KOLONIËN.
BINNENLAND.
van het ontwerp, nam de Kamer het zonder
debat aan.
Rome, 13 Dec. Mgr. Montagnini werd
heden ontvangen door kardinaal Merry del
Val en later door acn Paus. Hij legde den
Paus uit hoe de i:. beslagneming van de
9 stukken is gegaan Men geeft in het Vati
can» te verstaan, dat van vele stukken zal
worden partij getrokken door de Fransche
regeer ing om aan te toonen, dat het Fran-
scho episcopaat en de geestelijkheid do on
verzoenlijkheid van den Paus afkeuren. De
l'aus heeft mgr. it ntagnini huisvesting aan
geboden in het vat; taan.
Oostenrijk.
Do commissie v.in het, hoerenhuis hoeft
besloten, do ,,nunn.-ru$ clausus" in dien zin
vast te stellen, lat het minimum-getal dei
benoemde leden van het heerenhuis 150, het
maximum 170 bedraagt. Zij verlangt ver
der. dat dit zal worden bepaald tegelijk inet
de kiearechthervorni ng voor het huis van
afgevaardigden.
Rutland.
Het Petersburgscho telegraaf agen tschap
berichtAllo berichten n de bladen over
het voornomen van do jgeering om do bij-
eenroeping van de rijksdoema uit te stellen,
zijn van grond ontbloot.
Odessa, 13 Dec. Do verlading van graan
op de vreemde stoomschepen is heden hervat.
Marokko.
Uit Tanger wordt door Reuter bericht,
dat. volgens do berichten uit de kringen dor
inboorlingen Raisuli zeer verontrust is door
do nadering van de regeeringstroepen, die
nu El Ksar el Kebir bereikt hebbenHet
keet in Tangor, dait het zenden van decoe
troepen alloon het doel hoeft Raosuli gevam-
geu te nemen, die zich met do bergstammen
verzoend lieoft om zich te verzekeren van
hunnen bijstand voor het geval, dat hij door
de troepen dor regeering mocht worden aan
gevallen.
Daarentegen bericht de oorrespondent van
de Times, dat Raisuli zijn vertegenwoordiger
te Tanger woor in zijn gunst heeft aange
nomen. ondanks het protest, van do Euro-
peesche gewante» on het verlangen der ver
tegenwoordigers van den sultan naar zijne
afzetting. I)e man heeft, dan ook zijno func
tion weer horvat. Dit optreden van Raisuli
is na do circulair© van de gezanten niets
minder dan eene openlijke uitdaging en
toont, hoé weinig' indruk de vlootdemonstra-
tie op don rooverhoofdman maakt. Na een
tijd van botrelj^elijke rust verschijnen Rai-
suli's aanhangers weer allen met Europce-
schon geweren, en do inboorlingen goven
woor teekenen van aanmatiging. Raisuli
koos juist den dag, waarop de voor Tanger
.liggend© oorlogsschepen door het eskader
van admiraal Touchard versterkt werden,
om don man weder aan te stollen, die voor
eenigc weken de werkplaatsen van de elec-
trischo verlichting sloot en zich nog aan een
aantal andere schendingen dei* verdragen
schuldig maakte. Zijn optreden is kenschet
send voor zijne verachting van de mogend
heden en van zijne eigen regeea*mg.
Ook de Köln. Ztg. heeft uit Berlijn tij
ding ontvangen, dat do berichten uit Marok
ko niet gunstig luiden. Het wordt volledig
bevestigd, dat. Raisuli allo toebereidselen
noemt om zich met gewold te verzetten legen
©ene landing van Europeesche troepen en
dat hij met dit doel de bergstammen in don
omtrok van Tanger heeft opgeroepen. Men
vloit zich in de Marokkaansche regeerings-
kringen mot de hoop, dat niet alle stam
men do roepstem van Raisuli zullen volgen.
Hot is echter niet te miskennen, dat. hij vol
doenden invloed bezit om in ieder geval cene
aanzienlijke hoeveelheid strijders op de been
te brengen
Zuid Afrika.
