BINNENLAND.
aan de beraadslagingen van de mogendhe
den te onderworpen. Hij gaf te verstaan, da*
de Bulgaarsche regeering cene oplossing aan
deze kwestie moest geven en moest waarbor
gen, dat de maatschappij geen stoffelijke
nadeelen zooi lijden.
De minister eindigde met te constatee-
rou, dat. de Balkanstaten sullen profi toeren
bij de regeling van den toestand in Bcenie
en dat de belangen van de monarchie deug"
del ijk zullen worden beveiligd zonder dat de
buiten landBohe politieke behoeft te worden
gewijzigd. De minister koestert het vertrou
wen, dat bij zijm plicht heeft vervuld. Hij
vertrouwt, dat de delegatie do verrichte han
delingen zal giocdfkeuren.
Graaf Latour en de rapporteur markies
Bacquehcm danken den minister voor zijne
verklaringen, die kunnen strekken om het
vertrouwen in de leiding van do buiten-
landsahe politiek te bevestigen
Do oomtinissde nam. een besluit aan, waar
in de adviezen en wensohen worden geresu
meerd, die in den loop der discussie zijn
uitgesproken over do inlijving en de verdere
ontwikkeling van Bosnië en Heraegowina.
Glómbinaki en Kram ar cz verklaren, dat de
Polen en de Czeoheu hun standpunt hand
haven, in de laatste zitting uitgesproken:
namelijk dat het stelsel niet .beantwoordt aan
de belangen en aan de ontwikkeling van de
monarchie, want de buitenlaud&dho politiek
steunt bijna uitsluitend op gehedhtiheid aan
Duatsdhil-and, welks politiek vervolging van
de Polen heeft, gebraicht.
Kanceoc begroet namens de Slovcnen do
vriendschappelijke politiek, gevolgd tegen
over Bulgarije;
Do commissie nam vervolgens de begroo
ting van buiten landscihe zaiken in haar go-
heél aan en verdaagde zich tot 22 October.
Maandag zal de oommissie van de Hon-
gaarsohe delegatie do gedachten/wisseling
over het exposé van baron Aehreubhafl be
ginnen
Do stemming is Servië.
Belgrado, 1 0 O c t. Heden namiddag
had er een betooging plaats voor de Skoep-
echtina en het paleis van den kroonprins,
die zijn dank uitsprak voor de hem gebrach
te ovatie: daarna begaven de betoogers zich
naar het schouwburgplein, waar zij twee
Oostenrijksohe vlaggen voWbrandden
Belgrado, 10 Oot. De regeering
heeft naar Wcenen een antwoord gezonden
op de vraag waarom de reservisten zijn op
geroepen. Zij zegt daarin, dat dit is ge
schied in het belang van de handhaving
der orde in het binnenlandde maatregel
behoeft volstrekt geen twijfel te wekken
omtrent de vredelievende bedoelingen van
Sorvië
Belgrado, 11 Oct. Bene officdeele
mededeeling zegtIn strijd met de in het
buitenland verspreide berichten betreffende
eene algemeen© mobilisatie van het Servische
leger en oék met het oog op de omstandig
heid dat de ukaso van 1 October betref
fende de oproeping van de reservisten ver
keerd werd uitgelogd, verklaart men uit be
voegde bron, dat buiten de mannen, die
dOor die ukaso worden opgeroepen, er geen
nieuwe oproeping zal zijn. Br zijn thans
40,000 man onder de wapenen. Er kan dus
geen sprake van cene mobilisatie zijn.
Belgrado, 10 Oct. De skoepschtiua
is heden bijeengekomen. Eene groote volks
vergadering, die heden gehouden werd, be
gaf zich in optocht naar hot gebouw van de
skoepschtina, roepende om oorlog. De stem
ming onder de afgevaardigden is oorlogszuch
tig. De minister-president heeft aan een
%ertcgcnwoordigar van de pers verklaard,
dat naar zijne meening de toestand zeer
kritiek is. Men zegt, (hit. liij er heeft bij
gevoegd, dat vijandelijkheden bezwaarlijk
kunnen worden vermeden.
Belgrado, 10 Oot. De Skoepschtina
heeft tot voorzitter gekozen den oud-radi
caal Jovanovic met 130 togen 7 stemmen.
