KOLONIËN.
BINNENLAND.
Allerlei.
Bar i, IQ Aug. Heden morgen trok
eeue aanzienlijke menigte door de straten om
te betoogen togen de verhooging van de
huurprijzen van woningen. Er werden revol
verschoten geloot tegen de politie, die déor
de politie werden beantwoord. Van. de be-
toogere werden twee gedood en 12 gewond,
van de agenten 15 gewond. Soldaten iioretel-
den de orde.
Do Time© ontvangt uit Toronto be
richt, dat. de vrouw van inspecteur Dow zou
verklaard hebben, dat „Belle Elmore", de
eerste vrouw van Crippen, nog zou leven,
zoodat er van een door Crippen bedreven
moord geen sprake zou zijn. De heele Crip-
pen-zaak zou dan voor reclame op touw go-
zot zijn.
Dit bericht klinkt zoo zonderling, dat men
goed fal doen er voorloopig niet de minste
waarde aan te hechten.
Volgens een nader bericht, afkomstig van
den Londenschen correspondent van de
„Berl. Lok. Anz.", heeft Crippen aan zijn
advocaat t- Londen een telegram gezonden
van den volgenden inhoud,,Ik heb geen
bekentenis van welken aard ook afgolegd.
N'aar ik gehoord heb, zijn onjuiste verklarin
gen afgelegd aangaande mijn reisroute, na
het verlaten van Londen. Ik verliet Londen
Zaterdag 9 Juli, en reisde over Harwich,
Hoek van Holland en Rotterdam naar Brus
sel, en later naar Antwerpeu. Crippen".
Professor Pep per heeft in het bijzijn van
een anderen gerechtsdokter nogmaals de lijk-
deelen, die m den kelder van Hilldrop Cres
cent werden opgegoraven, onderzocht. Het
onderzoek duurde twee uur, maar omtrent
het resultaat wordt nu ineens de grootste ge-
hniruliouding betracht.
Langzamerhand wint de meening veld, dat
de verrassingen in de zaak Crippen nog long
niet geëindigd zijn.
Lyoii, 10 Aug. Op een avond-con
cert te Oullins werden twee valse he mun
ters aan de politie aangewezen. Bij do jacht,
d!io de politie op hen maakte, viel een van
do twee gewond in hare handen, nadat hij
een agent gedood en een werkman gewond
had met revolverschoten. De ander werd
eveneens gevangen genomen.
Gelijk een telegram reeds eerder
meldde, is de nog onlangs in November van
het vorige jaar benoemde burgemeester van
New-York William J. Gaynor, die ondanks
zijn korten ambtstijd al zeer veel voor de
hoofdstad van den staat New-Yofk gedaan
heeft, Dinsdag, toen hij een vacantie-reisje
vilde beginnen, door een ontslagen stede
lijken werkman met een revolverschot zwaar
gewond. De burgemeester was juist aan
boord gegaan van de Iiloydsteamer Kaiser
Wilhelm", die naar Europa zou stoomen,
toen de 58-jarige Gallagher hem in den hals
trof. De burgemeester werd dadelijk naar
het ziekenhuis vervoerd, Gallagher gear
resteerd. De aanslag werd juist gepleegd,
toen de vrienden van Gagnor het signaal
kregen het onder gang gaande schip te
verlaten. De moordenaar was nachtwadht
op een stedelijk dok en on'lang6 wegens
dronkenschap ontslagen. Hij was eea oudo
Tanunanyman en had zijn betrekking om
politieke redenen gehouden. Na do arresta
tie verklaarde hij, dat Gaynor hem zijn da-
gclijk6cli brood bad ontnomen. De scheeps
dokter onderzocht Gaynor onmiddellijk en
bevond, dat de kogel zijn oor had doorboord
en in den nek zit. Daar de hereenen niet
bekedigd zijn, hoopt men op herstel. In
het ziekenhuis was Gaynor nog steeds bij
bewustzijn. Hij vroeg de geneesiheeren hem
in geen valschen waan te laten, maar de
doktoren konden met een vrij geweten ver
klaren, dat op het oogenblik geen gevaar
bestaat. De kogel ie nog wel niet gevon
den, maar de bloedingen, die aanvankelijk
zich ernstig lieten aanzien, hebben opge
houden. In heel New-York, waar het be
richt van den aanslag zich zeer snel ver
breidde, zijn de zaken gesloten. Voor het
stadhuis en de groote courantengebouwen
staan duizenden tie nieuwste berichten af
te wachten. Overal heerecht oprechte deel
neming en verontwaardiging.
