W*. 97ft. Tweede Blad.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
8"e Jaargang^.
RSFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Amersfoortf l.OO.
Idem franco per post 1.50.
Afzonderlijke nummert 0.05.
L' j Couran verschijn dagelijks behalv op Zon- en Feest
dagen.
Advertentiënmededeelingen enz.gelieve men vóór 11 urn
's morgens bij de Uitgevers in te zenden.
Uitgevers: VALKHOFF C°.
Utrechtschestraat 1. Intercomm. Telephoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels f O.ttO,
Elke regel meer - 0.10,
Dienstaanbiedingen en aanvragen 25 cents bij vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot
bet herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement. Eens
circulairebevattende de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
O OST-INDIE.
Ramp in het Wlingische.
Sinds menschen-heugenis, berichtte men
aan Jahns Adv.-blad uit Kediri, heeft het
nog nimmer zoo gewaaid en geregend als
Woensdag 9 Februari op de zuidwestelijke
berghelling van den Kawi. Een wolkbreuk
vond in den namiddag op dien datum plaats.
Niet minder dan 310 millimeter water viel
er in 4 uur tijds. Op de koifieonderneming
Pidji-Ombo is de communicatie met andere
plaatsen zoo goed als verbroken. Eveneens
is de gemeenschap met andere perceelen >p
deiri*Kawi gestoord door het verward i..jceu-
en breken der telefoon- en telegraaflijnen.
Er moeten, naar schatting, aldaar in het
Pidji-Ombo'sche pl.m. 50,000 koffieboomen
vernield zijn, als gevolg eener uitgestrekte
aardschuiving. Het bandjir-water in de kali
Lekso steeg tot een verbazende hoogte, 'e-
voren nooit gezien, gehuchten en wouden
larigs genoemde kali zijn vrijwel door den
vloed geraseerd. De particuliere brug Ma-
ritjan der onderneming van dien Jnaam werd
voor de helft vernield. Dit kunstwerk, een
stevig ding, een twaalftal jaren geleden door
den bekenden opzichter Porth gebouwd, is
een ijzeren brug van ongeveer 110 meters
lengte en op pijlers met ijzeren liggers ge
steld. Deze pijlers schijnen gezakt te zijn,
zoodat het bruggedek middendoor brak °n
met de liggers voor de helft in de diepte
verdween. Door den hoogen waterstand kan
men nog niet den toestand van den onder
bouw dier brug nagaan.
Vee en eenige menschenlevens gingen bij
die ramp verloren. Het plotseling gevalle::
regenwater deed de kali Lekso zoo onver
wachts wassen, dat een vluchten voor den
opgekomen bandjir te Laat was. Hiervan
ondervond het gezin van den opiumverkoo-
per op het plaatsje Semen, ter hoogte van
pl.m. 1600 voet gelegen, de noodlottige ge
volgen. Man en vrouw en kinderen ijn
spoorloos verdwenen. Thans heeft men reeds
een der kinderen van ongeveer 4 jaar oud
gevonden.
WEST-IND1E.
Beleediging van den
gouverneur.
Naar De West verneemt, is door het Hof
van Justitie in Suriname rechtsingang ver
leend aan een aanklacht tegen den redac
teur van de Suriname wegens beleediging
van den gouverneur.
Wij maakten indertijd van deze zaak uit
voerig melding.
De redacteur zal terechtstaan wegens be
leediging van den gouverneur als vertegen
woordiger van Hare Majesteit de Koningin.
De vervolging geschiedt naar aanleiding
van een artikel in de Suriname an 24 Dec.
j.i.
Daarin werd o. m. gezegd, dat de gou
verneur last gaf een aanklacht van den m-
inies Charlouis tegen de redactie van de
Suriname te vervolgen, daar die ijpdactie
,,geen persona grata" is, doch dat de gou
verneur aan Bauer, die een gerechtelijk on
derzoek verzocht ter zake-van een „pest©
leo" fiets, te kennen gaf, dat Z.Exe. ich
niet in justitie-zaken kon mengen.
De redacteur heeft later een verklaring
geteekend op het parket van den procu
reur-generaal, waarin hij erkent, dat de ge
geven voorstelling onjuist is, en de ver
plichting aanvaardt die verklaring in zijn
blad te publiceeren. In ruil dnarvoor ont
ving hij een schriftelijke verklaring, dat
geen rechtsvervolging zou worden ingesteia.
