BINNENLAND.
_Uit den omtrek.
STADSNIEUWS.
houtje omhoog getild ra van den dijk afge-
sllngcrd. De eerste waggon van den passa-
giersirein was een goederenwagen, de twee
de, die vol reizigers zat, school in den eer
alen, terwijl wieien en onderstellen «(knap
ten ais speelgoed.
Ken hall uoziju reizigers, waaronder drie
leden van het uitvoerend comité van den
mijnwcrKersbond, die op weg naar Londen
waren, uin daar het nationale mijnwerkers-
congres te gaan bijwonen, werden op slag
genood, terwijl vijl anderen zoo vreeseiijK
werden verminkt, dat zij den geest gaven,
voor men hen ter hulp had kunnen komen.
Hel noodgeschrei der gewonde passagiers
y was schrikkelijk oiu aan ie hworen.
Tussctien de puiuiioopcu zag men de bloe
dende en verminkte ledematen der slachtof
fers. liet eerste lijk, dat de inmiddels toege
snelde passagiers, die onmiddellijk de be
hulpzame üaud boden, uit de punien te voor
schijn haaiden, was dut vuil een klem meisje,
dal letterlijk was platgedrukt.
Ten slotte kwamen ook een ambulunce-
corps nu t artsen in extra-treinen te hulp, en
gelukte het, dooden zoowel als gewonden lus-
sclien de vcrpluilerde wagens uit te halen.
HartvelKbcurer.de looucclcn speelden zich
hierbij al. hcu afzichtelijk verminkte vrouw
werd op een lijkbaar weggedragen. Zij
schreeuwde harlslouhtclijk naar liaar man
en haar zoontje, die beideu onder de puiu-
hoopen lagen begraven. Een vader werd bij
den aanbak van zijn gedood kind bijna
waanzinnig van smart.
Omtrent de oorzaak der ramp is nog niets
bekend.
Een hevige brand heelt een gedeelte
van het garnizocnshospitaal tc Metz in do
asch gelegd. Men weet nog niet wat de oor
zaak is geweest, doch plotseling stond de
tweede verdieping en het dak in lichtelaaie.
Van de brandweerüedeu zijn een groot aan
tal gekwetst; drie hunner vielen door den
rook bewusteloos neder ©n het gelukte eerst
na voel uiocitc hen niet een zuurstol-appa-
raat weder bij te brengen. ra*rsl te midder-
nacht was men den brand, die 's middags
was uitgebroken, meester.
Zooals wij hebben gesneld, waren in
een lewngrocvc te Vcnnesvillc in Frankrijk
twee arbeiders in een diepte gevallen, die
thans eerst, uadat zij bijna 12 dagen daarin
hadden doorgebracht, uit hun benarde posi
tie zijn verlost
Beiden zageq krijtwit, waren echter bij
hun volle bewustzijn en genoten met zicht
baar welbehagen van de hun aangeboden
veifctcrkingsnuüdelcn. Bellanger, een van de
twee, riep, nadat hij den laatsten lepel soep
Jnd genomen: „Dat is toch nog heel iets an
ders dan liet vuil-gcle water, dot wc daar
beneden moesten drinken."
Ghoult, de tweede, vertelde, hoe zij onge
veer 3') kubieke meter in het rond zich heb
ben uitgegraven, teneinde zich naar boven
treden te kuimeu maken. Dit geschiedde ech
ter juist aam <le tegengestelde kant, als van-
wtar hulp opdaagde.
Desgevraagd meenden zij beide ongeveer
8 dagen in dc 25 M diepe pul te hebben
doorgebracht.
De Staatscourant van Donderdag 26
Januari bevat bet volgend Koninklijk Be
sluit:
benoemd tot reserve militair-apotheker le
klasse die der 2e klasse 11. L. Sluyter.
II. M. de Koningin-Moeder woonde gis
teren avond in het Gebouw voor K. en W.
te Den Haag het Diligentia concert bij.
De burgemeester van II a a r-
1 e in. In de lauisle maanden licpeu in Haar
lem geruchten over altreden van burgemees
ter horcel, na de derde zesjarige periode, die
bun.cükuri eindigt.
Uit een gisterenmiddag in dcxi Raad door
dtu huigciucesier genuuuen reae is gemekeu,
naar het Hbid. meldt, dut deze daaraan wel
ernstig heelt gedacht, maar besloten althans
op du oogcitbiik nog niet af te treden. De
Raad juichte deze mededeeiuig hartelijk toe.
