Ook de burgemeester mr. Van Leeuwen,
eere-voorzitter van Apollo, was tegenwoordig.
Na afloop van liet concert werden de diri
gent de heer Roeske en de solisten aan den
Prins voorgesteld.
Heden half vijf zal de Koningin uitrij
den naar ..Arti et Amicitiae"
Het Koninklijke bezoek
a a n Zaan d a m. In plaats van naar 't Loo
zullen II. M. de Koningin en Z. K. H.
Prins Hendrik van Zaandam per extra trein
naar Den Haag terugkeeeren, ongeveer een
kwartier vroeger dan eerst was bepaald.
Hierdoor heeft Hare Majesteit tot Haar
leedwezou moeten afzien van een bezoek aan
de fabriek van essencen en etherische oliën
der firma Polak en Schwartx.
In de plaats hiervan zullen nu de school
kinderen op het Stationsplein aan Hare Ma
jesteit een hulde brengen bij het vertrek.
H. M. de Koningin vorloendc aan
don intendant Van Steijn het comman
deurskruis in de huisorde van Oranje en
benoemde mevrouw Van Steijn tot core dame.
De Koningin overhandigde .persoonlijk deze
onderscheiding.
Prinsen dag in de reside n-
t i e. Men meldt ons uit 's Gravenhage
Al vielen de verjaardag van Z. K. II. den
Prins en de openbare viering er van dit
jaar niet samen, de feestvreugde was er gis
teren niet minder om.
De naar Prinse- en Brouwersgracht ver
plaatste miniatuur-kermis verschafte met
haar draaimolens en poffertjeskramen weder
aan de liefhebbers van dit vermaak, (groo-
tcn en kleinen) het gewone pleizier, terwijl
een rondtrekkend muziekcorps de opgewekt
heid gaande hield onder de talrijke wande
laars, die den ganschen dag en avond de
stad vulden.
Tegen het vallen van den avond werden
de verlichtingen voor de verschillende open
bare gebouwen ontstoken en trokken heel
wat kijkersook de beide groote hotels aar.
Voorhout en Tournooiveld, Hotel des Indes
en Hotel den Ouden Doelen, hadden voor
een fraaie feestverlichting gezorgd. Het mid
denpad van het Voorhout met -ijn omlijsting
van brandende vetpotjes, bood een waarlijk
tooverachtigeu aanblik.
Doch behalve de duizenden feestgangers op
straat, waren er eon groot aantal vereenigd
in de verschillende gebouwen en kerken,
waar het Haagsche comité voor Volksfeesten
evenals vorige jaren weer gezorgd had voor
met zorg samengestelde programma's, die er
op berekend waren, aan verschillenden
smaak voldoening te brengen, zoodat ook nu
weor aan het ,,Elck wat Wils" was gedacht.
En zoo is ook deze" ..Prinsendag" ook dit
jaar weer in opgewektheid en goede orde ge
vierd.
De heer Hill, Amerikaansch gezant
te 's Gravenhage, zal met 1 Juni zijn nieu
wen gezantschapspost te Berlijn aanvaarden.
Zijn opvolger bij het- Ned. Hof, de heer
Beau pré. zal tegen genoemd tijdstip te
"s Gravenhage aankomen, ton einde als hoofd
van het gezantschap op te treden.
Wethouderspensioen. Naar
het Vad. vernoemt, is de instelling van
een wethouderspeusioen te 'sGravenhage in
ernstige overweging, en dan naar den maat
staf van f 200 pér dienstjaar tot een maxmi-
mum van f2000 'sjaars,
De luitenant ter zee der le klasse
F H. baron van Dedem en de luitenant
ter zee der 2e klasse D. van Nijmegen
Schonegevel worden met don 29en dezer ge
plaatst aan boord van Hr. Ms. kanonneer
boot „Iladda", eerstgenoemde als belast-
met het bevel.
Bij resolutie van den minister van
Koloniën van 21 April 1906, afd. D. no. 2,
is A. C A. Heshusius gesteld ter beschik
king van den gouverneur-generaal van Ne-
derlandsch-lndië, om te worden benoemd
tot voearts bij den burgerlijken veeartsenij -
kuudigen dienst daar te lande.
Congres dor S. O. A. P.
