ST0. 35. Tweede blad.
Zaterdag 1 Augustus 1908.
7"' Jaargang.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco per post1.50.
Afzonderlijke nummer: - 0.05.
Deze Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmodedoolingen 9nz.gelieve men vóór 11 uur
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel moer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 rents bij vooruitbetaling.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bodrijf bestaan zeer voordoelige bepalingen tot
het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement. Eene
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Nederland en Venezuela.
Uit Caracas -woriit via Port of Spain
d.d. 31 Juli gemeld
President Castro beeft de exequaturs der
Nederlaudsehe 'consuls en vice-coneuls inge
trokken. De minister van bui toni. zaken dr.
Paiul heeft aam do Nederl. regeering mede
gedeeld, wat hij noemt ,,de beleedigïngen
aan Venezuela." Daaronder komen voor do
boleediging door den' minister-resident Do
'Reusde oim&tandiigiheid dat die kruiser
Gelderla.nd" naliet de Venozolaansche vlag
te groeten d en aa n val op den Venezol aan -
schen consul to Willemstadde schending
va,n het consulaat ©n de schending van het
wapenbord van den consul.
„De Heemskerck".
De Jacob van Heemskerck", die door
onae regeering naar West-Indië zaïl worden
gezonden, zegit de N. R. Gt. is het
nieuwste pantsersohip van onze vloot met
een waterverplaatsing va.n 5000 ton. Het
schip verschilt in zooverre van de vier to
voren gebouwde pa,ntsersch eipen, type „Ko
ningin Regentes' dat heb zwaarder bewa
pend is, doch dalar en tegen minder kolen
bergt, zoodat het met den kolenvoorraad
oen kleiner, weg kan afleggen dan de vier
andere zusterschepen. Voor het bepaien van
den kolenvoorraad is bij het project ails
eisch gesteld dat het schip een afstand van
2400 zeemijl met economische vaart mioet
kunnen afleggen, opdat het geschikt zou
zijn voor den algemeenen dienst in de Euro-
peesche wateren en in de zeeën bewesten'
de Kaap de Goede Hoop, waaronder odlc
k>nae West-Indische bezittingen behooren
te worden gerekend. De minister Ellis, die
voor den bouw van de tegenwoordigs»
„Heemskerck" bij de begroeting voor 1905
den eersten termijn aanvroeg, wilde n.l.
den dienst in West-Indië doën uitoefenen
door de panteerschopon, die hij voor de
verdediging van het Rijk in Europa noo-
dig achtte en waartoe, behalve de „Heems
kerck", de drie schqpen type „Kortenaier"
beboorenHij zond dan ook onder zijn be
stuur de „Kortenaer" naar de West. Mi
nister Cohen Stuart bracht daarin verande
ring en bestemde voor den dienst in West-
Indië een schip van het kruiser-type „de
Gelderland".
De N. R. v.vestigt ©r in heb bijzonder
de aandacht op dat „de Jïeem&kerök" met
baar beperkten kolenvoorraad van pl. m.
450 ton de reis naar de West, zelfs met eco
nomische vaart stoomende, d. i. bij die,
vaart waarbij het kol an verbruik gering is,
niet zonder een kolenhaven aan te doen
kan afleggen. De „Koningin-Regentes" en
de „Ruyter" maakten de reis naar Curagao
in 20 a 21 dagen.
Gelijk bekend zail kapitein ter zee Snebh-
lage het commando over „do Heemskerck"
voeren.
Den elfden Augustus kiest het schip zee.
Toen prins Hendrik den 22. September
1906 de ..Heemskerck' deed te water Too-
pen, eindigde hij zijn voorafgaande toe
spraak miet dewo woorden: „Jacob van
Heemskerck", mijn beste wen&chen verge
zellen u op uwen weg; voer onze driekleur
qp alle zeeën tot room van Koningin en
vaderland."