Jlir. inr. San Styrum, namens den Raad en
dr. Kruseman namens B. en \V., betuigden
hem daarvoor in hartelijke taal dank en
hulde.
Blijkens bij he tDcpartemcnt van Ma
rine ontvangen bericht is Ilr. Ms. pantser-
schip „Koningin Regentes", onder bevel van
den kapitein ter zee J. A. A. C. ridder van
Rappard, 25 dezer van Port Said vertrok
ken.
De Keizer van Japan heeft benoemd lot
officier ir. de orde van de Rijzende Zon den
mujoor van het Indische leger II. L. Bcnsc,
laatstelijk militair attaché bij het Nederland-
schc gezantschap tc Tokio en in die betrek-
king opgevolgd door den kapitein van den
gcneiralen staf van genoemd leger J. C. Pabst.
Van Kol naar I n d I IX heer
II. II. van Kol, oud-Tweede Kamerlid, ver
trekt dezer dagen naar Egypte. Daar be
zoekt hij eerst den Boven-N ijl, scheept zich
daarna te Suez in op het stoomschip Rem
brandt in ontscheept dan circa 21 Maart te
Sabang. Van Kola-Radja gaat de reis dan
over land naar M6dan. Van Méden over het
Karcu-pkilcau en Sünoeloengoen-Batak naar
het Tobameer en door het wecttdijk Batak-
gebied tiaar Saboga. Van Siboga gaat het via
Padang-Sidempoean en Loeboek-Sikapong
naar Padong. Van Patang naar Sawa-Lora-
toh, Sidjoetadjocng en Pooloe-Pintoe-Batoe
voor s per prauw naar Taloch. Dan naar
Kota-Bahroe en varend langs de Butang-llari
over Mocora-Tebo en Moeara-Tambcsi tot
Djambi. Van daar naar Palembnng. van
waar het gaat via Moerara-Enkn, La bat en
Kepahiang naar Moeara Auam. Ten laatste
naar Benkoelcn, van waar 't per boot gaat
maar Java. En na Java is Celebes aan de
beurt.
Van Kol Irekl dus driemaal dwars door
Sumatra, en wel eenmaal over de grootste
breedte. Er verschijnen van zijn hand reis
brieven in de Scmarangsche Locomotief.
Mr. G. W. baron van der
F e 11 z f- Te Rotterdam overleed gisteren
inr. G. W. baron van der Feltz, vice-presi
dent van de rechtbank aldaar.
De overledene, te Zwolle geboren, promo
veerde aan de Rijksuniversiteit te Leiden op
een proefschrift, getiteld: „Wat is bedelen?"
In 1892 werd hij benoemd tot substituut-grif
lier bij de rechtbank te Ileerenveen.
Sinds 1897 maakte hij deel uit van de
rechtbank to Rotterdam, aanvankelijk als
rechter, later als vioe-presideivt.
,.T rein 8.2 8". Tot directrice van
he'. dezer dagen op le leveren Herstellings
oord der Wrceniging tot Uitzending van
Zwakke en Herstellende Kinderen, onder tic
kenspreuk: „Trein 8.28 11. IJ. S. M.is be
noemd mejuffrouw E. J. Hcrbschleb, te Soest.
Jubileum Louis Bouwmees
ter. Uit Den Haag vernomen we dat ver
schillende toonvel- en muzickvereenigingen
gezamenlijk zullen deelnomen aan een huide-
betooghig voor Louis bouwmeester. Op 2
Februari zal Bouwmeester te 's Gravenhage
een tooneelvoonstelling geven en het voorne
men bestaat hem dan gedurende de voor
stelling een huldeblijk aan to bieden. Ook
zal hem na afloop der voorstelling een sere
nade aau zijn hotel gebracht worden.
Rotterdamcr Mailestspiele
1911. Door den heer Jos. Tijssen, de artis
tieke leider van de Rotterdamcr Mailestspiele
1911, is een circulaire verspreid, waarin hij
mededeelt dal de regie is opgedragen aan
den heer P. Jensen, intendant der Frankfur
ter Opera. Dirigenten zuilen zijn prof. W.
Kcs, dr. Schneider en dir. Teeitjen.
De orchestra zijn: het Utrecbtsch Stedelijk
Orchest en de Rotterduinsche Orkcstvereeaii-
ging.
Verder hebben de volgende kunstenaars
hunne medewerking toegezegd: (De rolver-
dccliug en reserve zal later worden vastge
steld en bekend gemaakt).