"De publicatie heeft inderdaad plaats ge-
Itad in de Suriname van 21 Januari j.i.,
doch met zoodanige commentaren, dat 'iet
parket daardoor de rectificatie te niet ht
gedaan en zich ontheven acht van de be
lofte om geen vervolging in te stellen,
meldt De West.
Geboorte en sterfte. Aan
een statistiek der geboorten en der sterfte
naar den leeftijd en de oorzaken van den
dood in Nederland over het jaar 1909, op
genomen in een bijvoegsel der Staatscou
rant van 22 Maart 1910 is het volgende
ontleend
Aantal inwoners op 1 Juli 1909 5.857.398,
levend geborenen 170.761 of 29.15 op de
1000 inwoners per jaaroverleden zonder
levenloos aangegeven 80 279; aantal overle
denen zonder levenloos aangegevenen op
1000 inwoners per jaar 13.71.
Overleden op den leeftijd van minder dan
een jaar 16.970. 14 jaren 7376, 513
jaren 2819, 1419 jaren 1942. 2029 jaren
3941, 3039 jaren 3895, 4049 jaren 4584,
5064 jaren 10.930, onbekend 52.
Overleden ten gevolge van febris typhoi-
dca, typhu6 abdomiuahs 324 typhus exan-
thematicus febris intermittens, malaria-
cachexie 20, pokken 1mazelen 972rood
vonk 178 kinkhoest 1003 diplitheritis 341
croup 116dysenteria 6dysenteria epide-
mica inflenza 560; Aziatische cholera
18 cholera nostras 30andere epidemische
ziekten 224longtuberculose 7220herseu-
tuberpulose 1174andere vormen van tu
berculose 1096kanker en -andere maligne
tumoren 6032meningitis 1104apoplexie,
hersenverweeking 4162organische hartge-
breken 4530acute bronchitis 1477chro
nische bronchitis 1356 pneumonia 4865
ziekten van de maag 516gastro-enteritis
(bij kinderen beneden 2 jaar) 4592; hernia,
darmocclusie 426levercidrhose 371
nephritis en Brightsche ziekte 2639ziek
ten van de geslachtsorganen der vrouw 81
kraamvrouwenkoorts 116andere ziekten
van zwangerschap en kraambed 261aange
boren zwakte en gebreken 3188; ouderdoms
zwakte 6388 gewelddadige dood 1838
zelfmoor 431andere ziekten 10.947an
dere ziekten der ademhalingswerktuigen
j 6100onbekend 5815.
Het Ned. Roode Kruis.
Io de Maandag onder leiding van Z. K. H.
den Prins der Nederlanden gehouden algemeene
vergadering van het Nederlandsche Roode Kruis
werden in de plaats ran de heeren jhr. De Sa-
vorrnn Lobman, jhr. Van Kar nebeek. Kamerle
den. en Tempelman van de rHoeven, die bedankt
I hadden en aan wie door den \oorzitter hulde
I werd gebracht, gekozen mr. dT. J. A. A. H. de
Beaufort, commies aan het departement van Bui-
lenlandsohe Zaiken. dr. G. W, S. Lingbeek. arts.
oud-leider van de Ned. Roode Kruis-ambulance
in Zuid-Afrika in 1899, en jhr. mr. dr. H. A.
van Karnebeeb, referendaris van het departe
ment van Kolioniën. Mevrouw Th. Halbertsina
Van Yollenhoven, voorwiMeresse van het vrouwen-
eomiité te Rotterdam, op wie een gelijk aantal
stemmen als op Van Karnebeelk was uitgebracht,
'had' ziieh teruggetrokken.
Te 1 uur werd de Prins dooi een commissie
binnengeleid. Verschillende diames en heeren
werden aan Z. K. H. voorgesteld.
De voorzitter opende de vergadering met een
'hartelijk welkom aan de ©ereleden, vertegen
woordigers van afdedlingen en corresponden
ten, en deettd'e mede, dat het hoofdoomuté zich
onledig heeft gelbouden met de herziening der
statuten. E rontbreekt thans nog de regeling
■van 'het personeel van het Roode Kruis te
velde, de regeling der rangen en graden, enz.,
welke regelingen nog bij de regeering aanhan
gig rijn.
