IV 178. Eerste Blad.
Zaterdag 30 December 1905.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Schoolwerk en Huiswerk.
4de Jaargang
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Amersfoort m
Idem franoo per post
Afzonderlijke nummersa.OO.
Deze Courant verschijnt Dagelijks, metuitzondering \an
Zon- en Feestdagen. 6
Advertentiên, mededeelingen ens., geliere men vóór 10 uur
s morgens bij de Uitgevers in te zenden.
f 1.85.
- 1.75.
9.05.
Uitgevers! VALKHOFF 6 Co.
UtrecHtschestraat 1. intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Tan 1—5 regels Q.75.
Elke regel meer- tf.ll.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrjjf bestaan voerdeelifte bepalingen toé
het herhaald adverteeren in dit Blad by abonnement Een.,
oiranlaire, bevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegesonden.
Politiek Overzicht
De schoolstrijd in Pruisen.
II. (Slot).
Het wetsontwerp tot regeling van den on
derhoudsplicht der openbare volksschool 13
niet uit het eigen initiatief der regeering
voortgekomen. De regeering voldoet daar
mede aan eene uitnoodiging, die door het
huis van afgevaardigden van den landdag
den 13en Mei 1904 tot haar was gericht om
Izulk een wetsontwerp in te dienen. Maar
jaan die uitnoodiging was de voorwaar.te
verbonden, dat bij de samenstelling van het
wetsontwerp rekening zou worden gehouden
met de* wenschen van de verschillende gods
dienstige gezindten. Als richtsnoer was daar-
j bij aangegeven, dat.:
I 1. de leerlingen van eene school in den
I regel tot denzelfden godsdienst moeten be-
hooren en door onderwijzers van hun gods-
I dienst onderwezen moeten worden
2. uitzonderingen daarop slechts zijn toe-
j gelaten om bijzondere redenen, inzonderheid
uit nationale overwegingen of daar, waar
dit aan de historische ontwikkeling beant
woordt
3. wanneer het aantal schoolplichtige kin
deren van eene confessioneele minderheid
eene gepaste hoogte bereikt, deze minderheid
aanspraak heeft op de inrichting van eene
school van liaren godsdienst.
Sedert de intrekking van het ontwerp-von
Zedlitz in 1892 hebben de partijen, die aan
de rechterzijde van het. huis gezeten zijn,
niet opgehouden tc verklaren, 'dat hunne
medewerking tot eene regeling van den on
derhoudsplicht der scholen niet te krijgen
zou zijn, wanneer niet tevens aan hunne
confessioneele aanspraken wettelijke erken
ning werd verschaft. Om nu de regeling van
den onderhoudsplicht, waarvan het gemis
steeds meer werd gevoeld, te kunnen tot
stand brengen, hebben de nation aal-liber it-
leit zich laten vinden toF een compromis.
Daarvan is het besluit van 13 Mei 1904 hc.t
gevolg, dat de indiening van een wetsont
werp verlangt, waarin de beide zaken gere
geld worden.
Op den grondslag van dit compromis 's
het wetsontwerp opgebouwd, dat door de
regeering is ingediend. De aard van een
compromis brengt wee, dat geen der par
tijen geheel er mee tevreden is. Voor -Ie
conservatieven is van de beide vormen van
openbare scholen, die in Pruisen bestaan,
de confessioneele en de gemengde (Simultan-
schule), alleen de eerste die, welke is naar
hun hart; de gemengde school, waar kin
deren van verschillende gezindten gezamen
lijk op de schoolbanken zitten, is voor hen
eene zaak uit den booze. Met grooten weer
zin hebben zij zich er toe laten vinden het
recht van bestaan te erkenneft van de ge
mengde school, voor zoover dat niet te ver
mijden wasmet name in het vroegere her
togdom Nassau, waar de gemengde school Je
volksschool is, en in de beide provinciën
West-Pruisen en Posen, waar de strijd tegen
de Polen het Duitsche element dwingt" om
het godsd'enstverschil op zijde te zetten.