Nadat Zaterdagavond een druk bezochte
feestavond was gehouden, waar door liet
Kamerlid Schaper de feestrede werd uitge
sproken, terwijl door mevr. Troelstra, door
een kinderkoor en door de Arnhemseh©
Muziekveroeniging Excelsior het hunne er
toe bijgedragen was oin do stemming te ver-
hoogen, word Zondagmorgen half elf in de
Nieuwe Concertzaal van Musis Sacrum te
Arnhem, het 14e congres van de S. D. A.
P geopend.
De voorzitter, de heer Vliegen, heette
in zijn openingswoord de aanwezigen wel
kom. Met enkele cipors ging hij den grooi
der partij in hot- afgeloopen jaar na en
wees hij er op hoe het aantal afdeelingen
van 167 tot 176, het aantal leden van 7400
tot 8400 is gestegenwaardoor een uitbrei
ding is bereikt, die slechte éénmaal in al
de jaren van het bestaan der partij is over
troffen
De innerlijke organisatie der partij is in
het afgeloopen jaar verbeterd, de arbeiders-
coöperatie noomt steeds in bloei toe en wat-
de vakbeweging betreft-, met vreugde con
stateerde spr., dat het Vakverbond zich
juist dezer dagen officieel voor zoover de
kicsréchtactio betreft onder leiding van de
S. D. A P. heeft gesteld. (Applaus.) De
drie-eenheidPartij-Vakverbond-Coöperatie
groeit dan ook gelijkelijk op en wordt hoe
langer hoe liechter. De economische crisis
der laatste maanden, de vervolging, waar
aan de socialisten in Rusland blootstaan,
werden gememoreerd en onder applaus der
aanwezigen werd een woord van hulde ge
bracht aan de Amsterdamse he diamantbe
werkers en aan hen. die in het verre Rus
land moeten lijden. Wat de binnenlandsche
politiek betreft, meende spr., dat deze dui
delijk heeft getoond, dat de arbeiderspartij
enkel mag rekenen op eigen kracht.
Een diepgevoeld woord van hulde werd
gébracht aan de in het afgeloopen jaar
overleden partij -genooten, met name aan
Tak, waarbij de aanwezigen zich van hun
zetels verheffen. Spr. eindigde met de ver
klaring, dat hij er naar zal streven een on
partijdig leider te zijn en opende vervolgens
het- 14o congres, waarvan hij hoopte, dat
het voor zijn vrienden een verheuging, voor
zijn vijanden oen teleurstelling zal zijn.
f Donderend applaus).
Voor de agenda aan de orde kwam werd
met algemeene stemmeu besloten een tele
gram te zeuden aan Troelst-ra. die door ziek
te verhinderd is het congres bij te wonen.
Bij de beraadslagingen over punt 1 der
agenda, jaarverslag van den partij sec re ta
ris, weid tevens het debat geopend over den
geheelen toestand der partij
De eerste spreker, de afgevaardigde van
Scheveningen, voerde het woord naar aan
leiding van het voorstel-Rotterdam IVa,
waarbij de wenschelijkheid wordt uitgespro
ken, dat het congres het bestaan van soo.-
dem. bladen, die zonder overleg met de
partij zijn opgericht, vcroordeele. Met
krachtige woorden kwam de spr. op tegen
den toon in een vijftal artikelen van de
Tribune (het orgaan der Marxisten in de
partij) gevoerd, maar nog scherper veroor
deelde hij dien van een zestal artikelen in
Het Volk van de laatste weken. Scherp
hekelde spr. dit geschrijf, dat lijnrecht zon-
digt tegen do motie te Haarlem aangeno
men. Wat de motie-Rotterdam IVa betreft,
meende spr.. dat deze verworpen moet
worden.
Nog andere afgevaardigden voerden over
deze bran den de" quaeatie het woord. De
toon begon al scherper en scherper te wor
den, uit de zaal klonk herhaaldelijk toe
juiching of afkeuring. Eindelijk ontbrand
de ook aan de bestuurstafel de strijd en
kreeg Mendels het woord. Deze begon niet
den algemeenen geeet- van de Tribune-arti
kelen te verdedgenwaaruit z i. brandende
liefde voor het socialisme spreekt. Met zijn
bekende welsprekendheid en de groote
scherpte van uitdrukkingskracht waarover
hij beschikt, stelt hij in het licht, hoe vaak
door het het Volk in de Tribune veroor
deeld wordt', wat- feitelijk door alle partij-
genooten beaamd wordt. Een zeer scherp
betoog hield spr. tegen den voorzitter Vlie
gen, naar aanleiding van «en artikel van
diens hand in het- vrijz.-democratische blad
Vragen des Tijds, waarin hij zegt-, dat nie
mand van de partij eigenlijk den Britschen
partijgenoot Hyndftian ernstig neemt. In
het/ buitenland van het Volk noemt dezelf
de Vliegen echter Hyndman den Brit
schen Van Kol. Beteekent dit. dat men
onzen Van Kol ook niet ernstig meent 1
(Uitbundig gelach.)