Dloer den secretaris, den heer W. J. Vervloot,
werd het verslag uitgebracht, over het tijd
vak 1 Juki 1907 tot- 30 Juni 1909
Daarin, wordt nogmaals met groote waardee
ring herdacht al 'hetgeen wijlen K. J. G. baron
van Harderbroek van Bergambacht in verschil
lende hoedanigheden voor het Roode Kruis heeft
gedaan.
Het verslag bevat voorts in beknopten vorm
eenige mededeelingen omtrent de verrichtingen
der comités en correspondentschappen.
Omtrent) het personeel der ziekenverpleeg
sters
Het kapitaal, ingeschreven in het 2£
Grootlboek Nationale SchiuM onderging een ver
mindering van f 7000 mominaal, om een schen
king, groot f 5000, mogelijk te maken aan het
Itahaansche Roode Kruis, dat door de ontvet
tende ramp op Sicilië en Messina, in groote zor
gen werd gewikkeld.
Te Utrecht hebben de studenten een Roode
Kruis-transport-ooloirne geformeerd.
De directeur van de Koninklijke Fabriek van
vehbandstoffen te Amsterdam, de heer C. F. Uter-
möhilen, heeft der regeering zijn fabriek en per
soneel aangeboden als hospitaal voor zieke en
gewonde krijgslieden in tijd van oorlog.
Het aantal vrijwilligers, dat, na onderricht
te zijn in het verleenen van eerste hulp bij on
gelukken,. bereid is, in oorlogstijd hulp te ver
leenen bij de militaire verpleging, is geklommen
tot 1700,
In April 1909 werd door Z. K. H. den voor
zitter een beroep gedaan op alle Nederlanders
tot medewerking, om aan bet Nederlandsohe
Roode Kruis het volbrengen van zijn taak niet
sleehits in oorlogstijd', maan ook, en niet mander
in vredestijd, mogelijk te maken,, geheel in den
geest van het nieuwe 'koninklijke besluti, dat
thans tot grondslag dient voor den omvang
rijken, toekomstigen arbeid der vereeniging Bij
die oproeping bleef het echter niet.
Drang naar het scheppen van eenheid en har
monie naar samenwerking en doeltreffend, za
kelijk overleg van zoo velerlei publieke lichamen,
wélke dienen onder den banier der humaniteit,
deed' de koninklijke voorzitter van het Nedeiiand-
sche Roode Kruis rusteloos streven naar het
scheppen van een Nederlandsohen bond', waarin
hek nobele streven, dé weldoende arbeid van zoo-
véle vereeniglngen en corporatien tot een eenheid
zou worden saamgevat.
Zoo werd ,.Het Oranjekinds" géboren, waar
van Z. K. H. inedédeehng deed in eene vorige
algemeene vergadering.
Het verslag eindig|t met de bij die gelegenheid
door Z. K. H. gesproken woorden
Het verslag werd voor kennisgeving aangeno
men en de rekening en verantwoording van den
penningmeester goedgekeurd, onder dawkbetui-
ging aan den penningmeester, jhr. O J. A- Repe
teer van Driel, voor diens zorgvuldig en accuraat
beheer.
De heer Geytenbeek, correspondent te Kampen,
herinnerde aan een vroeger door hem en anderen
geopperd denkbeeld, om een enquête in te stellen
naar het personeel en materieel op het gebied
van ziekenverpleging, in Nederland aanwezig.
Door den secretaris, den heer Vervloei, was er
indertijd op gewezen, dat dit sou leiden tot het
maken van een soort uitdragerij, met eeo enorme
correspondentie maar nogmaals zette spreker
zeer uitvoerig uiteen, hoe nood tg liet is. propa
ganda te maken, en nogmaals verzocht hij aan 't
hoofdbestuur, om zijn denkbeelden op dat punt
in nauwgezette overweging te nemen.
De ondervoorzitter, de heer La man Trip, wees
er op dat het hoofdbestuur pas opnieuw is ge
consumeerd. Er is thans oc«© afdeoling speciaal
aangewezen voor de piopagjamla. Tot die afdoe.
ling behoort o. a. ook de kolonel Quanjer. De
heer G'eijtenheek kan dius gerust zijn, dat de
ropaiganda niet uit het oog wordt verloren.