Dames: Buers—Marx, ELb, Von Ealken,
Geotner Fischer, Grimm, Garden, Heosel,
Schweitzer, Hans—Zoepfvl. Hermann, lioy,
Kraemer, Muller, Teetjen, Uhr en Weber.
Hoeren: Bedding, Brestenfeiè, Braun, Brink
maan, Hedwiger, Kronen, De Leeuwe, Meu-
zem&ky, Olie, Pauli, Perron, Schraram-
Schwegler, Schneider, Von Scheidt, Tijssen en
\ogclstrdm.
Het koor van Rotterdamsche dames en hee-
ren wordt ingestudeerd door den heer Bernh.
Diamant.
Het programma is thans vastgesteld als
volgt:
le serie: 13 Mei Die Walkure, 17 Mei Die
ILochzch des Figaro, 20 Mei Tristan und
Isolde.
2e serie: 24 Mei Don Juan, 27 Mei Fidelio,
31 Mei Die Meistersinger von Nuntberg.
Intern. Tentoonstelling
van II o t e 1 i n d u s t r i e. Door de bereid
verklaring der onderstaande bee ren om
daarin zitting te nemen, is het ee re-comité
flor Internationale Tentoonstelling van Hotel-
industrie, kookkunst en voedingsmiddelen in
Maart a.s. le houden, akius samengesteld:
Z. Exc. de Minister van Landbouw, Nijver-
heid en llandel A. S. Talma; mr. J. G. Patijn,
commissaris der Koningin in Zuid-lloliand;
E. C. baron Swcerts dc Landas Wyborgh,
burgemeester der gemeente 's Grav«nhage;
P. van Hoek, directeur-generaal van den
1 .oudbouw, te 's Gravenhage; F. baron van
TuvU van Serooskerken, direoteur der Ver-
eeniging Vreemdelingenverkeer te Velscn;
baron Collot d'Escury, voorzitter van den
Algem. Nederl. Zuivel hond te Hontenisse;
mr. J. C A. Everwijn, referendaris aan het
Departement van Landbouw, N. en II.; J.
Doorman, voorzitter van den Ned. Journa
listerkring; mr. L. J. Plemp van Duivelend,
voorzatter van de Haagsohe afdeeling van
den Nederl. Journalistenkring; mr. J. W. S. A.
Versteeg, directeur-generaal van het Depar
tement van Landbouw, N. en H.; G. baron
de Grancy, te Vucht.
Weer een Amsterdams che
v 1 i e g w e e k.
Te Amsterdam is op initiatief van de
directie „Rozenoord" een comité gevormd,
dat een vliegdem onstra tie aldaar zal orga-
niseeron. De Amsterdamsche vliegweek
zal plaats hoben op een terrein aihter
„Rozenoord" aan den Amsteldijk van 29
April—7 Mei. Er zullen verschillende avia-
teurs onder wie Hollanders, aan deelne
men.
Het waarborgkapitaal is reeds volteekcnd.
Woensdag vergadert he» comité ten einde de
plannen tc besproken.
De H o 11 a n d—A morik a-L ij n.
Naar aanleiding van geruchten, dat dc Hol
land—Amerika Lijn haar lidmaatschap van
de pool zou hebben opgezegd, verneemt het
Hbld. officieel dat deze geruchten onjuist
zijn daar tusschcn de verschillende bctrok-
kenon nog steeds wondt onderhandeld over
de voortzetting.
Een telefonische verbin
ding tusschcn Amsterdam en
P a r ij s. Het bestuur der Verceniging Beurs
voor den Diamanthandel, te Amsterdam,
verklaarde gemachtigd te zijn om aan belang
stellenden mede tc deelcn, dat aan de door
dit bestuur reeds meermalen gedane aan
vraag naar een directe telefonische verbin
ding tusschcn Amsterdam en Parijs, binnen
zeer korten tijd zal worden voldaan.
Een mishandeling-zaak. Voor
de 6e Kamer der Amsterdamsche rechtbong
is gisteren de behandeling vervolgd van de
go schorste strafzaak tegen den gemeontte-
veWwaohter J. B. te Uithoorn, beschuldigd
dat hij tijdens de kennis aldaar op 3 Aug.