Eindigende, veroordeelde spr. het, dat
Het Volk eenige weken voor dit congres
tegen de Tribune te velde is getrokken,
waardoor de zakelijke discussie op dit con
gres verloren is.
Na de pauze word door Duijs een motie
van orde verdedigd, om, met het oog op
het groot aantal sprekers, die nog inge
schreven zijn, 18, na v. d. Goes alleen nog
aan Vliegen het woord te verleenen. Onder
applaus en gesis voerde Duijs het woord
en zijn motie ging met overweldigende
meerderheid naar den kelder.
v. d. Goes brak een lans voor de vrijheid
van critiek. Zijn groote grief tegen ie re
dactie van Hot Volk en tegen de leiders der
meerderheid is deze, dat zij de discussie
niet zakelijk weten te houden, en een tac
tiek van opruiing tegenover de leden der
minderheid zijn -beginnen te volgen. In ver
band daarmede eischt Spr. voor zich en
zijne vrienden het recht op even scherp te
oordeelen over de revisionisten.
De eenheid en de samenhang van de so
ciaal-democratie in Nederland zu'len ten
gronde gaan, indien de meerderiheid een eer
lijk meeaten do minderheid bejegent, zooafls
thans geschiedt. Zijn betoog verder uitwer
ken 'e stelde Spr. nog in liet liakt, dat een
Marxist niet tegelijkertijd een aanhanger van
een godsdienstige richting kan zijn.
Mevr. Holst- iliield een uitvoerige rede
waarin zij het standpunt der Marxisten ver
dedigde.
Impossjbi'.isten zoo zeide o. in. de
spreekster zijn de Marxisten niet en waai
de ©ene burgerpartij een kleiner kwaad is
dan de andere begrijpen zij, dat bij herstem
mingen het minste kwaad gesteund moet
worden, maar zij waarschuwen er voor zich
door het woord vrijzinnig democraat te laten
verschalken, zooaJs bij de herstemming voor
den Gemeenteraad, in Den Haag, waar do
soo.-dem. de afleggertjes van de vrijz.-dem.
hebl en gesteund.
Nog verdedigde spreekster ziok tegen liet
verwijt, dat zij zich vijandig tegenover de
sociaal democratie heeft geuit en vroeg zij of
de redactie van het Volk, de eeltige, togen
wie zij zich vijandig betoond.heeft-, soms de
heele sociaal-democrat ie is. Honderden par-
tijgenooten verlangen immers een andere re
dactie die maken zich dus zeker aan het
zelfde euvel schuldig als spreekster.
Ten slotte verdedigde spreekster zich te
gen de bewering, dat- zij meer en meer naar
het anarchisme afzakt.
Eindigende, qualificeerdte spreekster den
aanval van Het Volk even onwaardig van
vorm als ongegrond van inhoud.
Na de twee laatste sprekere, die samen
twee uur gesproken hébben, werd besloten
aan de volgende sprekers slechts 10 minuten
toe te staan, met uitzondering van den re
dacteur der Tribune, Wijnkoop.
Leeuwenburg uit Vlissingen protesteerde
met donderende stem tegen uitdrukkingen
als van Mendels, waarbij de revisionisten
wordeu uitgemaakt voor handelsreizigers
in ethiek", of tegen de uitdrukking „schar
relaars in socialisme".
Nog verscheidene sprekers uitten zich, het
zij in revisionistische», hetzij in Marxisti
sche» geest. Harde waarheden worden daar
bij gomt. Opmerkelijk was de rede van Ger
hard, Amsterdam, welke zich door een bij
tend sarcasme kenmerkte.
SpT. verklaarde zich in bijna alle opzich
ten oneens met de revisionisten en voorts
meende deze spreker, dat de kracht van
de S. D. A. P. juist daarin zit, dat de par-
tijgenooton zoo tegenover elkaar kunnen
staan. Daarom noemde hij dit congres een
goeden dag voor de sociaal-democratie en
hij sprak de lioop uit, dat ditmaal de ver
zoen ingsvertoouing achterwege zal blijven.
