KOLONIËN.
BINNENLAND.
k
film ontstond er een begin van braad. De
vlammen waren spoedig geblusoht. Maar de
kleine toeschouwers waren doodelijk ver
schrikt en naet tot. rede te brengen, noch
door geruststellende woorden van do ddreetöe,
noch door vmolijke wijsjee die men het
orkest liofc apolen.
De angstigo kanderen drongen, zonder te
leéten op de nooduitgangen, «allen naar de
deur waardoor zij waren, binnengekomen
Daar was hei oen ontzettende opeenihooping.
Er geraakten velen onder den voet, do klei
nen drongen en vochten onder luid en jam
merlijk geschreeuw en toon hei eindelijk de
poiitio gelukt was de orde te herstallen, bleek
hei dat or een 10-jarigo knaap om het leven
was ge-omen, dat zeven andere kinderen
zwaar gewond en veio anderen licht ge
kwetst waren.
liet vervoer van de kleine gewonden naar
het ziekenhuis gaf aanleiding tot hartver
scheurende tooncelen.
vl>e jongste Franscho bevolkingssta
tistieken hebben opnieuw het feit bevestigd,
dat Frankrijk's bovoLkiug niet in dio mate
toeneemt i..a te kunnen wedijveren met de
naburige landen. In hot jaar 1908 waren er
791,71^ geboorten en. 745,271 sterfgevallen,
zoodat er niet meer dan de kleuie toono-
ming van 46,411 overblijft. Honderd jaren
geleden was Frankrijk het best bevolkte land
in Europa, maar het is sindis de jaren na
1860 in" dit opzicht voortdurend achteruit
gegaan. UiutsohltCtiid ten. gemiddeld 120 in -
wonors op elkon vierkanten kilometer en
Frankrijk tun.meer dan 74.
Albert Uoimard betoogt wol in de „Biblio-
thèque Uiuiverselüe", dat men in de immigra
tie, do vele vreeand el ing en die zich in
Frankrijk konten vestigen, een geneesmid
del voor 'het kwaad mag zien, maar het is
zeer de vraag of dut geneesmiddel voldoen
de geaoitft kan worden.
vAl 3 sedert geruunen tijd wordt in
verschillend© tropische luiidon gezocltt naar
oen nieuw afzetgebied voor do banaan.
P roof noma ng en om bananen gedroogd of g"©-
couiijt in den handel te brengen, zijn mis
lukt ovenzoo de fabricatie van zetmeel,
waarmede o. a. op Java proeven genomen
zijn. d'xiérolio, directeur van een di-stüleer-
derij te Pu «rto Barrios (Guatemala) heort
proeven genomen met het stoken van alcohol
uit batuaueu, dio door de welbekende Tro
pical Fruit Co. geweigerd waren. Het bleek,
dat uit dozo vruchten een uitmuntende al
cohol te bereiden is, doe een whisky geelt
van zeer goede qualiteit.
De gisting geschiedt door middel van
kuituren van gisten, l)e kostende prijs voor
de wliisky Oud raagt f 3.504.00, terwijl de
verkoopsprijs en gros f 11.25 bedraagt.
L i s s a on, 17 Aug. Zeer sterke
onderaar 1st! i; schokken werden hedennacht
op bepaald punten van Lissabon gevoeld.
O OST-IN DIE.
Het-stellings-arbeid aan den
èioroboedoer.
Dr. 1. Groneman doet in „De Locomo
tief" het verluaal van een bezoek, door hem
in gezelschap van een paar Duitschers aan
den Boroboodoor gebracht en vertelt daar
bij van wat hij van den herstelliu gaarheid,
die onder leiding van kapitein Van Erp aan
den Lempelbouwval geschiedt, gezien heeft.
,,Do vorderingen van don restauratiour-
beid van kapitein van Erp waren duidelijk
zichtbaar. Do grooto dagob, die nu wedjer
geheel besloten is, verhief zich hoog boven
de vele meer dim honderd kleinere
tjaitja's en op zijn koepelvormigeu top rust
te weder de zware, door reinon eenvoud
Lm po u oor ei ulo sokkel van don achtkantigen
kegel, die hem eerlang kronen zal, door
drie zoniieschermvormigo verwijdingen ver
sierd.