1910 den kermisreiziger N. met het scherp
van zijn sabel ernstige wonden toegebracltt
heeft aan de linkerhand waarbij een der
aderen gekwetst werd en veel bloedverlies
het gevolg was. De toegebrachte verwonding
is op heden nog niet geheel genezen. Ter
zake dezer mishandeling heeft het O. M. een
maand gevangenisstraf gerequireerd daar Z.
E. A. nic4 kon aannemen dat B. uit zelfver
dediging gehandeld zou hebben. Dc recht
bank gelastte echter oen nieuw onderzoek.
Heden werden nog drie getuigen gehoord.
Een broodbakker uk Uithoorn verklaarde
bij het geval tegenwoordig geweest te zijn.
Bekl. B. had een kind van een kenniskramer
geslagen, waarom N. op den veldwachter
toetrad, doch vooraleer deze hem iets ge
daan heeft, sloeg B. met zijn sabel op N. los
met de hierboven genoemde gevolgen. Bekl.
B., bleef bij zijn verklaring uil noodweer
gehrndeld te hebben daar N. met een mes op
hem afkwam. Geen der getuigen heeft dezen
een mes zien hebben. Get. T. F. rijks-veld
wachter verklaarde dat op de kermis aan dc
Kwaker op 11 Sept. N. op bekl. B. toetrad
ro-t de woorden: vindt je dat niet verschik
ken jk mij zoo toegetakeld te hebben. B. ant
woordde: zeker vind ik dut verschrikkelijk,
als je me niet met een mes bedreigd had,
was er niets gebeuld. Geen der getuigen
heeft echter een mes gezien, noch is een
mes op den grond gevonden.
Te dezer zake werd bepaald dat de behan
deling opnieuw zal worden geschorst, ter
wijl vier andere getuigen zullen worden op
geroepen om te worden gehoord op 31 Ja
nuari a.s.
Oneerlijk ambtenaar. De
Maastrichtsche rechtbank gisteren uitspraak
doende inzake contra C. J. van den B. rijks-
klerk bij de belastingen, vroeger te Maas
tricht, thans te Oostburg, die in den loop
der jaren 1909 en 1910 te Maastricht een be
trekkelijk aanzienlijk bedrag, hetwelk hij
van belastingplichtigen had ontvangen, ver
duisterde, door dat geld niet aan den ont
vanger af tc dragen doch voor zich te be
houden, veroordeelde hem tot 4 maanden
gevangenisstraf.
De eisch van het O. M. was 6 maanden.
De „Kromme van B o e k e 1" zoo
noemt men in de wandeling een te Boekei
(bij Uden, N. Br.) wonend persoon is een
slecht bekend staand persoon. Dezer dagen
is hij, nadat hij onlangs weer uit de gevan
genis was ontslagen, waar hij meermalen
verblijf heeft moeten houden, een eerste
vechtersbaas, bijna doodgeslagen door ze
keren A. K., een oppassend jongeling, die
door hem was aangevallen en gesard. De
„Kromme van Boekei" verkeert nu in era
s'! g levensgevaar.
A. K., met wies» ieder medelijden heelt,
is overgebracht naar de gevangenis te 's Her-
togenbosch.
Gesnap t. Een Haagsohe winkelier
vermiste telkens vrij belangrijke bedragen
uit zijn kas. De man was evenwel overtuigd
van de betrouwbaarheid van zijn personeel.
Hij nam de politie in den arm, en waakte
een vollen nacht met een rechercheur in het
magazijn. Den eersten nacht gebeurde er
niets; den volgenden nacht evenmin, doch
tegen den ochtend van den derden nacht
werd behoedzaam dc achterdeur van het ma
gazijn geopend en sloop iemand op zijn
sokken naar binnen. Terstond overmande
men-Men inbreker eai men bemerkte tot niet
geringe verbazing, den 18-jarigen zoon van
den buurman, eveneens een welgesteld win
kelier, te pakken te hebben. Dit jongmensch
klotn des nachts door middel van een lad
der over den tuinmuur en had op die ma
nier al heel wat keeren den winkelier be
stolen; hij werd onmiddellijk in verzekerde
bewaring gesteld.
S t r a n d i n g. Op de Noorderhaaks
(bij den Helder) is Dinsdag gestrand de Duit-
scbe schoener Bellride, geladen inet klei, ko
mende van Pentown en bestemd voor Bremen.
De opvarenden werden door de reddingsboot
van boord gehaald en zijn te Nieuwedtep aan
gebracht. bieepbooten zijn in de nabijheid
van het schip.
School- en Kerknieuw*.