Wat ae quaestie van Marxisme en revisionis
me betreft, wijst 9pr. er nog op, dat voor
de groote massa deze woorden weinig lieteo-
kenen en zij even graag mevr. Holst als
Vlieger hoort (applaus).
In den grond, aldus eindigt hij, zijn wij
partijgenoofcenmaar wij missen het onvoor
waardelijk geloof in eikaars goede trouw.
Nadat nog door enkele sprekers het woord
was gevoerd, werd het congres verdaagd tot
half negen 's avonds.
Ook bij de avonddebatten was d« grond
toon ontevredenheid over de redactie van
„Het Volk", ontevredenheid over de laat
ste artikelen in dit blad, enz.
Groote ruzie ontstond over de vraag of
met de thans gehouden discussies ook de
discussie over Kamerfractie en .,Volk"-redac-
tie is afgehandeld Het P. B. meent van
wel, Amsterdam III niet. Na veel geroep,
gesis, gefluit enz. werd besloten den spre
kers vijf minuten toe te staan voor beide
onderwerpen.
Fortuyn (Amsterdam) beschuldigde het
P B. dat het discussie vreest en wil niet
spreken. Eindelijk begint hij toch en vraagt
het in den geest van het P. B. is, dat
Van Kol subsidie voor het Heilsleger in de
Kamer heeft aanbevolen. Spr. vindt het
Heilsleger boerenbedrog. Voorts wijst spr. er
op, dat er verdeeldheid heerscht onder de
soc.-dem. Kamerleden, die tegen elkaar
stemmen. Ook de redactie van „Het Volk"
kreeg van verschillende sprekers heel wat te
i-ooren, vooral "Wijnkoop viel de vijf redac
teuren heftig aan met het gevolg, dat her
haalde malen uit do vergadering hevig pro
test- werd gehoord.
Mendels viel heftig c'e houding der Kamer
fractie aan tijdens de Rotterdamsche sta
king, toen officieren met de karwats achter
het volk reden, alsof het slaven waren. Toen
is in de Kamer daar geen woord o-vcr ge
hoord, neen, de socialistische Kamerleden
waren met een botter aan 't bot vangen op
de Zuiderzee.
Nadat- nog een aantal sprekers het woord
hadden geveerd, kreeg de voorzitter Vliegen
het woord ter verdediging. Deze verklaarde
zelden een lieelen dag te hebben hooren spre
ken met- esn dergelijke armoede aan feiten.
Inzake de verontwaardiging tegen de zes ar
tikelen van ,.Het Volk" constateerde spr
dat iuist vele part ij genooten zich opgelucht
voelden, toen in deze artikelen het gemier
der duisternis aan het licht werd gebracht.
(Applaus).
Na het Haarlemsche Congres zijn de re
dactie van „Het Volk" en het Partij-Bestuur
naar huis gegaan met het vaste voornemen
nu zal het uit zijn, en hier hebben zij zioh
trouw aan gehouden. Dat het ernstig ge
meend was, is eebleken door de verkiezing
van Mendels in het P. B. en spr. is er van
overtuigd, dat op den duur ook in de redac
tie van ,.Het Volk" de andere richting ver
tegenwoordigd zou worden, zoodat men tot
elkaar gebracht zou worden. Indien men voor
de practijk komt te staan wordt het Marxis
me en het revisionisme spoedig op den ach
tergrond gedrongen.
Door de oprichting van ,,De Tribune"
is de verzoening onmogelijk gemaakt. In
zeer korten tijd heeft dit blad meesterlijk
tot stand gebracht, dat de partij van bin
nen wordt gekerfd, en verdeeld.
Inzake het verwijt, dat spr. in de „Vragen
des Tijds" schrijft, verklaart spr., dat hij
zidh nimmer zal laten verbieden te schrij
ven. Hij erkent het recht van een ieder om
te schrijven, i' er dan ook tegen dat de
„Tribune" door een motie wordt verboden.
De quaestie-Hyndman besprekende, houdt
spr. vol, dat deze niet serieus te noemen is.
De vondst van MendelsHyndman is de
Britsclie Van Kol, is heel aardig, maar
spr heeft dit niet geschreven.
Mendels,.De collectieve redactie!" (ge
lach).
