KOLONIËN.
BINNENLAND.
I ■den
De bekende Parijsche bacterioloog en
arts prof. Doven heeft een nieuw middel te
gen longtering gevonden, dat hij eerst na
talrijke, naar hij verzekert met succes be
kroonde proefnemingen openbaar heeft ge
maakt. Dc proeven niet hel nieuwe middel,
door Doyen „mycolysine" genoemd, werden
den 17en Juli 1910 begonnen en sedert op
2U80 lijders aan longtering kosteloos toege
past. Van dit aantal zoo verzekert 1).
zijn 87 pCt., die zich in het derde stadium
der ziekte bevonden, derhalve 1339 kran-
ken volkomen genezen.
Het middel is ook in zeer ernstige geval
len doeltreffend gebleken. Bij 741 patiënte»,
bij wie de ziekte in kracht maar niet wilde
verminderen, is na de toepassing van het
middel van Doyen ecnige beterschap in den
al gemeen en toestand ingetreden.
Over dc» aard en de sameusteliing van hel
geneesmiddel is tot heden nog niets bekend,
en niet uitgesloten is, dat uit geneeskundige
kringen twijfel en bedeuking tegen de werk
zaamheid van het nieuwe middel zullen rij
zen.
Intusschen dr. Doven In-zig te Parijs twee
nieuwe hospitalen met 100 bedden i» te
richten, waar hij zijn proeven met het inyco-
iysine zal voortzetten.
in Amerikaunsche bladen wordt mei-
ding gemaakt van een verloving, die zeer de
aundacht trekt, omdat de aanstaande bruid
daarvoor een vermogen van 1.250,000 dollars
3,125,000) opoffert.
Mrs. Kate l'elton Elkins, weduwe van Wil
liam L. Elkins Jr., is verloofd met den advo
caat William Delaware Neilson, va» Phila
delphia, en verliest bi) haar huwelijk boven
genoemd vermogen, dat haar echtgenoot
haar had nagelaten onder voorwaarde dat
zij niet zou hertrouwen.
Een nieuwhuisdicr. De beken
de dierenhandelaar Hagenbeek beeit een
proef genomen met het kruisen van <te«
Aziatiscacn Zeboe en dc Europeesche koe.
De uitslag was het leclon van een nieuw
dier, dat voor den landbouw van grootc be-
teekcHiis kan worden, liet kruisingsproduct
overtreft onze koe in grootte, daar de dieren
een gewicht bereiken van 1500 K.G. Het be
langrijkste is echter, dal de nieuwe Zeboe
var icteit ongevoelig ol ünmum blijkt te zijn
voor de gowoiic runderziekten.
Ter verdere opkweeking van hel nieuwe
runderras heeft Hagenbeek bij Hamburg een
park van ongeveer 40 H. A. ingericht.
De uitsluiting van 15,000 arbeiders in
het qzer- en machinevak in Noorwegen is
begonnen.
Uit Eropoli, bij Florence, komt bet
merkwaardige bericht, dat een voormalige
zestigjarige belasting-ambtenaar ach aan den
oever van de Arno heeft doodgeschoten, om
dat by leed aan gebrek aan eetlust, «zooals
hij in een. achtergelaten brief te kennen gaf.
Menig ander berooft zich van het leven om
dat hij te vee* trek maar geon eten heeft.
ln de Alcxejewskastraat te Moskou is
op een tachtigjarige vrouw en drie andere
vrouwelijke personen roofmoord gepleegd.
ln dc Krim tusschen Wladislawska en
Islamterek hebben vier bandieten een trein
aangehouden en dc reizigers van 1U.UUU roe-
hels beroofd. Zij wisten ongedeerd te ont
komen.
Een boerin uit Treincsin. Hongarije,
werd onlangs aau het postkantoor ie Gross
bitse ontboden, om een som van 5000 kro
nen tc ontvangen, haar toegezonden door
haren man, diie zich in Atnerika bevindt.
Voor het ontvangen van dat geld had zij
eeai papier noodig, dat zij bij den rechter,
levens burgemeester van die plaats, moest
haieu. Deze ried haar, stil te houden dat
zij zooveel geld gekregen had, om niet de
begeerigheid van dieven op te wekken.
