51". 63. Tweed© blad.
Zaterdag 29 Augustus 1908.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
7"e Jaargang.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco por post- 1.50.
Afzonderlijke nummer.' - 0.05.
Deze Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Adverlentiënmededeelingen 9nz.gelieve men vóór 11 uur
's morgens bij do Uitgevers in te zouden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telcphoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 0.50,
Elke regel moer - 0.10.
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bostaan zeer voordeeligo bepalingen tot
het herhaald adverteeron in dit Blad, by abonnement. Eene
circulairebevattendo de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
OOST-IND1E.
Oost Scetnba.
Uit 's-Graivenha'gc iwondi bericht:
Blijkens een uit Nederlandsch Indië ont
vangen telegram werd op den 7en dezer in
Maesoe (Oost-Soemba) een© colonne uit een
onbekende door de mist onzichtbare ver
sterkte bosckstelling beschoten. Deze werd
genomen en geslecht, waarbij zwaar gewond
werd een inlandsch militair en onbeduidend
een luitenant cn een Europeooch sergeant.
De verliezen van den vijand zijn onbekend.
Jaarwedden Burgemees
ters, Secretarissen en Ontvan
gers Ook door Gedeputeerde Staten van
Zuidholland is thans besloten tot een alge-
meeue herziening vande jaarwedden der
burgemeesters, secretarissen en ontvangers.
Hiermede zal dan voor deze drie groepen
van gemeente-ambtenaren in alle provinciën
in den laatsten tijd althans iets 'zijn gedaan,
behalve voor de gemeente-ontvangers in
Xoordholland. Intusschen wacht men ook
van Gedeputeerde Staten van Noordholland
me', vertrouwen voor dezen een beslissing af
Wel was over het gekeele land aanmer
kelijke verbetering dringend noodzakelijk.
Hel valt niet te miskennen hoezeer, als ge
volg van de geweldige uitbreiding der ge-
meei telijke bemoeiingen gedurende de laat
ste jaren, de werkkring der burgemeesters,
secretarissen en ontvangers in ons land een
geheel andere is geworden, waaraan, èn in
liet algemeen belang, dat va.n een goed in
gericht gemeentewezen in zoo groote mate
afhankelijk is, èn billijkheidshalve, zooveel
mogelijk redelijke bestaansvoorwaarden moe
ten worden verbonden. Naar het oordeel van
vele belanghebbenden voldoen intussoben de
nieuwe regelingen aan dezen eisck in ver
scheidene gevallen niet. Al te veel toch heb
ben Gedeputeerde Staten van sommige pro
vinciën zich laten leiden door ongunstige
adviezen van te zuinig aangelegde gemeen
teraden, veelal met het werk ter gemeente
secretarie niet genoegzaam bekend. Bn in
zeer vele gevallen is ook een goede bezoldi
ging verhinderd door het beginsel, dat in
sommige provinciën is" toegepast, om de jaar
wedde lager te stellen als meer dan één be
trekking door denzelfden persoon wordt be
kleed Neemt men verder in aanmerking,
dat in elke provincie de regeling weder door
een ander college van Gedep. Staten plaats
had, dan begrijpt men, dat de nieuwe rege-
liugen over het gekeele land en ook in de
zelfde provincie groote verscheidenheid te
zieu geven en geenszins algeineene tevreden-
heic wekken.
Het vaststellen bij de wet van minimum-
jaarwedden, zooals door den Nederlandschen
Bond van gemeente-ambtenaren in zijn on
langs vastgestelde proeve van wijziging der
gemeentewet is voorgesteld, zou zeker ook in
dit opzicht groote verbetering brengen.
XXXc Ned. Taal- cn Letterk. Congres.
Gistermorgen werd bet congres in vier
afdeelingen voortgezet. Vele leden waren
reeds vertrokken.
In afdeeliug I zette de beer Verkade zijn
denkbeelden over het tooneel uiteen.