Behalve dc reeds gemelde bepalingen,
houdt do grondwet die aan de Transvaal-
kolonie is verleen I. in. dat Engolschen
>r Boeren volledig burgerrecht, krijgen na
zes maanden verb jf het land. Dc kies
districten worden ingedeeld naar het aan-
t stemgerechtigden en niet naar het cijfer
der bevolking. Alle mannen zijn stemge
rechtigd, vrouwen zijn het niet. Officieren en
soldaten kiezen nnt mee. Inboorlingen zijn
niet. stemgerechtigd.
Do afgevaardigd i krijgen eene vergoe
ding van 200 p. t per jaar.
Op Zwazilattd vim de grondwet voor-
loopig geen toepassing.
Allerlai.
vI)e Antwerpse he Metropol© meldt dat
tusschen Engeland en den Congostaat onder
handelingen zoo goed als beklonken zijn
waarbij d© laatste staat een strook van zijn
gebied voor den spoorweg van de Kaap naar
Kaïro zal afstaan.
vTo Miinchen is enkele dagen geleden
een voordracht gehouden prof. Hortwig,
den bekenden zoöloog. Leze deelde als resul
taat van zijn onderzoèkingen mee, dat de
lamgsto organismen, d. w. z. de eencelligen,
ook al worden zij blijvend omringd met de
allergunstigste levensvoorwaarden, ten slotte
sterven moeiten. Na zekeren levensduur
treedt, ook voor deze '•-nvoudigsie organis
men in het eerst een de generatietoestand in.
welke eindigt inet den dood.
vDo Belgische bladen melden dat er
nietg zal komen van het plan om een ©lec-
triachen spoorweg tusschen Antwerpen en
Brussel aan te leggen. De rogeering schijnt
er niet van te willen weten en de financiers
krabbelen terug.
OOST-INDIÊ.
Da Radja van Boni.
Dezer dagen werd aan een der bladen uit
Bandoeng geschreven, dat de zonen van don
vorst van Boni, di* zich destijds vrijwillig
meldden, verklaard zouden hebben, dat hun
indertijd even voor het vertrek van hun va
der t<> Makassar vaa afgevraagd, of zij naar
hun land wenscliten terug te koeren, dan
wel hun vader aar Bandoeng wilden volgen.
Zij verkozen het laatste, maar aan ieder
hunner werd niettemin een besluit uitge
reikt, waarbij is bepaald dat hun in het be
lang der openbare rust en orde in het gou
vernement van Celebes de hoofdplaats Ban
doeng tot verblijf is aangewezen.
Deze voorstelling van zaken is, naar aan
het „Soerab. Handelsblad' van bevoegde
zijde werd medegedeeld, niet juist. De zonen
van den radja, behoorende tot de weinigen,
die den vorst trouw waren gebleven en dus
de wapens tegen het gouvernement waren
blijven voeren, hebben zich, na de gevan
genneming van hun vader, op genade of on
genade overgegeven. T«,en zij te Makassar
waren, is zoowel hun als hun vader afge
vraagd, of zij nog "-si, naar Boni wensch-
teu terug te keeren -rr. de particuliere zaken
huns vaders te regelen, wilde paardonstoe-
terijen, padivoorraden, enz., dan wel dade
lijk meegaan naar Findoeng. Zij kozen het
laatste.
De oudste zoon /an d.»n radja is te Ban-
dcicng overleden - jongste is nu ongeveer
4 maanden geleden, met machtiging van den
landvoogd, naar Boni vertrokken voor boven
omschreven doel.
Voel heeft hij van de bezittingen zijns va
ders niet kunnen redden de hoofden, dio
indertijd dadelijk de zijde van het gouver
nement hebben gekozen en hun vorst, dien
zij tot het verzet hadden aangespoord, laf
hartig in den steek lieten en hierbij heb
ben wij in het ijzonder liet oog op Anre
goeroe, den anak-aroeng of hoofd van den
adel in Boni hebben niet de bezittingen
van hun gevluchten vorst handelijk huis
gehouden en het grootste gedeelte in de
wacht gesleept, wat zij ongestraft konden
doen, omdat de door de regeering in Wa-
tampon© geplaatst civiele bestuurder niet
wist wat. den vorst, en wat den rijksgrooten
behoorden.