In antwoord op de beschuldiging van Van
der Goes, dat de redactie het vrije woord
niet hoog houdt, antwoordt spr., dat v. d.
Goes, wien aangeboden is vast medewerker
van „Het Volk" te worden, die daarvoor
een vast salaris geniet, maar nooit iets
stuurt, allerminst het recht heeft hierop aan
merking te maken. (Luid applaus).
Wat v. d. Goes over Marxisme en Gods
dienst heeft gezegd, zou in de practijk nood
zakelijk er toe moeten leiden, dat alle gods
dienstige mensdhen uit de partij moeten tre
den. Spr. komt er tegen op, dat men het
Marxisme absoluut tegenover den Godsdienst
wil plaatsen. Uitvoerig weerlegde spr. het
betoog van mevr. Holst.
Ten slotte verdedigde spr. zich tegen de
aanvallen gericht tot de redactie en eindigde
hij met den nadruk te leggen op de nood
zakelijkheid! de solidariteit voor „Het Volk"
hoog te houden. Zoo voortgaan als thans ge
schiedt, gaat niet langer. (Langdurig ap
plaus).
Hierna wordt- gestemd over de vraag; col
lectieve redactie of hoofdredacteur 1 Met
204 tegen 86 stemmen werd tot het eerste
besloten. (Daverend applaus).
Met- het oog op het late uur, halfeen,
werd het congres verdaagd tot den volgen
den morgen 12 uur.
Maandag half tien werd eeue vergadering
gehouden, die alleen voor afgevaardigden
toegankelijk was.
Om half t-wee werd de openbare vergade
ring heropend.
Mededeeling werd gedaan van een tele
gram van mr. Troelst-ra, waarin hij dank
zegt voor de hem betoonde belangstelling en
mededeelt, dat hij hoopt spoedig weer in
staat te zijn, om met- a-lle kracht voor de
partij werkzaam te zijn. (Applaus.)
Op voorstel van Leeuwarden werd bij
acclamatie de tegenwoordige redactie van
Het Volk herbenoemd.
De discussie over het jaarverslag werd
voortgezet.
Schaper verdedigde daarbij uitvoerig
het beleid der Kamerfractie. Breedvoerig
ging spreker het verloop van de jongste ka-
binetscris's na en toont aan, dat de fractie
geen enkele verantwoordelijkheid droeg, om
het vorige vrijzinnige ministerie te handha
ven. Noch bij de laatste, noch bij de voor
laatste crisis is de fractie constitutioneel
parlementair geraadpleegd, t Zal wel zoo
gauw niet gebeuren, doen. als de Koningin
bij een crisis Troelstra ten liove zou ont
bieden om gehoord te worden over de op
lossing van een crisis, dan zou spreker stellig
adviseeren dezen naar hel Hof af te vaar
digen Dan zou de partij mede in het overleg
geboord worden, al Z"U ze niet bereid gevon
den worden een of meer zetels in het te
vormen ministerie in to nemen. De pari ij
heeft toch het recht, om ook gehoord te wor
den, de sociale Kamerleden zijn toch geen
voet vegen
Bij de behandeling van de begrooting van
justitie op 27 November is wel degelijk door
de fractie over de RotterdaniBche bootwer
kersstaking gesproken.
Wanneer er verdeeldheid was bij de soci
aal-democraten, dan was dit bij kwesties
van ondergeschikt belang. „Wij zijn toch
geen marionetten", zegt spr. In kwesties
van principieelen aard was de fractie steeds
eensgezind Alleen betreurde spreker, dat
er verdeeldheid was bij de stemming over
de subsidie aan de boerenleenbanken. Van
Kol, die voorstemde, heeft daardoor blijk
gegeven van grenzenlooze verdraagzaamheid.
De fractie heeft intuschen maatregelen ge
nome», om voor het ver wig te komen tot
nog meerdere eensgezindheid
Nog behandelde spreker enkele gemaakte
aanmerkingen van ondergeschikt belang en
noemt de voorstelling onjuist-, als zouden
de soc. democratische Kamerleden de woor
den van leedwezen en afschuw bij gelegen
heid van den moord op den Koning van
Portugal, gesproken door den Kamervoor
zitter, opzettelijk staande aangehoord heb
ben. De quaestie in de Kamer is, dat, wan
neer de voorzitter eene mededeeling zal
doen, de leden vanwege de slechte accous-
tiek, zich om zijn zetel scharen. Dit ge
schiedde ook bij de toespraak van den voor
zitter na genoemde Koningsmoord, zonder
dat de fractie vooruit wist waarover de voor
zitter liet zou hebben. Van „een voetval
voor het Koningschap" kan dus hier abso
luut geen sprake zijn. Maar wat, naar spre
kers meening, wel afkeuring verdient, is
dit, dat een bekend Marxist-, meermalen
oandidaat voor den Haagschen gemeente
raad, de Koningin f 25 vroeg en deze ook
kreeg, om naar de Veluwe te kunnen gaan
tot herstel zijner gezondheid. (Teekenen van
afkeuring).