Nadat bet- grootste deel der aanwezigen
was vertrokken voor een rijtoer langs Lei
den's oude gebouwen, waarbij dr. Over-
vooxxle toelichting gaf, ontspon zich in deze
afdceling een debat over tooneel, waaraan
de heeren Sinnons, Van Hulzen, prof. Kern
en anderen deelnamen. Ook de andere af-
djce'ingen bleven bun programma afwerken,
doch de ware congresijver was er uit, deels
tengevolge van den feestavond op den vori-
gen dag, op Oud-Holland, en in de Sociëteit
,,Minerva". Op Oud-HoLlaud" werd Kloris
en Roosje" aardig gespeeld. Thomasvaer be
dankte hot congres in zijn poëtische ontboe-
zeming, geleend van den Leidscken lantaarn
opsteker. In de soos verwerkte men vele
,,Viaamsche Leeuwen", „Wilhelmussen" en
boera's.
Iu den namiddag werd gevaren naar het
Kagor- en Braseraermeer. Het gebruikelijke
feestmaal besloot het congres
Aan het. N. v. d. D. wordt van dezen
laatsten congresdag o. m. geschreven:
Deze laatste congresdag was er wederom
een van uitgebreide werkzaamheid. Een zeer
wei voorzien programma van wetenschappe-
hjken arbeid en van feestelijkheden moest
worden afgewoi'kt en dat terwijl de tijd
slechts zeer beperkt was. Ook dit congres is
vervallen in de fout van zijn voorgangers
en van congressen in het algemeen, name
lijk, dat de agenda te zeor overladen is en
zulk een groot getal onderwerpen bevat, dait
ze niet alle voldoende tot hun recht komen.
Voor deeen derden dag waren wederom
verscheidene parten overgebleven, en bijna
de helft van de sprekers liep nog met hun
onuitgesproken redevoeringen in den zak.
Want dit b ook een nadeel der congressen,
waarop al meer de aandacht is gevestigd,
dat er bijna niet voor de vuist gesproken
wordt, maar de voordrachten worden voorge
lezen, niet zelden in een tempo, te snel om
te volgen. Dat dooft de belangstelling en
was waarschijnlijk mede voor een deel aan
leiding, dat ook nu weer het getal toehoor
der a iii de verschillende vergaderingen sterk
gedund was.
Tentoonstelling „Opvoe
ding van het kind." Donderdagmiddag
sprak de heer Reys over lichamelijke opvoe
ding, waaraan naar Spr.'s meening meer
aandacht moet worden besteed, daar 50
van de sollicitanten voor machinist worden
afgekeurd wegens meer of minder ernstige
lichaamsgebrek en. De redenen der verwaar -
loozing zijn tweeërleilo tijdgebrek (studie
en vermaken nemen den mensch te veel in
beslag), 2c vooroordeelen tegen zorg voor bet
lichaam.
Het doel van lichamelijke opvoeding is, om
door middelen van allerlei aard lichaam en
geest in harmonische ontwikkeling -te bren
gen. Grootere weerbaarheid tegen ziekten en
infectie is het gevolg i: van. Wij allen kun
nen ons liohaam sterken en onze spieren oefe
nen door geregelde eenvoudige lichaamsbe
wegingen, die geen geld en geen tijd kosten.
Systematische bewegingen onder deskundige
leiding doen meer: zij oefenen en sterken
niet alleen het lichaam, maar werken tevens
gunstig op aard en karakter. Zij sterken
den wil, kweeken moed aam en zelfbeheer-
sching. Aldus, betoogde Spr., worden men-
scben gevormd, die veten, wat zij willen;
aan wie de maatschappi' wat heeft.
Dr. J. Gerard Milo sprak daarna over
lichamelijke opvoeding van medische zijde
bezien en de zorg voor bet misvormde kind,
die naar Spr.'s meening wordt verwaarloosd,
wat Spr. vreemd en onrechtvaardig achtte,
waar het aantal mismaakten zoo groot is. De
Arnhemsehe stichting voor mismaaikten leidt
door geldzorgen een kwijnend bestaan1D
gebrekkige kinderen kunnen er amper ver
zorgd worden. In Duitschland bestaat een
Kriippelheim, waar blijkt, hoevelen te gene
zen zijn. Financieel© bezwaren en de waan,
dat lichaamsgebreken 6tóchts sohoonheidsge-
brek zou zijn, weerhouden vaak van genees
kundige hulp. Spr. vees in dit verband op
de hevige pijnen, die vergroeiingen van het
skelet bij de ministe inspanning veroorza
ken. Ortopaedie is kostbaar; daarom moet
de Regeering steunen. Voor arme zieken wor
den gratis medicijnen verstrekt, gratis hulp
geboden in sanatoria voor de mismaakten
niets van dien aard. Medisch schooltoezicht,
mits toevertrouwd aan een voor dat doel
speciaal aangewezen en voldoende gesalarieer-
den arts kan veel goed doen door anders in
tijds de oogen te openen voor het gebrek
van hun kind, maar de gemeente moet de
middelen ter genezing bieden.
