S°. 353. Eerste Stlad BUITENLAND. FEUILLETON, j Voor 't Vaderland. 7"' J atif-gaiiKi ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO. Idem frftuco per post- 1.50. Afzonder ij te nummers - 0.05. Deze Courmt versohynt dgelijksbehalve op Zon- en Feest dagen. Advertentiénmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 uur 's morgens bjj de Uitgeven in te zenden. Uitgevers: VALKHOFF C'. Utrechtschestraat I. Intercomm. Telephoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels f 0.5O. Elke rogel moer - O.IO. Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetalinp Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen U.l het herhaald adverteeren in dit Blad, bg abonnement. Eeo-.e oirculairobevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. De verkiezingen. Met inbegrip der reeds op 1 Juni bij en kele candidaatstelling gekozenen telt de nieuwe Kamer nu reeds 54 leden der „chris telijke" partijen (25 roomsch-kafcholieken, 20 anti-revolutionairen en 9 christelijk-histori- schen). Ook de 55ste plaats is verzekerd, want de herstemming in het district Ede gaat tusschen coalitie-genooten De rechtsche meerderheid zal derhalve reeds 10 stemmen met zekerheid bedragen, afgezien nog van de zeer groote kansen, dat ook bij de herstemming nog wel voorheen linksclie districten zullen bemachtigd wor den. Als directe winst voor de rechterzijde zijn te boeken de districten Amsterdam VII en VI11Kampen, Enkhuizen, Gorknm en En schedé. Vier dezer zotels werden veroverd op de liberalen, 1 op de vrijzinnig-demo craten en 1 op de sociaal-democraten. Echter, liet verlies der vrijzinnigen be perkt- zich niet tot deze districten. Voor hen ging ook verloren Amsterdam II, thans door een unie-liberaal vertegenwoordigd, Amster dam IX en Den Haag I, welke twee distric ten vrijzinnig-democraten afvaardigden. In deze 3 kiesdistricten zijn de aftredende le den uitgevallen en zal bij herstemming moe ten worden beslist tusschen kerkelijken en sociaal-democraten. Voorts is er ten koste van de vrij-liberalen eenige opschuiving naar links aan te wijzen in de districten Oostburg en Haarlem. In Oostburg wordt de zetel van mr. Hennequin, die zich niet meer verkiesbaar stelde, inge nomen dort?* den vrijzinnig-democraat Vorsterman van Oyen. In Haarlem is liet aftredend vrij-liberaal Kamerlid Van Sty- rum uitgevallen en moet bij herstemming worden beslist tusschen den vrijz.-democrati sche» wethouder dier 9tad mr. J. H. Thiel c-n den kerkelijken caudidaat. Het aantal gekozenen ter linkerzijde is zeer gering. Slechts 1 vrij-liberaal, 6 unie liberalen en 3 vrij zinnig- democraten kwa men als overwinnaars uit den strijd. Bij de herstemmingen kan dii aantal nog wel zeer belangrijk stijgen, in vele districten bieden die herstemmingen voor links goede kansen, maar zooals we reeds opmerkten de meerder heid rechts is verzekerd. Politiek Overzicht liet Kreta*vraagstuk. De Porte heeft de vier Kreta bescher mende mogendheden verzocht hun besluit lot terugroeping van d© troepencontingen- ten, die nu de internationale bezetting van het eiland uitmaken, in te trekken. Daar- meê zijn die mogendheden voor de vraag gesteld, of zij al dan niet de belofte zullen nakomen, die zij den 22. Mei 1908 hebben gegeven om hunne troepen tegen einde Juli 1909 terug te roepen, wanneer tot diat tijdstip de rust op het eiland niet werd ver stoord en de waarborg werd gegeven, dat de verdere ontwikkeling van Kreta zich in rustige banen zal bewegen. De Kretensers hebben door de verkla ring van de aansluiting van het eiland bij Griekenland, die den 6. October van het vorige jaar is afgelegd, de verwachtingen die door de mogendheden van hen werden gekoesterd, wel wat teleurgesteld. De vier beschermers hebben nog in diezelfde maand de Grieksehe