Al wordt ook beweerd dat de aanslag het
uitvloeisel was van een persoonlijk -wraak
gevoel, zoo zal men toch niet mistasten,
wanneer men aanneemt', dat Gallagher'6
schoten nauw samenhangen met den haat
van Tammany Hall jegeii6 Gaynor, want
deze burgemeester is de meest geliefde,
maar ook de meest gehate man in Groót-
New-York.
OOST-1ND1E.
De nieuwe chef van den generaien
staf in Indië.
De correspondent van het Hld. te
Batavia meldt, dat de kolonel der infan
terie J. P. Michielsen is benoemd tot chef
van den generalcn staf van het leger in
Ned«rl*ndsch-Indië, en dat de luitenant
kolonel van dat wapen J. N. C. baron van
Heerdt is bevorderd tot kolonel.
(Kolonel J- P. Michielsen was coromau-
dant in de 4de militaire afdeeling op Java,
zoodat door zijne plaatsing bij den gene-
rah-n staf ais chef van dien staf eene kolo-
nelsplaats bij het wapen der infanterie open
kwam.
Deze wordt dan thans ingenomen door
den oudsten luitenant-kolonel van dat wa
pen, J. N. C. baron van Heerdt, die zich
in Mei j.l. eenigermate zag voorbijgaan
door de bevordering tot kolonel, met ge
lijktijdige benoeming tot commandant in de
le militaire afdeeling op Java, van zijne
eenige jaren jongeren ranggenoot bij het
wapen der genio, W. U. de Greve.)
II bid.
De Staatscourant van Donderdag 11
Aug. bevat o.m. het volgende Koninklijke
Besluit:
Op verzoek eervol ontslagen de reserve
eerste luitenant J. A. Smits, van het 4e regi
ment infanterie.
II. M. d« Koningin heeft het voor
nemen 17 dezer van Soestdijk naar het
Loo terug te keeren.
Z. K. H. de Prins, die heden een be
zoek brengt aan het schietterrein op Ocken-
burg, onder Loosduinen, zal aldaar het
déjeuner gebruiken en is verder voorne
mens met den Staat «spoortrein van 2.54
uaar Soestdijk terug te keeren.
Namens H. M. de Koningin is aan
de Engelsche buitengewone ambassade, die
mededeeling komt doen van de troonsbestij
ging van Koning George V van Engeland,
toegevoegd II. M.'s adjudant luitenaut-ko-
lontl \an Hoogstraten.
Gedenkraam Prinses Jn
liana. Men i6 thans bezig het gedenk
raam van gebrand geschilderd glas, in lood
gevat, dat het feit van de geboorte van
Prinses Juliana zal vereeuwigen, in een der
kerkvensters van de Groote of St. Laurens
kerk te Rotterdam te plaatsen.
Naar de N. R. Ct. verneemt, zou het in
de bedoeling liggen, om het gedenkraam op
den a.s. verjaardag van II. M. de Koningin
te onthullen.
Het N. v. d. D. verneemt, diat de
kolonel A. W. de Jonge van der Halen,
van het 3e reg. vest.-art. te Gorinchem,
pensioen heeft aangevraagd.
In het voorjaar wordt eenige promotie
verwacht in hoogere legerrangen. Dan zal,
naar de Tel. meldt, de kolonel F. Tonnet,
commandant van het regiment grenadiers
en jagers, worden bevorderd tot generaal-
majoor.
Persjubileu m. .Gisteren was
het 25 jaar geleden, dat de heer
0. Sythoff, thans eigenaar en directeur
van het Rotterdamsch Nieuwsblad,
aan dat blad verbonden werd en het zoo
als de heer Frans Netscher dat in zijn Hol-
landsche revue van Mei 1905 zoo juist uit-
diukto„door zijn zakenflair, zijn «onder
nemingsgeest, zijn opvattingen van de
e.schen der moderne journalistiek en exploi
tatie, zijn handigheid, zijn durf en inge-
uu-use vindingrijkheid" heeft weten op te
voeren tot een blad van groote beteekenis
\oov Rotterdam's burgerij.