Do N. R. Ot. teekent hierbij nog het
volgend© aaln
„Blijkens het officieele bericht is de zen
ding van dc „Heomökerok" naar West-
Indië bedoeld als oen voorzoTgsmiaatrege/1,
omdat de „Gelderland", gélijlk elk schip,
„om de eeni of andere roden voor korten
tijd niet voor den dienst beschikbaar kan
worden" en men, terecht, op dit oqgenblik
één Nederl a,ndsch schip in de Caraïsohe zee
in elk geval onmisbaar aloht. Mocht er ech
ter onverhoopt sprake van komian, diat aan
onze vertoogen tegenover Venezuela mari
tiem© kracht meet worden bijgezet, dan ver
wachten wij. dat de regeering dit- niet met
slechts twee schepen zal willen beproeven
In dat uiterste en dooi geen Nederlalnder
gewenschSe geval zal Nederland in West-
Indië de graotere macht moeten ontwikke
len, waarover het o,p het oogenblik k>an be
schikken
„Evenwel, ook wanneer het wat wij
oprecht wenschen niet zoover komt, zal
de „Heemskerck", zij hot dan in figuur
lijken zin, vwr beate vuren kunneni war
den gesteld. Er kunnen, in tijden van gis
ting en opwinding als waarvan de telegralm,-
mon uit Wesb-Ind:ië verballen, rich elk
oogenblik omstandigheden voordoen, waar
in Slechts dooi- bijlzonder beleid en hoogen
tact ongewenechte gevolgen kunnen wor
den vermeden. Hoe het odk loopt, koant
dus op de „Heemskerck" een moeilijke en
gewichtige taak te rusten gelijk trou
wens ook de „Gelderland" een zware taak
heeft.
„Bij het vertrek vam de „Heemskerck"
naar West-Indië zal daarom de wenscih vain
den Prins, dat liet schip zijn v"lag met
eere moge voeren tot- heil van Koningin en
Vaderland, ook die zijn van allo goede Ne
derlanders."
Een noodkreet uit Curasao.
Door de besturen van dé Kamer van Koop
handel te Curagao. de afdeel ing Antillen
van het A'lg. Ned. Verbond en de afdeelLng
Curasao van do Ned. Vereeniging Onze Vloot
is hot volgende adlres aan de Koningin ge
zonden
Mevrouw
Geven met den diepsten eerbied te ken
nen
de Kamer van Koophandel en Nijverheid
op Gluragaia,
het liestuur van het Algemeen Neder-
t landBClh Verbond, groep Nederlaiudscihe An
tillen. en
het Bestuur vam de Nederlaudsehe Ver-
eeniging „Onize Vloot", afdeeling Curasao,
dat bij besluit van den president der Ver-
eenigde Staten van Venezuela d.d. 19 Fe-
bruiari 1908 verboden werd aan vreemd
werkvolk, veertig dagen na afkondiging van
dat besluit, dus vam 1 April 11. af, eenig
sjouwerwerfk te verrichten aan boord van
stoomsdliepem, liggende in Venezolaanse he
havensdoor welk besluit, waaraan nog
steeds de hand wordt gehouden, ook het
Curagaosche werkvolk getroffen wordt
dat did. 5 Maart 11. de „Penelope", va
rende ouder Nederl andsdhe vlag en uitge-
zondlen door dien controleur der 'belasting op
den in-, uit- en doorvoer met dienstbrieven
aan de autoriteiten vam Aruba, door Vene-
zodaon&che kustwachters op ze© werd aan
gehouden en met de bemanning opgebracht
naar Adicorai, later naar Ootro en eindelijk
naar Pto. Caibello. alwaar de bemanning werd
gevangen gehouden in het Castillo San An
ten ie, een staatsgevangenis voor politieke
gevangenende gouveraementsmissives wer
den opengebroken en °erst later aan den
persoon, belast met de overbrenging daar
van, weder open ter hand gesteld; van 13
Maart tot 4 April 11. rijn de vijf Nederl and-
sche onderdanen, die de bemanning van het
schip uitmaakten, gevangen gebleven en eerst
door tussclieukoimst van don heer Lenfant,
die tijdelijk het consulaat van Nederland
waarneemt, in vrijheid gesteld';
dat in dien zalfden tijld „La Jusiticia",
oen Nederlandsche bark, thuisbehoorende op
Aruba', op dezelfde wijze bemoeilijkt is ge
worden, terwijl de bemanning nog steeds ge
vangen gehouden wordt en het sabi.p niet aan