Den nacht daarop werd dc boerin gewekt
door twee spoken, waarvan liet eene zei
„Ik bon de duivel. Uw man heeft dat geld
gestolen. Gij moet het mij geven, als ik mor
gen weer hier kom. Anders neem ik u mede
naar mijn rijkl"
Den volgenden dag, toen de boerin haar
geld in ontvangst nam, vertelde zij den post
ambtenaar die vcrschijmng van deu duivel.
De ambtenaar, die niet aan spoken geloofde,
waarschuwde de poiilie en toen de duivel
dien nacht terugkwam hij dc boerin, werd
hij met zijn metgezel gevangen genomen, en
toen bleken de spoken... de rechter-hurge-
meester en een zijner bloedverwanten te
lijn.
ln <Us Amerikaatvsoh© staten Kansas en
Oklahama heeft een geweldige wervelstorm
gnoote verwoesting aangericht. Do plaats
Bigheort is op zes huizen na verwoest en nog
twee andere plaatsen ziju nagenoeg geheel
vernield.
De berichten spreken t&t dusverre van 23
doode»; maar men vreest dat ©r veel meer
mensedien om het leven gekomen zijn en er
zijn zeer velen meer of minder ernstig ge-
wond.
Een machinist woei van zijn locomotief en
vele menschen zijn van de veranda's hunner
huizen afgewaaid. Te Whiting werd een
vrouw een groot eind weegs door den storm
voortgedreven en ten slotte gedood. Overal
zijn de telegraafpalen onivergewaaid en de
geleidingen vernield.
Volgens berichten aan bet Russische
blad „Rjetsj" neemt de hongersnood in China
aanhoudend toe. In do provincie Kian Soe
voeden do menschen zich met boombast en
wortels van plante». De sterftecijfers stijgen
onrustbarend. Dc inwoners vluchten' naar
andero provinciën. Er wxïrdcn rooverbenden
gevormd en do regeering vervolgt die met
de grootste gcstrenglK'id. Zoo heeft do gou
verneur van Sotsj 200 gevangen roovers lo
vend laten verbranden.
Maar ondanks zulke wredde straffen ne
men dc misdrijven van dag tot dag toe, daar
dc nood zoo groot is.
Voor een brood worden vrouwen en kin
deren verkocht.
Dreux.
Liefelijk ligt op een der glooiende
ruggen ran de heuvelachtige streek, die zich
westwaarts van Versailles uitstrekt, het
kleine Fransch© stadje Dreux. Het dankt
zijne vermelding in de annalen van Frankrijk
aan het feit, dat het een der beide monu
mentale herin »eringste©ke»s herbergt, diein
het huidige Frankrijk nog de herinnering
bewaren aan de oude dynastie van het huis
Orléans. Zooals Chantiüy zijn onvergetelijk
slot bezit, boogt Dreux op zijn kapel, waarin
de overblijfselen van een achttiental leden
van hot beroemde koningsgeslacht rusten.
Het was in Mei van het jaar 1814; het
kger do Verbonden Mogendheden lag op dc
openbare pleinen van Parijs gekampeerd,
toen een man van middelbaren leeftijd met
karakteristieke zwarte bakkebaardjes de
openstaande deuren van het koninklijk slot
kwam binnensnellen. Aan heftige gemoeds
beweging ten prooi, ijlde hij de groote trap
op, die naar de eerste verdieping leidde en
bleef daar hijgend staan. Jteeds wilde de
toesnellende concierge, die hem voor een
nieuwsgierigen vreemdeling hield, hem
norsch terugsturen, toen hij opstond en met
niet te beschrijven waardigheid de woorden
uitte: „Vriendlief, ik ben hier thuis!"
Hij was do, met de Bourbons uit den
vreemde teruggekeerde, hertog van Orléans,
de latere Koning Louis Philippe, die op dat
oogenblik na twee-en-twintig-jarige verban
ning het familietehuis weerzag. Het is dus
wel begrijpelijk, dat hem bij het binnentre
den de macht der aandoeningen te groot
werd.