Den secretaris, den heer Vervloei, die weldra
heengaat op zijn verzoek, wegens gevorderden
leeftijd, werd van verschillende zijden hulde ge
bracht. Hiaa-e Majesteit de Koningin zal spoedig
het gevraagde ontzag op de meest eervolle wijze
verleenen
De vooraitter slcot daarna de vergadering.
i *- Ned. Vereenigmg voor Lucht
vaart. Onder voorzitterschap van Generaal
Snijders had de gewone jaarlijksche algemeen©
vergadering plaats van de Nederlandsche Ver
te m ging voor Luchtvaart m het Zuid-Holl. Kof
fiehuis te 's-Gravenhage.
Door den voorzitter werden de verschillende
artikelen der begrooting voor het jaar 1910 toe
gelicht, waarbij hij voorstelde den dank der Ver
eeniging over te brengen, aan de Amsterdauische
iieeren, die een nieuwen ballon, die ..Amster-
j «lam" genoemd zal worden, ten geschenke heb-
Leu gegeven.
I Vermits eene ballon loods vooralsnog te kost
baar is, zal de nieuwe ballon vervaardigd zijn
van gummi-stof, als zijnde meer bestand tegen
weersinvloeden dan het geverniste katoen, waar
van de .Rotterdam" is vervaardigd.
Met algemeene stemmen werd de begrooting
aangenomen.
Alsnu werd overgegaan tot dé behandeling der
voorgestelde wijzigingen in de Statuten en het
Huishoudelijk Reglement, noodig geworden door
de oprichting van plaatselijke afdeelingen in de
Koloniën en tevens ten doel hebbend, meerdere
zelfstandigheid te verleenen aan de vakafdeelin-
gen der Vereenig,ing, met name aan de vakafdee-
ling voor aviatiek.
Na eenige discussie werd de voorgestelde sta
tutenwijziging met algemeene stemmen goedge
keurd. Den Voorzitter werd door do vergade
ring de machtiging verleend om de Koninklijke
goedkeuring voor de wijzigingen aan te vragen.
Ook de voorgestelde wijzigingen in het Huis-
Ivoudelijlk Reglement werden, mot een© kleine
aanvuling, voor gesteld door den heer Van der
Steur, met algemeen© stemmen aangenomen.
l>e" Voorzitter 9prak de hoop uit, dat de thans
goedgekeurde wijzigingen zullen bijdragen tot
den steeds toonenienden bloei, der Vereemgiing
en dat de aan, de vak- en plaatselijke afdeelingen
toegekende meeixlere zelfstandigheid' niet zal lei
den tot splitsing. Juist om deze laatje te voor
komen, heeft liet Hoofdbestuur de meergenoemd e
wijzigingen voorgesteld. Dit college vertrouwt,
dat nu aan beide zijden het streven zal heerschen
om samen te werken ter bereiking van het ge-
uieensdhapjielijke dloel. Want ock het Hoofdbe
stuur tiesdhouwt o. a. de aviatiek als eene der
hoofdpunten zijner bemoeienis, evenals de aeros-
tatiek en de andere takken der luchtvaart.
Overgegaan werd tot de verkiezing van leden
van het Hoofdbestuur, ten- vervanging van do af
tredende heeren C. J. Snijders, Jhr. J. H. Ram
en Th Delprat, die niet herkiesbaar waren. De
heeren Snijders en jhr. Ram namélijk, hoewel lid
van het Dag Bestuur en als zoodanig herkies
baar. hadden den wensch te kennen gegeven
hunne functie van voorzitterresp. Ie secretaris
neer te leggen.
Bij de plaats hebbende stemming werden geko
zen de heerenKolonel Bosboom, Jhr. Van de
Berch van Heemstede en Dr. Van Everdingen.
Jhr. Van den Bercii van Heemstede, ter ver
gadering aanwezig, is bereid de benoeming aan
te nemenhij zal de functie van le secretaris
aanvaarden. Hij wejd als zoodanig geïnstalleerd
en wijdde eenige waardeerewde woorden aan zijn
thans afgetreden voorgangerJhr. Ram. waar
mede door de vergadering hartelijk wer<d inge
stemd.
Aan de heeren Bosboom en Van Everdingen
zal hunne verkiezing worden medegedeeld, met
ver7xiek of zij genegen zijn eene benoeming aan
te nemen. Den Kolonel Bosboom zal tevens wor
den verzocht of hij genegen is het voorzitterschap
dei' Vereeni ging te bekleeden.