Do voorzitter drukte bij do aanvaarding van
zijn ambt' do hoop uit, dat do Kamer de re
geering zou steunen in de verdediging van
de belangen van hot beproefde en bedreigde
vaderland.
Mem zegt, dat de leiders der politieke par
tijen aan dé regeering een verklaring ter
hand hebben gesteld, waarin zij zeggen, dat
zij alle politieke geschillen ter zijde stellen
om aan de regcoring eenparig en krachtig
steun te verkenen
Ween on, 11 Oct. Volgens telegram
men uit Belgrado aan do 'bladen hébben de
Servisdho afgevaardigden in eene geheime
vergadering met 93 tegen 66 stemmen eene
motie togen den oorlog aangenomen.
Belgrado, 11 Oct. Heden beeft eene
geheime zitting van de skcepechtina plaats,
waarin de regeering inlichtingen zal ver
schaffen over den politiekon toestand.
Weenen, 10 October. De Servische
gezant te Weonon verklaarde in oen inter -
vieuw, dat hij niet aan een oorfog geloofde.
Kon stan ti n o pel, 11 Oct. De ge
zant van Servië Nenadowatsch heeft gisteren
aan de gezanten der mogendheden met uit
zondering van Oostenrijk eene protesfcncta
betreffende Bosnië overhandigd.
Een beeld van de stemming ondier de be
volking van Servië, levert oen artikel van de
Pravada, dat onder de herinnering dat ko
ning Peter indertijd onder den naam Peter
Mrkonjitsi" als hoofd der opstandelingen in
Bosnië heeft gestreden, den Koning als volgt
aanroept
,,Gij, Peter Mrkonjitsjzijt thans koning
van Servië. Bosnië is 'het eenige land, waar
men u kent, waar gij populair zijt, waar men
uwe heldendaden uit don tijd toen gij ais in-
surgentenleider strijd voerdet voor do vrij
heid van Bosnfë, waardeert. Thans is de tijd
gekomen, dat gij u dankbaar moet toonen
aan de Bosniërs en Bosnië moet redden. Gij
kunt niet meer terug! Als gij dit oqgenblik
niet gebruikt, wee dan u en do uwenAls gij
Bosnië niet redt, zal het gehoele land u het
verlies van Bosnië toeschrijven. Snel den
Bosniërs te hulp.
De onafhankelljkverklaring van
Bnlgarije.
Philippopol, 10 Oct. Dc reis van
Koning Ferdinand van Tiraova door Bul
garije was een ongehoord succes Het leger
en de bevolking beloofden den Koning le
ven en goed te besteden om de onafhanke
lijkheid en het koningschap te behouden.
Sofia, 10 Oct. De plechtige intocht
van den Koning, die op morgen was be
paald, is tot Maandag uitgesteld. Het be
richt in de dagbladen, dat de Koning van
Griekenland zijne geilukwonschen heeft aan
geboden aan den Koning van Bulgarije, is
onjuist.
Parijs, 11 Oct. De Koning van Bul
garije heeft tot een oorrespondent van do
Matin verklaard Zeg toch vooral, dat gij
eene gelukkige omwenteling hebt bijge
woond, beantwoordende aan de wenschen
van het land, dien den vooruitgang zal ver
zekeren ©n die geen enkelen druppel bloeds,
geen enkel kind aan het land of elders zal
kosten en de tranen van geen enkele moe
der.
De inlijving van Kreta.
Londen, 10 Oct Reuter verneemt,
dat Griekenland aan Rusland, Frankrijk,
Italië en Engeland te kennen heeft gege
ven, dat deze mogendheden in hooge mate
er toe zouden kunnen medewerken, dat
Griekenland zijn gematigde houding in zake
de vereeniging met Kreta blijft- handha
ven, wanneer zij op de aanstaande confe
rentie de kwestie van Kreta tegelijk met de
Bulgaarsche en Bosnische zaken ter sprake
zouden willen brengen.
Athene, 11 Oct. Het parlement van
Kreta zal morgen bijeenkomen.
De stemming in Turkije.