GeHjktijdig keerde ook zijn moeder in
Fraikrijk terug. Zij was, zooals men weet,
de weduwe van den telg uit het Orleans-ge-
slacht, die als Philippe Kgaiité zulk een zon
derlinge rol in de revolutiedagen had ge
speeld. Zif zelve had vol zachtmoedigheid en
sterk door haar trouw en eindclooze goed
heid alle stormen in haar huwelijk en alle
calastrophen der revolutie het hoofd gebo
den. Zij had zoovele verschrikkingen door
leefd, dat men zich grif kan voorstellen, hoe
hare eerste gedachte, toen zij zich weer op
vaderlandschen bodem bevond, haar de
woerden ingaf: „Jongen, laat ons allereerst
de assche onzer dooden bijeenbrengen!"
Op haar verlangen werd reeds twee jaren
later een aanvang gemaakt met den bouw
der kapel te Dreux, die thans het familiegraf
van het geslacht Órléans omsluit. En daar,
in die kapel heeft Louis Philippe ook het
laatst vertoefd, toen hij vier-en-dertig jaar
later het land ontvluchtte voor de derde
en laatste maal.
Het droevig treurspel van het huis Ór
léans in Frankrijk wekt nog weer andere
indt ukken dan het gelijksoortig lot der Bour
bons of der Bonapartes. De Bourbons moes
ten gaan, omdat ze zich niet aan hunnen
tijd konden aanpassen. De Bonapartes vielen
ten offer aan hun heerschzuchtig begeeren
aan het land eene grootte en beteekenis te
geven, die niet met de aanspraken van. het
overig Europa tc vereenigen viel.
Met het geslacht Orléans scheen het echter,
of een geheimzinnig mysterie, of het een of
ander onbekend noodlot wilde, dat deze laat
ste nationale Fransche dynastie het land
moest verlaten. Een vorst viel toen, die veel
geleerd had door dc ervaringen van eene
revolutie, die ernstig het welzijn van zijn
land nastreefde en die het land achttien ja
ren ran vrede en welvaart had doen ken
nen. Toch viel ook hij ten offer aan eene
revolutie, die niemand had voorzien, nie
mand had voorbereid, ja, die eigenlijk nie
mand ernstig gewild heeft.
Alles schee» dat noodlot wel te helpen. Dc
troonopvolger, op wien alle verwachtingen
van de dynastie zijn gebouwd wegens de
liefde, die het volk hem toedraagt, wordt
zes jaren tevoren door een ongeluk op straat
getroffen. En als de storm opsteekt, zijn de
beide flinkste zoons van den Koning de
hertog van Aumale en de prins van Joinville
-- die hem hadden kunnen verdedigen, in
het verre Afrika. Zoo viel de dynastie, als
weggevaagd door het noodlot. Zij liet Frank
rijk, zooals gezegd, twee stijlvolle monu
menten: het slot Chantilly en het graf te
Dreux.
Dreux is, het werd reeds aangestipt, een
klein stadje, westelijk van Parijs, in het de
partement Eure-et-Loir gelegen, met. een
zielental, dat de tienduizend nauwelijks zal
overschrijden. Men bereikt het vanaf het
station Montparnasse (te Parijs op den lin
ker Seine-oever) in anderhalf twee uur
sporens.
Gaat men er door de stille straten, dan
waant men zich verre van de villa-architec
tuur van het Seine-dal. Dc stad draagt name
lijk geheel het karakter van een Norman-
disch stadje uit het begin der middeleeuwen.
Daarvan getuigt de kerk uit de dertiende
eeuw, evenzoo de bouwval van het oude slot
en het uit den Renaissance-tijd dagteke
nende stadhuis met zijn gebeeldhouwde kan-
teeltjes.
Men wordt er dadelijk herinnerd aan de
andere ..doode" steden van West-Frankrijk,
aan Caën en Bayeux, die nu de reizigers ver
rassen door hare doodsche stilte en haar
rijkdom aan historische herinneringen.
Dreux heeft ook zijne plaatselijke beroemd
heden: Rotrou. dc dramaturg en Philidor,
de bekende schaakspeler, zijn hier geboren.
Maa»' in de allereerste plaats is het een feu
dale grond en daarenboven een oud domein
der Orléansen. Zij bezaten het reeds in de
15e eeuw; toen ter tijde werd de stad in den
oorlog met de Engeischen afwisselend door
beide partijen genomen en weer verloren.