Doop geweigerd. Men schrijft aan de
N. R. Cl.: Vc-eneudaal heelt thans ook zijn kerkelijke
quaeslie. Dc beer G. J. van de Bovenkamp (Raads
lid) en zijn cchtgcmoote zijn geen lidmaat der Nad.
Herv. Kerk, doen wei als zoouunig gedoopt. Zij gin
gen vroeger naar geen kerk eu hun eerste vijf kinde
ren wcrucn indertijd bij dc Ned. Herv. Gem:ente
gedoopt. Nadat ds. Sisser alhier in de Christ. Gercf.
Kerk is opgetreden, gaan genoemde echtelieden al
daar Ier kerke. Toen nu de hoer Van de Bovenkamp
verleden weck zijn tweelingen weer bij de Ned.
Herv. Gemeente wilde laten doopen, weigerde ds.
De Bruin, predikant bij die gemeente, die kinderen
tol den doop loe le lalen, tenzij de heer v. d. B.
de belofte aflegde, voortaan in de Ned. Herv. Kerk
ter kerke te zullen gaan. Die belofte wilde de be
trokkene echter niet afleggen. Kn nu zal het classi
caal bestuur tc Wijk-hij-Duuistede moeten uitmaken
of een predikant van <lc Ned. Herv. Kerk m zoo'n
geval den doop mag weigeren.
Baarnsche ziekenhuis. De
muziekuitvoering ten voordeele van het
Baarnsche Ziekenhuis op Zaterdag 21 Januari
jj. te Baarn gegeven onder leiding van den
heer C. W. S. van der Flier, directeur der
plaatselijke afdeeling der maatschappij ter
bevordering der Toonkunst, heeft een netto
ontvangst opgeleverd van ruim f 432. Voor
deze uilvoering verleenden o.m. hunne wel
willende medewerking mej. J. Schoonenbeek,
alt, mej. W. Kroese, mezzo-sopraan ,mej. A.
Nieboer, alt, de heer D. van Staveren, tenor,
de lieer P. Ma rang, bariton en mej. Corry
Dekkers, piano.
Een tweede lijst van ingekomen bij
drage wijst aan dat tot nu toe voor het por
tret van Carnegie aan den Larenschen Kunst
handel werd gezonden een bedrag van
f 274.05 door 133 personen.
Groot is het bedrag zeker niet!
Soest. Het koloniehuis van de liefdadlg-
hcidsvereeniging „Trein 8.28 II. IJ. S. M.'\
zal vermoedelijk begin Mei worden geopend.
Tot directrfceo is benoemd mej. E. J.
Herbschleb alhier.
B u s s u m. Een zestien-jarig meisje van
hier werd des avonds op den Laarderweg
door twee laaghartige individuen aangerand.
Het meisje wist los te komen en schreeuw
de luide om hulp, waarop de laffe aanval
lers op de vlucht gingen.
De politie doet thans onderzoek.
Hoevelaken. Baron Schimmelpcn-
ninck van der Oye van Hoevelaken, voorzit
ter der Eerste Kamer, dineerde eergisteren
met de ministers en verschillende andere
hoogwaarcügheidsbekleedcrs ten Ilove.
Gemeenteraad van Doorn
spijk. In de gisteren gehouden zitting van
den gemeenteraad van Doornspijk, waarin
alle leden aanwezig waren, werd vermeld
de aanvrage van den gewezen secretaris
Veldhoen om eervol ontslag. Met algemeene
stemmen op 1 na wend besloten, dit ontslag
wel te verleenen, maar niet eervol.
Verder is met 9 tegen 2 stemmen aange
nomen de volgende conclusie van een rap
port eencr commissie in zake de lecning
Ilooghiemstra ad f 1500:
a. een adres aan de Koningin te zenden
met het eerbiedig verzoek, dat het haar mo
ge behagen op de gronden in het rapport d©r
raadscommissie uiteengezet, den heer N. S.
Rambonnet als burgemeester der gemeente
Doornspijk te schorsen en na het instellen
van een onderzoek hem als zoodanig niet-
eervol ontslag tc verleenen.
b. Gedeputeerde Sta-ten van Gelderland uit
te noodigen door een commissie uit hun mid
den een onderzoek te doen instellen ten kan
tore van den gemeente-ontvanger van Doorn
spijk naar de door de raadscommissie aan
gewezen onregelmatigheden.
c. afschrift, van het rapport der raadscom
missie te zenden aan de Koningin en aan
Gedeputeerde Staten van Gelderland.