regeering laten weten, dat zij een openlijk partij kiezen van Grieken land voor Kreta niet konden goedkeuren en haar den raad gegeven de door de be woners van Kreta voltrokken afkondiging van de ver eend ging met Griekeland niet aan te nemen. De Grieksehe regeering heeft in de kritieke dagen van October j.l. hare kalmte bewaard en zich volkomen loyaal gedragen tegenover Turkije. Aan den an deren kant echter heeft zij tot de bescher mers het verzoek gericht, dat op de con ferentie, tot welker bijeenroeping toen nog het voornemen bestond, naast de Bulgaar- sche en de Bosnische kwestie ook het Kreta- vraagsluk in overweging zou worden geno men. Wat zal er nu moeten gebeuren? De vier beschermende mogendheden zijn sympathiek gestemd voor den wensch van de Kreten sers, maar kunnen zioh anderzijds niet de bezwaren ontveinzen, die aan eene oplos sing op het tegenwoordige tijdstip !n den weg staan. Het Kreta-vraagstuk rust op twee polen eenerzijds de lang gekoesterde hoop en verwachting van een volk, die niet kan worden teleurgesteld zonder dat de rust op Kreta gevaar loopt, anderzijds het ge voel van eigenwaarde van Turkije, dat in de definitieve afscheiding van het eiland niet zonder protest zou berusten en ook bij eene schadevergoeding in geld zich niet wil neer leggen. Het Turksche standpunt komt hierop neer, dat men geen voet gronds meer wil prijsgevenmen wil het eerder op een gewapend conflict laten aankomen dan Kre ta aan Griekenland uitleveren. Men wijst er op, dat een nieuw verlies van gebied eene voor het tegenwoordige stelsel in Turkije uiterst gevaarlijke stemming in het geheele rijk zou moeten doen ontstaandat de in lijving van Kreta bij Griekenland als een ernstige misslag van de Jong-Turksche po litiek zou worden aangemerkt en door de bet tegenwoordige regeeringsstelsel vijan dige partijen zou worden aangewend om soortgelijke reactionaire bewegingen te ver wekken als voor weinige maanden aan den dag zijn gekomen en met groote moeite zijn onderdrukt. Een© schadevergoeding in geld wordt als geheel uitgesloten aange merkt geen Turksche staatsman van het huidige slag zou de indiening van een daartoe strekkend voorstel bij het parlement op zijne verantwoording willen nemen. De afscheiding van het eiland Kreta zou aan de positie van. Turkije in de Egeïsche zee grootcn afbreuk doen en het sein geven tot den geleidelijken afval der Turksche eilanden van den Archipel, welker nagenoeg .uitsluitend Grieksehe bevolking zich aange spoord zou moeten voelen het voorbeeld van Kreta te volgen, zoodat een bron van voortdurende onrust zoowel voor Tur kije als ook voor Europa zou worden ont sloten. Uit dit oogpunt beschouwd, bezit liet Kreta-vraagstuk voor Turkije eene be- teekenis, die ver overtreft die van zijne voormalige stellingen in Bosnië, Herzego- wina en Rumelie. Voor Turkije is, zoo ar gumenteert men, het bezit vau Kreta eene levensvraag wat de toekomstige maritieme ontwikkeling van het Turksche rijk betreft, want de handhaving van de souvereiniteit over het aan den ingang van de Egeïsche zee gelegen eiland is een waarborg voor den invloed ter zee van Turkije.. De Turksche bladen, die als de organen zijn te beschouwen van liet tegenwoordige stelsel, voeren in de laatste dagen eene zeer krachtige taal tegen Griekenland. De Tanin, een van de invloedrijkste bladen, spoort den minister van buitenlamlsche zaken aan het Kreta-vraagstuk met alle beslistheid en ernst te behandelen en, als er bezwaren in den weg mochten staan aan de vervulling van de rechtmatige eisclien van Turkije, de ondersteuning van het leger en van de vloot aan te spreken. Van eene oorlogszuch tige stemming tegen Griekenland kan intus- schen niet gesproken worden. Turkije heeft alle reden, te streven naar eene vreedzame