Hendrik IV belegerde in den burgeroorlog
de plaats tweemaal; toen hij haar ten slotte
innam, liet hij de wallen slechten.
Sinds dien leidde Dreux» een vreedzaam
leven, tot de revolutie er nog erger kwam
huishouden dan Engeischen en Ligue. Zij
herschiep slot en kathedraal in ruines cn
het barbaarsche werk van St. Denis voort
zettende ze ontzag zich niet de graven
van de daar begraven vorstelijke personen
op de gruwelijkste wijze te schenden.
De hertogin van Orléans liet bij haren
terugkeer in 1816 dc grafkapel bouwen, die
men vanaf de Boulevard Louis Terrier, op
eene hoogte ziet liggen en die een zeer won
derlijk stijl-mengsel te aanschouwen geeft. Ze
is hei tooubceld van een tijd, waarin gaarne
alle mogelijke stijlen dooreen gehaspeld wer- 1
den.
De poort en het inwendige der kapel ver-
toonen een gothischen bouwtrant, de koepel
herinnert aau de renaissance en het geheel
heeft den vorm tfan een basiliek met een
hoefdgebouw in het midden. De indruk is
desniettemin zeer groolsch, vooral ook de
ligging draagt daartoe bij.
liet inwendige met zijne ronde gewelven
doel niet zoo onrustig aau als de kapel in
St, Denis, waar alles herinnert aan de met
zooveel moeite tot stand gebrachte vernieu
wing van dc tijdens do revolutie geheel ver
nielde gewelven.
Door de fraaie beschilderde ramen valt een
wazig licht op de marmeren zerken, waar-
Onder het groote goslacht rust; de geschie
denis van den heiligen Lodewijk is op deze
ramen afgebeeld en als men dan in de crypt
do zerk ziet van den hertog van Aumale, die
een stuk van Afrika voor Frankrijk verover
de, dan schijnt het wel alsof men oen echo
hoort van het wapengekletter, dat eeuwen
lang door de geschiedenis van dit geslacht
heeft geklonken, onverschillig of de betrok
kene den mantel der Kruisvaarders droeg,
dan wel de wapenrok van het burgerko-
ninkryk.
Terzijde van de in het koor staande kapel
der Heilige Maagd leiden marmeren trappen
naar de onderste en naar de bovenste crypt.
Iu het geheel zijn hier achttien leden van
het huis Orléans bijgezet, o.a. Louis Philippe
en Koningin Amélie en de bij gelegenheid
van den bazarbrand in 1897 om het leven
gekomen hertogin van Alen^on.
Een lijk begaafd, dapper en veelzijdig ont
wikkeld geslacht bergt dus wel de tombe van
Dreux. Nobele vorsten en edele ridders zijn
er bij, ook romantische avonturiers. Maar
het is een merkwaardig geslacht voorzeker,
dat echter geen geluk meer had in Frankrijk.
Op den 25en Februari van het jaar 1818
stord er voor den ingang der kapel een oud
man in reispak; hij wachtte op eene krom
gebogen vrouwe met zilverwitte haren, die
benedon op een der zerken neergeknield, in
gebed was verzonken. liet waren de hun
land ontvluchtende Koning Louis Philippe
en Koningin Amélie.
Te half een 's namiddags van den vorigen
dag hadden zij de Tuillerieën verlaten, want
in de straten woedde alweer de revolulic,
die d«n Koning, evenals de geheele wereld,
had verrast. Per rijtuig was de Kouing naar
St. Cloud vertrokken, vanwaar hij zich naar
het slot te Eu in Normandië hoopte te bege
ven, dat hij als een bolwerk in den strijd
tegen den opstand dacht te gebruiken. De
Koning was nog vol illusies; zijne veeljarige
ervaring, zijne kennis van volksbewegingen
en haar wisselend karakter schenen hem dat
behoud te veroorloven. Maar die goede ver
wachtingen vervlogen snel, toen hij na te
Dreux, waar zijn eerste oponthoud was, den
nacht te hebben doorgebracht den volgen
den morgen de berichten uit Parijs ontving.
Hij vernam, dat een regentschap, zooals hij
had willen instellen, afgeslagen was, dat
men dc Tuilerieën had geplunderd en dc re
publiek uitgeroepen.