Wat er nog van de vorstelijke familie over
is in Boni, zijn vrouwen enz., heeft zich in
een kustplaatsje pabiring, zoo stond het
in den brief, waaraan het blad deze gege
vens ontleenden gevestigd. Wie daar komt
hoort algemeen het lot beklagen van den
vorst, die zich tot het. laatst verzet moet
hebben tegen den drang der hoofden, en
in het bijzonder van den anak-aroeng.
Men dreigde den ouden vorst, toen hij
wees op de drie medailles van het gouverne
ment. welke hij op ziin borst droeg en welke
hij niet wenschte te v-liezen, te zullen uit
drijven met de lans", zooals de letterlijke
vertaling van vervallenverklaring zijner
waardigheden" in - ir Boni gesproken taal
luidtmen dreigde den generaal van Boni,
den hoofd vorst van W 'jo in zijn plaats te
zullen stellenen toen bezwee'.: de grijs
aard voor den dwang, op hem uitgeoefend,
en besloot te zullen vechten.
De opstokers an teen, zijn nu de vrien
den van het gouvernement J.-B.
Halmakieira.
Een regeeringstelegram meldt, dat d.d.
5 dezer een bivak te Kan (Noord-Halma
hei ra) is aangeval 1 n. Gesneuveld zijn een
Europeesche en twee inlandsche militairen,
licht gewond twee ir.'audsche militairen, al
len beneden den rang van officier
De vijand had 23 dooden en ruim 20 ge
wonden
Blijkens uit Indië ontvangen telegra-
phische berichten zijn sedert de jongste
mededeel ingen dienaangaande in de Neder -
landschc Staatscourant van 10 December
1906, no. 288 bij de krijgsverrichtingen
ain Atjeh en onderhoorigheden
ac de gevolgen van zijne wonden over
leden dc sergeant F. W. G. Jacobsen (no.
55254);
b. op Celebes:
bij eene patrouille in Lamooroe, op 4 De
cember 1906, licht gewond de ziekenverple
ger H Geeraths (no. 48507) en de fuselier
L. Westerop (no. 47593).
Voorts werden in Atjeh en onderhoorig
heden, bij het in de lucht vliegen op 5 Dec.
1906, van het munitiemagazijn te Tapa
Toean, door zelfontsteking van springmid
delen, licht gewond de fourier W. A. P.
F. L de Bok (no. 47047), de soldaat-zieken
verpleger A. L. Heylen (no. 55988), als
mede de echtgenoote van den onder-luitenant
K H. J. Hofman (no. 33622), en
bij het derailleeren van een werktrein be
westen Padang Tidji, onbeduidend gewond
de sergeant A. H. Ammerlaan (no. 43405).
Kameroverrichk
Tweede Kamer.
Donderdag is weer de behandeling van
„BinnenLandsclie Zaken" voortgezet en af
gedaan zijn de afdeel ingen Hooger- en
Middelbaar onderwijs' Bij de afdeeling
..Hooger Onderwijs werd o. m. zonder de
bat goedgekeurd de post voor den herbouw
der Groningscihe hoogesdhool. Bij den post
voor het oprichten van een nieuw herba
rium te Leiden klaagt de beer Do Visser
dat dit zoover van de stad zou komen, ter
wijl de heer Van Foroest opnieuw zijn
klacht uitte over het dure bouwen door de
rij ksbouwmeesters.
Bij do afdeeling ,,M id del baar On
derwijs" word door verschillende loden
aangedrongen op het oprichten van meer
rijks Hoogere Burgerscholen. De heer Van
Bylandt wensohte er een te Harderwijk,
de lieer Smid t een te Stads-kanaalde
lieer Rcyne ©en te Steen wijk, terwijl ver
der aangedrongen werd op hot. veranderen
van de hoogere burgerscholen met 3-jarigen
cursus te Sappenneer in oen met- 5-jarigen
cursus.
De heer Van A s c h van W ij c k sprak
er zijn leedwezen over uit, dat. de subsi-
,<!po aan de gemeentelijke Hi. B. School
te Amersfoort verlaagd is, terwijl dat voor
Arnhem on Tie' verhoogd is. Heeft do mi
nister Arnhem soms willen helpen aan een
subsidie dat door de Staten van Gelderland
geweigerd is. Spr. verzocht het subsidie voor
Amersfoort weer met f 1000 te verhoogen.