den eigenaar is teruggegeven
dat in de laatste jaren dergelijlke bemoei
lijking van de Curagaosche scheepvaart her
haaldelijk is voorgekomen, niebtegemstaemde
Nederland een met Venezuela bevriende na
tie is en dlaarmede diplotmiatiëke relaties
onderhoudt
dat door de bevoegde autoriteiten op Clt-
ragao, naar aanleiding van het heerschen
der pest te La Guarira, sledhts zeer milde
maatregelen tegen Venezuela werdlen geno
men niettegenstaande het gevaar voor be
smetting op Curagao wegens de zeer gemak
kelijke communicatie en cl© overdrukke
scheepvaart tussdhen de kust van Venezuela
en de Curagaosche eilanden zeer groot was,
weiid alleen voor schepen en personen komen
de van La Guaara quarantaine voorgeschre
ven. Ook werd déze quarantaine eerst afge
kondigd 21 April 11., d. w. z. eerst na het
verschijnen van het decreet van president
Casbilo, dd. 18 April, waarbij Z.Exc. zelf
ibeikenid maakte, dat er een besmettelijke
ziekte te La Guaira heersdhte en reeds ge
durende 30 dagen was waargenomen, wat hier
op Curagao ook békend was, terwijl eerst na
liet ontvangen van officieele berichten uit
Venezuela de quarantaine afgekondigd werd
dlat d'd. 14 Mei bij ceoreet van president
i Castro verboden werd do overscheping op
Curagao vam goederen uit het buitenland en
bestemd voor Maracaibo en andere havens
in het westen van Venezaiéla, on van goe-
1 deren van die havens afkomstig en 'bestemd
1 voor het buitenland;
dat dit decreet als eerste beweegreden bot
uitvaardiging daarvan opgeeftdat de auto
riteiten op do Nederlandscho Antillen een
Venezolaansch schip, komende van een niet
'besmette haven en in het bezit van een
sdhoonen gezondheidspasden toegang tot
de haven hebben geweigerd';
dat twee dagen vóór het verschijnen van
dat decreet, op 12 Mei, slechts een enkel
schip, „La Gloria", komende van Guanta,
na onze haven te zijn binnengevallen, ge
zonden werd naar de quarantainoplaats,
omdat het vaartuig afkomstig was van een
plaats dicht bij de besmette haven La Guai
ra en volgens de meening van de bevoegde
autoriteit in een veiTogaandén staat van
omrei rilheid verkeerde
dat hier algemeen wordt aangenomen,
dat door de Venezolaan sche consul aan
.president Castrodusdanige berichten ge
zonden zijn (in welke berichten do terug
zonding van „La Gloria" voorgesteld zou
zijn geweest als oen boleediging van do Ve
nozolaansche vlag), dat aan deze consulai
re berichten gemeld decreet zijn oorsprong
ontleent
dat 19 Mei een ander decreet verscheen
waarbij het verkeer tussdhen Venozolaan-
sclie havens en de Nedcrlandsche Anti'len
voor kleinere schepen, waaronder begrepen
worden al de Curagaosche schoeners, voe
rende de Nederlaudsehe vlag, ongeacht do
tonnomaat, geschorst werd, zoodat d© r-j-
ragaosch© zeilvaart thans zoo good als ge
heel stil ligt
dat in den nacht van 1213 Juni 1.1.
de „Carmita" en „Marion", twee schepen
varende onder Nederlandsche vlaig, van
Aruba naar Curagao, door Venezolaans -h©
kustwachters o pzee zijn aangehouden en
opgebracht naar Adicora, den volgenten
dag naar La Vela de Coro, alwaar schepen
en bemanning twee dagen werden opgclicu J
den. Op schip en bemanning is bij -de aan-
houding op zeo herhaaldelijk gescheten
terwijl de schipper onder bedreiging van
gevangenneming gedwongen werd een stuk
te teekenen, waaruit zou blijken, dat de
papieren en de brievenzakken ongeschon
den waren en hij geen enkel andere iade
had gehad dan tijdverlies;
dat de douanebeambten van de Venezo-
laansche havens last ontvingen, ook der, dj.
recten uitvoer van goederen naar Curacao
tegen te houden en zooveel mogelijk te be
moeilijken dat Curagao thans een crisis
•doormaakt, zoo lievig als nooit te vuren.