Dat was het einde. Hem bleef niets anders
over dan ijlings te vluchten naar Normandië
en verder naar Engeland! En die vlucht
werd in dolle haast begonnen, in vermom
ming en ouder avonturen van allerlei aard.
De oude man was op eenmaal bevangen door
de angst voor het revolutiespook, dat hij
maar al te goed kende. Hij rilde er van. Weer
hoorde hij de marsch der Roode Guillotine,
hel ,,Ca ira!" klonk in zijn verbeelding over
de landwegen, die hij langs trok. Hij dacht
aan Varennes, aan het terecht staan voor
de Nationale Conventie en aan het schavot
op de Place de la Révolution.
De lijdensweg van deze vlucht duurde ze
ven dagen, waarna het Louis Philippe ein
delijk gelukte, zich op den 2en Maart te
HAvrc op eene Engelsche stoomboot in te
schepen, nog tot op het laatste oogenblik in
gevaar herkend te worden.
Tevoren echter had hij, zooals hier werd
beschreven, te Dreux het familiegraf bezocht.
Hoe duidelijk wordt nu het verhaal, dat de
Koningin bij de zerk, die de assche van ha
ren oudsten zoon dekte, van den hertog van
Orléans, die zes jaar te voren door een rij
tuigongeluk omgekomen was gezegd moet
hebben: ;,Zijn dood was onze fltndergang! Ik
heb het gevoeld, toen hij stierf, dat daarmee
ons en Frankrijk's lot was beslist!"
Die woorden waren haar afscheidsgroet
aan Frankrijk. Toen zij nogmaals naar Dreux
kwam, was het om er zelve de eeuwige rust
te vinden.
OOST-IN DIE.
Een buitengwone bevordering.
De Javabode vestigde de aandacht op de
in de officieele berichten voorkomende be
noeming van den onder-luitenant Kaniess
tot 2en luitenant der infanterie. Hij werd in
1906 benoemd in zijn vorigen rang.
Zijn verdiensten werden reeds erkend door
de decoratie met de Militaire Willemsorde
4e klasse en het ridderkruis der Oranje-
Nassau-orde. De in het vorige jaar door hem
verrichte prestaties in de Gajoe-Loeos heb
ben de Regeering tol deze exceptioneele pro
motie doen besluiten.
Indische artsen-school.
Eenige maanden geleden deelde het Bat.
Nbl. mede, dat de gouverneur-generaal vol
strekt niet vijandig gezind stond tegenover
hot denkbeeld om dc school tot opleiding
van inlandsche artsen ook open te stellen
voor jongelieden van anderen dan inland-
schen landaard.
Mei groote voldoening wordt thans ver
meld, dat de Regeering een commissie heeft
benoemd, ten einde te adviseeren nopens de
wenschelijkheid van de oprichting in Nedcrl.
Indië van een voor leerlingen van eiken
landaard toegankelijke artsenschool zonder
voorbereidende afdeeling en zonder inter
naat, aansluitende bij de cursussen va»
voortgezet en uitgebreid lager onderwijs en
bij de hoogere burgerscholen met driejarigen
cursus, en een gelijke medische vorming bc-
oogende als de bestaande school tot oplei
ding van inlandsche artsen geeft.
1» die commissie zijn aangewezen als lid
levens voorzitter de waarnemend inspecteur
sous-chef van den burgerlijke» geneeskundi
ge» dienst dr. W. Th. de Vogel, en als lede»
de insoecteur van het middelbaar onderwijs
M. G. Hoekstra en de waarnemend directeur
der school tot opleiding van inlandsche art
sen, dr. J. Noordhoek Hegt.
Arbeidstoestanden in Oost-iava.
liet Soer. Hbl., welks hoofdredacteur, de
heer Van Geuns, naar Banjoewangi vertrok,
om daar naar aanleiding van den moord op
den heer Jolly poolshoogte te gaan neme»
van den toestand op arbeidsgebied, bevat
eeue critiek van een Engelschman op die
toestanden.