Dan zal de hoogo dagob weer oompleet
zijn, als toon hij voor aif eeuwen pas vol
tooid was on den indruk wekken van stille
majesteit.
Natuurlijk is nu ook de ruwe trap van
uitgebroken tompelsteeneo weggeruimd,
waardoor metl hem vrooger beklimmen kon,
ovon&ls de gemetseld o zitbank, wier pleis
ter bedekking ontwijd was door namen en
data van zoo vele bezoekers, die hun be
zoek aan den bouwval belangrijk genoeg
achtten 'óm dat niet sleclrts in 't vreemde
lingen boek i de pasauggralian, maar ook
nog op den steenhoop zelf te vermieddlen.
Mist löefti dan nu niet veol, nu men 't
overweldigend schoone landschap niet meer
van de hOoge kruin zelf overzien kan? Och
neen, want dat is van die hoogste terrassen
aan den voot van den dagob even rijk en
schoon. Alleen .moet mooi, om t iai zijn ge
heel te beheorschen, om den dagob heen
wandelen, terwijl men ach daarvoor vroe
ger slechts op Zijn Voeten om te draaien
had. Maar teen ook overzag men immers
telkens niet meer d-an oen deel vani 't ge
heel, een kleinen boog van den grooten cir
kel, de malia gelang, dio aan de hoofdplaats
van de residentie Kedoo zijn naam gege
ven heeft."
Over den arbeid van kapitein Van Erp
kon de l»ear Groneman niet anders dan met
lof spreken oen lof, waaraan, als ko
mende uit den tnond van zulk oen grondig
kenner van de beroemde teinpolruïne, bij
zondere wjuuxle mag worden toegekend.
Aan het slot van zijn artikel gekomen., be
pleit dr. Groneman nogmaals de noodzake
lijkheid van liet overdekken van den bouw
val, waarvan de muren zullen bezwijken,
ineenstorten of uiteenvallen, waarneer men
niet op afdoende wijze regen en zonnehitte
afweert.
- De Staatscourant van Woensdag 18
Augustus bevat o. a. de volgende koninklij
ke besluiten
benoonul tot k..i.tonrechter te Sliedrecht
mr. S. Th. A. Hermsen, griffier bij het
kautongerecht aldaar
tot ambtenaar van l>ot Openbaar Ministe
rie bij de kantongerechten in het arrondisse
ment 's Hertogenbosch voor de kantons
's Hertogoubosch, Oss, Heusden, Waalwijk
en Oirschot, ter standplaats 's Hertogen
bosch, mr. J. H. C. M. van der Kun, te
Rotterdam, werkzaam ter parkette van de
ambtenaren van het Openbaar Ministerie bij
de kantongerechten aldaar;
benoemd tot griffier bij de kantongerech
ten te Rotterdam in het 1ste kanton mr. L.
H. M. van Kruijne, griffier bij het kanton
gerecht te Dordrecht;
op verzoek eervol ontslagen met pensioen
de Oost-Indische ambtenaren met verlof J.
A. B. Gortinans, gewezen assistent-resident
van Ponorogo (residentie Madioen) en H.
J. v. d. Heest, laatstelij' opzichter over de
koper- eti blikslagerij bij de artillerie-oou-
strnctieinrichting te Soerabaya;
ter zake lichaamsgebreken niet in- en door
den dienst ontstaan eervol ontslagen met
pensioen de le luitenant-kwartiermeester
van het Indische leger Ch. J. M. M. L.
Hekking, met verlof in Europa.
verlof verleend tot het aannemen van. de zil
veren medaille van verdienste, hem door Z. D.
li. den Vorst van Waldeck en Pyrmont geschon
ken, aan A Bokhorst, wagen meester bij de
Nederlandsohe Centraal Sjkx>i wegmaatsohappij,
te Utrecht;
vorïof verleend tot het aannemen van. liet orde-
teeken van Officier d'Académie, huni namens den,
President d»>or den Mimster van Openbaar On
derwijs en Schoone Kunsten der Fransého Repu
bliek geschonken,. aan J. D. Looyen. architect,
wonende te 's-GravenJiage, en A. Box man-Die-
mout, technoloog, wonende te Oudenrijn.
Maandagmiddag arriveerde ten palei-
ze Hiel L-io dr. Havérschaiiidt, ten einde
Prinses te bezoekei..