Maar zij verlangen, dat het compromis
strikt zal worden uitgelegdoveral el
ders in Pruisen moet de confessioneele open
bare school de régel blijven. Op datzelfde
standpunt staat ook het centrum, dat aan
het compromis niet meegedaan heeft, maar
zijn invloed in de schaal wil leggen om te
zorgen, dat geen streep daarbuiten wordt
gegaan
Aan den anderen kant staan de nationaal-
liberalen, wier partijbestuur 'n overleg met
dc vergadering van gedelegeerden de ver
klaring heeft afgelegd, dat de deelneming
van de partij aan het compromis slechts werd
goedgekeurd in de verwachting, dat de leden
dei Kamer-fractie hun best zullen doen:
niet alleen het bestaan van de aanwezige
gemengde scholen voor elke vermindering te
beschermen, maar ook ,,de verdere ontwik
keling van deze soort scholen op de lijn
van hare principieele gelijkgerechtigdheid''
"mogelijk te maken.
Het is voor de regeering geen gemakkelijk
werk geweest, een wetsontwerp samen te
stellen, dat aan de beide hierboven vermel
de opvattingen van het compromis voldoet,
De Köln. Ztg. vergelijkt die taak, welke
op de regeering rustte, met het zoeken naai
de kwadratuur van den cirkel. Heeft zij Je
oplossing gevonden Men zou er aan twijfe
len, wanneer men een zoo gematigd orgaan
als de Köln. Ztg. hoort verklaren, dat de
vriend van de nationale eenheidsschool
slechts met een gevoel van het diepste leed
wezen de kennisneming der bijzonderheden
van het wetsontwerp kan besluiten. De Rhei-
nisch-Westfalische Zeitung breek in deze
woorden den staf over dit deel van het ont
werp
,,Dat is de zuivere confessioneele school,
en haar is in het wetsontwerp eene onbe
grensde mogelijkheid om zich te ontwikke
len, toegedacht. Dat waarborgt art. 22. Con
fessioneele scholen blijven gehandhaafd over
al waar zij bestaan, en worden versterkt;
uit gemengde scholen worden confessioneele
scholen, wanneer die in steden voor 60, in
plattelandsgemeenten voor 30 kinderen ver
langd worden. De besturen, die daarover
hebben te beschikken, mogen dit verlangen
om nieuwe confessioneele scholen te stich
ten, niet weigeren, zegt de wet. Zooveel
heeft de oppositie van de liberalen in het
land bereikt, dat in streken, waar tot
dusver uitsluitend nationale scholen beston
den, ook verder nationale scholen mogen
blijven en gesticht worden. In gemeenten,
waar tot dusver confessioneele scholen naast
gemengde scholen bestonden, zullen zij naast
elkander blijven bestaan. Zoo zegt art. 20;
eene andere alinea van hetzelfde artikel
geeft echter eene aanwijzing, hoe uit ge
mengde scholen met gemak confessioneele
scholen gemaakt kunnen worden, en dooft
dus de straal van hoop van de eerste alinea.
Eene soortgelijke wetsbepaling, dat op ver
langen confessioneele scholen in nationale
scholen kunnen worden omgezet, ontbreekt.
Alleen om zwaarwichtige, bijzondere rede
nen mogen in andere gemeenten, die niet
in het nauw getrokken kader van de boven
genoemden vallen, gemengde scholen opge
richt worden. Om eene enkele dergelijke ver
gunning te verkrijgen, moeten zóóvele 'n-
stantiën doorloopen worden, dat ons de angst
om het hart slaat bij dit vooruitzicht van
de nationale school. Van de principieele ge
lijkgerechtigdheid der beide soorten van scho
len zijn wij dus nog ver, zeer ver verwij
derd."
Op grond hiervan roept de Rhein.-Westf
Ztg de liberale kringen in het land op, op
hunne hoede te blijven en met kracht de po
ging te bestrijden, die nu wordt beproefd om
het overwicht van den confessioneelen in
vloed in het leven van de volksschool wet
telijk te erkennen.