Sch. komt daarbij o. a. tot de volgende
conclusie
„Na wat ik heb gehoord of gezien, ben ik
niet ln 't minst verwonderd, dat de moor
den op Europeanen toenemen eerder ben
ik er verbaasd over dat ze niet nog meer
voorkomen en dit zal zeker 't geval worden,
als het strafstelsel niet veranderd wordt-
Naar mijn meening zou het gouvernement
verstandig handelen door een voorbeeld te
nemen aan de naburige kolonie en het In
disch strafwetboek en gevangenisvoorschrif
ten met eenige plaatselijke wetten over te
nemen of wel zelf naar dat model bepalingen
te maken."
Het Soer. Hbl. merkt hierbij op
Allen die de toestanden kennen, "zullen het
met den inzender eens zijn dat de planters
hier te lande zeer zwak door de overheid
worden beschermd tegen de vaak ingezeg-
lijke elementen, die voor hen tegen goede,
soms zelfs bepaald hooge loonen landbouw-
werk verrichtten. Door de jongste enquête
naar de arbeidstoestanden bij de suikerin
dustrie wordt de kans op de invoering eener
gezonde arbeidswetgeving voor Java ver
hoogd, maar tevens wordt die invoering er
ernstig door vertraagd.
Het is thans niet het geschikte tijdstip hier
over uitvoerig uit te weiden. Ik heb de vorige
week verschillende deel en van de afdeeling
Banjoewangi bezocht en zal spoedig de toe
standen, zooals die zich daar ontwikkeld
hebben, min of meer uitvoerig beschrijven.
Thans omtrent den moord op den heer
Jolly nog enkele mededeelingen. Men heeft
op het gelaat van den man, die door de
gumraizweep van den verslagene heette te
zijn geraakt, naar striemen gespeurd, doch
die niet aaugetroffen. Blijkbaar is de provo
catie van de zijde des heeren Jolly al heel
zwak geweest.
Een achttal getuigen heeft de verklaring
van den koelie, die zich als den bedrijver
van den moord heeft aangegeven, bevestigd,
zoodat naar menschelijke berekening de
moordenaar zijn straf niet zal ontloopen.
Overigens is mij gebleken dat de spanning
in Banjoewangi nog steeds groot is. Som
mige planters gaan niet meer de tuinen in
zonder van een revolver voorzien te zijn.
II. M. de Koningin en H. M. de Ko»-
ningin-Moeder name» gisterenmiddag in de
Willemskerk te 's Gravenhage, waar ds. Ver
meer voorging, deel aan het H. Avondmaal.
Het Koninklijk bezoek aan
de hoofdstad. Het N. v. d. D. kan thans
met genoegzame zekerheid mededieelen, dat
het jaarlijksch bezoek van de Koninklijke Fa
milie aan Amsterdam ditmaal later zal ge
schieden dan gewoonlijk, tc weten de
eerste week van de maand Juni.
Naar aan de Nieuwe Gt. uit betrouwbare
bron gemeld wordt, zal het Rembrand-Huis
op de Jodenbreestraat bij het a.s. bezoek van
H. M. de Koningin aan de hoofdstad, offi
cieel door Haar worden geopend.
De lichte -ongesteldheid ran den Minis
ter van Koloniën, den heer de Waal Male-
fijt, is zoo goed als geweken, zoodat die
minister binnen enkele dagen zijn werk
zaamheden aan het depa-rtemeut zal kunnln
hervatten.
De N. R. Ct. verneemt, dat dr. A. Alelri-
no, om gezondheidsredenen sedert eenige ja
ren in Zwitserland te Ghemex bij Momtreux
verblijf houdend,, aldaar een vrij ernstige
operatie zal moeten ondergaan.
*- Gedenkboek 1813-1913. Men
schrijft aan de Ned.
Dc commissie voor Geschied- en Oudheid
kunde van dc Maatschappij der Nederland-
sche Letterkunde, heeft in haar vergadering
van November 1910 besloten te trachten te
gen het jaar 1913, als bijdrage van eene
waardige viering ran het 100-jarig herden
kingsfeest van Nederlandsch 'herstelling in
1813, een Historisch Gednkboek in het leven
te roepen.
In dit Gedenkboek zullen behalve enkele
algemeone verhandelingen, worden opgeno
men op historische gronden berustende ver
halen van de. wijze hoe in alle grootere plaat
sen van ons land, en in de kleinere, voor
zoover daarin vermeldenswaardige gebeurte
nissen zijn voorgevallen, de omwenteling is
tot stand gebracht.