oplossing van de kwestie, als het niet het binnenlandsche hervormingswerk weer voor on bepaalden tijd wil verdagen en daarmee weer gislingstoffen wil ophoopen, die van nadeeligen invloed op het leven van den staat kunnen zijn. De Grieksehe regeering gedraagt zich in deze dagen geheel correct en vermijdt elke aanleiding, die tot een- conflict, met Turkije zou kunnen leidenzij weet, dat liet lot van Kreta aan de vier beschermers is toever trouwd en hoopt van dezen eene oplossing, die aan de omstandigheden beantwoordt. Men vestigt intusschen in de Grieksehe krin gen er de aandacht op, dat de Turksche suzereiniteit nog slechts nominaal aanwezig is en dat de band, die'Kreta met Turkije verbindt, zeer los is. Wordt die band ge heel verbroken, dan zal de eindelooze reeks opstanden, die sedert 1824 het eiland heb ben bezocht, gesloten worden. Het is in het belang van Turkije zelf de kiem van de tweedracht en de botsingen tusschen Grie kenland en Turkije te doen verdwijnen en daarmee de laatste bezwaren te doen ophou den, die voor Turkije een aanhoudend verontrustende gisting beieekenen. Turkije zou daardoor de sympathie winnen van de Turksche staatsburgers van Grieksehe natio naliteit, die meer dan zes millioen tellen en met wie dus wel mag worden gerekend. Over al, waar de Grieksehe taal wordt gesproken, zou men bet met een van dankbaarheid ver vuld gemoed begroeten, wanneer Turkije tegemoetkoming toonde in liet Kreta-vraag stuk in den zin van de door de Kretensers zoo lang gekoesterde wenschen de Grieken van het Turksche rijk zouden met leven dige sympathie en met groote opgewektheid medewerken aan. de oplossing van de groote problemen, die het voor Turkije's wederge boorte beslissende program van toekomstige ontwikkeling omvat. De Kretensers wachten sedert twaalf jaren op eene definitieve rege ling van hun internationalen toestand. Zij wijzen er op, dat de laatste tien jaren van zelfbestuur voor huu eiland een tijdperk van groolen opbloei op elk gebied van het open bare leven in zich sluiten, zoodat er alle aanleiding bestaat, den wensch, dien de be volking van het eiland sedert eene eeuw in het hart draagt, eindelijk te vervullen. Naar de in Griekenland heerschende opvatting is de oplossing van het Kreta-vraagstuk niet voor verder uitstel vatbaar. Het huidige tijdstip is vooral hierom zoo bijzonder gun stig daarvoor, omdat de oplossing van deze vraag behoort tot het complex van die inter nationale problemen, die door de verklaring van Bulgarije's onafhankelijkheid te berde zijn gekomen en die, op het Kreta-vraagstuk na, ook tot een goed einde gebracht zijn. Welk standpunt de vier Kreta beschermen de mogendheden tegenover deze zoo sterk uiteenloopende opvattingen aan Turksche en Grieksehe zijde zullen innemen, is het on derwerp van de overleggingen, die nu gaan de zijn. Het is de taak van deze mogend heden, onder alle omstandigheden de ten gevolge van het uiteenloopen der opvattin gen mogelijke uitbarsting van een conflict tusschen Turkije en Griekenland te verhin deren Oostenrijk-Hongarije en Duitschland zijn niet rechtstreeks betrokken bij deze kwestie; zij hebben daarbij slechts iu zóó ver belang, dat ze natuurlijk moeten wen schen, dat er in het Oosten geen nieuwe ver wikkelingen ontstaat, die de rust van Europa in gevaar zou kunnen brengen. Duitschland. Men verwacht, dat de nieuwe belasting- ontwerpen, die uit de beraadslagingen van, de ministers van financiën der bondsstaten voortkomen, door den bondsraad met zoo- danigen spoed zullen worden Lehandeld, dat zij bij den rijksdag kunnen worden inge diend wanneer den 15en Juni de zittingen, worden hervat. In dat geval zullen die ont werpen aan de orde worden gesteld in de volgende zitting, die van 16 Juni. De be raadslaging zal worden