DuitschlancL
Het Duitsch-Braziliaansche incident te
Itajahy is thans geheel uit den weg ge
ruimd. De Braziliannsclie minister van bui-
tenlandschc zaken, die eerst de door de
Duitsche ergeering gegeven ophelderingen
ontoereikend verklaard had, heeft later ge
noegen genomen met de betuiging van leed
wezen, die namens de uontsche regeering
over het gebeurde was uitgesproken.
Het incident is ontstaan, doordat de oom-
dandant van de kanonneerboot Panther op
Braziliaanschen grond den matroos Hass
mann van do Panther, die op aandrang van
een zekere Steinhof in den avond van 2o
November was gedeserteerd, had laten ge
vangen nemen. Eenige officieren in burger -
kleeren en omstreeks 20 man in uniform
wilden den 27en 's morgens van 1 uur huis
zoeking doen in het hotel Commercio, waar
Steinhof verblijf hield, om naar Hassmann
te zoeken. De hotelhouder weigerde dit ter
wille van zijn overige gasten, maar riep toch
op verlangen Steinhof, die de uniform van
Hassmann overgaf en daarna gedwongen de
afdeeling vergezelde om naar Hassmann te
zoeken. Allen begaven zich daaroji naar de
woning van Jakob Zimmermann en verlang
de, naar inen zegt onder bedreigingen, dat
diens zoon zou meegaandeze werd spoedig
weer verlaten, omdat hij niets wist over het
verblijf vaai Hassmann.
Engeland.
De ontbinding van het Engelsche parle
ment zal, voor zoover tot dusver bekend is,
den 8en Januari geschieden. Daar het be
sluit tot uitschrijving van de verkiezingen
in de meeste gevallen eerst den volgenden
dag zal worden uitgevaardigd, zullen de ver
kiezingen in de stedelijke districten op zijn
vroegst den 13en en op zijn laatst den 18en
Januari kunnen plaats hebben
Bij de aanstaande verkiezingen zal dit
maal in slechts weinige districten slechts één
candidaat gesteld worden, die dan ingevolge
de wet, als er geen verzet tegen komt, zon
der stemming als gekozen verklaard wordt.
Daarentegen zal in talrijke gevallen de strijd
gevoerd worden tusschen drie of moer can
didates Zoo is het te verwachten, dat ten
gevolge van de tariefkwestie de volgelingen
van Chamberlain tegenover een unionist'-
schen vrijhandelaar een unionist van hunne
kleur stellen, of dat de liberalen een ge
matigden partijgenoot stellen in een district,
waar zij anders weinig kans hebben, om al
thans van den tweespalt onder de unionisti
sche fractie nut te trekken. Zeer groot zal
het getal candidaten van de werkliedenpartij
zijn, vooral in de zuiver Engelsche stedelijke
districten.
Tot dusver zijn er 1400 candidaten voor
de 670 plaatsen in het lagerhuis.
Rusland.
Peterslnirg30 Dec. De Westnik bericht,
dat de senator Akimof tot minister van justi
tie benoemd is.
Petersburg29 Dec. Particuliere berichten
uit Rjcshiza (aan den Warschauer spoorweg,
gouvernement Witebsk) melden, dat verleden
Woensdag de opgestane Letten op ongeveer
18 KM. van Rieshiza stonden. De platte-
lanasbewoners vluchten in de stad. De over
heden zijin machteloos, want zij kunnen: tegen,
over de massa der opstandelingen, die in drie
afdeelingen elk van 3000 man oprukt slechts
een eskadron dragonders en 30 kozakken
stellen-. Eenige kilometers voor Rjesh'za zul
len do drie afdeelingen zich vereenigenzij
willen dan de verdeeling van hot land be
werkstelligen. Het Joodsche gedeelte van de
bevolking is bereid de stad te verdedigen
het wilde eene militie oprichten ter sterkte
van 600 man, maar de oud-geloovigen. ver
zotten zich hiertegen.
Volgens de Slowo zijn sedert den 22en do
werklieden van de Sormowa-werken bij
Nishni Nowgorod in staking. Den 26en kwam
het op verschillende punten- t-ot een barrika-
cie-gevecht. dat des avonds met de verwoes
ting van de barrikaden door geschutvuur
eindigde. Den 27en werden nieuwe barrika
den opgericht, waardoor de fabriek en de
stad werd geisoleerd.