De M i n i s t e r zette uiteen dat tegenover
Amersfoort niet onbillijk is gehandeld en
noemt het verwijt onbillijk. Van onwelwil
lendheid is hier geen sprake. Arnhem hoeft
f 52.000 onkosten en f 9000 subsidie, dus nog
f2000 minder dan Amersfoort. De minister
kon dus niet- aan het verzoek van den heer
van Asch van Wijck voldoen.
De heer Roodh uvzon klaagde er over
dat aan de gemeentelijke H. B.S. te Enk-
lïuijze, waarvan het rijk voor 3 de kosten
betaalt, het sa'laris van den onlangs be
noemden directeur f 200 lager is gesteld
dan dat van zijn voorganger, terwijl boven
dien als op de voordrachten sollicitanten
voorkomen, waarvan no. 1 getrouwd en no.
2 ongetrouwd is, dikwijls no. 21 benoemd
wordt, als er veel raadsleden zijn die onge
trouwde dochters hebben.
De heer Talma had bezwaar tegen de
aanstelling van een inspecteur van het han-
fdelsonderwijb. Hijj .achtte een ünspectrioo
voor het industrie-onderwijs voel nuttiger.
De benoeming van dien inspecteur weid
daarentegen door de hoeren Ter Laan en
Bos toegejuicht.
Nog oenig debat werd gevoerd over het
subsidieeren van ambachts- en .teekenscho-
len, waarna de afdeeling lager onderwijs
aan de orde kwam.
De heer Van dor Zwaag klaagde er
over dat hier en daar de Leerplichtwet zoo
slap wordt nagekomen, terwijl deze slechts
effect kan hebben a us zij strong wordt toe
gepast.
De heer L u c a s s e meende dat de Leer
plichtwet geheel gewijzigd moet worden wil
zij uitvoerbaar zijn. omdat, zij te weinig rc
kening houdt met plaatselijke toestanden,
vooral ten platten lande.
De hoeren De Visser en V a n W ij n-
bergen verzochten wijziging van het
Kon. besluit omtrmt die toelagen aan de
bijzondere kweekscholen voor onderwijzers,
terwijl de heer Van Wie hen aandrong
op reorganisatie van het. rijksschooltóezieht
en positie-verbetering der anrondissements-
schoo lopzieners
De vergadering werd daarna verdaagd tot
hedenmorgen 10 uur.
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 14
December 1906 "bevat de volgende Konink
lijke besluiten
benoemd tot adiurct-commies bij het de
partementen van b inenlandsche zaken E.
Bunke, Den Haag
benoemd tot commandant van de 4e com
pagnie hospitaal-soldaten de le luitenant
II. W. Hen 11 us van -Ie grenadiers en jagers;
tot tijdelijk officier van gezondheid 2e
klasee bij de landmacht in West-Indië P. Ch.
Flu, arts.
li. M. de Koningin-Moeder woonde in
het Gebouw te 's Gravenhajge de opvoering
door de opera-vereeniging van Die Ensfiih-
rung aus dem Serail bij.
H. M., die tot het einde bleef, werd ont
vangen en uitgeleide gedaan namens de ops-
ra-vereeniging door de heeren mr. A. W.
Jacometti en dr. van den Broeoke, van Am
sterdam.
Koningin Emma werd namens de Vereen,
bloemen aangeboden. H. M. betuigde bij
Haar vertrek aan de bovengenoemde heeren
Hare hoog© ingenomenheid met de wijze,
waarop Mozart's werk was vertolkt.
Het bestuur van, het Tehuis voor mi
litairen in Den Helder heeft van H. M. de
Koningin f200 en van H. M. de Koningin-
Moed er f100 ontvangen, als bijdrage voor
de stichting van een doelmatig gebouw.
De vice-consul der Nederlanden te
Pillau is overleden.
Hfet vice-consul aat wordt waargenomen
door den heer G. Gronau.