Voorgelezen werd een uitvoerig verweer
schrift van den burgemeester.
(Zw. Ct.)
Het nieuwe rijksopvoedings
gesticht te Amersfoort.
ij— Gisterenmiddag te 12 uur is het nieu
we rijksopvoedingsgesticht voor jongens ie
Amersfoort door den minister van justitie
m «r. E. R. H. R e g o u t plechtig geopend,
tol bijwoning van welke festiviteit tal van
au to n teilen waren uitgenoodigd, zoomede
de groote dagbladen in Nederland, voor
vku vertegenwoordigers zelfs een aparte
werkkamer in bet gebouw was ingericht en
eeu estafetten-dienst tusschen het gesticht
en <le siuu ingesteld, om met den meest
mogelijken spoed de bijzonderheden van de
opening naar all© oorden van het land l©
kunnen seinen.
Alvorens wij er toe overgaan van de
pkohtigheid verslag te gevern, wiUen wij
eerst ©enige imdedeelingeai doem omtrent
hu gebouw, dat het rijkstucht en opvoe
dingswezen wederom een stap verder heeft
gebracht op den weg naar volmaking, naar
het ideaal, dat in onze eeuw van het kind,
óók van hol wrwaanloosde kind, méér dan
ooii door alle partijen en doer alle rich
tingen met steeds groolere kracht wordt
na gestreeld.
liet gesticht zelve staat aan den straaitweg
Utrecht—Amersfoort, op den bekenden
Amersfoorlschen berg, naast het eveneons
bakenden hótel en zomer-pension „den.
Berg. Uiterlijk herinnert hel zeer stork
aan hel opvoedingsgesticht voor meisjes te
Zeist; hol eigenlijke gestichtsgebouw ach
teruit gelegen, mei voor-uitspringeinide
dienstwoningen, o.a. voor het onderwijzend
personOxtl. Tusschen gesticht «m woningen
ligt een groot open grasveld, dat nu in den
winterdag nog weinig aantrekkelijks heeft,
maar voor (K-u zomer een iraai aangeiegücn
bloementuin belooft te worden. We kunnen
niet zeggen dat het gebouwen-complex, zoo
als men dat aan straatweg ziet liggen, uit
munt door een zeker© bekoring in stijl of
dooi levendigheid in bouwtrant; integen
deel, hel geheel is méér dan uiterst sober,
zelfs geen vroolijke kleur van steen of
dak vraagt van den voorbijganger bijzon
dere attentie. Netm, in dit opzicht maakt
liet nieuwe R. K. Re tra it en-huis bij !i©t
landgoed DLrkhoven wel ©en '©enigszins an-
1 (kren indrukals men met den trein uit
Utrecht d© Vlasakkers voorbijgaal ziet men
van dit huis, twee, drie langwerpige
sianke torens van roodien glassteen hoog
boven het groen van de sparren- on dennen-
bosschen uitsteken, wat in dit landschap
van hoog en laag een alleraardigsten aan-
blijk geeft. Hel Rijksopvoedingsgesticht is
van al di.t pittoresque we zouden kunnen
zeggenrijkelijk gespeend. De rijkshouw is
strakker, ernstiger, stemmiger ook, in alles
het kenmerk van hel buitengewoon dege
lijke dragend. Men kan het aam den oenen
kant jammer vinden dat die bouw ïuie*
wat meer fleuriger is aangelegd, betreuren
dat er niot wat meer zin is getoond voor
kleur en variatie aan den anderen kamt
mag niet worden oratkem. dat inwendig het
gesticht den indruk maakt van buitenge
wone soliditeit, hechtheid, degelijkheid.
Mem zou in tusschen de vraag kunnen stel
len, of ook nit4 aan het uitem.^© een klei
ne sierlijkheid met succes zou kunnen zijn
aangebracht.
Maar hoe dit zij, de inwendige bouw ves
tigt wél de gedachte dal dit nieuwe opvoe
dingsgesticht is ingericht naar de meest
moderne cischen, die aan gebouwen als
dit zijn te stellen. Men krijgt er vol
strekt niet den indruk le vertoeven in
een inrichting, waar door den rech
ter gestrafte kleine jongens worden opgeleid
onder toezicht van ambtenaren; de idéé van
strenge tucht, van boete-doening na gepleegd
misdrijf, is er gelukkig verre gehouden. Men
zou zich kunnen voorstellen tc verblijven in
een groot, reusachtig schoolgebouw Door den
aanbouw van zijvleugels heeft men zich aan
alle kanten licht en lucht verzekerd, terwijl
de geweldige corridors, trapportalen en rui
me, vroolijke zalen, het hunr.e er toe bijdra
gen, om in liet geheclc gebouw een geest van
gezilligheid te brengen, die op peugdige har
ten zeker niet zonder gunstigen invloed zal
blijven.