Na eenige huishoudelijke werkzaamheden ver
kreeg de heer 1'Sonore Naber het woord.
Deze bedankte den Voorzitter, bij diens aftre
den. voor do vele moeite, welke hij zadh voor de
Vereeniging bad getroost van af hare geboorte.
Daaraan is voor een goed deel te danken, dat aij
zich thans in een goeden koers beweegt. Deze
woorden vonden bij de vergadering algemcenen
bijvak
De Voorzitter zeide dunk voor deze woorden.
Het deed hem leed, dat hij zijn functie moest
neerleggen, maai- zijne drukke ambtsbezigheden
lieten eene vervuilling van zyn voorzitterschap
niet toe, op de wijze, als hij zulks gaarne wenscii-
te en noodig achtte. Hij bedankte voor de vele
medewerking welke hij steeds had mogen onder
vinden en maakte gaavne melding van den aan-
genaineu geest, die cr steeds in de vergaderingen
Leeft geheersehr. Thans nam hij afscheid als
voorzitter, doch niet als belangstellend lid. Waar
lnj kan, zal hij de Vereeniging naar zijn vermo
gen steunen.
Hierna werd de vergadering gesloten.
Ned. Reis vereeniging.
Uit het ter jaarvergadering van de Ned.
K:isvereeniging uitgebrachte verslag bleek,
dat het ledental in het afgeloopen vereeni-
gingsjaar vermeerderde van 383 tot 616 11
reizen werden gemaakt en enkele éciidaag-
sehe tochtjes, waaraan ongeveer 200 leden
deelnamen het bestuur is er steeds op b»4-
dacht, naast propaganda voor het reizen .n
het algemeen en hei bevorderen van goed-
koope gezamenlijke tochten naar het buiten
land. kleine ééndaagsche reisjes naar de
schoonste plekken van Nederland te orga-
niseeren.
De inkomsten overschrijden de uitgaven
met een klein bedrag
Te Rotterdam zal de volgende algemeene
vergadering worden gehouden.
De aftredende bestuursleden werden her
kozen en in de vacature, ontstaan door het
bedanken van dr. J. J. Hallo, voorzien door
de verkiezing van den heer Ooms te Rotter
dam.
De pogingen, om een huis voor de ver
eeniging te huren tijdens de Bru-sselsche
tentoonstelling, zullen worden voortgezet.
Algemeen Nederlandsch
Verbond. Onder presidium van dr. H.
J. Kicwiet de Jonge werd Zaterdagmorgen
te half twaalf de jaarvergadering van het
Algemeen Nederlandsch Verbond, groep
Nederland, gehouden. De voorzitter zette
in zijn openingsrede het doel en streven
van het Verbond uiteen. Het voornaamste
denkbeeld, waarbij de president een oogetn-
blik stilstond, was het Verbond kent geen
partij.
Spr. wees op het verblijdend verschijnsel,
dat het Verbond het vertrouwen heeft ge
wonnen van Vlaming en Zuid-Afrikaainder.
Met een fraaie peroratie over het ge
bruik van de Ned. taal, eindigde spr. zijn
rede. (Applaus).
De heer Kooy, eerelid van het groepsbe
stuur Ned.-Indië, werd welkom geheeten in
de vergadering.
Aanwezig waren 26 afdeelingen. Het
jaarverslag werd daarop goedgekeurd. De
algemeene toestand van het Verbond is
goed. Het ledental steeg van 6910 in 1908
tot 7392 in 1909.
De begrooting werd goedgekeurd op een
ontvangst en uitgaaf van f 20,820.08.
Na dé pauze hield de heer dr. W. van
Everdingen ©en krachtig pleidooi voot de
boekenco mmissie.
Daarop werden de voorstellen van de
agenda behandeld.
Amsterdam stelde voor: „Het A. N. V.
sticht© eene commissie, met vertakkingen in
de voornaaste plaatsen, ter behartiging dér
lielangeu van landverhuizers van Neder
landsche 6tam".
Dit voorstel werd in beginsel aangenomen
en de afd. Amsterdam uitgenoodigd een
uitgewerkt plan, getoetst aan de practijk,
aan het groepsbestuur over te leggen.
De voorzitter las daarop een telegram
voor van ckin heer Bergsina, waarin werd
gemeld dat te Enschedé een afdeeliug is
opgericht met 55 leden. (Applaus).