Dat dit erkend wordt, hiervan mocht
de jubilaris lieden de ondubbelzinnigste blij
ken ontvangen in den vorm van een schat
van bloemen en andere souvenirs.
Ook redactie en technisch personeel van
het Nieuwsblad huldigden hem door de aan
bieding van een meer dan levensgroote buste,
geboetseerd door den beeldhouwer Charles
van Wijk uit 's Gravenhage. Deze bu6te,
weljje uitmuntend getroffen is, zal voortaan
in liet gebouw van het „Rotterdamsch
Nieuwsblad" een plaats vinden.
Namens de redactie sprak de oudste redac
teur, de heer JHobbel, namens de admi
nistratie mejBazendijk, namens de afdee
ling correctie mej. v. d. Hoeven, namens
het Dordrechts Nieuwsblad de heer G. W.
Burgers en namens het technisch personeel
j chef der zetterij en drukkerij, de lieer
S. Ga6t.
Voorts werd den jubilaris aangeboden eeu
prachtig album met een 50-tal photo's van
hei gehcele bedrijf en namens de agenten een
aloum met kunstvollen omslag en opdracht
van den heer Frans Bakker, bevattende
stadsgezichten, waarop de verschillende liui
zen voorkomen, waarin agentschappen ge
vestigd zijn.
De heer Sijthoff bedankte allen in harte
lijke woorden en noodigde redactie en per
soneel uit tot een uitstapje naar Brussel, op
Zondag a.s.
Jubileum mevrouw Lobo-
Braakensiek. Mevr. Lobo-Braaken-
siek viert in dit seizoen haar 25-jarig jubi
leum als tooneelspeelster. Het eigenaardige
van dit jubileum is zeker wel, dat genoemde
kunstenares de drie kruisjes nog niet is ge
passeerd, maar haar tooneelloopbaan rekent
begonnen te zijn als 4-jarig meisje bij gebr
Van Litr in verschillende kinderrollen. Dat
kan een diamanten jubileum ook nog wor
den. Tel.
Bouwmeester gaat naar Ame
rika, meildt de Pr. Bode. Als zijn troep
huistoe trekt, zal de groote acteur de Ver-
eenigde Staten gaan afreizen met een En-
gelsoh troepje, en overal de „Greep" spelen.
Zooals men weet, behoeft door Bouwmees
ter in dit stuk niet gesproken te woTden;
het is enkel zijn stil spel, dat het publiek
ikrijgt te aanschouwen.
Sarah Bernhardt naar
Holland' Het Concert - en Theaterbureau
de Haan zal het seizoen niet onbelangrijk
openen. Het bureau is er in geslaagd met
Mad. Sarah Bernhardt te "hébben kunnen
r.ontracteeren tot het geven van eenige voor
stellingen in Holland. Voorloopig zijn vast
gesteld 12 September Den Haag, 13 Sep
tember Amsterdam, 14 September Arnhem,
15 September Rotterdam. Met het oog op
haar vertrek naar Amerika kan zij in elke
stad slechts een voorstelling geven. Mad.
Sarah Bernhardt en haar troep zal spelen
l'Aiglon van Rostand.
Het II a n z o f e e 61 te Bols-
w a r d. Het stadje Bols ward heeft fees
telijk het feit herdacht, dat het- in 1549 te
Keulen op een vergadering van afgevaar
digden der Hanzesteden weer als medelid
werd erkend.
Hot feest bestoud in een historischen op
tocht, die in den feestgids als volgt werd
gekotscluetst
„Weer zijn Friesland's edelen met hun
gemalinnen de poorten binnen gereden, -
de gilden zijn herleefd, een breede rij
van aanzienlijke vrouwen e»- mannen, be
weegt zich langs de straten, om getuige
te zijn van hot feit, dat Keizer Karei V
de Stad de Hooge Eer aandoet, dit Hanze-
besluit te bekrachtigen. Z. M. brengt zijn
zuster de land/voogdes Maria mede, om
haar Frieslands welige landouwen te too-
nen in zijn gevolg merken wo op, zijn
edel knaap Prins Willem van Oranje, nu nog
een zestienjarig jongeling later de Vader
des Vaderlands
De optocht is uitnemend geslaagd. Er
werd aan deelgenomen door 10 dames, 144
beeren en 44 paarden.