Curagao heeft geen eigen bestaan en *s aa-i-
Igewezem door natuur ou geografische lig
ging van liet eiland, te leven door ren
handel en de scheepvaart hoofdzakelijk niet
Venezuela. Door bovenvermelde dec-vten
«rijn handel en scheepvaart hier stoyg.v.et
alsof onze haven ware gablokkeerd lo>: Ve
nezuela. De financieel© draagkracht van
•vele 'handelshuizen, welke door jaren langen
achteruitgang en kwijning van den ha ".dol
•reeds zeer zwak was, zal spoedig uitgeput,
•raken. Zoo deze toestand nog cn paar
maanden moet voortduren, zullen verschil
lende handelshuizen zich niet langer staan
de kunnen 'houden.
De armere bevolking wordt reeds nu tot
het uiterste gedreven. Industrie bestaat
hier bijna nietwat er nog was, kan thans
uit Veneruela de materia prima niet krij-
,gen de hoedeniudustrie is reeds lang
•kwijnend. Werk is er niet, dus ook geen
verdiensten, geen brood. Do .armoede is al
gemeen en zeer groot. Door mislukking van
den oogst en het uitblijven van den regen
levert het eiland zelf geen voedsel voor
mensch noch dier. Het weerstandsvermo
gen der armere bevolking, uitteraard reeds
tzeer gering, zal spoedig geheel en al ge
broken zijn. Lang wachten op hulp kun- j
•nen ook zij niet.
Redenen waarom ondergefceekendem ziitfh
i'net vertrouwen wenden tot Uwe Majesteit,
met het eerbiedig verzoek ten sterkste to 1
•willen aandringen bij hunne Excellenties
•de minister van Koloniën en Buitenland-
•scïie zaken, dat H.H. E.E. het toch ten
spoedigste daarheen mogen leiden, dat de
verhouding van Venezuela tot Curagao af
doende worde geregeld, meerdere waar
borg worde verkregen dat dergelijke toe
standen in de toekomst niet meer voorko
men en de Nederlandse he vlag meer worde
ontzien.
Het maritiem commando in
W s t -1' n ei i
Do benoeming van d©n kapitein ter zee
J. B. Snethlag© tot. commandant van het
panitseirschdp Hoen risk eekclat. 11 Augustus
a. s. naar West-Inddë vertrekt, is zegt do
N. R. Ot. eene aanwijzing dat de regee-
ïing, overeenkomstig ae med«de©ling van
ckki minister van bud ten lam nd; Icflie zJaken
hare handelingen nauwgezet overweegt en
niet alleen op het lieden het oog heeft. De
kolonel Sue tillage is toch de oudste in zijn
rang en koant bij de eerstvolgende mutatie
in de böogere rangen der marine in aan
merking voor bevordering tct schout-bij-
nacht. Mocht nu eene verdere versterking
dèr scheepsmacht in do Cara'ibische Zee noo-
dig wenden en daan-mede de noodzakelijkheid
ontstaan het bevel over die grOotere vloot-
afdeeling op te dragen aam een vlagofficief,
dan heeft men den "olomel Shiethlage even
tueel slechts te bcivordieren om, zender eene
verwisseling in het commando, tot den ge-
wenschten toestand te konnon. Daarmede zail
dan vermeden worden hetgeen in 1095 in
Oost-Indaë is geschied, teen het eskader al
daar, bij de handhaving der neutraliteit in
den Russisch-Japanschen oorlog, op S sche
pen gebracht werd en uit Nederland >en
schout-bij-nacht werd gezonden, oan het be
vel daarover te voeren. Door dien maatre
gel toch moest de voor het bevel over het
eskader reeds aangewezen kapitein ter zee
een bekwaam en verdienstelijk hoofdofficier,
als ondergeschikt commandant blijven dienen
De kapitein ter zeo J. B. Snetillage
broeder van den vice-admiraal, die thans
commandant dei" zeemacht in Nederlandsch-
Indië is kent de Wést-Indische toestan
den en zaken uit vroegere verblijven aldaar.