De afdeeling Den Haag stelde voor: „De
afdeeling verzoekt het groepsbestuur te wil
len overwegen in hoever het mogelijk zou
zijn de Nederlandsche nijverheid te bevor
deren. door de Nederlandsche fabrikanten,
de Nederlandsche neringdoenden en het
publiek hier te lande nader tot elkander
te brengen."
Onder algemeene instemming werd hert.
voorstel in handen van het groepsbestuur
gesteld.
Voorts had de afdeeling 's-Gravenhage
een punt op de agenda gebracht, waarbij
het groepsbestuur uitgenoodigd werd een
onderzoek in te stellen naar de taal, welke
in het diplomatieke en consulaire verkeer
gebezigd wordt tu6schen landen, waar,
zooals in Nederland en Belgie, o.m. een
gemeenschappelijke taal wordt gesproken en
in officieele stukken gebruikt.
Na eenige discussie werd besloten, onze
regeering te verzoeken in officieele stuk
ken met België de Nederlandsche taal te
voeren.
Tot leden van het hoofdbestuur in groep
Nederland werden herkozen de heeren dr.
H. F. R. Hubrecht te Amsterdam, en mr.
W. Dick© te Dordrecht.
Daarop werden in het groepsbestuur ge
kozen de heeren dr. H. J Kicwiet de Jon
ge, mr. A. H. Bundt, C. van Son, mr. M.
P. M. van Dam en A. Wekker.
Ten slotte behandelde dr. J. B. Schepers
nog het onderwerp„Het nut dier jonige-
I iedeu-nfdeeli/ngen".
De voorzitter sloot daarop de vergadering
nadut een tweetal punten wegens tijdge
brek van de agenda was afgevoerd.
In de schouwburgzaal te Zwolle werd
een feestavond aangeboden door de afdee
ling Zwolle en door liet Vreemdelingenver
keer.
Dr. F A. Hoef er hield een lezing over
Overijsel's verleden en heden, verduide
lijkt door lichtbeelden.
Internationaal Congres
voor Strafrecht. Naar de N. C. ver
neemt werd Zaterdagmiddag in een der zalen
van het Zuid-Hollandsch Koffiehuis t»
's Gravenhage een bijeenkomst gehouden van
de Nederlandsche deelnemers aan het a.s.
Congres Penitentiaire International, dat te
Wasliington zal worden gehouden van 28
October 1910.
In deze vergadering waren al6 aanstaande
congressisten aanwezig de heeren mrs. Dres-
9elhuys (Den Haag), prof. Simon van der
Aa (Groningen). Van der Eist (Leiden), jhr.
Engelen (Zutpben), Van Hamel Junior (Am
sterdam). H. B. VerLoren van Themaat.
De door prof. Simon van der Aa, als
vertegenwoordiger van Nederland in de
Internationale Penitentiaire commissie,
bijeengeroepen samenkomst, werd ook
bijgewoond door jhr. mr. Rethaan Ma-
caré, voorzitter van den Nederlandschen
Bond tot kinderbescherming en lid van het
hoofdbestuur van het Nederlandsch genoot
schap tot zedelijke verbetering van gevan
genen, welke beide vereenigingen zich op
het congres zullen doen vertegenwoordigen
N. R. Ct.
Wil helmin a-H ospit&al te
Smyrna. In de, onder voorzitterschap
van den heer S. P. v. Eeghen, te Amster
dam gehouden jaarlijksche vergadering vau
het Wi lh el min a- hospitaal te Smyrna beeft
het bestuur verslag over hét afgeJioopen
jaar uitgebracht, waaruit o.a. blijkt, dat,
alhoewel de inrichting geheel aan de eischen
van moderne ziekenverpleging beantwoordt
en zich als zoodanig dan ook eene uitste
kende reputatie te Smyrna verworven heeft
het geldelijk resultaat vooralsnog lijdt on
der de gevolgen van eem te gering aantal
verpleegden.
Door zijn nationaal karakter draagt het
hospitaal, dat bij feestelijke gelegenheden
eon centrum voor de bijeenkomst«n der
Nederlandsche kolonie is en zich ook in
veelvuldig bezoek van belangstellende door
trekkende Nederlanders verheugt, veel bij
tot de versterking der nationale gevoelens
Ter tegemoetkoming in het nadeedig sal
do der exploitatie kon uit de middelen der
vereeniging hier te lande weder eene sub
sidié naar Smyrna worden overgemaakt.