Deze verkeert dagelijks in de buiten
lucht en is voorspoedig.
De tet generaal-anajoor der infanterie
benoemde kolonel van het Inidisohe leger,
8. A. Drijber, is geboren in 1859, wend in
1879 2e luitenant in Moi 1885 le luite
nant; in April 1893 kapitein; in Augustus
1901 majoorin April 1904 luitenant-kolo
nel, en in Juni 1907 kolonel. In 1885 ver
wierf lnj ZLch de Militaire Willemsonde 4e
klasse, iu 1894 "wend hij door H. M. de
Koningin-Regentes, namens H. M de Ko
ningin begiftigd niet de eeresabel en in
1896 werd hij beivortd'end tot ridder Mili
taire Willemsorde 3e klasse.
De le luitenant G. Dames, gedeta
cheerd geweest bij de landmacht in West-
Indië, wordt weder ingedeeld bij het leger
hier te lande, bij het 5e regiment infan
terie.
Jaarwedden ambtenaren
ter gemeente-secretarie. Het
bestuur van den Nederlandscben Bond van
Gemeente-ambten aren heeft aan Gedeputeer
de Staten der verschillende provinciën ver
zocht om in navolging van hunne ambt-
genoolen van Zuid-Holland bij de ge
meentebesturen voor zooveel noodig aan te
dringen op verbetering van de jaarwedden
der ambtenaren ter gemeentesecretarie.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
schreven onlangs aan tal van gemeentebe
sturen als volgt
,,Bij' het onderzoek der gemeentebegroo-
tingen heeft het- meermalen onze aandacht
ge'.rokken, dat de jaarwedden van de amb
tenaren ter secretarie in vele gemeenten zoo
laag zijn, dat zij onmogelijk een voldoend
bestaan kunnen opleveren.
Wij zullen niet behoeven te betoogen hoe
zeer de talrijke voorschriften omtrent veler
lei onderwerpen, waarvan de naleving aan
de gemeentebesturen is opgedragen, het ge-
wenscht maken dat het personeel, hetwelk
den burgemeester en den secretaris voor de
administratieve werkzaamheden terzijde
staat, ontwikkeld zij en met de gemeente
administratie bekend. Terecht pleegt dan
ook tegenwoordig in zoodanige gevallen het
bezit van een diploma, dat deze ontwikke
ling en bekendheid waarborgt, te worden ge-
ëischt.
De billijkheid en niet minder het belang
van don dienst eischt dan echter ook, dat
aan de betrekking een behoorlijke bezoldi
ging verbonden worde. Vermeerderd met bij
verdiensten uit anderen hoofde van de ge
meente genoten of die de titularis zich we
gens de beperkte bureau-uren op andere
wijze verschaffen kan, moet de bezoldiging
een bestaan opleveren, dat met de aan het
ambt gestelde eischen en den levensstan
daard in de gemeente overeenstemt. Op de
zen regel schijnt een uitzondering alleen toe
gelaten voor jeugdige personen, die ter
secretarie hun opleiding voltooien en voor
wie dus de ambtenaarswedde meer het ka
rakter verkrijgt van de aan een volontair
toe te kennen gratificatie.
Wij hebben de eer u uit te noodigen de
jaarwedden van de ambtenaren ter secretarie
uwer gemeente voor zooveel noodig aan
bovenstaanden regel te toetsen en zoo noo
dig aan den Raad voorstellen tot verhooging
te doen. Wij stellen ons voor klachten over
onvoldoende bezoldiging, die tot ons moch
ten komen, nauwlettende te onderzoeken en
gelijk wij op 24 Maart 1908 aan hel beet,uur
der af deeling Zuid-Holland van den Neder
landscben Bond van Gemeenteambtenaren
schreven, zullen wij niet verzuimen om, blij
ken die klachten gegrond, te doen wat in ons
vermogen ligt tot verbetering."