De officier van administratie der 1ste
klasse C. P. Soutendam, dienende aan boord
van Hr. Ms. instTUCtieschip Van Speyk,
wordt met, 16 Januari 1907.. op non-activi
teit gesteld.
De officier van administratie der 2de kl.
J. F. Hackfoort wordt met dienzelfden da
tum geplaatst aan boord van voornoemd in
structieschip.
De officier van administratie der 2de
klasse W. L. G. J. F. Cramer von Baum-
garten, administrateur bij het hospitaal der
marine te Willemsoord, wordt met 1 Jan.
1907 eervol van deze betrekking ontheven
en geplaatst aan boord van Hr. Ms. instruc
tieschip voor de marine-reserve Atjeh, ter
wijl hij met, dien datum in eerstgenoemde
betrekking vervangen wordt door den offi
cier van administratie der 2de klasse J. H.
van Trooijen.
De officier-machinist der 2de klasse J.
de Winde, wordt met 7 Januari 1907 ge
plaatst in de directie der marine te Wil
lemsoord.
De adelborsten der 1ste klasse bij de
Koninklijke marine-reserve E. Vernes en H.
M. Kluyskens, dienende respectievelijk aan
boord Hr. Ms. instructieschip Atjeh en
Hr. Ms. pantserschip Piet. Hein, worden
met 21 dezer overgeplaatst aan boord van
Hr. Ms. pantserdekschip Friesland.
Van de buitengewone adelborsten bij voor
noemde reserve G. J. do Jonge, H. Vos,
J. P. Wepster en C. J. de Kup, allen die
nende aan boord van voornoemd instructie
schip, worden de 3 eerstgenoemdeu met 1
Januari en laatstgenoemde met 15 Januari
1907 van hunne plaatsing ontheven.
Men sclirijft uit Harderwijk naar aan
leiding van het bericht in de Nijm. Courant
omtrent het overplaatsen met Januari van
het Kol. Werfdepot naar Nijmegen, dat
daarvan nog niets bekend is. Geen der off)
eieren heeft daarover tot nu toe eenig be
richt ontvangenToch wordt er niet aan
getwijfeld, dat Harderwijk het werf dep.
zal moeten missen, maar niet. vóór April van
't volgende par. De reconvalescenten u
Zutphen zouden dan naar Harderwijk wor
don overgebracht.
In een afzonderlijk bijvoegsel tot num
mer 291 der St. Ct. zijn opgenomen do
nota's uitgewisseld door Nederland en Italië
betreffende de wederzijdschc mededeeüng
van gegevens verkregen bij algemeene volks
telling
Naar aanleiding van het onrustbarend
bericht in eenig© bladen, dat mr. P. C.J.
Hennequin, lid van de Tweede Kamer, Dins
dag plotseling zeer ernstig ongesteld is ge
worden, kunnen wij inededeelen, dat dit
zeer overdreven is.
De toestand van den patiënt is volstrekt
niet ernstig en niet levensgevaarlijk.
Ook Donderdag was de toestand ,naar men
ons seint, onveranderd.
MHdd. Ct.
Den 28. December a.s. zal hot 40 jaar
geleden zijn, diat de heer jhr. mr. A. Reigers
man, griffier bij, de arr.-rechtbank te Bre
da. zijn rechterlijke loopbaan begon.
Gepromoveerd te Leiden 4 October 1864,
werd hij bij Kon. baeluit den 28. December
1866 benoemd tot substituut-griffier en den
28. April 1874, door het overlijden va.n den
lieer mr. J. P. G. Mensing, tot. griffier bij
gemelde rechtbank. N. Ct.
Honderd jaren. Men schrijft aan
de 'sH. Ct. uit Ginneken
De honderdste verjaardag van den heer
F. J. Vlasblom, gep. kapitein van het Oost-
Indische leger, is onopgemerkt voorbijge
gaan. Do reden hiervan is, dat het geheu
gen van den jarige sinds den laatstcn tijd
in de war is en er bijgevolg van een feest
viering voor hem geen sprake kon zijn.
N. O. G. Door do hoofdcommissie van
het ondersteuningsfonds van het Nederl.