Konstantinopel, 11 Oct. De Oos-
tenrijksche gezant heeft de tusschen komst
van do Turksche autoriteiten verzocht om
het 'bovcotten van de Oostenrijksche goede
ren te laten ophouden.
De Turks?he pers heeft aan Sir Edward
Grey eendankbetuiging geseind voor zijne
verklaring tegen de verandering van den
status quo.
Kon s tan tin ope 1, 11 Oot. Geen
protest-nota werd aan den Keiler van Oos
tenrijk gezonden, maar dezelfde nota, die
aan do staten -onderteekenaars van het
Beriijnsche verdrag door de Turksche ge
zanten werd overhandigd.
Parijs, 1 Oct. De Lilbeaté bevat een
telegram uit Weenen, méldende dat inci
denten hebben plaats géhaid in Antivari.
Betoogers rukten het schild van het Oosten
rijksche consulaat en verbrandden het. De
menigte dtoug het consulaat binnen. Er
beersoht eene groote beroering. Talrijke op
tochten trekken door de stad.
Athene, 11 Oot. De dagbladen be
vatten telegrammen, dat de Turksche troe
pen van het garnizoen te Janina zich op een
oorlogsschip naar Saloniki hébben inge
scheept.
Het officieele orgaan van het Jong-Turk-
sohe comité Schuai Unmet te Konstantino-
pel zegt, dat do Bulgaren niet moeten ge-
looven, dat het Turksche leger zwak is.
Over de stemming in Konstantinopel
wordt aan de Vossisohe Ztg. geschreven, dat
door het gebeurde op Kreta de toestand be
langrijk verergerd is, ofschoon uiterlijk ook
dit niet als een casus belli wordt beschouwd.
Het constitutioneel© stelsel heeft achtereen
volgens nederlagen geleden, die het in het
publiek ernstig benadeelen en daardoor aan
de vijanden eene welkome gelegenheid bie
den om bovenop te komen. Hierbij komt
nog, dat de laatste gebeurtenissen duidelijk
hebben getoond, dat het nieuwe Turkije
althans onder de thans op den voorgrond
tredende mannen geen staatslieden bezit,
d|ie tegen den toestand opgewassen rijn.
Daardoor stijgt zichtbaar de invloed van
den sultan, die de leiding weer aan zich
trekt.
In een bericht van de Köln. Ztg. uit Kon
stantinopel wordt melding gemaakt van
oene groote betooging, die door duizenden
geestelijken, s' denten in de theologie en
andere mohammedanen voor het Yildis-pa-
leis. is gehouden. Zij verzochten don sultan,
dat hij als kalif de verbastering der zeden
van mioham/medaansche mannen en vrou
wen zou tegengaan, die oen gevolg is van
de uit de grondwet voortspruitende vrij
heid. De sultan antwoordde persoonlijk,
dat de menigte zich met hare klachten tot
het ministerie zou wenden, opdat dit het
noodige zou kunnen verordenen. Deze be
tooging heeft op hot Ottomaansche comité
een diepen indruk gemaakt, die nog toe
nam, toen het bericht van de vereeniging
van Kreta met Griekenland binnenkwam en
geruchten spraken van een opstand in Sa-
mos en van het plan van Rusland om de
doorvaart van de Dardanellen en den Bos
porus te verlangen. Ook werd er gespro
ken van plannen van Italië op Tripolis en
beweerd, dat iu Egypte on de Arabische
provinciën de geneigdheid tot afscheiding
toeneemt. De populariteit en het aanzien
van den sultan nemen zichtbaar toe. Alge
meen wordt de spoedige val het kabinet-Ki-
amil voorspeld. Do bevolking neemt overi
gens nog rust en ovor 't algemeen eene
vreedzame stemming in acht.
Volgens een bericht uit Ueskub aan de
Köln Ztg. stijgt de oorlogszuchtige stem
ming in het officierskorps on onder de ge-
heole bevolking dagelijks.
Op het Turksche voorstel betreffende eene
conferentie antwoordde voorloopig alleen
Engeland, en wel in dezen zin, dat het, al
vorens toe te stemmen, eerst het program
ma moet kennen, dat aan de conferentie
zal worden voorgesteld.
Maatregelen van vaorzorg.