Uit Woronesch bericht de Slowo, dat. daar
elf gevangenen door opgestane werkliecien
werden bevrijd, die daarbij ondersteund wer
den door reservisten en matrozen, die zich
bevonden in drie treinen, welke moesten pas-
seeren maar aangehouden werden.
In Kiew en in Kazan zijn den 27en po
gingen om een ge wapenden opstand te ver
wekken, mislukt.
De Russ bericht van eene ernstige oproe
rige beweging in oen Oeral Het middelpunt
van de beweging is Slatoert met zijne belang
rijke geschutiftbrieken Sedert acht dagen
hebben de werkliedenbenden de republiek
uitgeroepen. Op de fabrieken waait de roode
vlag. Het hoofd van- het district Montom
en zijn adjunct zijn door de opstandelingen
gevangen genomen.
Ten bewijze, dat de opstand in Lijfland
met zorg is voorbereid, wordt in eene cor
respondentie in dc TYankf. Ztg. aangevoerd,
dat de opstandelingen zijn bewapend met
uitmuntende geweren van Engelsche con
structie, die langzamerhand in 't geheim in
gevoerd werden en, naar gelegd wordt, be
taald zijn met iu liet buitenland bijeen ge
brachte gelden. Het Lettische revolutionaire
comité is meester van den toestand. Eenigen
tijd geleden is, zoo wordt verhaald, eene
deputatie Estnische Lcoren van het eiland
Oesel bij dit comité gekomen, om te vragen
of het nu tijd was de Duitsche Grondbezit
ters af te maken. Het oomité had geant
woord: ,,Nog niet!" en met dit bescheid
zijn de mannen uit Oesel naar huis gegaan.
Moorden hebben zij niet gepleegd, maar zij
gaan voort te rooven en in brand te steken.
Aanzienlijke kapitalen van de Lijflandsche
ridderschap zijn in de laatste dagen aan de
overzijde van de grens in veiligheid ge
bracht-.
Petersburg, 29 Dee. Het telegrafische en
telefonische verkeer met Moskou is verbro
ken. Opgestane werklieden moeten ae tele-
fo-anleiding bij Twer over 16 KM. vernield
hebben. Het. aantal bij de fabriek Morosow,
in de buurt van Twer aanwezige opgestane
arbeiders wordt als eenige duizenden aange
geven.
Petersburg, 29 Dec. (Petersburgsch tele-
graafagentschap). De stedelijke prefect
Dedjulin verzekerde aan een medewerker
van een hier verschijnend olad, dat in Pe
tersburg gebeurtenissen als uie in Moskou
zich onder geene omstandigheden kunnen
voordoen. Troepen zijn er in overvloed voor
handen en hunne stemming is goed. Het
bouwen van barrikades is hier bij de breede,
rechte straten moeielijk, zoo niet onmoge
lijk. Er zijn in Petersburg kort achter elkaar
drie laboratoria met ontplofbare stoffen
ontdekt. Den gearresteerden zijn vele wa
penen afgenomen. Het gerucht, dat de op
standelingen een machinegeweer van Deen-
sche afkomst in hun bezit hebben, verklaart
Dedjulin voor ongegrond. Op de fabriek
Alexaiidrow is wel de poging gedaan tot een
gewapende» opstand, maar die heeft voor
de aanleggers een zeer treurig einde geno
men.
Petersburg, 29 Dec. (Petersburgsch tele-
graafagentschap). Naar uit Moskou wordt
bericht, is de orde daar volkomen hersteld;
de winkels zijn weder geopend en er worden
weder zaken gedaan. In de straten der bin
nenstad is het zeer druk. In de meeste fa
brieken is het werk hervat. Door de Doema
is eene ondersteuningscommissie voor de
familiën der bij de onlusten gevallenen ge
organiseerd. In eene door afgevaardigden
van de stedelijke districten en de omstre
ken gehouden vergadering is geconstateerd,
dat de troepen, dank zij het bevel van den
gouverneur-generaal, met matiging van dc
wapens gebruik hebben gemaakt. Zij heb
ben slechts gewapende benden aangevallen.