Spreker wees nog op het veelvuldig voor
komen van schlivse en de veelal gebrekkige
behandeling daarvan, waarschuwde in 'tal-
gemeen tegen onoordeelkundig ingrijpen en
wekte de ouders op tot een nauwlettend on
derzoek, waaraan zij de lichamen hunner
kinderen maandelijks behooren te onderwer-
pen.
Van 45 uur kinderzang door de meisjes
klasse van het Ned. Herv. Weeshuis. ,De
meisjes gaven een zevental godsdienstige lie
deren ten gehoore, die met liefde en toe
wijding gezongen werden. De talrijke aan
wezigen gaven herhaaldelijk bewijzen van
bijval
Het is bekend, dat de Regeering aan
de Staten-Generaal f 400.000 beeft aange
vraagd ter bestrijding van de kosten van
een Nederlandsche inzending op de tentoon
stelling Brussel 1910.
Niettegenstaande de Tweede Kamer deze
voordracht beeft laten liggen, waardoor zij
niet vóór November kan worden behandeld,
is het de meening van den alsnog door de
Regeering te benoemen commissaris-gene
raal mr. J. C. de Marez Oyens, oud-minister
van Waterstaat die verklaard heeft de
benoeming te zullen aanvaarden, indien het
subsidie verleend wordt, als van het voor-
loopig reeds gevormde hoofdbestuur, dat er
niettemin reeds dient te worden voortge-
werkt
In een onlangs gehouden vergadering, be
legd om te bespreken of door Nederland zal
worden deelgenomen, is met algemeene
stemmen uitgemaakt-, dat dit zeer in het
belang van Nederland zal zijm, zoowel om
de tegenwoordige verstandhouding als om
het economisch nut, en dit besluit is geheel
j iu overeenstemming met bet gevoelen van
vier bestuursleden der Nederlandsche Ka
mer van Koophandel te Brussel, die waren
overgekomen om die vergadering bij te
wonen
De heer J. E. Scholten, te Groningen,
die, naar de voorloopige regeling, speciaal
belast zal zijn met bet beheer van de afdee
lingen voedingsmiddelen en verschillende
bedrijven (papierwaren, messenmakerij, ju
welierskunst, horlogemakerij, reisbehoeften,
speelgoed enz.) verzoekt nu aan degenen, die
tot tentoonstellen genegen zijn, onder voor
behoud dat de voorwaarden, die later zul
len worden bekend gemaakt, hun geschikt
voorkomen, hem daarvan vóór 1 September
bericht te zenden, liefst met opgaaf van het
gota! vierk. meters, die men denkelijk zal
noodig hebben.
Hot is namelijk de bedoeling, dat Neder
land een eigen gebouw zal stichten en hier
voor is het gewenscht, dat de ruimte, die
door ieder gevraagd wordt, zoo spoedig mo
gelijk bekend is.
De commissieleden voor de beide groepen
zullen in overleg met de exposanten worden
voorgedragen. Misschien zullen ook expo
santen daarin zijn te kiezen.
Dit en meer andere détails hoopt de heer
Scholten met exposanten te overwegen in
een vergadering, in het begin van Septem
ber te Utrecht te houden.
- De Yereenlging ter veredeling van
hel Ambacht gaf dit jaar weder gelegenheid
tot het afleggen van proeven van bekwaam
heid, ter verkrijging van den graad van
meester of van gezel, in het timmeren, meu
belmaken, smeden, huisschildereumetse
len en koperbewerken.
Voor de proefafneming, die plaats had te
Amsterdam, Assen, Breda en Zwolle, had
den zich 101 candidaten aangemeld. Hier
van trokken zich terug of werden door ziek
te verhinderd 14 candidaten.
Zeven en tachtig candidaten namen aan
het examen deel. Hiervan slaagden er 39,
terwijl 17 candidaten het theoretisch ge
deelte zullen moeten herhalen.