Als men ons dus verwijt een voetval voor
voor een dooden Koning, dan is dat veel
erger, nl een voetval voor een levende Ko
ningin (Applaus).
Van Kol verdedigde nog zijn houding bij
de subsidie aan de Boerenleenbanken. De
regeering steunt met medewerking van de
fractie christelijke drankbestrijdersvereeni-
gingen, waarom moeten dan niet deze leen
banken gesteund, niet uit „grenzenlooze
verdraagzaamheid", maar in het belang van
de sociale beweging, welk belang te dezen
aanzien spieker nader aangeeft.
Met volle overtuiging heeft hij gestemd
voor een subsidie aan het Heilsleger in
Indië. Wanneer men ervaart, hoeveel el
lende door het Leger wordt gelenigd, dan
dient men als sociaal-democraat den tol van
eerbied te betalen aan die organisatie.
Spreker waarschuwde ten slotte met klem,
dat de partij niet een anti-clericaal karak
ter zal krijgen en dat men iedere gods
dienstige overtuiging zal blijven eerbiedi
gen.
De Visser (Den Haag) vroeg hierna
het woord voor een persoonlijk feit. Hij
deelt mede. dat hij de persoon is, dien Scha
per op het oog had, die van ue Koningin
f 25 ontvangen zou hebben als bijdrage in
de korten voor zijn herstel. Uitvoerig schetst
spreker zijn zenuwaclitigen toestand van
het vorige jaar, toen eenige partij genooten,
waaronder ook zijn dokter, noodzakelijk
achtten zijn uitzending naar Soeren. Toen
het bleek dat- een bedrag, noodig voor de
uitzending, niet bijeen was, dwongen eenige
part ij genooten hem er toe een verzoekschrift
aan de Koningin te teekenen. Hij verklaar
de uitdrukkelijk, dat hij in normale positie
dit stuk nooit geteekend zou hebben, en
keurde het ten zeerste af, dat Schaper deze
private zaak op het congres ter sprake heeft
gebracht.
Er ontstond na deze verklaring een hevig
tumult. Verscheidene afgevaardigden vroe
gen het woord
Schaper ontkende, dat de kwestie-De
Visser een .persoonlijke zaak zou zijn. „Laat
men De Visser in staat stellen de Koningin
binnen aclit dagen het geld terug te zen
den. Het geldt hier een zaak van eer voor
de partij." (Applaus).
Met verwerping met zeer groote meerder
heid van een motie van afkeuring aan het
adres van Schaper, van het ter sprake
brengen van deze particuliere zaak, werd dit
rumoerig incident besloten.
Nadat de voorzitter onder luid applaus
der vergadering de Kamerfractie dank had
gebracht voor wat deze weer in liet afge
loopen jaar voor de partij heeft verricht,
wordt het debat over het jaarverslag na
nog eenige replieken gesloten.
Nog werd. na verwerping van de motie-
Rotterdam IV, een motie van het Partij
bestuur aangenomen, waarin de wensche
lijkheid wordt uitgesproken, dat overleg
met het Partijbestuur zal worden gepleegd,
alvorens tot de oprichting van socialistische
bladen wordt overgegaan.
De vergadering werd hierna geschorst tot
's avonds half acht.
Te kwart voor acht werd de avondverga
dering geopend, welke gepresideerd wordt
door Schaper,
Een voorstel van Middelburg om het con
gres voortaan te houden op gewone dagen
in de Paaschweek, wordt met groote meer
derheid verworpen. De Paaschdagen blijven
dus voor het jaarlijkseh congres bestemd.
Besloten wordt, met 160 stemmen het con
gres in 1909 in Rotterdam te houden.
Onder hilariteit werd een voorstel-
Leeuwarden tot instelling van een insigne
ingetrokken.