Onnoodigerwijze zijn geen krachtige maatre
gelen genomen, en die zullen ook niet ge
nomen worden ter bewaring vaai de orde.
Er zijn nieuwe regimenten aangekomen
De veiligheidsdienst is met 2600 man ver
sterkt.
Uit Odessa wordt bericht, dat de dienst
op de lijn Odessa-Wolotschysk weder op de
gewone wijze gaat.
De chef van het centraal-buroau van den
post- en telegraafdienst te Warschau be
richt, dat de geregelde dienst hervat is.
Moskou, 29 Dec. (PeterSburgsdh telegraaf-
agentschap). Sinds hedennamiddag 3 uur is
de fabriek voor de electrische verlichting we
der in werking. De straten, waar barriikaden
waren opgeworpen, krijgen langzamerhand
weer hun gewoon aanzien terug. Men ver
wacht, dat op den Brester en den Byansker
spool weg do dienst heden hervat zal worden.
Het blad „Rusekoje Slowo" is heden weder
verschenen.
De Pctersburgsehe correspondent van de
New-York Herald" meldt, dat de opstan
delingen de brug over de Wolga vernielden
bij| Twer op de lijn PetersburgMoskou en
dat vele mijilen van de spoorwreglijn naar
Riga in handen der rebellen zijn. Ook daar
is de spoorweg bedreigdvele huizen staan
in brand. In Grodno op de Poolsche grens
zijn de militaire recruten in opstand geko
men. D© toestand in Nowgorod en Krasno-
jarsk is dreigend.
De strijd in Moskou is nu blijkbaar voor
goed beslist ten gunste van het gezag. Gis
teren verklaarden de leiders der opstande
lingen, dat zij een dag rust wilden nemen om
dan met nieuwe kracht te beginnen, maar
de heden onder de telegrammen vermelde
berichten gewagen niet van hervatting van
den strijd maar van volledig herstel orde.
In een brief van een correspondent van de
Voasisehe Ztg. wordt op de vraag hoe het
mogelijik was, dat de opstand eene zoo grooto -
uitbreiding kon krijgen, terwijl toch do rege
ring moest zijn ingelicht over het samentrek
kende onweder, het volgende geantwoord.
Daarvoor zijn twee verklaringen - aan den
eenen kant is de regeering niet tijdig opge
treden tegen de personen, die sedert weken
openlijk den opstand predikten, zoo bv. tegen
de leiders van het bocrencongrcs, en dan
bieid de regcering er nog altijd aan vast,
XXIV.
Er is bij Jo en Henk met een der jongens
een inc-dent gebeurd, dat wel de moede
van het navertellen waard is en dat me ge
troffen heeftten eerste omdat bepaalde
„incidenten'' met dc kinderen van Jo zelden
voorkomen, en ten tweede omdat deze ge
beurtenis me een blik geeft op hedendaag-
sche toestanden in het familie- en onderwij
zersleven
Ter t oelichting het volgende. Van de twee
lingen is Willem de vlugste, de meest voort
varende, maar ook de moeielijkste der twee
kinderen. Jacob leert minder gemakkelijk,
is gedwee, zachter van aard, maar ook zor-
geloozer, ik zou bijna zeggen onverschilli
ger. Hij vindt, altijd alles goed, ik geloof,
grootendeels omdat het hem te veel moeite is
om zich te verzetten.
Ik heb de gewoonte om de kindereu steeds
vrijuit te laten spreken, zonder er mij in te
mengen, maar hun tevens mijn oordeel altijd
onverzaeht te zeggen. Als ze thuis iets be
weren, dat vader niet bevalt, wordt hun het
zwijgen opgelegd, iets wat. ik afkeur; maar
ik heb niet het. recht me met het opvoedings
systeem van een ander te bemoeien, zelfs
niet met dat van mijn kmderen.