Geslaagd zijn als meester-timmerman J.
de Meij, Dordrecht; als gezel M. Albers,
Deventer; J. N. Brandenburg, Vlissingen;
T. J Hanskamp, Arnhem; A. v. d. Heij
den Gz., Breda; J. v. d. Lely, Zaandam;
A. Les terhuis, Groningen; J. Lindhout,
TholenF. Schotten, HaarlemA. Schou
ten Jr., 's Graven ha geS. de Vries, Olde-
holtpa; J. Visbeen, Zwolle; W. P. v. d.
Zweep, Leeuwarden.
Als meester-meubelmakor L. H. Pomes,
's Gravenhage; als geïel W. Krijbalder,
's Hertogenbosch T. Luttenperg, Zwolle
J. Pen, Zwolle; J. J. Plettenburg, Arn
hem. -
Als gezel in het smeden: K. J. Breman,
Oosterbeek; G. J. Dongen, Oosterhout; J.
K Giesbers, Roermond; A. Goud, Leeu
warden; J. H. Meijers, Roermond.
Als gezel in het huisschilderen S. J. Geerts
Leeuwarden; L. v. d. Glas Jr., Amerveen-
sche Kanaal; J. de Grijp, Apeldoorn; P.
H. E. Groot, Groningen W. van Krimpen,
Hilversum; A. S. Meeuwesse, Utrecht; P.
de Nooij, Ede W. J. Postrna, Wons; K.
Sloover, Middelburg; H. Th. C. von Sta'e-
del, Utrecht.
Ais gezel in het metselen G. A. Budel,
Arnhem; M. van Driel, IJselrnonde; M.
K'.ijnsma, Ede; A. H. Rots, Aalten; J.
Rutsen, Zuid-Scharwoude.
Als gezel in het koper bewerken N. J.
Ravenswaaij, Amsterdam.
Afschaffing nachtarbeid
voor bakkers. Uit de vakkringen
wordt medegedeeld, dïat behalve bij een
groot aantal bakkersgezellen en pa.tr otis
het bekend geworden plan tot indiening
van een wetsontwerp tolt afschaffing van
nachtarbeid, bij een zeer groot aantal ho
tel-, restaurant- en koffiebuishouders geen
gunstig onthaal vindt.
Door de vakbladen op 't gebied van kook
kunst en hotelwezen zal een groote bewe
ging op touw gezet worden tegen de invoe
ring van den voorgenomen maatregdl.
Pol itiehonden. Zooals men zich
zal herinneren, voteerde de gemeenteraad
van Den Haag in dit voorjaar een bedrag
voor een proef met zes politiehonden. Na
bespreking met den voorzitter der Neder
landsche Pol itiehond-Vereenig in g, werd
deze bereid gevonden, zich te belasten met
de levering der bedoelde hondendaartoe
werd hij gesteund door twee medeleden, die
op zich namen elk een of meer van het zes
tal te dresseeren. Persoonlijk verbond zioh
bovendien de voorzitter, de heer M. Kessler,
om de agenten, die zouden worden aange
wezen om met deze honden te werken, daar
toe geheel op te leiden, hen te leeren, elk
mot den hem toegewezen hond om te gaan,
zulks uit overweging, dat juist in de goede
samenwerking .van hond en geleider, in do
juiste behandeling van eiken hond, het
zwaartepunt ligt van de waarde van den
politiehond.
De eerste dezer politiehonden nu heeft
den 24en dezer een langdurig grondig exa
men afgelegd, voor den hoofdcommissaris
van politie in Den Haag en den heer J. C.
Gijsberti Hodenpijl van Heden pijl, die als
zaakkundig adviseur den lieer Versteeg ter
zijde staat.
De hond, die van een ferme grootte is
ca van indrukwekkend voorkomen, voldeed
onder leiding van zijn africhter, den heer
MKessler, volkomen en werd door den
heer Versteeg overgenomen en toevertrouwd
aan zijn toekomstigen geleider, een agent
l i klasse, zoodat do Haagscke politie haar
eersten viervoetigen beambte rijk is. Ach
tereenvolgens zullen nu de oVerige honden
worden afgeleverd.
's-G ravenhage, 28 Augustus.
\'oormi<Klag~exanieu voor die Htoogduitsche
taal, (M. O. ,akte A). Afgewezen drie mann.
candidaten.
Voormiddag-examen Hoogduitsche taal (L. O.)
Toegelaten de dames: M. I. D. Deutz. Kerk-
radoM. \V. J. Wiesman, Rotterdam, en
de heeren: A. P. It. Koene, Amsterdam; T.