Ook was ©en marktdag van Oud-Bolsward
ingericht, waai- het druk was en vroolijk
toeging.
Des avonds werd de optocht met fakkel
licht herhaald.
De tranen van den H. Lau
ren t i u s Gisteren avond, het weer werk
te prachtig mee, kon uitmuntend de Perseï-
nenregen worden geobserveerd. De nauw
keurige waarnemer zag herhaaldelijk geel
achtige lichtstrepen, de z.g. vallende sterren
van Augustus, waarvan de oude Engelsche
kerkkalender ree«l6 melding maakt, die ze de
tranen van den H. Laurentius noemt. Zoo
als men weet, zijn vallende eterreu kleine,
donkere lichamen, die met groote snelheid
door de oneindig uitgestrekte kosmos snel
len Om en bij den lOden Augustus breekt
de aarde door een vrij lichten stroom. Dan
komen de lichaampjes met den dampkring
in aanraking, zij worden gloeiend en gaan
ten slotte in gasvorm over. Deze hoogo tem
peratuur, door de wrijving in dé dampkring-
lucht teweeggebracht, is er de oorzaak van,
dat de stofjes hun donkerheid verliezen, zoo
dat zij een lichtende boog beschrijven aan
het firmament. Daar in den nanacht de maan
niet hinderde, kon het interessante natuur
verschijnsel beter worden waargenomen dan
in jaren liet geval is geweest.
Inmiddels vliegt de aarde door den zwerm.
Reeds den 8en Augustus ontmoette zij de
eerste grenswachters. Onze planeet stoorde
zich evenwel niet aan liet onschuldige bom
bardement en snelde met den zelfden 6poed
verder.
Op het oogenblik bevindt zij zich in het
dichtste gedeelte van den Augustusstroom,
zoodat, indien tenminste het heldere hoog
blijft heerschen, de vallende sterren ook
nog heden avond goed kunnen worden waar
genomen. Immers, eerst tegen den 14en
is de aarde door den. stroom heenge-
draaid, zoodat het „hemelsche" vuurwerk
slechts langzaam uitdooft* Men zoeke voor
al in den nanacht, wanneer het halve
maantje niet meer stoort, aan den Oostelij
ke lhemél. Hier staat het sterrenbeeld
Perseus, waaruit dé lichtstrepen te voor
schijn komenvandaar, dat men van Per-
seïdenregen spreekt. De ondervinding heeft
geleerd, dat de sterrenregens van Augustus
eerst tegen, de ochtendschemering hun groot
ste dichtheid bereiken. Niemand late thans
de sclioone gelegenheid' voorbijgaan.
Bekroningen Brussel-
sche tentoonstelling. Aange
zien van verschillende zijden 'bij het Neder -
landsche commissariaat aanvragen inkomen
van tcntoonstellers, die verlangen te weten,
welke bekroningen hun ten deel zijn ge
vallen, verzoekt dit commissariaat ons, be
kend te maken, dat alle tot op heden in
eerste instantie door de klasse-jury's toege
kende onderscheidingen terstond aan de be
langhebbenden worden bekend gemaakt.
Deze onderscheidingen zijn echter niet defi
nitief, doch kunnen door de groepen jury's
en eveneens eloor de jury-supérieur worden
gewijzigd. Verschillende inzendingen zijn
bovendien tengevolge van door do klasse
jury's vermeende minder juiste classificatie
nog niet beoordeeld, zoodat bij die inzen
dingen de greepen-jury's in eerste instantie
zullen hebben te beslissen. Zoowel tegen de
uitspraken der klasse- als der groepen-jury's
kan appèl worden aangeteekend, hetgeen be
hoort te geschioden per aangeteekend schrij
ven, gericht tot den Nederlandschen Com
missaris-generaal te Brussel, en welk schrij
ven de gronden moet bevatten, waarop de
inzender op een hoogere onderscheiding aan
spraak meent te mogen maken.
fGisterenavond om zeven uur is de
aviateur Olieslagers t« Helpman bij Gro
ningen opgestegen. Er waren 5 a 6000 rneu-
scheai op de terreinen en duizenden had
den zich daaromheen opgesteld, zoo meldt
o.m. het Hbld.