ingeleid door eene uitvoerige rede van den rijkskanselier, die daarin het standpunt van den bondsraad in de rijks financieele hervorming zal uiteen zetten. Over de uitkomsten van de overleggingen, dde de ministers samen hebben gevoerd, wordt bericht, dat de ontwerpen van de be lastingwetten op brandewijn, bier, tabak, champagne en koffie zijn aangenomen. Ver worpen werden de belasting op papieren van waarde, de belasting op den omzet van mo lens en het uitvoerrecht op steenkolen eveneens werd ter zijde gesteld de belasting op de waardevermeerdei"ing van onroerende goederen, die wel op zich zelf als eene bruik bare belasting werd erkend, maar voor de tegenwoordige hervorming nog onrijp be vonden werden De beursbelasting zal wor den opgebracht door eene zegelbelasting; de erfenisbelasting zal worden ingediend Aan de laatsle vergaderingen van de finan ciede commissie van den rijksdag hadden de leden van de linkerzijde geen deel genomen zij hadden zich aan de beraadslagingen ont trokken als protest tegen de handelwijze van de meerderheid, die zij in strijd achtten met het reglement van orde. Intusschen zul- schen zullen die leden deel neonen aan de vergaderingen, die de commissie nog moet houden tot vaststelling van haar rapport. Men ziet hierin eene aanwezing, dat de ver houding tusschen de leden van de commissie nu minder gespannen is dan zij is geweest. De komst van Vorst Eulenburg te Ber lijn, die in het vorige nummer werd be richt, is niet vrijwillig geschied; hij heeft op uitnoodiging van het 0. M. zijne kuur te Gastein moeten afbreken. Het advies, dat de gerechtelijke geneeskundigen over zijn toestand hebben uitgebracht, luidt-, naar gemeld wordt, dat de vorst in staat is om iu de openbare zitting te verschijnen, zoodat eerlang de hervatting van het mein eedsproces tegen hem te verwachten is. Frankrijk. De Kamer heeft do behandeling van de artikelen van het wetsontwerp over de her vorming van de militaire rechtspraak ten einde gebracht. Een van de laatste bepalin gen houdt in, dat de wet in het geval van mobilisatie buiten werking treedt. Op eene vraag verklaarde onderstaatssecretaris Ché- ron, dat de doodvonnissen, die door den krijgsraden geveld worden, in vredestijd niet meer voltrokken zullen worden met den kogel. De slakende zeolui te Marseille hebben Woensdag besloten, de kwestie van de Zon dagsrust aan de scheidsrechterlijke beslis sing van den oppersten raad der koopvaardij te onderwerpen Deze deputatie uit de sta kers is Woensdagavond dit besluit aan den i prefect gaau meodoelen. Woendog zijn weer eenige stoombooten met bijeengeraapte bemanningen vertrokken, o. a. de Oxus, de postboot op Madagascar. Casablanca, 11 Juni. De krijgsraad veroordeelde de deserteurs van het vreemdelingenlegioen, die heit incident tusschen Franschen en Duitschers veroor zaakten, als volgtvier tot 5 jaren, één tot 8 jaren en' één tot 10 jaren gevangenis straf met degradlatie. Engeland. Het nieuwe in Newcastle gebouwde linie schip Superb, het vierde van het Dread nought-type, is ingedeeld bij heb station Portsmouth en heeft zioh begeven naar Spitliead om te worden ingelijfd bij de homefleei. Italië. Rome, 11 Juni. De beraadslagingen over het wetsontwerp tot verhooging der kredieten voor do oorlogsbegrooting werden voortgezet. In ziin antwoord aan verschillende spre kers verklaarde de minister van oorlog, dat uit de onlangs gehouden discussiën in het parlement het bestaan gebleken is van vel© werkelijke behoeften in het leger, waarin moet worden voorzien. Die behoeften heb ben betrekking op de bewapening, op de handhaving van de slagvaardigheid van het leger en de grondslagen der verdediging van net grondgebied. De noodzakelijkheid van gepaste maatregelen, is in het volks bewustzijn doorgedrongen. De