept. Naar de „Kuryer
Warozawski" meldt is in de Rurewacht en
Sc6 n ouwestraat een groot wapenmagazijn
ontdekt. Verscheidene personen zijn in hech
tenis genomen. Men heeft- hier vermoedelijk
met een geheele organisatie te doen.
Helsingfors, Ij Sept. Gisteren namiddag
om vijf uur werd in het gebouw van de brand
weer een vergadering van duizend leden van
do constitutioneel© part-ii van het geheele
land gehouden. Om 8 uur kwam er een bevel
van den gouverneur-generaal om de vergade
ring to ontbinden anders zou geweld wor
den gebruikt-. Tegelijk marcheerde eene ha ve
compagnie soldaten in de zaal. Hierna ging
de vergadering uiteen. Op de straat- stond
eveneens eene compagnie.
Bakoe, 12 Se< t. Sinds Zondag is eeniger-
mate de rust teruggekeerd. Do fabrieken zijn
echter nog gesloten.
Japan.
Het hof van appèl te Tokio heeft de inbe
slagneming van een zevental stoomschepen,
waaronder de Nederlandsch© stoomboot Wil-
belmina, bekrachtigd.
Yokohama, 13 Sept. (Standard). Na een:
vergadering tegen den vrede werden gi stcien
door eene oproerige menigte 14 politiewaclit-
huizen vernield en in brand gestoken. Een
inspecteur en 36 agenten van politie werden
gewond. Twee compagnieën infanterie zijn
uit Tokio gezonden. De vreemde consulaten
en de voornaamste vreemde 1 i n ge nwijk e n wor
den bewaakt. De toestand is nu rustiger.
Japan en de Vereenigde Staten.
Ie Frankf. Ztg. verklaarde do
Jap.msche financieele agent Kaneko, dat hij
met president Roosevelt de grondslagen voor
oen handelspolitiek bondgenootschap van
Amerika en Japan in het verre oosten heeft
vastgesteld.
Marokko.
De Amerikaansche consul te Tanger, die
een huis- gehuurd had in den omtrek van
de stad, heeft gisteren naar Washington ge
seind, dat hij binnen de stad terugkeerde,
aangezien het te onveilig was in liet geberg
te. Heb diplomatencorps heeft, bij Mohammed
cd Torres gemeenschappelijk protest aange-
teckend wegens den onhoudbaren boestand.
Do Temps bericht-, dat de samenkomsten,
die dr. Rosen en de heer Revoil hebben,
steeds een bevredigenden loop nemen. Som
migen van de vragen, die hangende zijn, zijn
tot dusver nog volstrekt niet aangeroerd. Do
beide onderhandelaars, die zeer hartelijk met
elkaar omgaan, zijn overeengekomen een vol
ledig stilzwijgen te bewaren over den inhoud
van hunne besprekingen. Wanneer zij het
later nuttig zullen achten, mededeelingen
openbaar te maken, dan zullen zij ze gemeen
schappelijk opstellen.
Volgens het Petit Journal zijn dr. Rosen
en de heer Revoil het over een aantal pun
ten een3 geworden, inzonderheid over den
zetel van de conferentie. Zij zal in Tanger
geopend en vervolgens naar Madrid verlegd
worden- Volgens de Liberté luidt het pro
gramma van de conferentie aldus: 1. Aan
de grens van Algerie en Marokko wordt eene
politie gevormd, waarvan de kaders uitslui-
:id vit Fransche officieren en onderofficie
ren zijn samengesteld. 2. Tot- bescherming
van de belangen der in Marokko gevestigde
Europeanen wordt een internationaal politie
korps opgerichtbij de samenstelling en de
werkzaamheid van dat korps worden de
rechten van Frankrijk in acht genomen. 3.
Eene internationale politie beveiligt de Ma-
rokkaansche kusten. 4. Tot regeling van do
financiën van Marokko, wordt eene Marok-
kaansche nationale bank opgericht, die met
de andere leeningen ook de Duitsche leening
van 10 millioen overneemt. 5. De Mohamme-
daansche rechtspraak en do consulaatkwestie
worden
De vrede.
Moeiden, 13 Sept. De generaals Oranowsky
on Foekoesjima, de Russische en Japanse he
gevolmachtigden voor de regeling van den
wapenstilstand, kwamen heden te 10 uur bij
een aan het Sjakoet-zoe-station, 10 M. be
noorden Sjantoefoe. De regeling der bijzon
derheden van den wapensti'stand zal vermoe
delijk verscheidene dagen in beslag nemen.