Nederl. Zendingsgenoot-
s c ih a p. Volgens hot laatst verschenen
M aar.d boriclvt van bovengenoemd genoot
schap, voor Augustus en «September, heb
ben de contribution, collecten, bijdragen
van hulpgencotee.happcngiften en legaten
van 1 tot 30 Juni 1909, bedragen de som
van 10359.60, waaronder begrepen is uit
Amsterdam aan contributie 500, van den
heer I. L. G. f 100 en een Pinkstergave *an
L B. van 200; van B to B. 100; van
ds. do J. v. S. te Din their 100; van de
dames L. te Driebergen 1290; aan con
tributie uit Enkhuizen 190uit 's Graven-
liage deel P. C. Ned. Herv. gemeente 150;
aan contributie uit Haarlem, 421.25; aan
contributie uit Leiden 232uit Ooster
hout. doel P C. 100. van d'ën heer A. v.
d H. 100, van den lieer J. F. M. de M.
100. van mej. A. G. W. v. R 250 en van
de dames de C. 1000, allen te Rotterdam;
aan contributie uit Zutphen 120, uit
Zwolle aan contributie 450 en van den heer
J. Kruyt te Segaran, Nederl Oost-Indië,
aan contributie en bijdragen 1298.70.
Het. bedrag der vorige opgaaf was
f 28651.37en het totaal bedrag is
f 39610.97
Het nadeelig saldo over 1908 is 17864
en de raming van uitgaven over 1909 is
110478, deze raming moet echter verhoogd
worden mei 8951, en is het totaal alzoo
137293. Daarentegen werd ontvangen tot
30 Juni 1909 39611, blijft voor 1909
97632.
W erelidtentoonstelling
te Brussel. De minister van landbouw
heeft tot onder diens departement ressor-
teerende takken van dienst het volgende
schrijven gericht:
„Het deelnomen aan de tentoonstelling,
die in 1910 te Brussel zal orden gehouden,
zal uiteraard voor vele exposanten niet on
aanzienlijke kosten met rich brengen.
Deze kosten zouden ©enigszins verminderd
kunmen wonden, wanneer de tentoongestelde
■voorwerpen, voor zoover zij geen© courante
handelsartikelen zijn, van tevoren eene be
stemming zouden kunnen hebben.
Daardoor toch zou worden vermeden, dat
zij gedurende langen tijd onverkocht blij
ven, of met verlies van de hand moeten
worden gezet.
Teneinde, in verband met, liet bovenstaan
de, de deelneming in de Néderilandsehe af-
deeling op genoemde tentoonstelling te be
vorderen, acht ik het dus wenschelijk, dat
voor de levering van goederen, diie in de
naaste toekomst voor Uwen dienst noodig
mochten zijn, en die voor tentoonstelling te
Brussel in aanmerking zouJden kunnen ko
men, zoodanige termijnen worden toegestaan
inidiien althans het belang van den dienst
dit toelaat dat de leverancier in staat is,
ze vóór de levering, te Brussel uit te
stallen.
Bovendien zou het aanbeveling verdienen,
ten aanzien van zoodanige goederen zoo
vroeg mogelijk opdracht tot levering te ver
strekken, opdat de leverancier zijne exposi
tie daarop kan inrichten."
Op verzoek van den minister van biimen-
Landsche zaken wordt dit schrijven, door
'bussdhenkomst van de G,deputeerde Staten
in de onderscheidene provinciën, ter ken
nis van de betrokken gemeentebesturen ge
bracht.
De Tilburgsc h*e tentoo n-
stelling. Maandag is de tentoonstelling
gesloten. De voorzitter, de heer L. Bruyelle,
hield daarbij een rede, waarin hij het suc
ces der expositie uiteenzette en dank bracht
aan hen, die daartoe hndden meegewerkt.
Aan den voorzitter en aan de leden van
liet hoofdcomité, de heeren dr. Daamen,
Muysenberg, Schreinemacher en Elias, wer
den kransen aangeboden namens de expo
santen, bij monde van den heer Roothart.
De lieer Jules de Beer, bracht als voor
zitter van de Kamer van Koophandel, na
mens het eere-comilé een voord van hulde
aan Ihet hoofdeomvtédit deed ook de heer
Frans Veibunt namens het Tilbnrgsche ou-
bliek.
Toeristenverkeer. De „N.
R. Ot." verneemt, dat er bij een groote
firma plannen bestaan, om, in overleg met
den A. N. W. B., Toeristenbond voor Ne-
derdianldi, bij den ingang1 op den hoofdweg
van alle steden en dorpen in ons land bor
den te plaatsen, aanduidende den plaats
naam. Bepalingen tusschen die firma en hei
diagel ij ksoh bestuur van den A. N. W- B-,
die plannen betreffende, zijn reeds opge
maakt.