Verhoog, Rotterdam; A. Lenstra, Groningen.
Afgewezen vijf mann. candidaten.
's-G ravenhage, 28 Augustus.
Examens L. 0., Fransch, 28 Aug. Geëxami
neerd 28 candidaten. Geslaagd de heeren: L. J.
(Jlterspooi, A. F. Lodeiren, Rotterdam; A.
Kroes, F. J. van Ghert, Haarlem; J. W. Ore
mus, Beverwijk; J. v. d. Berg Az., Landsmeer;
J. H. Hendrikx, America (L.)W. 1'. J. Jost,
Giuneken P. H. Dierdop, Zaandam, en de da
mes: H. C. Keyser, Amsterdam; J. de Jongh,
\V. H. Korn, Den Haag; H. M. v. Bergen,
GeertuidenbergA. A. Buenen, Woensel, en J.
P. Buekers, Zaudvoort.
Examens M. O., Hoogduitsch. akte A, 28 Aug.
(nam.). Toegelaten mej. C. W. G. Gustke, Roer
mond, en de heer B. H. H. Gescher, Haarlem.
Afgewezen één vrouw, eandidaat.
De examens zijn hiermede afgeloopen.
Examens L. O.. Hoogduitsch. 28 Aug. (nam.).
Toegelaten mej. M. Kater, Amsterdam, en
de heerenA. Veerman Hilversum, en
J, G. C. de Groot, Apeldoorn. Afgewezen vijf
mann. candidaten.
De examens zijn hiermede afgeloopen.
Aig. Synode der Ned. Herv. Kerk.
37ste (laatste) Zitting.
Aan den secretaris wordt hulde gebracht voor
de tebookstelling van de Acten der vorige ver
gadering.
Behandeld worden in deze zitting die verrich
tingen der Alg. Syno. Commissie, waarvan nog
niet is kennis genomen. Voor 10 gemeenten werd
dispensatie verleend van art. 23 Regl. Vacatu
ren, ten einde de kerkeraden in de gelegenheid
te stellen gedurende de predikantsvacature
godsdienstonderwijzers in dienst te houden.
Bij de commissie werden vier aanvragen in
gediend, om vernietiging van in hooger beroep
gedane uitspraken, of genomen besluiten. Van
ééne dier uanvragen werd de ontvankelijkheid
uitgesproken, met vernietiging van de uitspraak
van het Prov. Kerkbestuur van Zuid-Holland,
en verzending van de zaak naar het kerkbestuur
van Noord-Holland. Met betrekking tot eene
vijfde zaak verklaarde de Syn. Commissie zich
onlievoegd
Keunis wordt genomen van het „Overzicht
over den staat der Neder la ntlsöhe Hervormde
Kerk", en van het ..Jaarverslag van het Waal-
sche Comité voor de zaken der Waldenzische
Kerken over 1907." Uit dit laatste jaarverslag
blijkt o.a., dat twee leden van liet Comité, de
heeren Bourlier en Bresson, zioh persoonlijk
naar Noord-Italië hebben begeven, ten einde zich
op de hoogte te stellen van den toestand der
beide methodescholeu te Pomaret en te Latour.
Door hun optreden zijn de banden tusschen de
„Table" en het Comité nauwer toegehaald. Met
groote belangstelling is door de Synode van het
uitvoerig verslag, namens het Waalsche Comité
door zijn eere-president, M. A. Perk, geteekend,
kennis genomen. Tot ons leedwezen kunnen wy
iu ons kort overzicht daarvan geen uittreksel
geven.
De Synode neemt nu een aantal ingekomen
stukkeu voor kennisgeving aan, aanvaardt ook
n>et dankbaarheid de boekwerken, haar door
verschillende schryvers aangeboden.
Een schrijven van den lieer A. H. Rooee, pred.
te Rotterdam, betreffende het benoemen van
eene commissie voor de regeling van de zaak
der z.g. „Kerkelijke Zending'", wordt met waar
deering voor kennisgeving aangenomen, omdat
de Synode er, na de behandeling van de rappor
ten over dit vraagstuk, thans niet verder op
kan ingaan.
Voorts wordt een belangekkend verslag van
den heer L. A. F. Creutaberg over een bezoek
aan de Hollandsche gemeente te Dusseldorf met
groote instemming ontvangen.