.Met de in gebruik-name van dit opvoedings
gesticht, heeft men op liet terrein van regee-
ringszorg een slap gezet in 'n nieuwe rich
ting. Het bekende gesticht „De Kruisberg"
wordt thans observatiehuis, waarheen alle
door de rechtbanken veroordeelde knapen
worden gezonden, om er eenigen tijd te wor
den „beobachl". Ileeft men de intellectueel©
ontwikkeling van de jongens vastgesteld en
bepaald in welke richting de kinderen verder
zullen worden onderwezen, dan vindt distri
butie plaats van de jongens. Zij die bestemd
zijn om grondig te worden onderlegd in ver
schillende vakken, die van nut kunnen zijn
bij de beoefening van een ambacht of beroep,
gaan van den „Kruisberg" naar het opvoe
dingsgesticht tc Amersfoort, dat in de nieuwe
regeling speciaal is aangewezen als „leerin-
slituut". Hier worden de regecringskindcren
verdeeld in drie groepen: dc eerste groep
omvat jongens van 9 tot 10 jaar, de tweede
groep jongens van 12 tot 14 jaar, die inha-
lir.gsonderwijs moeten genieten, omdat in
hun jeugd het lagcr-onderwijs te zeer werd
verwaarloosd, terwijl eindelijk de dorde
groep dc jongens opneemt, die na volbrachten
leertijd intellect en energie genoeg blijken
te bezitten om nog verder niet hun studie
door te gaan.
De jongens van de le en 2e groep vertrek
ken, als ze voldoende lager-onderwijs heb
ben genoten, uit het gesticht te Amersfoort
naar het ambachtsinstiluut te Avereest, waai
ze verder worden bekwaamd in het door
hen uitgekozen ambacht. De jongens van de
derde groep blijven in het Amersfoortsche
gesticht en worden er opgeleid in het beroep
hunner keuze, al naaf mate ze daartoe de ge
schiktheid bezitten. Voor deze jongens is de
mogelijkheid niet buitengesloten, dat zc zich
een goede betrekking in de maatschappij ver
werven; ze kunnen worden: onderwijzer,
boekhouder, correspondent op handelskan
toren enz. Als de jongens zich voorbeeldig
gedragen en blijken geven van bijzondere be
gaafdheid, kunnen zc zelfs middelbaar-onder
wijs in het gesticht krijgen; in één woord:
de knapen kunnen dan opleiding ontvangen
voor ieder willekeurig ambt, geheel door hen
zelf te kiezen. Mocht het voorkomen dat zelfs
hooger-onderwijs wordt verlangd, dan is ook
daartoe gelegenheid, maar het spreekt van
zelf, die gevallen zullen lol de excepties be-
hooren. Dat onderwijs kan alleen zijn wegge
legd voor d i e jongens, die in alles uitmun
ten en geestelijk en moreel tot de zéér hoog-
staanden zijn te rekenen. De knapen, die be
stemd zijn tot het volgen van ambachtson-
derwijs te Avereest kunnen, indien de direc
teur zulks gewenscht oordeelt, van het ge-
ttichtsleven worden ontheven, en worden ge
plaatst in particuliere gezinnen. Er zijn
menigmaal jongens, die niet tegen het ge-
stichtsleven bestand zijn.
De directeur van het gesticht te Amers
foort hoeft in d-eze zijne nieuwe inrichtiaxg
gebroken met hot lod dusver veelal gevolgde
stolsel van massale indeteling dier jongens,
alle kinderen (tezamen, onderwezen naai*
éém systeemigehuisivesit dn één kring, levende
in bijna altoos voortdurende gemeenschap.
Dat stelsel heeft men laten varen, omdat de
ondervinding bewees, dat vaak -lal van leer
lingen werden besmet door aiieuw-aangeko-
men jongens, bedorven in hoofd en hart door
verkeerden omgang niet andoren. Met de be
doeling dat bezwaar op te heffen in dc eerste
plaats, en tevens met 'het oogmerk om in klei
neren kring opvoeding en onderwijs des te
grootere resultaten te doen dragen, heeft men
hl dit geslicht het systeem toegepast de jon
gens onder ite brengen in beperkte afdeeün-
gen, ieder niot meer tellende dan 16 knapen.