Een ernstige waarschuwing voor Rusland
zoo noemt de Russ den oorlog met Japan.
Wij hebben, zegt het blad, geen overwinnin
gen behaald in dezen oorlog; maar hoe zwa
re verliezen wij ook geleden hebben, moeten
wii er ons toch- over verheugen, dat wij na
de laatste dertig jaren, waarin onze binnen
landsch 3 toestand van kwaad tot erger ge
worden is. juist met Japan een oorlog hebben
te voeren gehad, en niet met een tegenstan
der aan onze Europeesche, onze westelijke
grens.
Wat- zou er van ons geworden zijn, indien
onze krachten op de proef gesteld waren,
niet in het verre oosten, maar op een oor
logsterrein dichter in de buurt, niet tegen
een staat, die pas door- de overwinningen, op
ons behaald, een groote mogendheid gewor
den is, maar bijv. tegen Duit-schland Wat
de uitkomst geweest zou zijn van zulk een
schok, bi? do omstandigheden die onze onge
hoorde nederlagen in dezen oorlog na zich
gesleent hebben, dat is te verschrikkelijk om
er aan te denkenbet zou dan niet- moge
lijk geweest zijn onze rampen te beperken.
Wij zouden niet aan den hiel gewond zijn,
maar verpletterd. Deze lijdensbeker is ons
dus voorbijgegaan. Wij hebben een les ge
had, en nog tijd om er gebruik van te ma
ken. God straft ons niet, voorshands is Hij
ons nog genadig. Maar als wij dit respijt ons
niet ten nutte maken, onze tekortkomingen
niet verbeteren, dan zal ons ook de straf
wachten, en die straf zal dubbel verdiend
zijn.
New-York, 13 Sept. Baron Komoera is
vandaag minder goed. De geneesheeren ga
ven hem den raad- zijne reis naar huis uit
te stellen. Eene specialiteit is uit Hot Springs
(Virginia) ontboden, om hem te behandelen.
New-York13 Sept. Baron Komoera lijdt
aan febris typhoidea.
Allerlei
v- - President Roosevelt is eigenaar ge
worden van de zetels, waarvan de heereu
Witte en Komoera gedurende de vredescon
ferentie te Portsmouth gebruik hebben ge
maakt.
Het je1 ©ele ameubloment van de vertrok
ken, waarin de gevobnaohtigdeu bijeen kwa
men., was gehuurd van n meubel-magazijn
tc Washington. Deze heeft het na gebruik
biji gedeelten verkocht aan personen, dio een
souvernir van dë con for out ie wilden hebben.
De tafel, waaraan de gevolmachtigden zaten,
bracht f 485 op, elk dor stoelen f 100. Voor
Amerika nog al schappelijk.
v— Do post- en telegraafdienst van Korea
is thans met de Japauscho vereenigd onder
Japanscb opperbestuur, en ter herinnering
daaraan zijn postzegels ter waarde van 3 sen
uitgegeven.
D;e postzegels zijn rood- van kleur, mot een
dubbelen ring in het midden. Rechts ziet
men het Koreaansche wapeneen pruirne-
bloesem. en links de Japansche chrysanthe
mum. Aan de boven- en de beneden-zijde ziet
men een postduif. In het midden staat de
waarde van den postzegel vermeld.
Tot naricht van verzamelaars zij mede
gedeeld, dat al de Koreaansche postzegels
rijn ingetrokken en dus niet meer op de
postkantoren te verkrijgen zijn.
vHet stoomschip „Belgica" met- do
oordpool-expeditie van don Hertog van
Orleans aan boord, is Dinsdag te Ostende
aangekomen.
De Hertog, commandant De Gcrladho en
de bemanning hebben in wolstand de reis
volbracht. Zij kwam door de ijsbergen van
Spitsbergen heen behoude-n naar Groenland
on drong tot op 86 gr. Noorderbreedte door
zoover als zelfs Nanoen niet is geweest.
Het schip was eens bijma door liet ijs in
gesloten, maar men kon tooh na zoa dagen
de reds vervolgen.
Door het ijs voortgedreven, ontdekte men
t-oen een land, hetwelk Terr© de France werd!
genoemd on daartegenover een kaap, waar
aan men den naam Kaap Philippe gaf.
vUit Tokio komt bericht, dat de Evan
gelische Alliantie besloot geen schadevergoe
ding te vragen voor hare beschadigde eigen
dommen
Japan's voorbeeld van ni et-inhaligheid
trekt reeds.
vEen wedstrijd van luchtschepen werd
Maandag te Los Angelos, in California ge
houden
Maar de twoe mededingende luchtballons
dreven over de bergen in plaats van terug
te keeren naar het uitgangspunt en do wed
strijd bleef onbeslist.