In bespreking komt het punt Vrouwen
arbeid. Door mr. Mendels werd een motie,
voorgesteld door het- Partijbestuur, uitvoerig
toegelicht
In deze motie verklaart het congres het
den plicht der partij onder verwerping van
elk streven om door wettelijken dwang de
vrourw van het terrein van den arbeid terug
te dringen en vrouwenarbeid onmogelijk te
maken, met kracht te ijveren voor die wette
lijke bescherming der arbeidsters, waardoor
haar lichamelijk weerstandsvermogen en
haar strijdbaarheid teg^.i het- kapitalisme
worden versterkt, verwildering van het ge
zinsleven wordt tegengegaan en ;.an do moe
der-arbeidster de uitoefening barer mo' r-
functies mogelijk wordt gemaakt.
De discussie hierover kwam Maandag
avond niet ten einde. Gisterochtend 8 uur
werd zie voortgezet.
De ochtendzitting van Dinsdag werd ge
presideerd door Schaper, die ook reeds den
vorigen avond den voorzittershamer heeft
gevoerd, daar Vliegen zijn stem moet spa
ren. Evenals andere ja-ren waren reeds vele
afgevaardigden vertrokken en was het pu
bliek veel minder talrijk dan vorige dagen
Van de 91 voorstellen en 86 amendemen
ten van den beschrijvingsbrief waren er nog
Raad v
bij «*ïn
va« d(
moest
Spr.
Hels
gonimii
wet Wh
ring a;
meer v
ongeva
non o
echter
met d
moet-
De
Spiekr
op, da
zijn, c
halen,
sloten
zooals
wier s
sloten
bank.
Du;
de sc
het- li
besta-;
hötidi
quaes
hij e«
als n
aang
G<
gen
gaaf
eerst
prop
B<
gevo-
ten
kiezi
T«
stelli
sehe'
enz.
tijd,
onaf
li
dat
«eb
wei
spo
te i
3
en
alk
dien
gir
maar enkele afgehandeld.
De debatten werden i tgeleid door Van
Kol, die meende, clat het beter is de qua- tie
van den vrouwenarbeid tot een volgend con-l
gres te laten rusten, daar het vraagstuk on-
voldoende is voorbereid. Spr. rtelt voor een Duy8;
commissie te benoemen om deze zaak nadei
onder het oog te zien. Nadat ook Van Kuvh-
hof (partijj-sccertaris) en Spiekman (partij
bestuur) zich voor uitstel verklaard hebben,
zeide mr. Mendels, de inleider, dat hij zich
bij de uitstel-motie neer zal leggen, zij
het niet een weemoedig hart.
Met, overgroot© meerderheid werd beslotea
do zaak uit te stellen en door het P. B.
eventueel een commissie van voorbereiding
te laten benoemen.
Besloten werd, dat het P. B. een com-
missie zal benoemen, om de eventueel© wij
ziging van het gein een teprogram te onder
zoeken, welke commissie zal bestaan uit het
bestuur van de vereeniging van gemeente
raadsleden, dat de bevoegdheid zal hebben
zich andere leden toe te voegen.
Aan de vereeniging van socialistische ge
meenteraadsleden werd een jaarlijkseh par
tij-subsidie van f 100 toegestaan.
Aau de orde kwam vervolgens de kies
rechtactie en de resolutie, in verband hier
mede door het P. B. voorgesteld.
Deze resolutie luidt al» volgt
Het congres van 1908,
gezien de omstandigheid, f' 1 kies^
rechtbeweging de laatste jaren uitsluitend ij
gevoerd door do arbeidersorganisaties en
hunne organen; de burgerlijke voorst anders iDuvS
van het algemeen kiesrecht zich door het
aanvaarden van de blanco-politiek feitelijk
aan die beweging onttrokken, en deze ele
menten voor en na het comité voor algemee i
kiesrecht verlieten
gezien de resolutie van het- Nederlandschi
Verbond van vakvereenigingen, waarin dif
Verbond wel de deelname aan de kiesrecht-
beweging verklaart tot plicht der vakorga
nisatie. doch tevens de meening uitspreekt,
dat de leiding dier beweging behoort aan
de S. D. A. P.