Als commandant van de Somtnielëdijk en sta-
tionsooanmandant van Curagao was hij van
Juli 1898 tot Juni 1899 in West-Indië en
als commandant van de Friesland vertoefde
'hij in het begin van 1906 nogmaals oenige
maanden in de Curagaosche wateren. De ko
lonel Snethlag© is 52 jaar oud
De nieuwe socialistische
partij. Het orgaan van den nog op te
richten socialistenbond, waartoe de heer
Havers het initiatief nam, de Klok, geeft
daarvan het volgende ontwerp-beginselpro
gram:
1. De S. B. beschouwt den persoonlij
ken eigendom van grond en voortbrenging»
middelen als de hoofdoorzaak der bestaande
maatschappelijke wanverhoudingenDien
tengevolge is het hoofddbel van zijn propa
ganda het brengen van grond en bodem
alsmede van de voortbrengings- en ver
keersmiddelen in banden der gemeenschap
en de exploitatie er van door algemeen©
•medewerking en ten algemeeneu nutte,
met eerbiediging van elke persoonlijke vrij
heid, tot zoover de gemeenschap deze kan
en mag eerbiedigen.
2. Naast de voortdurende propaganda
voor dit hoofdbeginsel, stelt de Bond zich
teu doel in het bijzonder de stoffelijke be
langen der arbeidende klassen en hunne
geestelijke en zedelijke verheffing te bevor
deren tot de uiterste grenzen, waarbinnen
düt onder de bestaande maatschappelijke
verhoudingen mogelijk is.
3 De Bond wenscht hierbij gebruik
te maken van de volgende middelen
1. Het stichten van afdeelingen van
geestverwanten, teneinde georganiseerd op
treden te bevorderenhet houiden van ver
gaderingen- en hot uitgeven van een of
meer bladen en van broéhures, tot monde
linge eu schriftelijke toelichting en verdedi
ging van het in 1 uitgedrukte beginsel
het streven naar internationaal samengaan
der arbeiders; het uitoefenen van kritièk
op de bestaande maatschappelijke wanver
houdingen en al wat verder tot bespoedi
ging van de komst eener socialistische
samenleving zal kunnen leiden.
2. Het bestrijden van kerkelijke en an
dere dogma's, vooral waar deze dienen om
de proletariërs en andere misdoelden der
maatschappij te doen berusten in hun lot
en te doen afzien van krachtige pogingen,
om zich betere levensvoorwaarden en hun
toekomende rechten te veroveren.
3. Het bestiljden van het militarisme,
adhtende de Bond dit niet alleen in de
hoogste mate onzedelijk en barbaarsch,
maar bovendien een der kechtste bolwer
ken, waarachter zich de kapitalistische be-
voorreahting in veiligheid houdt.
4o. Het steunen van iedere oprechte po
ging der arbeiders om zich betere levens
voorwaarden te verwerven of om zich ge
heel of gedeeltelijk los te maken van het
patronaat, door middel der productieve en
verbruikooöperatie; het bevorderen hun
ner vakorganisatie en in het algemeen van
hun weerbaarheid en strijdlust.
no. Het propageeren van gelijke rechten,
ook politieke, voor alle burgei's, als alge
meen kies- en stemrecht en algemeen© ver
kiesbaarheid tot alle openlbar© betrekkin
gen, zoowel voor mannen als vrouwen
6o. Het gebruikmaken van alle verdere
maatschappelijke en politieke middelen
waardoor lotsverbetering cn steun voor de
mindere klassen kan worden verkregen, on
recht kan worden te niet gedaan of ver
heldering van denkbeelden kan worden ver
kregen.
7. De bond neemt ©enerzijds stelling
tegen de leer van het staats-socialisme, als
of de ombouw der kapitalistische maat
schappij in een socialistische mogelijk zou
zijn door de verovering der politieke macht..
Hij beschouwt echter het deelnemen aan
verkiezingen en parlementairen arbeid als
een nuttiglieidsvraagstuk en laat mitsdien
afdeelingen on leden vrij er eventueel al
dan niet aan mede te doen.
Anderzijds kreert de Bond zich tegen het
anarchisme, waar dit een kraéhtig en plan
matig georganiseerd optreden der arbei
ders zou in den weg staan, waar dit den
persoonlijken eigendom of waar dit het in
dividu boven de gemeenschap zou willen
stellen.