vermeerde ring van uitgaven, waarvoor aanvrage is ge daan, betreft de gewone en buitengewone uitgaven. De verhooging van de gewone uit gaven is 26 millioen. De minister verzekert, dat hij een orderzoek instelt naar bespa ringen en die zooveel mogelijk zal aanbren gen. In de begrooting van de buitengewone uitgaven verwacht de regeering eene ver meerdering van 15 millioen, verdeeld over vijf dienstjaren, te beginnen met den loo penden dienst. De minister zette vervolgens zijne plan nen uiteen betreffende de organisatie' van het leger en deelde mede, dat hij een wets ontwerp zal indienen op do vrijwillige dienstverbintenissen voor alle wapens. Oostenrijk. W e e n e n, 11 Juni. Het zesde inter nationale congres van de verzekerings-we- tenschappen heeft besloten do uitnoodiging van de Nederlandse he regeering aan te ne men, zo lat het zevende congres in 1912 te Amsterdam zal bijeenkomen. Naar het Franseh van Edmond Lepel-let ier. 13 TlO»R J. L. VAN DRR MOER. Willem van Oranje had zich zwijgend in de voor hem gereserveerde kamer terugge trokken. De overigen gingen achtereenvol gens hun paarden halen en verd-wenen wel dra in verschillende richtingen. Hooper was, in gedachten verzonken, gaan zitten, en het scheen wel dat het rumoerig vertrek van de anderen nauwelijks door hem werd opgemerkt. Rijsoor trad op hem toe. „Vaarwel, eerwaarde," sprak hij. „De hemel geve dat we geen berouw zullen heb ben van ons besluit, dat met uw zienswijze niet overeenstemt. Ik keer naar Brussel te rug." „Tk ook," zei Hooper bedaard, terwijl hij opstond „Gij? Maar ge zijt immers vogelvrij ver klaard „Ik moet met den Hertog van Alva spre ken. Ik ga voor de laatste maal probeeren om, in 't belang van dit arme volk, z'n hart te vermurwen... en als hij niet naar me luis tert, als hij me 't leven 'beneemt, welnu, graaf Van Rijsoor, dan zullen dappere broeders, als gij. me wreken, en God zal u vergiffenis schenken voor 't vergoten bloed 1" „Wilt ge hebben, dat ik u naar Bi'ussel' vergezellen zal?... De wegen zijn niet vei lig," sprak Rijsoor, verrast, door de kalmte en de heldhaftige besluitvaardigheid van bis schop Hooper. „Gaarne, graaf, 't Gezelschap van 'n trouw vaderlander en goed Christen zal me aangenaam zijn en me den weg bekorten." Eenige minuten later reden beide mannen, iu druk gesprek, langs den langen, witten weg, die van Leuven naar Brussel voert. HOOFDSTUK IX. Een Afgezant van Frankrijk. Des morgens vroeg stapte een reiziger door de onregelmatig gebouwde straten van de 'bovenstad Hij was te vermoeid om zijn aandacht te wijden aan de vele schilderach tige huizen, die op den heuvel gebouwd wa ren, waar honderd duizend inwoners van Brabant's hoofdstad leefden. Van tijd tot tijd stootte hij met den voet tegen een van de puntige keien der slechte bestrating. Hij was als een gewoon burger gekleed, maar door zijn eigenaardige, aarze lende wijze van doen, zag men ©ogenblik kelijk den vreemdeling in hem. Zijn houding en zijn effen gezicht deden veeleer denken aan iemand' die gewoon is het woord en dé pen te voeren, dan aan eenig wapensmid of 'behanger van een der machtige Brusselsche corporaties. Boven op den heuvel verhieven zich, op het oude hertogelijke paleis van Brabant, do door den tijd verkleurde torens tegenover de kasteelen der vroegere prinsen van Vlaan deren. D© vreemdeling bleef voor een van de laatste huizen staan en deed den zwaren klopper op de hooge, gesloten, deur vallen. Het geluid klonk hard tusschen de dikke muren van deze eenzame en verlaten stads wijk. Een gewapende piekenier deed open. „Is de 'heer Talgrey thuis?" vroeg de vreemdeling. „Dat hangt- er van af," antwoordde de soldaat ontwijkend. „Zeg helm dan, dat 'n reiziger uit Frank rijk hem, wenscht te spreken." Zijn piek afzettend, liet