Malta, 11 Oct. Het transportschip
Bremen Castle ie naar Kreta vertrokken met
twee bataljons Engelsche infanterie.
Londen, 12 Oct. De Dally Mail be
richt uit GibraltarDc Atlantische vloot,
die Maandag met schietoefeningen zou be
ginnen, heeft bevel gekregen die oefeningen
uit te stellen en neemt nu voor vier maan
den voorraden in om zich voor te bereiden
op vertrek naar het Oosten.
Voorschot verleend.
Konstantinopel, lOOct. De Dmt»-
sche Bank lieeft aan do Turksche regeering
een voorschot van 200,000 Turksche panden
verleend op solded onderpand.
Marokko.
Par ij s, 10 Oct. Het congres voor
Noord-Afrika heeft den wensch uitgedrukt,
dat de regeering bij hare onderhandelingen
over de Oosters:he kwestie rekening zou hou
den met de belangen van Frankrijk ten op
zichte van de staatkunde in Marokko.
San Sebastian, 11 Oct De minis
ter van buiten landahe zaken, die hier
is teruggekeerd, verklaarde, dat hij de Ma-
rokko-kwestie als geëindigd beschouwt.
Me 1 i 11 a 11 Oct. Gisteren versloegen
aanhangers van den roghi do Beni Sicars
en bezetten het mijngebied.
Allerlei.
vSven- Hedin zal den 13en dezer te
Bombay scheep gaan naar JoKohama. Zijn
boek over zijn jongste reizen zal naar hij
hoopt in Mei a.s. gereedkomenHedin
is te Simla gedurende eenige da,gen de gast
geweest van Lord' Kitchener.
P a r ij s 10 Oct. Uit Rome wordt aan
de Temps bericht; Alle metaalbewerkers te
Napels, ten getale van 20,000, rijn instaking
gegaan ter onderstelling van de eischen der
arbeiders aan de b.oot© metaalfabrïek Miani
Silóesteri. Gisteren hebben de stakers, aan
gevoerd door de leiders der vakvereenigin-
gen, zich schuldig gemaakt aan ernstige
rustverstoringen zij kwamen in botsing mot
de troepen en verbrandden een groot aantal
tramwagens, teneinde het personeel te dwin
gen zich bij' de staking aan te sluiten.
Kimberley, 0 Oct. Nadat het werk
gedurende zes dagen per week in De Beers
mijnen was hervat, besloten de machinisten
niet op den Zaterdagnamiddag te werken.
Daarop werd hun kennis gegeten, dat van
hunne diensten van Maandag af geen ge
bruik meer zou worden gemaakt.
Ongeveer 250 man zijn dientengevolge
buiten werk.
Friedenau (bij Berlijn), 11 Oct. Bij
de start van heden van de internationale
ballonvaart is de Amerikaansche ballon
Conqueror, waarvan Forbes bestuurder was,
op 200 meter hoogte na een tocht van wei
nige minuten gesprongen. De liallon viel
op het dak van het huis, waarbij het omhul
sel als valscherm werkte. Van de inzittenden
werd niemand gewond.
vOp noodlottige wijze ds te Jersey City,
in de Vereenigde Staten, Woensdag bij een
brand een politieagent om -het leven geko
men.
De man zekere Willi aan Nestor bad
met gevaar voor eigen leven, reeds zes per
sonen, o. w. drie kinderen, uit het bran
dende perceel gered, toen de kreet weer
klonk, dat er nog een jong kind) in ihet ge
bouw was.
Weer ging Nester het brandende buis
binnen. Hij vond er den dood; bet kind,
dat men nog miste, was reeds vroeger door
een ander veilig naar buiten gedragen. In
de algeineene verwarring was dat niet op
gemerkt.
- De Staatscourant van Zondag 11 en
Maandag 12 October bevat o. m. de volgen-
dé kon. beéluiten
op verzoek eervol ontslagen F. W. Faulk
ner, consul te Oowes;
benoemd tot vice-consul te Cowes A. B.