Hel gesticht is beirckertd op 9 van zulke af-
d eel Lagen en kan dan ook in totaal 14"4 leer
lingen huisvesten; op het oogeniblik zijn er
een goede 80 jongens. Iedere afdeeling bezit
eon eigen onderwijzer en een eigen opvoed
kundig ambtenaar, eigen klassen, eigen speel
tuin, eigen slaapzaal, enfin, om kort te gaan,
iedere groep staat geheel op zich zelf en is
streng gesepareerd van de overige afdeelin-
gen. Deze scheiding wordt alleen opgeheven
bij het bezoeken van de kcrkzaal en bij an
dere gelegenheden, als er aanleiding toe is
de jongens le zamen te brengen. liet gesticht
is mot het o>og op deze indeeling gebouwd in
don vorm van 9 pavilloens ondier éón dak, on
der één centrale leiding. Deze kleine afdee-
llngen aldus lichtte de directeur ons he
denmorgen in" hebben d i t groote voor
deel, dat de individueele eigenschappen van
de jongens onmiddellijk aan den dag treden,
slechte neigingen niet, zooals bij massale in
deeling, langen tijd verborgen blijven en aan
leg en karakter aanstonds worden verkend.
Daarenboven draagt het onderwijs betere
vruchten. Komt nu in zoo'n groep van reeds
aardig afgerichte jongens een element, dat
moreel of intellectueel ver bij de anderen ten
achter sftaat, dan heeft men de kans dat het
goede voorbeeld van de in deze afdeeling
werkende knapen den nieuweling als het ware
omhoog lilt en aanstonds verheft lot het
paid, waarop z'n medie-leerlingen reeds slaan.
l>it laatste vooral as een factor van beteeike-
nis in de geslichtsveriplegimg. lederen maand
rapporleercn onderwijzer en opvoedkundig
ambtenaar hunne bevindingen bij den direc
teur, teneinde te «kunnen overleggen hoe met
iederen leerling zal worden voortgegaan.
De opvoeding is in dit gesticht gegrond
vest op religieuzen bodem, evenwel met dien
verstande, en dit werd ons heden met na
druk nog eens herhaald, dat iedere leerling
volkomen vrij blijft in z'n godsdienstige op
vattingen. Vanwege het gesticht treden als
geestelijken op ds. Meiners, uit Amersfoort,
voor de Protestanten, en kapelaan Uyterwaai,
uit Utrecht, voor de Roomsoh-Kabholieken;
iiutusschen kunnen Doopsgezinden, Gerefor
meerden, Israëlieten of Remonstranten be
zoek ontvangen van den predikant hunner
richting, waarbij zij bij voorbaat op de mede
werking van den directeur kunnen rekenen.
„Iederen predikant of geestelijke is mij hier
hartelijk welkom", aldus verzekerde ons he
denmorgen de directeur, toen wij hom hier
naar vroegen. Des morgens en des avonds
wordt er een kort gebed uitgesproken en een
onkel, héél enkel woord van ernstige over
denking tot dc jongens gericht. Mochten er
ouders zijn, die er bezwaar tegen maken, dat
hun jongens aan dit gebed deelnemen, dan is
ook daarvan vrijstelling te verkrijgen.
Verder wordt in dodere afdeeling onder de
jongens heit „self go vera em ent" bevorderd,
ter navolging van hot ons door Amerika ge
geven voorbeeld, van welk „zelfbestuur" de
directeur veel heil verwacht voor het latere
leven zijner leerlingen.
Van de inwendige verdeeiing willen wij
verder nog even kortelijks de slaapzalen ver
nielden. We schreven reeds, iedere afdeeling
heeft haar eigen leer- en slaapvertrekken, de
eers'e in het benedengedeelte van het ge
bouw, de laatstgenoemden op dc eerste ver
dieping gelegen, en wel zóó dat zij zich juist
boven de werklokalen bevinden. Iedere afdee
ling gaat roet een eigen trap naar de eigen
slaapzaal. Deze is zeer eigenaardig ingericht;
men zou haar het beste kunnen vergelijken bij
een langen spoorwagen, bestaande uit zestien
coupés, fodere coupé is te sluiten met eea