„W underbar!" Het bezoek aan
Scheveningen zal, schrijft „De N. Ct.",
Zondag wel rijn toppunt bereikt hebben.
Een enorme menschen massa was at/n het
strand bijeen. De middelpunten van ver
keer, Wandelpier, terras van 't Kurhaus,
Rotonde, Kurhusbar, alle etablissementen,
daaromheen, strand boulevard boden den
ganschen dag een schouwspel van gezellige
zomerse he drukte. Met bewonderenswaardi
ge regelmaat gleden en circuleerden de hon
derden tramrijtuigen over het Gevers Dey-
nootplein, de duizenden bezoekers af- en
aanvoerende. Reeds in de middaguren moest
bij die drukste lijnen queue gemaakt wor
den en tegen den avond zwol de menigte
in. die mate aan, diat de breedte van het
plein voor de lengte der menschen-staarten
geen plaats genoeg bood. Vooral de afvoer
door middel van lijm 10, die als gewoonlijk,
de drukste nering had, was interessant om
aan te kijken. De controleurs, die met be
hulp van enkele politie-agenten, hder als
commissarissen van orde fungeerden, von
den die starre lengte van de queuen blijk
baar wat eentonig en bovendien te veel
plaats innemend. Zij brachten er wat afwis
seling in en fatsoeneerden de lange rij van
dames en heeren, die daar geduldig twee
aan twee en drie-aan-drie als schapen van
Pan urges stonden te wachten, tot sierlijke
slingers en krakelingen. De controleurs han
teerden die menschenmassa, als een jongen
een langen slier van stopverf, en d'e men
schen lieten zioh hteel kalm op die manier
behandelen. Ieder had den tijd en 't was
mooi weerwaarom zou men zich dus haas
ten?
Een Duitscher die op de queue kwam toe-
loopen en informeerde wat die lange, boch
tige menschenslder beteebende, kon, toen
hij ingelicht was, niet nalaten uit te roe
pen W urn der bar 1
Op uitnoodiging van den controleur rnooh-
ten de menschen, die in een dichten wagen
verkozen te rijden, hun plaats verlaten en
al vast in het rijtuig komen. Verreweg de
meeaten echter wachtten net zoo lang tot
het hun beurt was een plaatsje in een open
wagen in te nemen.
Zoo schoven en gleden de motorwagens
met hun lange aanliangrij tuigen maar steeds
aan en af en terwijl aan liet eene einde de
kronkelende slang een 500 menschen kor
ter werd, zwol ze aan het andere einde weer
even lang aan. En zoo duurde het, ja mis
schien wel tot middernacht, tot alle huis-
begeerigen oven kalm, oven zeker en even
leuk naar huis waren gegleden.
Ook bij de stoomtram van do S. 8. ging
het vertrek even kalm en geleidelijk in z'n
werk.
Nog nflei zoo lang geleden was het op
zulke dogen, als het op vertrekken aan
kwam, luk of raak of men, b.v. via de
Duinstraat per Holl. stoomtram, levend en
wel thuis kwam.
De politiemaatregel, uitvinding van bur
gemeester Swearts, is in effectu inderdaad
gebleken te zijn „wunderbar".
Degrondw erkersstaking
te Amsterdam. De aannemer Hoen,
van Nieuwendara, voerde een werk udt aan
de Korte Prinsengracht te Amsterdam,
waarbij liet grondwerk door „onderkruipers"
werd, verricht.
Gisterenmorgen wilde men met bet heien,
beginnen, doch de heiers hébben geweigerd
bet work te verrichten. Ook d'e werken aan
het Staringpledn en aan de 2e Boerhaave-
straat zi,.. stopgezet om dezelfde reden, toen
de metselaar begonnen waren met den ar
beid.
- Een vliegmachine in b e-
s 1 a g g e n o m e n. Ook Maandag kon
Gaudart op Oud-Roosenbuprgh niet opstij
gen een derrie teleurstelling voor de Am
sterdammers. Een plakkaat op een boom
bevt '1.0 do geschreven mededeeling„heden
wordt niet gevlogen". Heit publiek nam een
nogal vijandige houding aan.