De positie der actri
ces. In eene drukbezochte bijeenkomst
vau de Vrije Vrouwen vereeniglng te Am
sterdam heeft mevrouw Carl, van Domme
len gesproken over de positie van de ac
trice.
Van die positie gaf zij een zeer donker
gekleurd beeld. Men zou, meende zij, den
toestand „madjd'eoi'eeuwsch" kunnen noe
men, war© het niet, dat deze qualiificatie,
historisch gesproken, onjuist is, immers in
de Middeneeuwen werd dé tooneedspeeil-
kunst uitsluitend beoefend door mannen, eai
jongelingen, gelijk nu nog als regel in Ja
pan geldt. De actrices worden er met dén
nek aangezien.
En hier te lande is het al niet veel beter
gesteld. De publieke opinie ziet in dé be
oefening van de tooneelspeelkunst door
vrouwen nog altijd iets oneerbaars. Andere
kunstenaressen gaan vrij uit, omdlat zij ad-
leen het werk harer handien vertoornen.
Maar do actrices moeten nu eenmaal door
dien vorm van haar kunst zich zeiven naar
voren brengen,, en zoo is ontstaan een
mis vers tand, dat helaas vergroot wordt
door haar, die met onzuivere bedoelingen
de tooneelloopbaan kiezen.
In de tweede plaat6 toonen de directeu
ren soms weinig respect voor dé actrice
als vrouw. De spreekster stelde déze grief
als een algemeene, maar bij de gedoehten-
wisseling hleek, dat zij niet heit recht had
tot geniertaliseoren
Betreurenswaardig noeandé mevr. Van
Dommelen het, dat er onder de confraters
en confrateressen zoo weinig neiging tot
aaneensluiting is. En toch is organisatie
de eerste voorwaarde om te komen tot ver
betering van die wantoestanden. Hoe lang
de werktijden zijn, en hoe rechteloos de
„troep' en elk lid daarvan tegenover de
directies staan, demonstreerde zij aan haar
eigen contract. Bij gebleken onbekwaam
heid ongeschiktheid of om anjderte drin
gende redenien, ter beoordéeling van de
directie, kan onmiddellijk onitslog volgen.
En zulk een dringende oorzaak kan zijn:
verschil van meening met dé directie.
^..jd voor geestesontwikkeling en huise
lijk leven schiet niet over, en zoo wordt
dus het zoogenaamde „vrije" toomeelLeven
eon sl aven bestaan., waarbij nog komt, dat
men in het onzekere verkeert of het ge
zelschap het volgend seizoen nog zal be
staan. „Het Nederl. Tooneél" maakt hierop
uitzondering.
Mot dankbaarheid herdacht spr. dé po
gingen tot evolutie, welke reedis in eigen
kring beproefd zijn. Zij herinnerde eraan,
dat mevrouw Kleine den stoot gaf tot de
oprichting dér tooneeflisch,ooldlat mevr.
Chiristime Stoetz in haar kring veel deed'
om jonge actrices op moederlijke wijze te
beschermen, en dat ook mevr. Holtilop
bracht den stand te verheffen door het ver
spreiden vari ontwikkeling. Maar de bewe
ging in eigen boezem is nog weinig krach
tig. Jaloezie, angst-, laksheid en gebrek
aan zelfvertrouwen 1 houden de meeste ac
trices (en acteurs) nog terug van krachtig
samenwerken in het belang van haar stand
en zichaelven.
En van henzelven moet het toch komen,
hoe dankbaar men ook moge zijn voor de
belangstelling \v i anderen. (De spreekster
gewaagde o.m. van een enquête naar de
toestanden in de tooneelwereld, ingesteld
door oen beken Amsterdfcmsch gemeente
raadslid) Dat de actrices een enkele maal'
van de zijde harer directie blootstaan aan
gevaren voor de eerbaarheid, werd zijde
lings door twee der aanwezige dames beves
tigd.
Naar aanleiding van bovenvermeld© le
zing bevat de N R. Ct. een beschouwing
van haar Amsterdamschen correspondent,
waarin deze het besef van eigenwaarde
prijst, hetwelk mevr. Van Dommelen bij
haar lezing heeft bezield. Hij waarschuwt
echter tegen generaliseeren, of om bij voor
keur alleen de tooneelloopbaan voor der