Marvin Jr., te Béliaee (Biitscb-Honduras)
Duncan Fraserte AJhwaa H. S. Grata-
ma Jr.
benoemd tot president van den Hoogen
Raad mr. A. P. Tb. Eijesell, raadslheer;
tot realiter in de rechtbank te Amster
dam Jhr. tot. J. J. A. Quintus, substituut-
officier aldaar; tot substituut-officier aldaar
mr. W. L. Lu,ijlken G-lasbcxnst, ambtenaar
van bet- O. M. bij het kantongerecht aldaar
tot ambtenaar van bet O. M. aldaar mr. G.
L. de Vries Feijens, ambtenaar O. M. bij
bet kantongerecht te Rotterdam;
toegekend de eere-modtairie in rilver der
Oran je-Nassau-orde aan H. van Ben them,
oprichter van bet Burgerlijk armbestuur te
's GraVéubage.
Ingevolge de bevelen van de Koningin
beeft die hofmaarschalk békend gemaakt,
dat H. M. tot Haar leedwezen verhinderd
is gevolg te geven aan de in den loop van
dén slomer tob Haar gerichte aanvragen
om audiëntie.
Dinsdagavond zal de Koningin in bijzon
der gehoor ontvangen den Engelsohen ge
zant .Sir Howard, die rijn terugroepings-
brieven zal overhandigen. De beide dochters
van den gezant zullen dan tevens oen af
scheidsbezoek aan dp Koningin brengen.
De familie Howard is uitgenoodigd daarna
aan de tafel van den Prins te dineeren.
De Koniiigin-Moeder gaat Maandag van
Het Loo naar Soestdijk terug, blijlft daar
gedurende October en, na uog korten tijd
op het Loo vertoefd te hebben, naar de
Residentie.
Wij vernemen,- dat H. M. de Ko
ningin eene geldelijke bijdrage heeft ge
schonken ten behoeve van den arbeid der
onlangs te Maastricht opgerichte vereeni
ging ,,Pro Iufantibus", welke zich ten doel
stelt de hooge kindersterfte in die gemeente
tegeu te gaan, door bet exploiteeren van
melkkeukens en bet geregeld bezoeken en
onderrichten van kraamvrouwen door de
vrouwelijke leden der vereeniging.
Da gazondheidstoastand dar maaoeu-
vreerenda troepen.
Hot Kamerlid Thomson bad den 23en
September jl. tot de regéerig scfliiiiftélijlk de
volgende vraag gericht omtrent den gezond
heidstoestand der manoeuvroerende troepen
„Is hot juist dat do gezondheidstoestand
bij oen deel der mauoeuvreerende troepen
véél te wensohen heeft overgelatenindien
ja, waaraan is dat te wijten, em zijn er doel
treffende maiatregélen genomen om na de
eerste ongunstige verschijnselen een wijzi
ging ten goede te brengen f'
Hierop heeft de heer Saibron, minister van
Oorlog, den 8sten October jl. bet volgende
antwoord aan do Tweede Kamer ingezonden
,,De gezondheidstoestand der kam poerende
en manoeuvrec rende troepen in de maanden
Augustus en September 1908 was over bet
algemeen zeer gunstig te noemen, boo als
blijkt, uit de hierbij overgelegde afschriften
van de rapporten van den inspecteur van
den geneeskundigen dienst der landmaéht
bij de 3e divisie. (Deze sbuikiken rijtn ter
griffie der Kamer nedergélegd ter inzage
van de leden).
„Uit déze rapporten moge tevens blijken,
dat de berichten, wélke in sommige dagbla
den, betreffende een minder gunstagen ge
zondheidstoestand, voorkwamen, voor wat
betreft bet veelvuldig voorkomen van long
ziekten, als onwaar, en voor wat betreft bet
ziékencijfer (voornamelijk voetriékten) als
overdreven zijn te beschouwen. Hierbij zij
nog aongéteékeaid dat uit'liet aantal mili
tairen,die zich op bet ziekenrapport déden
inschrijven, niet moet worden afgeleid, dat
al deze militairen ziele wanen.
„Het antwoord op bet. eerste gedeelte der
vraag moet dan ook ontkennend luiden in
verband waarmede bet tweede en het derde
gedeelte der vraag geen antwoord meer be
hoeven
Kamerverkiezing Sneek. Men
méldt uit Sneek aan de N. R. Ct.