OOST-INDIË.
- Uit Batavia wordt aan het Handels
blad geseind:
De Vorst van Loewoe weigerde te voldoen
aan eis chen in ons ultimatum gesteld.
De troepen werden daarop geland en Pa-
loppo genomen, na een hardnekkig verzet
in den Missigit.
Onzerzijds weinig verliezen.
De correspondent der N. Ct. te Batavia
seinde gisteren
„Locwo© weigerde het ultimatum. Den 11.
dezer zijn daarop geland een half bataljon en
de landingsdi visie. Do hoofdplaat© Palopo
werd goed verdedigd; zij, werd genomen. On-
zijrzijds vier gewonden, onder wie de luite
nant ter zee Ie klasse J. A. van Zadelhoff."
Het blad ma«.H 'jy.v aaule'ding hiervan
de volgende opmencingesL»
„De kleine troepenmacht, uitgezonden om
het wederspannige Loewoe tot onderwerping
te brengen, heeft het eerste gedeelte van de
haar opgedragen taak tot een goed einde
gebracht.
Ondanks het voorbeeld, 't welk heit van
Boni voor oogen had, heeft het zelfbestuur
gemeend zelfs toen de expeditionaire macht
ter reede ,lag, in zijn verzet te moeten vol
harden en het gestelde ultimatum verwor
pen. In hoever het u't onwetendheid zijn
weermiddelen overschatte of een zeker gevoel
van eer het belette zijn zaak zander strijd
op te geven, zouden wij niet weten to zeg-
Van heel veel beteekenis schijnt het ver
zet niet geweest te zijnwel zegt onze cor
respondent, dat Palopo goed verdedigd werd,
maar wanneer een hoofdplaats na een lan
ding onder het vuur des vijands genomen
wordt, met een verlies van niet meer dan
vier gewonden mag wol eenigszins worden
getwijfeld aan den ernst waarmede de ver
dediging werd gevoerd. Over veel geweren
schijnt de vorstin niet te beschikken te heb
ben gehad.' Resident Brugman schatte het
aantal op 200 maar een wik, dat inder
daad met den wil is vervuld zijn onafhan
kelijkheid te bewaren, kan zelfs met- nog
geringer weermiddelen een aanvaller groote
afbreuk doen. De heer Brugman noemt trou-
ewns de menschen van Loewoe „laf' in tegen
stelling met de Boniërs, die een krijgshaftig
volk zijn."
De groote vraag »s nu, wat of wij aan het
bezit van Palopo zullen hebben en de be
antwoording aaarvan is grooteudeels afhan
kelijk va-n deze andere, of de vorstin met
de rijkssieraden in onze handen is gevallen,
dan wel of zij met medeneming van deze,
het binnenland is ingevlucht. Voor het doel
't welk de Indische regeoring nastreeft, het
vestigen van een bestendigen en ordelijken
toestand in de vorstenlanden is het toch on
ontbeerlijk, dat een naar het gevoelen van
de bevolking volkomen wettig en bindend
verdrag worde gesloten.
Vooral ook is dit noodig met het oog op
het streven der regeering om de Toradja-
stammen ten noorden van het meer van l'os-
so van Loewoe los te maken en geleidelijk
weer onder 'liet direct gezag van onzen ver
tegenwoordiger aan de Golf van Tomin» te
brengen.
Deskundigen achtten het overigens van
gewicht, dat een bestuursambtenaar voor-
gped te Palopo worde gevestigd, niet- enkel
vanwege den invloed, dien Loewoe in Cen-
traal-Celebes, maar ook van dien welken het
op het Z.-Oostelijk schiereiland bozit, Nooit
zal het gouvernement weten, wat daar ge
beurt, zoolang het niet tc Palopo vertegen
woordigd is.
De groote activiteit door den bevelhebber
der Celebesrexped'itie aan den dag gelegd,
verdient alle bewondering. Sedert den 28.
Juli op Bonisch grondgebial geland, werd.
is Boni volkomen ten onder gebracht en
van het Noorden tot het Zuiden in verschei
den richtingen doorkruistis het nog nooit
door Europeesche troepen bedwongen Wadjo
tot reden gebracht en ontwapend, aan het
verzet van Sidenreug en Adjatapparêng een
gevoelige slag toegebracht en de hoofdplaats
van Loewoe, dat eveneens nooit door een
Europeesche troepenmacht betreden was, ver-