Als de jongens zich een afkeurend oordeel
over hun onderwijzers aanmatigen, wordt
hun door den vader verboden zulks te doen
met het zijns inziens afdoend: „Je hebt niot
hei, recht een oordeel te vellen over je meer
deren. De jongens zwijgen, maar in hun
oogen lees ik duidelijk: ,,Ik zal zwijgen,
maar ik vind het toch. Zoo gebeurde het
dikwijls dat zij zich bij. mij, vrijer uitspra
ken en hun gansche hartje blootlegden.
Hadden zc uitgesproken, dan vroeg ik
meestal „Waarom denk je nu zoo onaar
dig over dien meester?" D;kwijls getuigde
hun oordeel van rake opmerkingen, die zij
gemaakt hadden, even dikwijfls van onbillijk
heid, gevolg van onlogisch, kinderlijk den
ken en redeneeren, en menigmaal kon ik
hen overtuigen van hun ongelijk. En daarbij
merkte ik steeds op, hoe Willem zich van
alles rekenschap gaf en zijne persoonlijkheid
hoog hield, terwijl Jacob zich meestal niet.
de moeite gaf er over na te denken.
Had de meester in een driftbui helaas
al te veel voorkomend ziekteverschijnsel on
der onderwijzers, Willem bij wijze van
afkeuring een duw of een stomp gegeven,
zonder eenige kwade bedoeling, dan stond
Willem op zijn achterste beenen, vond den
meester „een onbcschoften kerel, die zijn
pooten thuis moest houden" De vocabu
laire der schooljeugd is nu niet juist zeer
netjes en eerbiedig. „Laat. hij me strafwerk
geven, of een slechts cijfer, dat is zijn recht,
maar met z'n vlerken moet hijj van m'n lijf
blijven, of ik stomp de volgende keer terug."
Jacob keek verwonderd, dat zijn broer
zich over zoo'n kleinigheid zoo kon opwin
den „Wat kan jou nou toch zoo'n stomp
of duw schelen?" zei hij „Mijnentwege mag
hij me stompen, een blauwe plek zal ik er
niet van krijgen on ik heb mier aan straf
werk."
'Beval Henk iets, dat zijn zoon Willem niet
aansfónd, dan mopperde hij tegen, trachtte
het bevel ingetrokken te krijgen. Aan Jacob
kostte stipte gehoorzaamheid nooit moeite.
„Wat heb je er aan", vroeg hij aan zijn
broer, „om je er tegen in te zetten, het
geeft immers maar keet, en je trekt toch
aan het kortste eindje Willem had dat
kortste eindje er voor over, als hij meende
niet met geheel zijn hart aan het bevel te
kunnen voldoen.
Zoo was het ook de keer van het „inci
dent". Aan tafel vroeg Willem, zonder in
leiding of omwegen, aan zijn ouders verlof
om 's avonds bij een leeraar te mogen gaan
werken. Dat deden bijna alle jongens van de
klas en die hadden dan ook allen mooier
cijfers dan hij. Hoe hij ook zijn best deed,
t werk van die andere jongens waa altijd
beter en met minder fouten dan het zijne.
Verwonderd keken eerst de ouders op, en
elkaar aan. Wat bezielde den jongen.
„Wou jij dat ook, Jaap?" vroeg dc vader
den anderen tweeling. „Als Wim mag, zou
ik 't ook wel graag willen", kwam deze
schuchter, diplomatiek „Is 't een afgespro
ken zaakje tusschen jelui?" was vaders
strenge tweede vraag. „Neen Pa", ant
woordde Willem onbevangen. „Ik heb al
leen aan Jaap gezegd, dat ik u dit verzoeken
zou."
Eventjes algenieene stilte. Toen zeide Henk
beslist en kortaf„Nu, 't gebeurt niet.
Huiswerk moet thuis gemaakt worden en
door jezelf, geheel alleen. Als je op school
goed oplet en begrijpt wat je daar leert,
dan is het huiswerk maar eon herhaling van
liet op school geleerde, en mag het dus geen
bizondere moeilijkheden opleveren. Als de
anderen je vóór zijn, moet je nog maar een
beetje harder je best doen, dat is hot eenige
wat ik er op weet."