Die verhalen zullen moeten worden opge
steld door personen, van wie bekend is, dat
zij met de geschiedenis van de plaats hunner
inwoning bekend zijn, of van wie uit den
aard hunner bijzondere studiën, kan wor
den verwacht, dat zij zich althans voor
het betrokken tijdperk zonder ceel moeite
daarmede vertrouwd kunnen maken.
Een vijftigtal mannen van naam, en posi
tie, waaronder de commissarissen der Ko
ningin van alle provinciën, zoomede alle
piovimciale geschiedkundige genootschappen,
hebben hunne instemming met dat plan be
tuigd.
Het doel dat men wil bereiken is, dat bij
de algemeone feestviering, die in 1913 over
hd geheele land kan worden verwacht, zoo
veel mogelijk in, alle gemeenten antwoord
5e.
het fa
der kl
eens
pelijkc
ten g<
zal kunnen worden gegeven op de vraag:
,,hoe is de omwenteling hier tot stand ge-
komen?"
Om tot dal doel te geraken, moet vooral
een onderzoek worden ingesteld naar alle
nog aanwezig niet-gedrukte bronnen betref*
fende de omwenteling, zoowel in de rijks-, jononfl
provinciale-, gemeentelijke- en kerkelijke is dai
(van alle gezindten) archieven, als naar aan* ftcöukh
teek min gen. brieven, dagboeken en vordert 6e.
bescheiden (ook prenten, platen, schilde- blijver
rijen) die zich in het bezit mochten bevfii bet st
den van bijzondere personen- schap
Al wie iets bezit, dot dienen kan, wordt genon
verzocht daarvan inededeeling te doen op de tijdsei
secretarie zijner gemeente of aa-n den Rijks» Brans,
archivaris zijner provincie. 0
'iken, g
„T o o nk u li s l" te Frankfort.
Uit Frankfort' wordt aan bet Hbld. geseind;
De uitvoering der „Matthaeus-Passion" in
de Festhalle, door het enorm koor waaroi
der een duizendtal kinderen, maakte grool
indruk en kan goed geslaagd heeten- Als so*
listen zongen mede mevrouw Noordewier.
Reddingius. mevrouw Altmann-Kuntz, de hee*
ren Jacques Urlus, Thomas Denys en Müller.
Zestienduizend mensdben vulden d© zaal,
7e.
tend
den s
*elfs
wordt
Jkortx
Is li
pen g
door duizenden electrische lidhfcjes en boog- 'kwart
lampen schitterend verlicht. Er werd niet
geapplaudisseerd
bieteri
in he
D© uitvoering werd bijgewoond door eenige stand
vorstelijke personen, den groothertog en de
groothertogin van Hessen en prins Heinrioh,
aan wie Willem Mengelberg en dc eere-voor*
zitter der Toonkunst-zangvereeniging, de
neer Ch. E. II. Boissovain, na afloop voorge. ®al'^
stel'd en door hen gecomplimenteerd zijn. maak
steu
Oefening Kon. W ee rbaar-F
h e i d -s v e r e e n i g i n g. Op Dinsdag 18.
Woensdag 19 en Donderdag 20 April zal hel*
korps der Koninklijke Nederlandsche Weer* T
baarheidsvereeniging een groote oefening4
houden in de omstreken van Wassenaar. Dc*
troep wordt gehuisvest in het dorp Wasse* ^ur-,
naar. Jiik
Den eersten dag worden de mitrailleurs
der 1ste mitrailleur-afdecling bezichtigd, ge-
volgd door gcvechtsexerceeren op Waals* a 1*
dorp; tweede dag: velddienstoefening; derde
dag: vervoer per spoor, waarna marsch van om
15 K.M. naar Rotterdam. K'
Het geheel staat onder leiding van den ®en
reserve lc luitenant der infanterie J. W.
Klein, commandant van het korps.