Daarna besluit de Synode, op voorstel van den
secretaris, eene circulatie te richten aan de pre
dikanten, waarin zal worden herinnerd aan de
circulaire van 9 Juni 1906, met betrekking tot
het bezoeken van sohepelingen te Den Helder.
Zij benoemt, in de plaats van den lieer C. F.
Groneineijer, die, wegens zijn aftreding als lid
der Synode, ook uit de „Commissie voor de Kin
derwetten" treedt, den 'lieer O. Schrieke, pred.
te Enschedé, die deze benoeming aanvaardt.
Tot leden van de rechtskundige commissie
voor 'het onderzoek van vragen, welke zioh voor
doen bij eene bepaalde wijze van uitoefening van
het collatie-recht, werden reeds vroeger door
haar benoemd de heeren mr. J. Knottenbelt, te
's-Gravenhage, mr. L. Offerhaus, te Amsterdam,
en mr. A. J. Ellens, te 's-G ravenhage.
Ten slotte besluit zij liet beheer van sommige
fondsen weder op te dragen aan de Alg. Syn.
Commissie.
De vice-president, de heer C. van Dis, deelt
mede, dat sinds 15 Juli, den dag van de opening
der Synode, zijn ingekomen 112, en uitgegaan
459 stukken, terwijl de registers in volkomen
orde zyn bevonden.
Daarna richt de president, de heer H. A.
Leenmans, in zijne slotrede iu 't byzondor woor
den van grooteu dank tot den hoogleeraar-prae-
adviseur, dr. T. Cannegieter, wiens prae-advie-
zen dikwijls met bewondering en altyd met be-
langstelling werden aangehoord, tot den yveri-
gen en bekwamen secretaris, den heer J. Knol-
j ten belt, en tot den vice-president, den heer C.
van Dis.
De vice-president en dr. Cannegieter danken
hem woderkeerig uit naam der vergadering voor
zijne vriendelijkezachte, onpartijdige leiding.
De heeren Mense, Kamphuizen en Creutzberg
voegen hun afscheidsgroet daarbij. De notulen
1 worden geresumeerden met een warm dauk-
gelied wordt de drie-en-negentigste vergadering
der Algemeene Synode gesloten.
Gen. Synode G«r. Kerken.
Woensdag 26 Augustus. 5de zitting.
Dr. Schot rapporteert omtrent het verzoek
schrift van de kerk te Brussel, om hulp voor
hare verplichtingen tegenover de weduwe van
den dienaar des Woords.
Besloten wordt dit verzoek te stellen in han
den van deputateu naar Art. 13.
De Generale Syuode besluit
om de opdracht door de Synode te Utrecht,
art. 116 no. 4. aan de deputaten, volgens art. 11,
verleend, te hernieuwen, opdat zij deze zaak bij
de chisse van Apeldoorn en de prov. Gelderland
behuudelen en \erder regelen.
Emdelyk wordt nog conform het prae-advies
door dr. Schot voorgesteld, iu zake het bezwaar
schrift van ds .W. D., emer. dien. van Wyiie,
besloten, dat hy geen wettelijk, maar wel een
zedelijk recht ter pensioneermg kan laten gel
den, en dat hij daarom zich zal wenden tot den
kerkeraad van Wyhe, opdat die dan verder in
deze zaak haudele.
Br. Brenimer brengt rapport uit omtrent de
genei ale kas voor hulpbehoevende kerken.
Dienaangaande worden deze conclusion over
eenkomstig het prac-udvies aangenomen
lo. Deputaten dank te betuigen voor hunnen
gewaardeerden arbeid;
2o. hun de vrije hand te laten in het zoeken
en ten uitvoer leggen van die middelen^ die kun
nen strekken om de kerken tot een beter in
zicht te doen komen, dni de regeliug van Gro
ningen stiptelijk dient te worden nagekomen
3o. hun in zake de Generale Kas te contiuuee-
reu, en ook voort te gaan op den ingeslagen weg
betreffende Kootwijk;
4o. by de verdeeling der gelden bijzonder reke
ning te houden niet de kerk van Helmond, con
form het besluit van de Generale Synode van
Utrecht.
Prof. Lindeboom rapporteert over punt K. 2
van het agendum, rakende een verzoek, te rich
ten aan de Overheid, om gevangenen in cellu
laire opsluiting door ambtsdragers in hunne
kwaliteit te laten bezoeken.