Het enthousiasme van de menigte bij de
prachtig geslaagde opstijging was overwel
digend In alle richtingen vloog de avia
teur over en om het vliegterrein, een hoog
te houdend van 4050 meter, een enkele
maal iets meer verheffend. Heb was een. in
drukwekkend gezicht dezen, grooten Vogel
op zijn vlerken te zien komen aanzweven.
Tweemaal vloog hij tot groot vermaak van
de toeschouwers een voorbij snorrenden
trein na om een denkbeeld te geven, van
de vaart-, waarmee hij het luchtruim door
kliefde. -50 minuten en 54 seconden heeft
deze eerste tocht geduurd en daarmee heeft
Olieslagers tevens zijn wil doorgezet om het
record van Van Maasdijk, dat staat op 27
minuten en 59 1/5 sec. bij zijn eerste op
stijging in Nederland te slaan. Toen hem
het teeken was gegeven, dat hij meer dan
een half uur gevlogen had, zette hij zijn
motor stop en op de vlerken drijvend1 daalde
hij vol gratie, kwam heel kalm op de aarde
terug en scheerde als een zwaluw enkele me
ters op de raderen der machine over de
grasvlakte om op dezelfde plaats van op
stijging weer stil te staan. Van alle kanten
kwamen de menschen den moedigen man
hartelijk gelukwenscben en het duurde niet
lang of de anderfe zoo koele Groningers had
den hem vol cccbase over de wondervolle
vlucht opgenomen om hem in triumf naar
de hangar te dragen.
Men meldt aan het Hbld. uit Breda,
dat thans is bepaald, dat de aviateur Ar-
chef op 28 Aug. op de Molenschotsche hei
de vlicgdemonstratdes zal houden.
B o y-S c o u t s. Te Amsterdam, is
na enkele dagien. in Rotterdam veriöoefd
te hebben, Dinsdagmiddag een clubje Boy-
Scouts gearriveerd, deel uitmakende van
de thans meer dan 200,000 jongens tellende
organisatie dor Engelsche Boy Scouts. Wat
zijn dat voor jongens? zal men wel vragen.
De heer Ges. de Voogjt, redacteur van
„Eigen Haard" en „Allen Weerbaar", die
den jongelui to Amsterdam verschillende
bezienswaardigheden zal toornen., beschrijft
hen aldus
„De Engelsche boy-scouts loeren zichzelf
helpen onder alle omstandigheden. Zij loe
ren strenge plichtsbetrachting, opofferende
steeds tot hulp in staat zijnde naastenlief
de zij leeren de handen uit de mouwen
steken, practifich zijn en practisch doen,
gehoorzamen zonder vragen, tucht- en orde
zin.
Binnen twee jaar heeft zich die beweging
niet alleen over Engeland, maar ook over
al haar koloniën verspreid.
Iedere Engelsche jongen, die scout wil
worden, heeft voor een scout-master (een
geoefend jongeling van ouderen, leeftijd)
de plechtige belofte af te leggen: le. trouw
te zijn aan godsdienst en vaderland; 2e.
altijd en overal zijn medemensch te hel
pen 3e. de scout-wetten te gehoorzamen.
De scout-bloy salueert te allen tijde de
Engelsche vlag en het volkslied.
Een Sicout-boy is absoluut geen braaf
Hendrikje en hij loopt, evenmin als zijn
kornuiten hier, met een cabechiseerboekje
in zijn zak, maar voor den godédionst-van-
het-hart, voor naastenliefde en hulpbetoon
is hij zeer gevoelig.
Hun werkterrein ligt voornamelijk buiten
in het open veld, maar ook in 6tad en dorp
hebben zij reeds herhaaldelijk groote dien
sten bewezen, o. a. bij branden, terrein af
zettingen, reddingen enz.
Buiten leeren zij signaloeren met vlaggen
of lichten, met armen of stokken, en over
dag of s nachts. Zij moeten allen het Mor-
se-alphabet kennen, en zij 6taan daardoor
boven de menigte, daar zij op eiken afstand
met elkaar van gedachten kunnen wisselen.