Nu de Vrijzinnige Centrale, naar ons
wordt medegedeeld, geen caudidaat voor de
aanstaande Kamerverkiezing beeft gesteld,
spant men er ricib in dit distriöt voor, om
mr. Ter Spill, uit 's Graivenhage, secretaris
van den Bond van Vrije Liberalen, op de
candidatenlijst te krijgen. Deze oandidatuur
houdt verband met een optreden van mr.
Ter Spill jl. Maandagavond in Aimicitia, al-
bier, w aar het beginselprogram, der vrije
liberalen werd uiteengezet en toegelicht.
Nu blijkt dat de verkiezing te Sneék niet
met oen enkele candid aarts/telling zal afloo-
pen, beeft ook de soc.-dem. partij organ isatao
in het district besloten aan de verkiezing
deel te nemen. Zij beeft naar het Volk
meldt Vliegen weder camdidaat gestéld
en deze beeft de oandidatuur aanvaard.
Kamerverse iezing Ommen.
Naar de Ned. verneemt, zal de beer mr. A.
F. de Savomin Lobman Dinsdagavond tot
Nijiverdal spréken over den polntiéken toe
stand. Er zal gelegenheid zijn tot débat.
De kapitein ter zee G. F. Tydeman,
eervol ontheven als commandant van bet
Koninklijk Instituut voor do Marine te
Willemsoord en directeur van het onderwijs
aldaar, wordt, met 2 November a.s., op
non-activiteit gesteld.
De luitenant ter zee der le klasse F.
H A. Greve wordt met 16 dezer geplaatst
in de directie der marine te Hellevoetsluis,
toegevoegd aan het hoofd van bet vak van
uitrusting bij 's Rijks werf aldaar en belast
met de artillerie- en torpedo-aangelegen
heden, tevens met den dienst van chef van
het torpedo-atelier.
De luitenant ter zee der lo klasse A
C. Duulop, ooxumandant van Hr. Ms.
kanonneerboot Geep, wordt, onder eervolle
ontheffing van dit bevel, 12 dezer op non
activiteit gesteld.
Ter belooning van ben, die zich on
derscheiden hebben bij dé krijgsverrichtin
gen in de Zuidër- en Oorierafdeelingen op
Borneo wondt bij afzonderlijke dagorde zoo
wel in Inddë als Nederland eervél vermeld
F. H. Ilgen, en is toegekend de zilveren
eereanédiaillé in de Orauje-Nassau-orde aan
den AmiboineescheD sergeant I. Tetélepta.
Pensioneering van politie
commissarissen. Déor de Broeder
schap van hoofdcommissarissen en commissa
rissen van politic in Nederland is dézer da
gen opnieuw aan de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaai een adres verzonden, hou-
dénde
„dat voornoemde Broederschap bét be
treurt, dat Ide pensioenen der hoofdcommis
sarissen en commissarissen van politie, zoo
wel als van 'hunne weduwen en weezen, nog
steeds niet «I de wet zijn geregeld, noch
et i wetsvoorstel daartoe ingediendnoch
op de wijze zooals in haar request d.d. 12
Juli 1906 aan den Minister van Justitie is
verzocht.
Redenen waarom die Broederschap deze
Hooge Vergadering dringend verzoekt bet
request harerzijds in April 1907 reeds tot
baar gericht, zoo mogelijk nog in dit zit
tingsjaar in behandeling en in gunstige
overweging te willen nemen."
De beer jhr. mr. C. P. J. Bésch van
Drakestein, substituut-griffier bij het ge
rechtshof te 's Gravenhage, beeft om gezond
heidsredenen eervol ontslag gevraagd uit
zijne genoemde betrekking.
Een'herinnering aan dr. K u y-
per. Lu den loop van dit jaar kwamen uit
het noorden van ons land 'berichten over biet
optreden van den stichter van een nieuiwe
Weréldlbroedérscbap. Er rijn een paar lerin
gen gehouden, er is hier en daar wat mét
het ideaal gespot en verder boorde men van
de zaak niet meer.
Men hoort er ook nu niet meer van,
maar men kan er van letaende zaak der
Broederschap vormt bet slot van een dezer
diagen versobenen boeltje, gietitéHdi: „Hét
leven, denken en streven van J. Kuiper,
hoofd eener Obrist. school te Leeuwarden".