De vaste keuringscomrais-
s i e van de Nederlandsche Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde heeft op hare y
vergadering, gehouden in de Koningszaal st£ i
van het Kon. Zoöl. genootschap, „Natura Kia(j
Artis Magistra" te Amsterdam de navolgen- E*hii
de onderscheidingen toegekend: Ln(j(
1 bronzen medaille, aan eene verzameling Ljacj
jtiscl
H<
sche
dell
alth
•Hol
heel
schi
D
lac- C. Groene wegen te Bfor
■Del
van 12 Primula obconica Arendsi, ingezon
den door mevrouw J. D. van Dorp te Baart),
tuinbaas de heer Th. van de Veer.
Hel comité I'lantenbeurs heeft toegekend:
1. Zilveren medaille met lof, aan eene zeer
mooie verzameling Hortensia's van den heer
1). Baardse Dzn.. te Aalsmeer.
2. zilveren medaille, aan een verzameling,
bestaande uit 12 Acalypha hispid a15 Spirea
Queen Alexandra, cn 24 Acacia pardoxa van
de N. V. voorheen
Zanlpoort.
Eene dankbetuiging van de jury aan eene
verzameling Ameryllis van de Rijkstuinbouw-
winterschool te Aalsmeer.
Het keuringscomité bestond uit de heeren
de Lange, van Laren, Witte, van Veen, Kik
kert en van Meeuwen; het comité Planlen-
beurs uit de heeren Alderden, van den Berg,
Bolderdijk, Yrugte en de secretaris J. H.
Kauffmann.
'—Waarom men. geen bockien
(koopt? Boeddha nldieJiaireax en uitgevers
in alle landen (klagen, zoo schrijft De Boek
zaal tegemvooulcbig steen en been over den
geringen afeet van boeken. De eersten wer
pen -de schuld op die onzinnig toegenomen
boekenproductie en het te groot aantal uit
gevers, de laatsten verwijten den boekver-
koopers gebrek aan addttfviteöt, terwijl onder
'beide caibegoriën er gevonden worden, die de
o.penibaa-e boekerijen en leeszalen en de rei
zende bibliotheken als oorzaak van den ach
teruitgang van het boekenidobiet beschouwen.
Een feit is het in elk geval, dat het publiek
met den besten wil n-ot meer in staat is
•den maatloozen bo ekenstro om te verzwelgen.
T-och is de klacht over den geringen verkoop
van boeken ook al niet nieuw, blijkens het
geen E. von Hartmann daarvan zegt in zijn
voor vijf-en-twiratiig jaar verschenen werik
Moderne Problemie. In het tiende hoofdstuk
van dit werk schrijft hij .ouder den titel „Der
Bücher Noth" .het volgende„Tegenwoordig
wordt bij een stijgende welvaart van hot
volk, de lust tot het aankoopen van weten
schappelijke werken en van nieuwe uitgaven
op belletristisch gebied steeds geringer. Ik
geloof dat de bezwaren tegen den aankoop
ran wetenschappelijke en belletristische wer
ken in het volgende gelegen zijn
le. Hot siteods geringer worden van den
vrijen tijd bij het beschaafde publiek en de
kracht om dien ernstig en nadenkend te be
nutten, waardoor die lectuur in die hartdl
wordt gewerkt, die ontspant en verstrooit,
waardoor werken, die bij het lezen voort
durende inspanning vereischen, minder in
<len smaak vallen en dus minder verkocht
worden.
2e. De steeds grooter wordende belang
stelling in. poEtitóke aangelegenheden dringt
'dien ijver voor wetenschap, kunst enz. op
den achtergrond, terwijl de afleidende cm
overspannende onanist ran het moderne,
grootsteedsche leven, zoowel in beroepsbezig
heden als in het gezellig verkeer, het steeds
moeilijker maakt zich over te gen-en aan in
nerlijke beschouwingen en overpeinzingen.
3e. De voortdurend stijgende "prijzen van
huurwoningen en de steeds toenemende vor-
huflswoede maken het bezit van een groot
aantal boeken tot een grooben last, waar
tegen de Duiitscher opziet; slechts een eig©n
huis, ïooals in Eirgeland, zal het verlangen
naar een eigen boekerij opwekken.
4e. Het tengevolge ran de steeds steigetide
arbeidsioonen voortdurend duurtler worden
der boeken ging bet dalen der geldswaarde
belangrijk vooraf, waardoor de aankoop van
nieuwe werken weinig aanlokkend werd ge
maakt.
den
gel
ma
stei