8. Overtuigd echter, clat do arbeiders
van allerlei riihting op politiek en gods
dienstig terrein zooveel mogelijk censgo
zind voor hunne rechten en belangen die
nen op te treden, zal de Bond den strijd
noch met de sociaal-democraten, noch niet
de anarchisten, noch met de christelijke ar-
lieiders voeren, doch waar noodi-g algeniee-
ne samenwerking voor bepaalde doeleinden
Ijovorderen
School- en Kerknieuws.
Notarieel Staatsexamen te 's-Gravenhage,
31 Juli. Geslaagd voor: eerste gedeelte: C. J.
L. M. Nelissen, to Breda, en J. W. van Ha-
niersvelt, te /.oetermeertweede gedeelte: J. J.
P. F. M. Sopers, te s-Hertogen-bosoh
Examen Engelsch, M. 0„ akte A, te
's-Gravemhage, 31 Juli. Geëxamineerd 3 oandi-
daten. Geslaagd de dames C. J. A. v. d. Bijl en
A. Caffé, beiden te Amsterdam.
Akte-examens L. O.. Engelsch, te 's-Gra-
venhage, 31 Juli. Geëxamineerd 26 candid a ten
Geslaagd de dames: C. L. van Aken, Velzon
I), tëenhoom, Amsterdam; J. G'. Hoytink, Arn
hem; M. C. J. Ides, Amsterdam; J. A. Kui
pers. Rotterdam; J. B. Meyering, Doesburg;
S. Oh. Sjoerds, Bloemendaal, en de heerenC.
Apeldoorn, Utrecht; C. Bosker, Oude-Pekela
T. van Lengen en A. van Prooyen, Rotterdam;
K. de Groot, Zaandam; J. A. Kastein, Th. v.d.
Ploeg, Amsterdam; S. Geer taenia, Groningen;
A. C. van Waveren, Den Haag; M. Dijkhuis,
Utrecht; A. C. v. Kaam, Rotterdam; W. v. d.
Werff, Zaandam.
Algemeene Synode der Nederl.
Hervormde Kerk.
Veertiende Zitting.
Het derde gedeelte van het rapport der schrif
telijke kerkvisitatie kwam Donderdag ter tafel
en werd na voorlezing in behandeling genomen.
Het was een lijvig stuk vol statistische cijfers.
Gelijk reeds is medegedeeld, geldt het hier het
jaarlijksch onderzoek naar den toestand der
kerk, in dit deel bepaald het godsdienstonder
wijs en de ohristelyke werkzaamheden in de ge
meenten. De cijfers golden b.v. de godsdienst
onderwijzers, de catechisanten, de nieuwe lid
maten, het zielental dor tot de Ned. Herv. kerk
behoorenden. Het getal dor catechisanten werd
vermeld als 275,648, dat der nieuwe lidmaten
27,291, het zielental 2,610,228. Evenwel is bij
deze cijfers eenig eomzichtigheid noodig; vooral
in groote gemeenten zijn do opgaven vooral van
het zielental soms bezwaarlijk Uit het rapport
blykt, dat er veel en lofwaardig gearbeid wordt
tot hot aanbrengen van godsdienstkennis. Te
Amsterdam alleen b.v. wordt voor het gods
dienstonderwijs en diakenbezoek f 23,000 per
jaar uitgegeven. Zeer groote sommen vragen
de diaconieëneveneens kunnen tal van werk
zaamheden worden opgesomd voor de godsd.
leiding van jongeren en ouderen, het verzorgen
van behoeftige» en zieken, en het opzoeken van
verwaarloosden. Een overzicht daarvan te geven
e de moeite zeer waard, maar overschrijdt
onze perken. Er zou uit blijken, dat de vaak
herhaalde bewering dat „de kerk niets uitvoert",
zeer betwistbaar is. Bij de discussie werd vooral
op verandering van dc inrichting der kerkvisi
tatie aangedrongen, zoodat b.v. niet ieder jaar
dezelfde vragen worden gesteld, gelijk thans het
reglement voorschrijft, waardoor veelal de be
antwoording sleur wordt en het verkrijgen van
een goed overzicht niet wordt bevorderd.
Beter is splitsing in doelen, om in verschil
lende jaren van bepaalde onderdeden een juist
lieeld to verkrijgen. Het. rapport der commissie
wordt onder dank voor het moeilyk werk voor
kennisgeving aangenomen aan de classisbestu-
ren wordt opgedragen op gebreken e n leem
ten de aandacht te vestigen. Voorstellen
tot wijziging zullen nader in behandeling komen.