Er woivlt niet meer te Amsterdam gevlo
gen. De „Sotielé d'Aviation" deelde mede,
dat zij, tot haar grooten spijt zich genood
zaakt ziet Amsterdam te verlaten door een
defect aan den motor kunnen de vliegproe-
ven geen verderen voortgang hohben.
Gisterenmiddag, omstreeks drie uur,
heeft mr. Fr. A. Ko'kos'kyten verzoeke
van don impressario de' Hondt, dooi
den deurwaarder G. I). Dammers be
slag laten leggen op het vliegtoestel, waar
mede Gaudart Zaterdag en Zondag te Am
sterdam zijne vliogpogingen heeft gedaan.
De- directie van La Mo nette (de fabriek
welke de Voisins vervaardigt) zou zich per
contract verplicht héblen, dal de lieer De
Hondt voor zijn bemoeiingen, behalve een
aandeel in de recettes, zou ontvangen eenige
duizenden francs per plaat-s van opstijging.
Zij v -ldoed echter slechts aan de eerste be
paling en weigerde de twec-de na te komen,
op grond dat er niet gevlogen was.
Toen mr Kokosky en dé hear Dammers,
in gezelschap van Watéi-jh-óafmeersche poli
tie op Oud-R-osenbiirgh verschenen, hadden
de Franscihen het toestel reeds uit elkaar
genon.en en ingepakt, en zouden zij juist
overgaan tot liet opladen der kisten. Een
heftige woordenw:sseling volgde. Gaudart be
weerde, dat het vliegtoestel zijn persoonlijk
eigendom was, en een oogenblik dreigde er
zelfs een handgemeen. Maar de aanwezig
heid der politie wist dit te voorkomen.
Er is thans een wacht bij de kisten ge
plaatst.
Munt m i s d r ij f. De rechtbank te
Amsteram veroordeelde den 23-jarigen rei
ziger J. A. Bemand wegens het vervaardi
gen. van twee valsohe njKsdaalders, met het
oogmerk om ze als echt en onvervalscht uit
te geven, tot een gevangenisstraf van twee
jaar met aftrek van drie maanden preven
tieve 'hechtenis.
De berooving van den
A m e r i k a a n. De Amerikaan, die vel
leden weck Dinsdagmorgen in eafé „Polen"
bestelen werd, is Maandag uit Amsterdam
vertrokkenzunder d.-l de pilpke hem eenige
hoop heeft kunnen geven dat hij zijn porte
feuille met inhoud terug zou krijgen.
Het heeft eenige verbazing gewekt, dat
de gauwdieven zich zoo vlug en ongemerkt
met hun buit uit de voeten hebben kunnen
maken. De ojilossing moet waarschijnlijk
hierin gevonden worden, dat de Amerikaan
met de beide gauwdieven in hel café gezeten
was bij een der houten schotten, die iu het
middengedeelte de tafeltjes van elkaar schei
den. Dit schot schijnt de beide heeren in
staat te hebben geste ld om ongezien de plaat
te poetsen Hbld.
De bedrieger bedrogen.
Gistei-en nacöit is in een der win
kel magazijnen aan den zeekant te Scheve
ningen inbraak gepleegd. Men vond een reis-
taseh gevuld mei allerlei voorwerpen uit den
winkel, welke zaken blijkbaar bij de vlucht
achtergelaten waren. Het vermoeden bestaat
dat de dieven zich vóór het sluitingsuur van
den winkel hebben laten insluiten, maar
door de stevige sluiting van deuren en lui
ken geen raad wetende hoe er uit te komen,
ten slotte met achterlating \an den buit,
door een klein puiraompje zijn ontkomen.
De politie tracht de daders op 'te sporen.
D i e f s it a 1. Bij de firma Hirsch op
het Leidsc'hoplein te Amsterdam heeft een-
ernstige diefstal plaats -gehad. Toen Zater
dag de chef een der lessenaars wilde ope
nen, bleek dat d'-üt reeds geschied en een
aanzienlijk bedrag aan geld onitivreemd was.
Daar de beide firmanten, de heeren Kalu
en Van den Berg, op '<t oogenblik te Parijs
vertoeven, wilde men aan de zaak zoo wei
nig mogelijk ruchtbaarheid geven. Wij ver
nemen, dat er ongeveer een bedrag van 1000
gulden vennisit wordt en dlat de politie een
onderzoek instelt. (Centr.)
