ten aanwas van do bevolking heeft en dos weet
„Tegen dien tijd hebben wij den grond noo-
dig." Men staat daar veel vaster in de schoe
nen dan hier.
Ik meen, dat mijne financieele bezwaren
tegen den aankoop door B. en W. niet zijn
opgelost. Ik heb gevraagdZal er geen aan
leiding zrjn om de belastingen te verhoogen?
Ik benoef niet te zeggen, dat eene rente van
twee ton voor deze onderneming niet voldoende
zal zijn, er zal meer noodig zijn. Dat zal men
niet anders kunnen vinden dan door belasting-
verhooging, en belastingverhooging zal de
doodsteek zijn voor de uitbreiding van do be
volking van Amersfoort.
Dit zijn de redenen waarom ik rajj zal
scharen bij do minderheid van het college van
B. on W. Als ik nog mot een enkel woord den
heer v. d. Wal mug beantwoorden, dan wil ik
releveeren zijne bewering, dat niet is weerlegd
zijn betoogdat al wordt Nimmerdor niet
geëxploiteerd, dan toch de aankoop niet te
daur zal zijn. Dat wil ik wal gelooven, want
do heer v. d. Wal hoeft do opbrengst van den
grond getaxeerd op f 75 per 11.A. Ja op
die wijze komt men altijd klaar met do be
rekening. Maar ik kan verzekeren, dat op
Nimmerdor H's morgen grond verhuurd is
tegen 4 cent per roede. Dat maakt 28 per
II. A De prijs van 75 kan alleen verkregon
worden voor het stukje weiland voor het heeren
huis. Ik neem aan, dat de heer v. d. Wal
dat oven goed weet als ik. De heer v. d. Wal
maakt zijne berekening op gegevens, die niet
evenredig zijn aan wat werkelijk de grond
van Nimmerdor opbrengt. Ik geef hem in
overweging naar die gegevens nog eens een
nader onderzoek in te stellen.
De heer Oostervoen. Mijnheor de voor
zitter, ook ik kan mij niet verklaren als voor
stander van den aankoop van Nimmerdor. Toen
het voorstel hier inkwam, leek het mij opper
vlakkig wel aardig en was ik er niet tegen
het ernstig te overwegen. Maar hoo meer ik
de zaak heb bekeken des te meer ben ik
tot de overtuiging gekomen, dat wij verstan
dig zullen doen niat tot den aankoop te be
sluiten. De heer Veis Heyn heeft «enige
groote steden genoemd, waarmee Amersfoort
zich niet moet vergelijken Wij hebben echter
ook te rekenen met de plaatsen in den om
trek, mot Hilversum, Baarn, Zeist, de Bilt,
allen plaatsen waar villaparken zjjn. Dio
plaatsen heffen minder belasting dan Amers
foort. Zij liggen meer onder den rook van de
grooto steden en hebben daardoor meer kans
van bewoners te trokken dan onze gemeente.
Dat vind ik oen voordeel, dat Amersfoort niet
heeft; de belastingen zijn hier hooger, de af
stand van Amsterdam en van Utrecht is verder
en de trek naar Amersfoort is daardoor minder.
Aan den Berg zijD gronden als bouwterrein
in exploitatie gebracht. De heer van Hasolcn
heeft daartoe den stoot gegeven. Maar ik heb
van den heer van Haselen gehoord, dat dit
niet de resultaten heeft geleverd, die hij zich
er van heeft voorgesteld. Nu verschil ik met
den heer Gerritsen iu approciatie van don
Berg. Ik vind den Berg heel mooi; zoo mooi,
dat ik hem te liever heb hoe vaker ik er kom.
Het waait er wel wat, maar dat heeft men
overal. Er is nog bouwterrein genoog; er zijn
wegen, waar nog geen huis staat. Ik weet wel
den prijs van den grond is iets hooger dan bij
op Nimmerdor zal zijn. De prijs loopt van
t 1.5U tot f 5 per M5. Maar als men op Nim
merdor wil bouwen, dan zal de grond niet
kosten 17J cent per Al*. Dat is de prijs, dien
de grond bij aankoop voor de gemeente kost.
Maar er gaat direct heel veel grond af voor
aanleg vau wegen, pleinen, plantsoenen, vijvers
misschien. Dus men kan den prijs van den
grond op Nimmerdor niet op 17'/j cent rekenen.
En er komt nog heel wat bij wat den grond
duurder zal makon het geld, dat zal moeten
worden besteed voor het aanleggen van wegen,
van gas. waterleiding enz. De buitenplaats,
zooaln zij er nu staat, is kolossaal groot. Het
heerenhuis is alleen geschikt om te worden
▼erhuuid aan iemand met een inkomen van
50.000 a 100.000, die het geheele buiten
kan bewonen. Als men het heerenhuis gaat
verburen, dan moet er eene kolossale opper
vlakte grond bij verhuurd worden. Als iemand
er wil wonen, dan heeft men allen grond noo
dig langs den rijksstraatweg tot de Hertekop
en een eind den Doodenweg op. Daardoor zal
do gemeente in de eerste jaren dien grond niet
kunnen verkoopon. Een godoolto van het voor
deel, dat de directe verkoop of uitgifte in erf
pacht van den grond tegen zooveel per M*
zou opleveren, vervalt dus.