Onderwijzers-genootschap*is aan de geweste
lijke commission van het fonds een circu
laire verzonden, waarin verschil lende voor
stellen van de afd. Geldermalsen van het
N. O. G. betreffende eene reorganisatie der
vereeniging opgenomen zijn, met het ver
zoek deze voorstellen te willen bespYeken en
het resultaat der overwegingen en beraad
slagingen vóór den 15en Januari 1907 aan
de hoofdcommissie mee te deelen, opdat deze
daarmede rekening kan houden bij het op
maken van een prae-advies aan de algemeene
vergadering van het N. O. G.
Het eerste voorstel luidtDe gewestelijke
commissiën van het Ondersteuningsfonds
worden opgeheven. De afdeeling zegt o.a.
in de toelichting, dat mogelijk ook anderen
dan de afdeeling van meening zijn, dat het
bestaan der G. C. noodelooze kosten veroor
zaakt, dat het verleenen van steun door het
verplichte advies wel eens vertraagd wordt
en dat de G. C. als zoodanig weinig kunnen
doen tot verhooging der jaarlijkscho bijdra
gen. Voorstel II wil, dat. de Hoofdcommissie
in elke provincie een hoofdcorrespondent be
noemt, die correspondenten aanstelt in alle
plaatsen, die niet tot het ressort eener af
deeling behooren. Elke afdeeling benoemt
correspondenten voor de plaatsen in haar
ressort De beide volgende voorstellen hou
den in: a. Bij niet-opheffing dei- Gew.
Comm. vervalt het imperatief voorschrift,
dat over elke aanvraag het advies der G. C.
moet worden ingewonnen, en b. Op elke
aanvraag om ondersteuning wordt zoo spoe
dig mogelijk, in elk geval binnen eene
maand, eene beslissing genomen. Ten slotte
stelt de afdeeling Geldermalsen nog voor,
dat van elke beslissing der hoofdcommissie
van het Ondersteuningsfonds bij het hoofd
bestuur van het- Ned. Ond. Gen. hooger be
roep open staat en dat aan art. 17 van het
reglement van het Ondersteuningsfonds toe
gevoegd worde: ,,met dien verstande, dat
in de eerste plaats de leden van het N. O.
G. en hunne betrekkingen aanspraak heb
ben op ondersteuning en in de tweede plaats
als de middelen het toelaten, niet-leden.
In de toelichting bij het laatste voorstel
wordt er op gewezen, dat ook de spaarbank,
de brandverzekering, de regeling der wacht
gelden en het verkrijgen van rechtskundigen
bijstand ook uitsluitend is voor de leden
van het N. O. G. Bij het Schoolmuseum
hebben de leden ook -rijen toegang. Voor de
levensverzekering is eene jaarlijksche bij-
drage aan het N. O. G. eene vereischte.
Het pachtcontract. Men
schrijft aan de N. R. Ct.
De christelijke paitroonsvereeniging in
Nederland „Boaz" zal een onderzoek instel
len naar de werking vam het pachtcontract
in ons land. Het is de bedoeling van het
hoofdbestuur voor elke provincie eene com
missie te krijgen, bestaande voornamelijk uit
landbouwers uit de verschillende deelen dier
provincie. Door die commissie wordt uit
haar midden een afgevaardigde gekozen
voor het centrale comité, dat onder mede
werking van prof. mr. Diepenhorst, van
Amsterdam, na door de provinciale com
missies de toestanden op landbouwgebied
ten opzichte van het pachtcontract te heb
ben laten onderzoeken, zal trachten te ko
men tot de formuleering van „wel omschre
ven bepalingen, die in ons Burgerlijk Wet
boek tot betere regeling dezer zaak zouden
opgenomen kunnen worden."
Tot secretaris van het centraal comité 's
benoemd de heer P. Wiel inga te Assen,
sohoolopzien er
Een record. Men meldt, dat
het stoomschip ..Wilis" der Rotterdamsclie
Lloyd, op de reis van Batavia naar Holland
C dagen inliep. In piaats van den lSen kwam
het reeds den 12©cn dezer te Rotterdam aan
De staking te R ijs s e n. Gisteren
avond waren do voornaamste ingezetenen
van Rijssen door den burgemeester uitgenoo-
digd tot 't bijwonen van een conferentie op
't gemeentehuis, teneinde een commisere te
vormen om als bcmidelaarster op te treden
in de .werkstaking.