de schildwacht den bezoeker binnen. Hij ging hem voor over een zandig binnenplein en bracht hem door een breede gang, waarvan de biksteenen vloer door liet vele schuren sterk was uit gesleten, naar een hooge, ruime zaal. De wanden waren er van een lambriseering voorzien en de geschilderde ruiten van de vensters Heten slechts een zwak licht door. „Wees zoo goed "hier even te wachten," vroeg de soldaat, en hij wees den bezoeker een van de stoelen die in een halven cirkel om 'het brandend haardvuur waren geplaatst. Vervolgens verdween lnj achter een zwaar donker gordijn, zonder verder eenige notitie ie nemen van den burgerman, wiens eenvou dige kleeding hem slechts verachting scheen in te boezemen. Spoedig hoorde men in een naburige ka mer iemand aankomen, die blijkbaar ge laarsd en gespoord was. Ongetwijfeld had men den Fransehman verwacht. De heer van Talgrey, burggraaf van Mons, een edelman met fier uiterlijk, groot en forsch gebouwd, met heldere, doordringende oogen en een langen, rossigen knevel, trad de zaal binnen. Hij zag er uit als een van die woeste krijgers uit den Karlovingischen tijd, die van uit Noorwegen in. de meer Zui- d'elijke landen herhaaldelijk hun beruchte in vallen deden. „Laai ons alleen, Peter", sprak hij kortaf. De pielfenier ging zwijgend naar de bin nenplaats terug, waar hij de wacht had. En toen, snel op den bezoeker toetredend, vroeg hij ..Komt ge uit t heerlijke, mooie Frank rijk?" „Uit 't verrukkelijke Frankrijk, voor den Godsdienst!" was het antwoord. Deze afgesproken woorden schenen den adellijken Nederlander te voldoen. Hij ver volgde „Goed. Dan zijt ge een van de onzen, want dit wachtwoord is gekozen door... ja, weet ge door wien?" „Door admiraal De Coligny, dien God be- schermel" ,,'t Is in orde. Wilt ge met me meegaan? Want hier 'kan men ons hooren, spionnen dringen overal door." De heer Van Talgrey bracht den 'bood schapper uit Frankrijk in een van de torens van liet 'kasteel en sloot den toegang met) een ijzeren staaf af. Het vertrek waarin ze zich thans bevon den, was klein, kil en sober gemeubeld. De vreemdeling hoestte. „Gij zijt niet gewend aan ons klimaat?" vroeg Talgrey. ,,'t Is niets... ik ben wat vermoeid. Om beter in m'n rol van 'n koopman uit 't land te kunnen blijven, heb ik m'n paard twee mijlen vam hier achtergelaten." „En uw wapens?" „Eveneens. AU 'k terugga, zal 'k ze wel weervinden. Maar ik heb wel iets bij me ge houden om in geval van nood te gebruiken." De pseudo koopman, maakte een paar knoo- pen van zijn burgerjasje open en liet een gordel zien, waarin twee pistolen en een dolk geborgen waren. „Zoudt ge me willen mededeelen aan wien de admiraal z'n opdracht heeft toevertrouwd? Mag 'k uw naam weten?" „Jean dè Faucogny." „Die naam is me bekend... en uw moed ook... Ge waart een van de mannen van de samenzwering van Amboise, onder Frans II." „Uw geheugen ie zeer goed, heer Tal grey." Ze gaven elkaar de hand. „En welke berichten brengt ge nu van den admiraal?" „De groote Coligny is gelukkig nog steeds goed gezond. Z'n arm is nog altijd1 eveu sterk in 't gevecht als z'n hoofd in den raad." „Heeft hij al plannen gemaakt?" „Ja, 'n groot plan In naam van den gods dienst zullen we ons vereenigen. We zullen voortaan één partij vormeu, voor slechts één zaak strijden..." ,,'t Ware gowenscht, dat uw broeders in Frankrijk ook één chef hadden 1" „Ook dit is in orde. We hebben Frans, den hertog van Alen?on." „De broer van don Koning? God zij ge loofd Op dit oogenblik werd er eenige malen op de deur getikt. „Wie is daar?" vroeg Talgrey. „Ik, Peter niet 'n geestelijke. Hij komt namens den bisschop Jan Hooper." Talgrey nam den afsluitboom weg en maakte de dieur open. Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad | 1909 | | pagina 1