Dat de toegangswegen tot de stad ver
knoeid zijnis ook een groot bezwaar
tegen de exploitatie van Nimmerdor. Do
toegangen zijn niet zoo, dat er gemakkelijk
villabowonerH zullen komon. Vandaar dat ik
niot optimistisch gestemd ben ton aanzien van
oen villapark op Nimmerdor. Nu is er gespro
ken van eene arbeiderswijk. Ik geloof, dat
daarvoor Nimmerdor veel te ver afligt. I)e
weg er heen zal te vor zijn. Als men arbei
derswoningen wil bouwen, dan zou ik in over
weging gevon die liovor te bouwen a*u don kant
van Hoogland en van Hoevelaken. Daar is
ook do grond vruchtbaarder, zoodat de menschen
beter wat uit den grond kunnen halen.
Dan is er nog een bezwaardat voor mij
zeer weegt met het oog op hot togonwoordigo
geslacht. Mocht in do toekomst oono uitbrei
ding naar Nimmerdor succes hebbendan
is dat voor het tbans bestaande Amers
foort eer nadeelig dan voordeelig. Als
men eene rechte lijn van uit het hart
van Nimmerdor trekt naar het station dan
gaat die door dc infanterie-kazerne. Dat bo-
teekent, dat al» Nimmerdor geëxploiteerd wordt
met succes, Amersfoort eigenlijk verplaatst zal
zjjn. Wij zullen krijgen een denkbeeldig, toe
komstig Amersfoortinaar hot tegonwoordige
Amersfoort zal uitdrogen, minder worden. Dat
kan niet anders. Als Nimmordor bowoond
wordtdan zal Amersfoort zich moeten ver
plaatsen zoodat wijdoor Nimmerdor als
bouwterrein te exploiteeron oigenljjk bezig
zijn het tegenwoordige geslacht to benadeelen.
Ik kan er dus heusch geen voordeel in zien
dat de gemeente Nimmerdor koopt. Als ik alles
goed overweeg, dan zie ik er geen heil in.
k De heer van Kalken. Mijnheer de voor
zitter ik moet erkennen dat hot eene zeer
ernstige zaak is het besluit to nemen tot aan
koop van Nimmerdor. Dat blijkt uit de ge
schiedenis, uit de vergaderingen die er zijn
gehouden om de zaak te boaprokon. Wij ver-
keeren thans in een geheel anderen toestand
dan bjj vroegere gelegenheden, toen verschil
lende perceelen door de gemeente zijn aange
kocht zooalsdo HooibergMa Retraite en
Birkhoveu. Met die aankoopen had men een
bepaald doel. De Hooiberg is aangekocht voor
het bouwen van de gasfabriek Ma Retraite
voor de inrichting van don reinigingsdienst,
Birkhoven om Amersfoort voor vreemdelingen
aantrekkelijk te maken. Hier echter geldt het
ocno andere zaak. Men wil Nimmerdor koopen
om een begin to maken met do grondpolitiek.
Dat is de zaak. Maar is dat niet te gewaagd?
Zoo iets kan goed zijn voor groote gemeenten,
zooals Amsterdam. Maar hierwaar zoovool
op de agenda staat wat nog niet is uitgevoerd,
oen dorgelijken aankoop te doen en te beginnen
met eene nieuwe gemeentepolitiek, zonder dat
nog in principe is uitgemaakt of men daartoe
zal overgaan zou een grooto dwaasheid zijn.
Het zou niet verantwoordelijk zijn voor de ge
meente.
Ik wil dat met een enkel woord toelichten.
Als wij Amersfoort beschouwendan hebben
wij na te gaan of het waarschijnlijk is te ach
ten, dat op eene plek als Nimmordor, zoo ver
van do stad gelegenzal worden gebonwd.
Als ik denk aan don Berg, waar vele wogon
zijn waar nog geen villa staaten aan Birk
hoveu met zijn schoone omgeving, dan vraag
ik HoelaDg zal het duren voordat die terrei
nen bebouwd zijn Ik durf daarover geen
voorspelling doenmisschien zal men over
honderd jaren daarmee klaar zijn. Als die
gronden bebouwd zijn, dan kunnen wij vragen:
Zullen wij aan grondpolitiek doen Misschien
dat wij dan Nimmerdor zullen kunnen koopen;
inaar dan zal het m. i. nog de vraag zijn of
dat gewenscht is. Op dit oogenblik echter
zal het eene zeer gewaagde onderneming zijn.
Hoogstwaarschijnlijk zal het een strop zjjn
dien de gemeente zich om den hals haalt.