Het Kamerlid Van Kol is gisterenmorgen
aangekomen en met het onderzoek der ar
beiderswoningen aangevangen.
De zaak Le Fèvre de Montigny en
De Geer.
Stampvol was gisteren de rechtszaal, zoo
wel de publieke als de gereserveerde tribune
waren tot de laatste plaats bezet. Het woord
w «s aan den verdediger van den eerst. j'. bc-
kl.iagdo, aan mr. J. Kappeyne van de C -p
pello. Deze legde er den nadruk op, dat hij
hier vrijwillig het woord voert, niet ter ver
dediging. maar slechts ten voordeele van
beklaagde De Montigny. Hij heeft beklaagde
gekend en do vriendenhand gedrukt toon
deze nog in zijn bloeitijd was en voelt zich
getroffen door de schrille tegenstelling met
den toestand wan den beklaagde op dit
oogenblik. Hij staat niet als verdediger hier,
maar om iemand te helpen, die diep ge
vallen is.
Spr. wijdde uit over de taak van den ver
dediger en plaatste voor zich persoonlijk een
ideaal van deze taak, dat daarin bestond,
om gezamenlijk met. het openbaar ministe
rie de waarheid te zoeken. Een zeldzaamheid
mag het in deze zaak genoemd worden, dat
het ideaal nog kan worden verhoogd, door
dat ook de beklaagde zelf zich geheel bereid
gesteld heeft om mee te helpen aan het zoe
ken naar de waarheid.
Op een enkel punt moet Spr. echter een
misvatting, die het O. M. begaat, herstel
len, een groote misvatting "/at aangaat de
karakteristiek van den beklaagde. Hij voelt
zich genoodzaakt, waar het O. M. dit nage
laten heeft, uit nood diegenen te beschul
digen, die als ze scherper toezicht hadden
uitgeoefend, zooveel kwaad hadden kunnen
voorkomen.
Hij voelt zich genoodzaakt om ook die j
derden te beschuldigen, die als roofvogels op
twee ten doode gedoemden hebben geaasd.
Spr. memoreert, hoe hij op de terecht
zittingen enkele malen pijnlijk getroffen
werd. Eens was het toen beklaagde De Geer
©enigszins pathetisch uitriep, dat hij hier
niet in de bank der beklaagden zou zitten,
als De Montigny niet naast hem was gesteld.
De verdediger had zeker over dit punt ge
zwegen, als het O. M. niet begonnen was
met de leiding van de malversaties te schui
ven op rekening van bekl. Do Montigny.
Een ander maal zoide pl. pijnlijk getrof
fen te zijn door de gratuite mededeeling van
get. Vas Visser omtrent den eed, dien de
Montigny zou hebben afgelegd bij de grijze
haren van zijn vader. De mededeeling is ge
bleken volkomen valsch te zijn geweest.
Een derde maal werd pleiter getroffen dooi
den schijn, als zou hij op de zittingen hier
en daar teruggekomen zijn op zijn verkla
ringen in de instructie gedaan.
Mr. Kappeyne gaf een indrukwekkend ver
haal van hetgeen zich ongeveer een jaar ge
lede had afgespeeld.
Uit. de feiten, die toen gebeurd zijn, blijkt
pleiter ten duidelijkste, dat wat beklaagde
De Montigny ook op zijn geweten mag heb
ben, men dit ééne hem steeds ten goede moet I
aanrekenen, dat hij ruiterlijk voor de waar
heid is uitgekomen. Het is een smartelijke
herinnering, toen mr. Kappeyne op liet ein
de van het vorige jaar beklaagde, die van
het buitenland kwam, afhaalde en hem per
soonlijk ter beschikking van do justitie stel
de. Pleiter zegt er dikwijls over te zijn
lastig gevallen, maar meent ook nu nog naar
beste weten te hebben gehandeld. Het ver
loop van dien dag geeft stof tot pleiten. Er
is toen duidelijk gebleken, dat op het woord 1
van bekl. staat kan worden gemaakt. Pl. J
had toen op dien dag zijn woord gegeven,
dat bekl. nog dienzelfden dag zich bij de j
justitie zou aanmelden. Pl. kon dat doen,
omdat hij wist volkomen vertrouwen te kun-
nen stellen in het gegeven woord van be- I
kiaagde en meent dat ook de rechtbank dit
zelfde vertrouwen kan hebben.