Zij oefenen zich in practische aardrijks
kunde, terreinkennis, kampeeren, bruggen
slaan, vuren aanmaken, transport-diensten,
spoorzoeken, wegvinden door middel van
zon of 6terren, op 't kompas loopen, lange
marsehen makon, padvinden, plantenkennis,
dierenkennis, verbanden leggen, drenkelin
gen behandelen etc. Zij maken van de een
voudigste hulpmiddelen (een zak, een jas,
takken en bladen) draagbaren of reddings
toestellen. Zij werpen hun bouwen, na lange
oefening, met dezelfde juistheid naar of
over of ora een voorwerp, al6 dé cow-boys".
'Kortom, 't zijn handige, rappe gasten,
jongens, die leeren in en door alles flink
te zijn. Men verwarre de organisatie niet
met een weerbaarheidskorps, want de weer
baarheid iö, zooals men begrepen zal heb
ben, hun eenig doel niet.
Gisteren vertrok het troepje naar Utrecht
per fiets en van daar wordt via Den Bosch
naar België gereden waar de jongens weer
scheep gaan naar Engeland.
Met den tredn van 2 u. 45 arriveerden
de jongens aan het Centnaal-Station te
Amsterdam, 't Waren er slechts acht. Zij
hadden onderweg veel bekijks. De boy's
dragen een khaki-kostuum met korte panta
lon en halve kousen. Ze hebben z.g. Trans-
vaal-hoeden op en dragen een knapzak op
den rug. De jongsten zijn van ongeveer
dertien jarigen leeftijd.
Verhooging der vleesch-
p r ij zen. In verband met den in den laat-
steu tijd zich zeer uitbreidenden uitvoer
van slachtvee naar Zwitserland en Italië,
zouden, volgens het Vad., binnen enkele
dagen de vleeschprijzen belangrijk verhoogd
moeten worden. Reeds gedurende eenigen
tijd was er een belangrijke uitvoer naar
België, die de veeprijzen deed in de hoogte
gaan en nu da na-hij nog Zwitserland en Ita
lië gekomen zijn, die het vee opkoopen bij
groote hoeveelheden, zou hefc den binnen-
lar-dschen vleeschhouders niet dan tegen
zeer hooge prijzen mogelijk zijn zielh van
voldoende slachtvee te voorzien. Binnen
kort zou een prijsverhooging worden ver
wacht van niet minder dan 15 a 16 ets. per
pond.
Het arbeidsgeschil te Enschede.
De gezamenlijke organisatie-besturen heb
ben het volgende antwoord gericht aan het
comité uit de fahrikanten-vereeniging
„Wij erkennen de goede ontvangst van
uw schrijven, d.d. 5 Augustus, hetwelk even
wel de organisaties noch de si akers kan
bevredigen. Het verhaast ons ten zeerste,
waar u schrijft, dat na uw nauwgezet on
derzoek naar de grieven van de arbeiders,
der firma Menko geen verwijt kan worden
gemaakt en dat zulks evenmin ten opzichte
der bazen het geval is. Dat zegt u, nadat
u door de commissie uit de arbeiders dér
firma Menko feiten zijn medegedeeld, die
menig patroon aanleiding zou geven, zulke
bazen onmiddellijk te ontslaan. Deze feiten
zijn grootendeels ook nog bevestigd door de
14 a-rbeidere, die door u zei ven zijn uitge
nood igd om gehoord te worden. Bovendien
is bij de conferentie van Woensdag 3 Augus
tus 1.1. door den voorzitter van uw comité
aan de fiiima Men ko in overweging gege
ven in verschillende van deze toestanden
verandering te brengen.
„Wij geven toe, dat „vergissingen en fou
ten" menschelijk zijn, maar daarover loopt
de quaestio bij de firma Menko niet. Het
geldt hier eene staking, die in hoofdzaak is
uitgebroken doordat de bazen schromelijk
hun functie misbruikt, hebben en steeds bui
ten hunne bevoegdheid traden, die de arbei
ders opzettelijk plaagden en die zich schul
dig hebben gemaakt aan de meeste brutale
willekeur, zooals het in geen enkele fabriek
te Enschede, voor zoover ons bekend, voor
komt. Daarom verwijzen wij nogmaals naar
de hierboven vermelde clausiles.