(Eene ou/tobiogTapbie). Leeuwarden, M. O.
Jongbloed.
Misschien is niet in broeden kring bekend
wat de schrijver uit rijn herinneringen ver
télt van eene bijzonderheid uit het leven van
dr. Abraham Kuyper.
Sprekende over bet Friescfh© dorpje
Oosthem, zegt bij
„De kerkvoogdij is er rijk, en dit is oor
zaak, dat men te Oosthom predikanten durft
beroepen, die minder bedeelde gemeenten
moeten passeeren. Zoo werd in 1877 te
Oosthem dr. Kuyper beroepen, die toen,
hersteld van een ernstige riékte, pas uit
Zwitserland in Nederland was teruggekeerd.
Dr. Kuypor wilde dit beroep (naar men mij
verzekerde) wél aannemen, doch dan moest
er nog een vleugel aan de pastorie gebouwd
warden, dan moest er een weg gelegd, wor
den van Oosthom naar Ijlst, dan moest er
een telegraaflijn gelegd worden van Oosthem
naar Sneek, dan moest dr. Kuyper 's Zon
dags Slechts één koer behoeven te prediken
en dan moest eon godsdienstonderwijzer hem
in de bediening béhulpeaam rijn. Al die
voorwaarden worden in gewilligd, behalve
a. g. godsdiensonderwijzer, en 's Zondags
één keer prediken. De géheele quaestie ech
ter was, dat. dr. Kuyper bet beroep naar
Oosthem moeilijk kon aannemen, daar de
groote plannen, die bij koesterde, niet. best
in een afgelegen dérpjo konden uitgevoerd
worden. Hij moest daarvoor wonen in een
groote stad, waar bij telegraaflijn enz. te
zijner beschikking had. Maar als Oosthem
zijne voorwaarden bad aangenomen, dan
had de kerkelijke kaart van ons land ex an
der uitgezien dan nu. Dtit is de macht vian
het kleine in het Godsrijk. Dr. Kuyper heeft
toen voor het beroep naar Ooetlhenn bedankt.
In -.letzo tijden was er liet predükantstrakto
ment ongeveer f 6000." N. v. d. D.
A. K. P. F. R. van Haaaelt. f
In den oudérdom van 69 jaren is op
den huize Ernpe mijl Voorst overleden de
beer A. K. P. F. R. van Hasselt, voorzitter
van den Raad van Administratie der Hol-
landsche IJzeren 'Spoorweg-Maatschappij.
Met den beer van Hasselt is ©en spoor-
wegman van boteekenis heengegaan, die ©en
belangrijk aandeel gehad heeft in de tot
standkoming i het spoorwegnet, zooals
dat nu over ons land ligt.
Als ingenieur bij, den rijkswaterstaat be
gonnen, was de beer Van Hasselt o.a. in
functie bij de uitvoering der werken voor
de waterkeering bij Den Bosch, alsook bij
den bruggenbouw in Rotterdam.
Op 3 4-jarigen leeftijd kwam bij in dienst
bij de H. IJ. S. M., en als eerstaanwezend
ingenieur de opvolger van den beer J.
Kalff, die toen directeur van publieke wer
ken te Amsterdam werd. Onder zijn lei
ding werd de z.g.n. Oosterspoorweg vol
tooid. In 1878 werd de beer Van Hasselt
benoemd tot ingenieur van den weg, later
tot chef van de beweging en in 1883 kreeg
hij, als administrateur, directe chef onder
den raad van administratie staandé, in wel
ke hoedanigheid hij; den heer R. W. J. C.
van de Wall Bake opvolgde de leiding der
zaken in handen.
De heer Van Hasselt werd na eenigen
tijd in den Raad van Administratie opge
nomen als gedelegeerd lid; dat bleef hij,
tot in 1907 de uitbreiding van den Raad
van Administratie kwam en hij de voor
zitter er van werd.
Als administrateur en later deel uitma
kend van den Raad van Administratie,
heeft de heer Van Hasselt krachtig mede
gewerkt aan de uitbreiding der H. IJ. S.