De Synode besluit conform het prae-advies
hare instemming te betuigen met dit voorstel
van de Partic. Synode van Z.-Holland (N.G.),
en aan tie Deputaten voor de correspondentie
met de Hooge Regeenng op te dragen indien
kerkeraden onzer kerken bemoeilijkt worden in
hun ambtelijke zorg voor gevangenen c. a., de
hun toegezonden desbetreffende klachten van
kerkeraden te brengen ter kennis van Z.Exc.
den miuister van justitie, met verzoek namens
de gereformeerde kerken, dat maatregelen wor
den genomen om bedoelde kerkeraden te vrijwa
ren voor lielemniering in de uitoefening van hun
ambtelijke zorg voor de leden hunner kerk die
iu tuchthuizen zijn opgesloten.
In het vervolg van de 5e zitting werd o. a.
blijkens het verslag in „De Standaard" be
handeld het rapport van ds. Breukelaar over
de regeling van het verhand met de theol. facul
teit.
Prof. Bavinck voert het eerst hierover het
woord.
Hij vindt de quiutessens hierin gelegen, dat
naar deze concept-regeling ten slotte bij benoe
ming, schorsing of ontslag van hoogleeraren in
de Theologie de eindbeslissing ligt bij de Gene
rale Synode, al zal zulk eene eindbeslissing in
de praktijk wel hooge uitzondering blijven. De
vraag, of dit mag, beantwoordt prof. Bavinck
toestemmendten le. omdat de belijdenis, «lio
de theol. faculteit als basis nam. eigendom is
der Geref. Kerken en derhalve bij een conflict,
ten slotte bij niemand anders dan bij de kerken
de eindbeslissing daarover moest zijn;
ten 2e. omdat de theol. fac. ook oploidiug
geeft voor de Dienaren des Woords;
ten 3e. omdat er bij een eventueel verschil
tusschen directeuren cn curatoren of ook met
de Deputaten een tierde macht moet zijn, die
beslist, welke uit den aard der zaak voor de
theologie de Synode is;
ten 4e. omdat er voor een aangeklaagden
professor geen veiliger college is. om te beslissen
over hem dan eene Synode, en de vrijheid van
onderwijs dus daarmee op liet best is gewaar
borgd.
Om deze redenen raadt hij de Synode ten
zeerste aan, de voorgestelde conclusies aan te
nemen.
In de zesde zitting werd de rekening en ver
antwoording van de Deputaten der Gener. Sy
node voor de zending goedgekeurd en aan de
te benoemen deputaten voor de zending opge
dragen".
lo. wederom naar art. 27 der zendingsorde
namens de Generale Synode quaestoren te be
noemen
2o. indien hot noodig is Oouu algemeene col
lecte ui alle kerken uit te schrijven, en in hot
getal, dat één collecte niet voorziet in de be
hoeften der Generale kas in diL drietal jaren,
nogmaals een algemeene collecte te houden
3o. in geval van uiterste noodzakelijkheid ter
voorkoming van stagnatie in den gang der za
ken, zoo mogelijk, voorschot op te nemen voor
rekening der gezamenJyke. kerken tot een maxi
mum van f 10,000, en
4o. aan de te benoemen deputaten voor de
zending ter uitvoering van'het bepaalde in art.
18 al. 2 dor zendingsorde dezelfde instructie te
verstrekken, die de Generale Synode van
Utrecht, in navolging der Arnheiusche Synode,
haren deputaten voor de zending gaf.
Prof. Xoordtzy brengt rapport uit over punt
0- 5 van het agendum, bundelende over de nood
zakelijkheid. om verbetering aan te brengen in
de traktementen van de Dienaren des Woords.
De commissie adviseert tot het volgendo:
lo. de Generale Synode wekke de kerken ern
stig op om in de traktementeu der predikanten
verbetering te brengen, en
2o. de Generale Synode brenge deze opwek
king in miasive ter kennis van alle Gereformeer
de kerken in Nederland.
Na vrij langdurige discussie, waaraan door Br.
Brenimer. prof. Rutgers en den rapporteur
wordt deelgenomen, Ixvsluit de Synode, overeen
komstig bovengenoemd advies, aldus aangevuld
dal- de Synode ecu commissie lienoeme. ten ein
de aan dit besluit uitvoering te geven.