De ontvluchte gevangene.
Omtrent de ontvluchting uit de bijzondere
strafgevangenis voor mannen te 's-Hertogen-
bosdh in den nacht van Zondag op Maan
dag jl. weet men uit dne plaats nog de vol
gende bijzonderheden mede te deelen
De ontvluchte, zekere Arie Boore, afkom
stig uit Amsterdam, is aeanand die al ver
scheidene vonnissen achter den rug heeft.
Het grootste deed van zijn versdlvillende
straffen bracht hij door in de bovengenoem
de gevangenis, waar hij steeds weer werd
■gedetineerd, omdat de geneesheeren van oor
deel zijn, dat hij voor afzonderlijke opslui
ting ongeschikt is. Die detentie te 's-Her-
togenbosch weid nog al eens onderbroken
door een verblijf in 's rijks knankrinnigen-
gestiobt te Medomblik; natuurlijk omdat
nven twijfelde aan zijn verstandelijke ver
mogens of wel overtuigd was dat die niet
normaal waren. Uit het gesticht te Meidem-
btik wist hij ook al te ontvluchten.
Hoe de ontvluchting Zondagnacht in zijn
werk is gegaan, is velen alsnog oen raadsel,
óók omdat de eenige, althans de meest voor
de hand liggende, oplossing tooh nog genoeg
raadselachtigs overlaat.
Boere 'had disciplinaire straf en zat dus
in den nacht van Zonldag op Maandag, toen!
de ontvluchting heeft plaats gehad, in een
'trafcel. Die straf cellen liggen in de gevan
genis bovengenoemd aan den vóórkant van
de gevangenis midden in hét gebouw; de
cellengang wordt begrensd, eenerzijds door
de strafoolilen, anderzijds door den gevel
muur van het gebouw, waarin romen met
matglas ruiten.
Nu vermoedt men, diot de ontvluchting
volgens een vooraf bepaald plan, dat dan
wonderwel is uitgevoerd, zal hébben plaats
igéliad. Dat plan zou, aldu-s wondt vermoed,
zijn gemaakt door den ontvluchte met een!
lotgenoot van hem, die eenige dagen geleden
is ontslagen, en men aöht hét waarschijn
lijk, dat hot rich laten straffen met caehot-
etraf een niet gering deel van dat plan zal
zijn geweest, omdat de cachotten van de
gewone slaapzalen, waar de gevangenen in
allcoven logeeren, een heel eind zijn. verwij
derd, zoodat men daar althans niet met an
dere gevangenen haul rekening te h-ouden.
Hoe is men nu van buiten af bij dat cachot
gekomen? want niemand gelooft ook maar
in de verste verte, dat personen, in de ge
vangenis aanwezig, Boere zullen hebben ge
holpen en zonder hulp mag het tot de on
mogelijkheden worden gerekend, dat hij uit
het cachot kon komen.
Daartoe zou men aan den achterkant der
gevangenis, op den zoogenaamdén Spinhuis
wal, over den hoogen muur hébben moeten
klimmen. Dit nu zou weinig bezwaar heb
ben, omdat de Spinhuiswal 's nachts zoo
goed als geen vertier biedt, met boomen be
zet is die liet daar donker maken., zoodat
een ladder tegen dlien muur al heel weinig
kans heeft dbor den een of ander te zullen
worden ontdekt. Tot voor weinige jaren was
daar dag en nacht een militaire wacht; ware
dio er gehandhaafd, dan zou van een in- of
uitklimming daar geen sprake kunnen zijn
zonder ontdekking.