„Maar ik vos me een aap!" riep Willem
hartstochtelijk uit, met een opgewonden
huilstem, ik d o e mijn best, maar het geeft
geen steek, al vos ik m'n kop te bersten."
„Willem", klonk het streng uit vaders
mond, „denk er om in je spreken, dat je
niet onder kameraden bont.'
..Ik kan er niets aan doen", sprak hij
driftig tegen. „Als ik een slecht rapport
thuis breng of op t eind van jaar spons,
dan ben u kwaad, en dan is 't mijn schuld
n iet, maar die lui werken daar bij leeraar
M. Er komt 's avonds oen secondant, d,-e
surveilleert en de lui helpt als ze niet voort
kunnen, en ik heb natuurlijk niemand en
kom achter.
„Het is beroerd voor jou", zei Henk, nu
iets zachter, „dat die lui geholpen worden.
Het heeft voor jou ook dit nadeel, dat die
jongens in de klas minder goed opletten,
vooruit wetende, dat ze 's avonds toch voort
geholpen wordon in hotgeen ze 's motgens
missen. Zc leiden op school de gedachten af
van de andere leerlingen, dus ook van jou
waardoor jij ook minder goed oplet dan
noodig is. Hot spijt me, Wim, maar het
verandert niets aan mijn besluit. Het huis
werk maak je hier, onder onze surveillance
maar met je eigen krachten. Tracht onder
de les zoo oplettend mogelijk te zijn. Nu
maak jij meer fouten, maar het. zal te bezien
staan welke jongens met lijstwerk als het
op geheugen aankomt vooraan staan in
de rij."
Wim voelde dat hij zijn zin niet kreeg en
at met lange tanden en een beteuterd ge
zicht. verder zijn bord leeg.
Nu had moeder nog iets te zeggen.
„Weet je wel, vent, dat het veel geld kost
als wij je 's avonds bij een leeraar zouden
sturen?' Ik heb wel eens gehoord dat. het
wel honderd gulden per jaar kost."
Wim en Jaap zagen beiden verschrikt op.
„Ja? Zooveel?"
„Zeker1" Het is voor den leeraar een ver
antwoording, als een jongen onder zijn lei
ding werkt. De ouders hebben geen t.ijd of
geen lust om zich met het werk van hun kin
deken te bemoeien. Toch willen ze hun
zoon ieder jaar laten overgaan. Ze verwachH
ten dus van den leeraar, dat onder zijn zor
hun zoon werken zal on overgaanda
moet natuurlijk betaald worden."
Wim sloeg de oogen neerdat wist hij
niet.
Het middagmaal was afgeloopen en mon
stond op. Jo kon niet nalaten haar bedroef
den jongen even te troosten. Ze nam hem
even ter zijde, lichtte met haar hand zijn
hoofd op, zoodat hij z'n moedertje in
oogen moést zien en zei hartelijk: „W«
ferm, Wim, en blijf je zelf. Je eigen werk;
doen, zelfstandig zijn. Als jij 't bij de an
deren ophaaltheb j ij je ouders het gel
uitgespaard, dat z ij liun ouders kosten. W
zijn niet rijk, vont, dat weet je wel." Z
gaf hem een zoen, en hij drukte zich on
stuimig tegen haar aan. Ze voelde dat zij
wang nat was van tranen. „Ik zal m'n bos
blijven doen", fluisterde hij aan haar oor.
Jaap was, gedwee, rustig als altijd, alsof
de gehcclc gcschicdonis hein niet aanging,
zijn vader gevolgd naar diens kamer, waar
hij zijn huiswerk makon zou, naar gewoonte.
Twee maanden later kwam Willem, dol
van blijdschap, met een mooi rapport thuis.
..Ik ben no. 2!" gilde hij. Jansen is 1 en die
heeft gespiektik heb 't duidelijk gezien
dat ie gespiekt heeft op z'n manchet". Jaap
was no. 8 van de 16 leerlingen.