Pleiter wijst nu op den jongen leeftijd,
waarop bekl. reeds aan het hoofd werd ge- j
steld van dergelijke belangrijke inrichtin
gen. Op nauwelijks 23-jarigen leeftijd werd J
hij directeur van de Mij. van Zekerheids-
stelling en op 26-jarigen leeftijd mede-direc
teur van de Hollandsohe Hypotheekbank.
Hij wijst er vooral ook op, hoe door dorden j
de weg geplaveid werd, die eindelijk tot I
de gevangenis zal voeren.
Groote dankbaarheid gevoelt pleiter te
gen ove- den voorzitter, voor zijn voortreffe- j
lijke leiding; den officier, voor de duide
lijkheid waarmede deze met volledige ken
nis van de zaak, zijn requisitoir heeft op
gesteld en voor zijn welwillende houding,
«lie den echten edelman verraadt; den rech
tercommissaris, die door zijn uitnemende in- j
structie, veel moeilijkheden voor rechtbank
en verdediging heeft uit den weg geruimd.
Pleiter verklaart nu slechts op enkele pun
ten een juridiek debat te willen voeren met
het O. M. Hij wenscht dan in de eerste
plaats te wijzen dat bekl. De M. het geld,
waarvan hem de verduistering wordt ten I
laste gelegd, in vereeniging met De G., in j
punt één van de dagvaarding niet onder
zich gehad heeft. Ten tweede, dat De M.
dat geld zich niet heeft toegeëigend, maar
dat bedrag hem door bekl. De G. is toever
trouwd. Ten derde da.t De M. niet op we
derrechtelijke wijze eigenaar is geworden,
althans niet op opzettelijke wederrechtelijke
wijze.
Op scherpzinnige wijze argumenteerend,
trachtte Pl. dit aan te toonen.
Na deze zuiver juridieke uiteenzetting,
gaat Pl. punt voor punt de dagvaarding
na, omdat hij, zooals hij zelf opmerkte, niet
gaarne zou zien, dat de rechtbank vrijspre
ken zou op punten, die door hem als nauw
gezet verdediger waren behandeld.
Gegeven het requisitoir van het. O. M.,
sprak het vanzelf dat van de zijde van de
verdediging een lange uitweiding zou komen
over de quaestie van de waarde van het 1
kasboek. I11 een schitterende u'teenzetting,
met. verwijzing naar een schat litteratuur en
jurisprudentie, betoogde de verdediger, dat
het kasboek der Maatschappij van Zeker
heidsstelling, niet is een koopmansboek in
den zin dor wet ©n niet r'chtig is bijgehou- I
den zooals de wet eisoht. Die rfiaatschappij
is geen koopman, zoo logde pleiter uit, om
dat die enkele daden die zij deed op het
gebied van het bankiersbedrijf en waartoe
do statuten haar machtigden, bijv. het. koo-
pen op de beurs van eigen pandbrieven om
den koers op te houden, geen daden van
koophandel zijn, omdat hot winstbejag er i
niet bij in het spel is, omdat zij er geen
beroep v an maakte u't deze daden winst I
te behalen. Op dezelfde wijze zet pleiter de 1
zaak uiteen ten opzichte van de andere dar
den, het sluiten van verzekeringen en het
deelnemen als eenige aandeelhouder in bui-
tenlandscho bankbedrijiven, die door den of
ficier als daden van koophandel werden aan
gemerkt. Is de Maatschappij geen koopman j
in den zin der wet, dan kan de Maatschap- j
pij ook geen koopmansboeken houden, die
door de wet van bijzondere bewijskracht zijn
'voorzien.
Op deze kasboeken kan dus, volgens plei
ter, onmogelijk gesteund vorden om beklaag- I
do ton laste te leggen 06 verschillende val-