„Ter motiveering nog slechts het volgen
de feitEen jongen werd ziek en moest
thuis blijvenDen vader van dien jongen
die ook in deze fabriek werkzaam was
werd tot - viermaal toe aangezegd, dat hij
voor den jongen een noodwever in de plaats
moest stellen, hoewel hij daarin, ondanks
zijne moeite, niet slaagde. Ten einde raad
bracht de man, bevreesd dat anders ontslag
of boete zou volgen, zijn ziek kind weer mee
naar de fabriek. Dit feit trok onder de an
dere wevers zóó de aandacht, dat deze den
vader onder het oog brachten, dat het on
verantwoordelijk was, het kind in dien toe
stand in de fabriek te doen blijven. Het
gevolg hiervan was, dat de jongen opnieuw
thuis bleef, waarop 50 cent boete volgde,
niettegenstaande dit o. i. in strijd is met
art. 5 van 't fabrieksreglement. Waar der
gelijke handelingen voorkomen, daar ver
wondert het ons ten zeerste, dat u durft
verklaren, „dat de arbeiders der firma
Menko in 't algemeen oen goede behande
ling ondervinden".
Omtrent de cijfers, door u opgegeven, be
treffende het boete-systeem bij de firma
Menko, merken wij het volgende op
„Volgens de verslagen van het ziekenfonds
voor Enschede en Lonneker is aan boete ge
heven in 1906 f 4085.19 op een totaal ar
beidsloon van 3,529,470, dus gemiddeld per
f 1000 loon aan boete f 1.15. Deze cijfers
waren in 1907 f 4607.83 op een arbeidsloon
van f 3,780,522, dus gemiddeld per f 1000
f 1.21. in 1908 f 5128.91 op f 3,958,480, dus
per f 1000 f 1.30. In 1909 over een half
jaar f 2333.64, d. i. over een jaar f 4667.28,
op een arbeidsloon van f 4,334,150, dus ge
middeld eene boete per f 1000 van f 1.07,
zoodat op f 1000 arbeidsloon aan boete werd
geheven door de gezamenlijke fabrikanten in
1906 f 1.15, in 1907 f 1.21, in 1908 f 1.30
en in 1909 f 1.07, terwijl volgens uwe op
gave de firma Menko alleen in 1909 op
f 1000 f 1.44 hief en in 1910 zelfs f 1.70.
Hiermede willen wij volstrekt niet beweren,
dat de boeten, bij andere firma's geheven,
•billijk zijn, doch begrijpen niet, hoe u kunt
verklaren, dat bij de firma Menko geen
hooge boeten worden geheven.
„Wat nu uwe concessies betreft, dienaan
gaande deelen wij u mede, dat de arbeiders
met instemming hebben kennis genomen,
dat eenige verbetering is toegezegd in liet
bezoeken dei- doktoren, dat het ledigen der
privaten na fabriekstijd, zal plaats heb
ben dat een electrische klok aan den
falrieksingang zal worden geplaatst,
en dat de vrije dagen behouden blijven, ook
bij verwisseling van getouwen. NochtanB
zijn we van meening, dat deze concessies
niet voldoende zijn om eene goede verstand
houding in de fabriek te waarborgen, daar
nog altijd het willekeurig optreden der ba- i
zpu de hoofdgrief is.
„Om deze te bereiken, nl. eene goede ver- i
standhouding tusschen de bazen en de ar-
beiders, stellen wij u voor:
„1. den arbeiders wordt in de toekomst,
eene humane behandeling van de zijde der
bazen door de firma Menko verzekerd.