Nu zegt de heer van EsveldDe gemeente
zal niet aan alle eischeu behoeven te voldoen."
Juist dat echter is het angstigste wat hier geldt.
Het blijft een feit, dat de gemoonto een aan-
zienlijk kapitaal zal moeten steken in Nim
merdor. Daarvoor bljjft do gemeonte voor du
toekomst verantwoordelijk. Men zal zitten met
dien strop. Daardoor zaI verhooging van do
belastingen noodig zijn en dat is tegen bet
belang van do gemeente, omdat als de belas
tingen niet verhoogd worden, dat eeno aantrek
kelijkheid is om zich hier te vestigen. Om aan
belastingverhooging te ontkomen zal men
noodige dingo» achterwege moeten laten die
zouden inodewerken tot don bloei van Amers
foort. Hot zal daarbjj misschien gaan om
enlcole duizenden guldenstn&ar zij zullon op
do begrooting niet gevonden kunnen worden.
Dat zal het gevolg zijn van de groote uitgave,
die moet worden gedaan om op Nimmerdor
een villapark te krijgen. En zal daar gebouwd
worden Ik ben overtuigd, dat mon op Nim
merdor direct aan 't bouwen zal gaanmaar
hot zullen helaas luchtkasteel*» zijn.
De hoer R u y s. Mijnheer de voorzitter,
daar ik mij van meet af aan steeds heb verzet
togen den aankoop van Nimmerdorwil ik
openlijk mededeelon, dat ik tegen het voorstel
van B. en W. ben. Al de gronden daarvoor
aan te voeren, zou te tijdroovond zijn. Ik be
aam ten volle hetgeen door de tegenstanders
is aangevoerd op de vergaderingen die over
deze zaak gehouden zijnook de ffnancieelo
beschouwingen die daarover zijn geleverd
maar vooral kan ik mij vereenigen met de
beschouwingen, die voorkomen in een stuk'in
de Amersfoortsche Courantdat geteckend is
„Prudence". Men weet waarvan prudence de
moeder is. Het is gebleken dat de openbare
mooning in het algemeen tegen den aankoop
is gekant. Do vraag is Is de aankoop dit
offer waard En op wien zal de aankoop hot
meest drukken? Natuurlijk op den midden
stand, die Amersfoort niet kan verlaten. Mijne
vorwachting isdat degonon dio zich tegen
belastingverhooging hebbpn uitgesproken, zich
nu ook daarom tegen den aankoop van Nim
merdor zullen verklaren.
De heer J orissen. Mijnheer de voorzitter,
eigenlijk zouden wij elke discussie over deze
zaak achterwege kunnen laten, want wjj weten
toch reeds hoe er straks zal worden gestemd.
Maar het zou toch niet passond zijn hij eene
zoo gewichtige beslissing, die zal worden ge
nomen, niet in het openbaar onze meening to
zoggen. Ik hob met belangstelling do rede
neeringen van de voorstanders van den aankoop
gevolgd. Maar het is mjj opgevallen, dat allo
voorstanders geheel in gebreke zijn gebleven
om datgene aan te toonen waarop het aankomt:
namelijk dat do aankoop van Nimmordor oen
goed en goedkoop ding is Men heeft van alles
gezegd, maar niets geprccisoord. De hoer v. d.
Wal hoeft verschillende opgaven gedaan, die
vopr niemand van ons nieuw warenmaar hij
weersprak zichzelf. Hij heeft ons voorgorokena
wat de grond kost De heer Van Esveld heeft
ook cijfers gegeven, waarop ik straks terugkom.
Maar do heer v. d. Wal heeft gezegd „De
belastingen zullen niet verhoogd behoeven te
worden". Ja dat is wel gezegd maar ik zou
het gaarne toegelicht willen zien. Hij zogt,
dat als er niets van Nimmerdor wordt verkocht
de gemeente 1 pet. netto zal kunnen maken.
Dan blijft er 3 pet. te betalen. Ik wil aannemen,
dat dit jnist is. Maar waar is dan het eind
Wie zal dat betalen Belastingbetaling zal er
wel komen, als de gemeente op Nimmerdor
niet kan bouwen.
De cijfers van den heer Van Esveld toonen,
dat do toeneming niet goweest is, zooals zij
moest zijn. De toeneming van do bevolking is
oen toevallige toeneming geweest door de ver
plaatsing van een deel van do werkplaatson
van de Hollandsche spoor naar hier. Later is
er stilstand gekomen en wij weten stilstand is
achteruitgang.
Er is gezegd: „De gemeente moet Nimmer
dor koopen, om invloed te kunnen uitoefenen
op d« n verkoop van bouwterrein". Maar als
wij 60 jaren vcrdeE zijn, zal de gemeente dan
nog meester zijn van den grond. Het is hier
een kwestie van practyk, maar men heeft so
ciale en economische theorieën verkondigd.
Zoolang de gemeente den grond in handen heeft,