Is die overklimmiug bewerkstelligd door
iemand met de lokaliteit der gevangenis be
kend, dan kan hij die zóó hebben geregeld
dat hij daarbij moest zijn uitgekomen op
één dak dat hem met niiet veel moeite den
•toegang tot 'het inwendige van het gebouw
zal hebben geopend, ter plaatse waar de
leveranciers van de voeding der gevangenen,
worden ontvangen. In de omniddélflijke na
bijheid van die lokaliteit ligt de briigadders-
kamer, waarin een. sleutel kast je hangt met
de benoodigde sleutels. Die kamer staat
's nachts ledig de 3 surveilleerende be
waarders, die eiken nacht in genoemde ge
vangenis aanwezig blijven (.in dé gewone
strafgevangenis en in het huis van bewaring,
met de bijzondere, straf gevangenis bovenbe
doeld onder één dak aanwezig, heeft men
afzonderlijken nachtdienst voor de bewaar
ders) hebben elders in het gesticht hun ver
blijf. Zeker is, dab die kamer en hét eleuteü-
ka9tje is bezocht, dat men rich daar heeft
voorzien van de moodige sleutels en loopers
om, waarschijnlijk gaande langs de woning
van den adjunct-directeur, die met een deur
gemeenschap heeft met de gevangenis, en
ook al weer met deze onder een dak ligt,
een zestal deuren te openen, Arie Boere uit)
het cachot te verlossen, met hem dén terug
tocht aan te nemen, all ©deuren weer netjes
achter rich sluitende, en zoo aan den ge-
heelen •toestand het misleidend aanzien te
geven dat er niets bijzonders was voorge
vallen., de gevangenis verlatende op dezelfde
wijze al: men er in gekomen was, zóó
meent men dat zich de zaak zal hebben toe
gedragen. Weten doet men nneus, want van
Boere is nog geen spoor ontdekt, ook niet
met do hulp van een politiehond.
Een vreemd geval. In het café
De Boer, aan de ReiLemakersrijge, te Gro
ningen, kwam Zaterdagavond een Duitscher
een broodje eten. Toen hij daarmede half
klaar was, bleef hij opeens onbeweeglijk op
zijn stoel zitten staren naar een bepaald
punt in de kamer. Dat duurde zoo eenigen
tijd en toen het opmerkelijk lang een
paar uur geduurd had en de vreemdeling
bovendien blauw in het gelaat werd, werd
men in het café ongerust.
Men waarschuwde de politie. De inspec
teur, de heer Jonkman, en een rechercheur
verschenen. De Duitscher zat nog maar
steeds onbeweeglijk te staren, blijkbaar naar
eene plaat aan den muur. De heer Jonk
man kwam op het idee, de plaat om te kee-
ren, en op hetzelfde oogenblik sprong de
vreemdeling op. Hij was tot zich zelf ge
komen en kon nu allengs ondervraagd wor
den. Hij gaf op te zijn G. F., schilder, wo
nende te Bremen, en verklaarde onder 'hyp
nose te vorkeeren van een dokter uit Bre
men. Hij wist niet, met welke bestemming
hij hier gekomen was. Hier gekomen, is hij
naar Grijpskerk gewandeld. Toen kreeg hij,
zooals hij zegt, weer „contact met desn
geest", die hem gesuggereerd heeft, dat hij
zal worden doodgeschoten. Hij is naar hier
teruggewandeld en in het bovengenoemd
café gegaan, met het bekende gevolg.
De politie nam den vreemdeling mee naar
het bureau. Onderweg sprak hij zooveel war
taal, dat het gewenscht scheen hem naar
het ziekenhuis te brengen. Dat is gëbeurd.
Hij is daar in observatie en intusschen is
aan zijne familie, die te Breanerhafen
woont, kennis gegeven van het gebeurde.
Prov. Gr. Ct.
Onder de tram. Zondagavond
had een passagier, do sm'id Ti\, uit Groede,
die met de stoomtram aau de halte Kruis-
dijk aldaar wilde uitstaippen, de onJvoorzidh-
tigheiid 'en wagen te verlaten vóór de tram
stilhield, waarbij hij het oagéluk had onder
de wielen terecht te komen, en hem een
been werd afgereden. Don volgenden dag
werd hij naar het ziekenhuis te VPissiiigen
overgebracht en gisteren is hij aldaar over
leden
Doior een automobiel
o verreden. Omtrent het noodlottige on
geluk, waarhij de lieer J. Strang, gep.
hoofdcommies aan het departement van
Justitie, door een automobiel te 's Graven-
bage doodelijk werd gewond, stelt de poli
tie een onderzoek in.
Reeds moeten verschillende getuigen ver
klaard hébbendat van schuld bij den be
stuurder der auto, door welke de heer S.
werd overreden, geen sprake was. Volgens
hem kwam de auto in zeer matigen gang
stil
jden
Hitin
iurd
kgau
jt he
spi