M. In 18S3, toen hij de functie aanvaardde,
bestonden er, behalve de lijnen der S. S.,
alleen enkele 'buitenlandscho verbindingen
over liet zuiden van ons land. Het inter
nationaal verkeer, zooals wij dat kennen,
en de vergrooting van het spoorwegnet, is
voor ec-n zeer groot deel zijn werk. Hij was
een machtige stuwkracht bij de oprichting
van locaal-spoorwegmaatschappijen in me
nig deel van ons land; waren die maat
schappijen er, dan werd een contract geslo
ten met de H. IJ. S. M., die daarna de
exploitatie op zich nam. Verscheidene van
die lijnen werden in het internationale ver
keer opgenomen. Zoo is aan den heer van
Hasselt te danken de belangrijke verbin
ding van den Hoek van Holland naar
SalzbergenRheine; ook de verbinding
met het Noorden, naar het buitenland,
waarin het stocxmbcotverkeer Enkkuizen
Stavoren. Door zijn toedoen ook kwamen
er de verbindingen met Duitschland over
Winterswijk, Nijmegen en Oldenzaal. Uit
de laatste jaren dagteekenen dan nog de
vlugge verbindingen met Noord-Duitsob-
land. door zijn toedoen tot stand gebracht,
en uit den laatsten tijd de nacht-sneltreinen
naar Berlijn en Hamburg vice versa.
De heer van Hasselt was een flink wer
ker, die vaak bewondering en eerbied te
vens afdiwong bij allen, die er getuigen van
waren, wat door hem verricht werd.
Ook buiten de H. IJ. S. M. strekten zijn
bemoeiingen zich uit; eveneens op 't gebied
van het verkeerswezen. Hij was een der op
richters van de Holl. Stoomboot-maatschap
pij en li ij was betrokken bij de Java
ChinaJapan-lijn en bij, de Zuid'-Amerika-
lijn, nu de Holl. Lloyd. Voorts was de beer
Van Hasselt nog president-commissaris van
de Haagsche Tramweg-Maatschappij.
Op het jongste spoorwegcongres te Am
sterdam gehouden, heeft de heer van Has
selt nog eenige zittingen kunnen bijwonen,
doch toen reeds voelde bij zich ongesteld.
Van hooger hand ontving de beer Van
Hasselt een blijk van erkenning zijner ver
diensten bij zijn jubileum, op 1 Juli j.l.
herdacht; de minister van waterstaat, de
beer Bevers, kwam hem toen persoonlijk
geiukwenschentevens de mededeeling doen
de, dat het H. M. de Koningin behaagd
bad, hem te benoemen tot commandeur van
den Nederlandschen Leeuw. De heer Van
Hasselt was ook commandeur in de orde
van Oranje-Nassa.u en verdér ridder van
het Legioen van Eer, ridder in de Kroon
orde van Pruisen.
Als teeken van rouw waaien op alle sta
tions de vlaggen halfstok.
Het stoffelijke overschot van den heer
Van Hasselt zal morgen middag op de alg.
begraafplaats te Zutphen worden ter aarde
besteld
Op Ned. Mettray is Vrijdag opge
richt de „Véreendging van directeuren van
Rij'kfe- en particuliere opvoedingsgestich
ten". Het reglement werd vastgesteld en
'besloten de leden te verdoelen in vier aec-
ties, wélke bepaalde ondtorwerpetn zullen in
studeer em en waarvan bet resultaat op dé
jaarvergadering wordt meegedeeld. De eer
ste sectie zal rich berigbouden met: opvoed
kunde, school- en vakkennis; de' 2e sectie
met: opleiding van beambten; de 3e met:
gebouwen en de 4e mét: bibliotheken en
algémoene zaken.
Het bestuur is voorloopig samengesteld
uit de hoerenP. G. Appelboom, directeur
van „Ned. Méttray", vooiriithorVan
Wijhe, directeur van „Hoendeiloo", secre
taris; Bakker, directeur van het Doorgangs
huis te Epe, peninngmeeeter.
De contributie voor de leden werd be
paald op 3, voor de voorstanders op f 5.
12 directeuren en directrices waren aan
wezig en van 21 andere waren bewijzen van
instemming ontvangen.