is met het N. V. V. van meening, dat
in deze omstandigheden het comité voor al
gemeen kiesrecht, waarbij de partij was aan
gesloten, zijn reden van bestaan heeft ver
loren
besluit daarom, onder het uitspreken van
den w-armsten dank voor het groote en v
dienstelijke werk, in den loop van zijn be
staan voor de zaak van het algemeen ki<v-
recht verricht, aan dat comité voor te stel
len, zich te ontbinden;
aauvardt met voldoening de hulp der vak
beweging, waartoe het N. V. V besloot; I
draagt het P. B. op, de leiding der ,'S-
rechtbeweging ter hand te nemen e met ze»
danige kracht te voeren, dat, zoowel dt
botte als de listige tegenstand van alle
reactionnaire elementen zal worden gebro
ken, en tevens "de aandacht zal worden ge
wijd aan alle pogingen der bezittende klasse,
om, zoodra men aan de invoering van het
algemeen kiesrecht niet meer kan ontkomen,
de parlementaire instellingen zóó te ver
knoeien, dat aan den volkswil, zooals dia
zich door het alg. kiesrecht uit, nieuwe hin
derpalen in den weg worden gelegd en het
wapen in den strijd ter ontvoogding van do
arbeidersklasse weer zal worden afgestompt
roept ten slotte heel de Nederlandsche ar
beidersklasse op, aan den strijd voor het .«!-
gemeen kiesrecht al haar krachten te wijden,
Deze resolutie werd ing 'eid door W. H
Vliegen.
Schaper deelde vervolgens mede, dat door
do socialistische Kamerfractie in den loop
van dit jaar een memorie van Antwoord zal
worden ingediend met nota- van wijziging
op en van het vroeger ingediende voorstel
van grondwetswijziging, strekkende, dat on
der algemeen kiesrecht in de Grondwet zal
worden verstaan algemeen kiesrecht- voor1
mannen en vrouwen.
Bij accalmatie werd op voorste] van Scha
per een motie aangenomen, waarbij het P. B.
verklaart een krachtige actie te zullen voeren
om het vrouwenkiesrecht in de Grondwet,
eventueel in de Kieswet op te nemen, inge
volge de besluiten van het congres te Stutt
gart
Met groote meerderheid werd ten slotte
de motie inzake kiesrechtactie i.angenomeir,
waarbij besloten wordt de leiding der kies
rechtactie te stellen onder het P. B. en het
comité voor algemeen kiesrecht op te hef
fen. (Applaus).
Door H. Spiekman werd de motie inzake
de Ongevallenwet ingeleid, waarbij geconsta
teerd wordt, dat de Nederl. groot-industrie
de Ongevallenwet tracht te verslechteren
door te wijzen op de gevallen van simulatie
en door begunstiging van het instituut der
risico-overdracht en de verwachting wordt
uitgesproken, dat de soc.-dem. Kamerleden
tegen dit gevaar zich krachtig zullen verzet
ten en het P. B. wordt opgedragen met
het N. V. V. middelen te beramen om de
arbeidersklasse voor dit gevaar te waarschu
wen en tegen de aanranding van haar ba-
langen zich te weer te doen stellen.
Door J. E. W. Duys is hierop het vol
gende amendement ingediendals voor
laatste alinea in te voegen(het congres)
is van oordeel, dat het tegenwoordige te
korten in de toekomst- bij handhaving van
het stelsel de risico-overdracht te verwach
ten regelmatige tekorten dienen gedekt te
worden niet door den Staat-, maar over de
geheelp verzekerde industrie naar evenredig
heid behooren te worden omgeslagen, met
inachtneming alleen van het gevaar en de
draagkracht der verschillende industrieën
Dil amendement bedoelt ora uit te spre
ken, dat de tekorten allerminst zullen moe
ten worden betaald door de Rijksver
zekeringsbank, omdat- daardoor de kleine in
dustrieën en de hooge risico's dubbel zullen
worden getroffen.
Nadat Duys zijn amendement liad toege
licht, werd gepauzeerd.
Na de pauze werd het debat oveT de
Ongevallenwet voortgezet-.
Jan Fortuyn (Amsterdam) gaf toe, dat de
directie der Rijksverzekeringsbank de Onge
vallenwet zoo loyaal mogelijk toepast, in
tegenstelling met de directie van de Centrale
Werkgevers Risicobank, welke niet in de eer
ste plaats de belangen van den werkman in
het oog houdt. Met voorbeelden tracht spr.
aan te toonen hoe door de werkgevers aan
gesloten bij deze Bank meermalen de Onge
vallenwet- wordt ontdoken. Ook de CentraJe
b o
vie
der
sta.
te
da