„Speciaal dit betreffende, verklaart zioli
de fabrikanten-vereeniging bereid, om, wan
neer hierover eventueel quaesties rijzen en
deze tusschen de firma en eene commissie
uit hare arbeiders niet tot eene bevredigen
de oplossing gebracht kunnen worden, deze
met de besturen der organisatie te onder
zoeken
„2. een arbeider, die ziek wordt, mag niet;
gedwongen worden op straffe van boete of,
ontslag eeii plaatsvervanger te stellen
„3. betere verdeel ing der ketting en wel
zóó, dat op 6 getouwen zooveel mogelijk
slechts één zware ketting voorkomt, op 4 ge-1
touwen alleen ook slechts één zware, op 4
getouwen met een hulp 2 zware. Op 6 ge
touwen komt slechte 1 geboomde ketting
voor. Mochten omstandigheden het noodza
kelijk maken om meerdere zware of geboom
de kettings te laten verwerken, dan bestaan
daartegen geen bezwaren, mits de verdeeling
gelijkmatig plaats vindt;
„4. Voldoende hulp door de touwbazen.
Is een der touwbazen tijdelijk afwezig, dan
dient voor hem een plaatsvervanger te wor
den gesteld.
,,U tracht telkens weer den indruk te ves
tigen, als zouden de organisaties der ar
beiders verantwoordelijk zijn voor deze sta
king. Evenals vroeger, moeten wij deze voor
stelling van zaken 'beslist afwijzen. Uit de
feiten, door de arbeiders zeiven aan u mede
gedeeld, en uit bovenstaande boetecijfers
blijkt maar al te duidelijk, dat speciaal on
middellijk vóór het uitbreken dei* staking
de toestand bij de firma Menko dringend
verbetering eischte. Indien deze firma eenig
begrip had gehad van den ernst der grieven,
dan zou zij ongetwijfeld de arbeiders niet ge
noodzaakt hebben tot eene staking, doch in
tegendeel de grieven hebben weggenomen.
De verantwoordelijkheid voer dit conflict
rust dus allereerst op haar en op uwe ver-
eeniging, die thans tegenover cijfers en fei
ten nog poogt te ontkennen, dat er tot sta
king alleszins reden was; draagt met de
firma Menko de verantwoordelijkheid ook
voor de voortzetting van een strijd, die bij,
slechts weinig goeden wil uwerzijds ibinneö
eenige dagen tot het verledene zou kunnen
behooren.
„In het belang der industrie en vani
gansche de bevolking geven we u dus ern
stig in overweging, bovenstaande voorstel
len aan te nemen."
Het volgend schrijven is door de Fabri-
kantenvereeniging gezonden in antwoord!
op bovenvermeld1 sclmjven der organisatie-:
besturen: Wij ontvingen uwe letteren van
gisterenmet den inhoud diaarvan gaan:
wij niet accoord, evenmin kunnen wij uw
voorsbellen aanvaarden. De beschuldigingen
door u uitgebracht tegen de firma N. J.
Menko en Zonen en tegen de bazen zijn
naar onze overtuiging op grond van ons on
derzoek ongerechtvaardigd. De werklieden
kunnen zich van een rechtvaardige behan
deling verzekerd houden, overigens verwij
zen wij u naar ons schrijve nvan 5 dezer,
hetwelk geen aanvulling behoeft; namens
het comité, volgen de hanidteekeningen. j
Relletes te Enschedé. Men
meldt van Dinsdag uit Enschedé
Dezen dag openbaarde zich vooral na den
middag een geest van meer verzet, die rich
het eerst- uitte bij het uitgaan der fabriek
„Roomweg" toen daar werkende bazen de
stad intogen naar hunne woonhuizen. Op
den Oldenzaalschen en den Losse rschen weg
werd de toevloed van lastig vallenden zoo
groot, dat op bevl van den burgemeester
eene charge werd gemaakt met olanke sabel
de slagen kwamen hier en. daar raak aan.
De Oldenzaalsche straat werd eenigen tijd
geheel afgezet. Dezen avond werd het zeer
woelig in het centrum, 't Waren meest op
geschoten jongens, die schreeuwden, sisten
en floten en ook een enkelen steen wierpen
naar de politie. Er liepen er velen onder de
menigte met stokken gewapend. De aanma
ningen tot doorloopen en de pogingen oot
handhaving van 't. verbod tot samenseUoling
hielpen niet en dézen werd daarom Kracht
bijgezet door het trekken der sabels en 't in
6laan op de menigte.
Op den hoek Havenstraat stortte het paard
van één der maréchaussees en viel de berij
der; beiden bleven ongedeerd. Op het zie a
vallen schoot echter andere gewapende machi
toe en deze bracht de menigte zoo in t ge-