Van leden der classis Bommel was een voorstel
gedaan om de bepaling te verscherpen, die ouders
toestaat elders hun kinderen te laten doopen.
Daartoo wordt thans vereischt een schriftelijk
bericht over hun zedelijk doen van den kerke-
raad, waaronder zij behooron. Voorstellers wil
len daarvoor lezeneen bepaald „getuigschrift
van hun zedelijk gedrag." Dc heer Rienstra,
rapporteur, ontried de aanneming. Aan den ker-
keraad, bij wien de doopsliediening geschiedt,
moet de beoordeeling verblijven, of bij na ont
vangen berioht. zich tot inwilliging van het ver
zoek verantwoord acht. Hiermede vereenigt
ziöh de Synode, waarna de zitting wordt geslo
ten.
Vijftiende Zitting.
Een kleine moeilijkheid, bij lint ministerie van
Financiën ontstaan, had aanleiding gegeven tot
een voorstel der classis Zierikzee, waarover de
heer Rienstra rapport uitbracht. Bij vertrek van
een predikant wenscht de minister in verband
met de uitbetalingen van de rijkstoelagen tot
het tractement den juisten datum der akte van
ontslag te kennen. Daar ten deze wel eens ver
zuim plaats heeft., wil Zierikzee het voorschrift
zien opgenomen, dat de kerkernad cf de consu
lent aanstonds dien datum aan het Class. Be
stuur heeft op te geven. Naar het voorstel der
commissie vereenigt. de Synode zich hiermede.
Afgewezen wen! een voorstel van 's-Graven
hage, dat aan godsdienstonderwijzers, als hulp
predikers werkzaam geweest, door benoeming
van oen predikant buiten betrekking geraakt,
f 600 wachtgeld wil toegekend zien uit de gene
rale kas. Toelichting ontbreekt. Inderdaad
worden zulke mannen uit dc generale kas wel
eens ondersteund, maar deze is toch niet voor
uitkeering van wachtgelden bestemd. Verschil
lende kleinere vooratellen zullen in nadere be
handeling komen een voorstel Rotterdam om
bij de kerkvisitatie de getallen der mannel. en
vrouwel. lidmaten afzonderlijk te vermelden
bij andere voorstellen over dit onderwerpeen
idem van Groningen om in een eventueel© grooto
Synode een even groot aantal predikanten als
ouderlingen te benoemen bij de voorstellen
daarop betrekkelijkvan Amersfoort "om het
mogelijk te maken, dat een predikant, zonder
uit zijn ambt ontslagen te worden, toch ontsla
gen kan worden van zijn liet rekking tof een be
paalde gemeente, bij welke bij misplaatst is. De
commissie noemt het voorstel schijnbaar aan
trekkelijk, *toch gevaarlijk, als de deur openend
tot allerlei machinaties. Een predikant vraagt
verlof tot eene nieuwe procedure over pastorie
goederen, gelijk er reeds sommige aangespannen
zijn, to. Hoornstcrzwaag, Menalduin enz. Wordt
liesloten een onderzoek in te stollen.
Naar aanleiding van den sterken aandrang in
den laatste» tijd geopperd tot losmaking van de
financieele banden tusschon den Staat en de ver
schillende kerkgenootschappen, wenschen do pre
dikanten van Amsterdam, dat de Synode aan
een drietal bekwame personen zal opdragen om
op historische en juridische gronden de rechts
positie dor Ned. Herv. Kerk tegenover de lands-
traktemontcn in het licht te stellon.
j Do Commissie van rapporteurs acht het doel
lofwaardig, maar het voorstel bedenkelijk, ook
j omdat reeds van don aanvang af een schijn van
I partijdigheid op de uitkomsten van dit onder
zoek zal rusten. Na een hreode discussie, waar
in vooral prof. Cannegieter heldere voorlichting
biedt, acht ook de Synode het gevolg geven aan
het voorstel Amsterdam op dc aangegeven wijze
onaannemelijk. Hol komt haar beter voor een
anderen weg te volgen. Wegens Synodus Con-
tracta wordt de zitting gesloten.